Deniz Suyundan İçme Suyu
elde Edilmesi:
1--Deniz suyu her litresinde
35100 miligram çözünmüş katı madde bulunmaktadır.Bu maddelerin %99 unu tuzlar
oluşturmaktadır.
1.1--Suyun içilebilir olması
için bu değerin 500 miligrama/Litreye düşürülmesi gerekmektedir.
2--Deniz suyunda %86 oranında
sodyum klorid tuzu+%11 ini magnezyum sülfat+%1 ini kalsiyum bikarbonat ve
potasyum bromid bulumaktdır.
2.1--Pasifik okyanusunun toplam çözünmüş tuz yoğunluğu 33300 miligram/Lt iken ,Akdeniz de 40600 mg/Lt,İran Körfezinde 48000 mg/Lt civarındadır.
3--Tuz yoğunluğu 1000 mg/Lt
de hoşa gitmeyen bir at oluşurken,içilebilir olması için 500 mg/lt nin altında
olması gerekmetedir.
3.1--Aşırı miktarda düşük
yoğunlukta ise suyun tadında , yavan bir tat oluşturmaktadır.
4--Deniz suyundan içme suyu
eldesinde
1-Çok aşamalı flaş damıtma
2-Ters ozmoz yöntemi
kullanılmaktadır.
4.1--Flaş damıtma için
gereken yüksek sıcaklıktaki buhar,fosil yakıtlı enerji santrallerinde yan ürün
olarak bol miktarda elde edilmektedir.
4.2--Bu anlamda Ortadoğuda
her santralin yanıda bir de bu damıtma
tesisi vardır.
4.3--Yaklaşım olarak enerji
tesisleri enerji gereksinimini düşürüp,ters ozmoz ve flaş damıtmayı kullanarak
yüksek nitelikte tatlı su üreten hibrit tesisler olarak tasarlanabilir.
4.4--Bu tesislerde yan ürün
olarak üretilen yoğunlaştırımış tuzlu su
yeniden okyanusa akar.Kimi çevreciler,yoğun tuzlu su boşalımının deniz suyunda değişimlere yol
açacağı nedeniyle bu tür tesislere karşı çıkmaktadırlar.
4.5--Ters ozmosda rulo
şeklinde yarı geçirgen bir membran sadece su molekülünün geçeceği kadar(tatlı
suyun geçebileceği kadar) porlara(deliklere) sahip olup, ,tuzlu suyu
geçirmemektedir.
4.5.1--Sonuçta rulonun
dışından tatlı su çıkar iken,rulo ara katında tuzlu su ara borusu ile yoğunlaştırılmış tuzlu su dışarı atılır.
4.6--Bu yarı geçirgen zarın
porlarında su molekülü diğer tuz moleküllerinin iyonları arsında ancak ve ancak
ittire ittire çıkarılabilir.Bu ise bu zarlarda 60 bar gibi yüksek pompa
basınçlarını gerektirmektedir.
4.6.1--Basıncın yüksekliği
sonuçta Pompanın harcadığı enerjinin ve buna bağlı işletme giderinin yada
üretilen suyun fiyatını artırmaktadır.
4.7--İstanbulda bu şekilde
bir tesis , Karadeniz in tatlı sularından boğazın derinliklerinden
alınacak deniz suyu flaş damıtma+ters ozmoz ile arıtılarak
üretilebilir.
4.8--Ters ozmozstan
yaralanmanın bir yolu da boğazın en derin yerinde yarı geçirgen zarla sarılı
bir hücre ve bu hücreye denizaltı su basıncı ile sızan tatlı sular,bir dalgıç
pompa ile yer üstü tatlı su tankına gönderilerel üretilebilir mi?
4.8.1—Kısaca bu yöntemde ;
ters ozmoz için gereken yüksek basıncı,boğazın en derin yerindeki (Karadeniz
suyu ile)su basıncını kullanarak sağlamak amacındayız.
5--Deniz suyundan ters
ozmos teknolojisi ile içilebilir su elde edilmesi için bir yaklaşım:
1--Ters ozmos teknolojisiyle;
her türlü kirli sudan temiz su elde edilebilir.Şu anda 60 bar ve 0,5 m3/h
debide özel membranlar ile ekonomik olmayan(ilk yatırım+işletme(Yüksek elektrik
enerjisi tüketimi))
2--Bu anlamda bunu sağlayan
membranların ve pompaların yerli üretimi
sağlanarak bu teknoloji ucuza getirilebilir.Yada Deniz kıyısına
kurulacak tesiste pompa kullanmadan
deniz suyundan temiz su yavaş yavaş üretilebilir.
3--Debiyi artırmak için
filtre alanı,basıncı artırmak içinde burgulu pompa-paskal prensibine dayalı
oluşan bir sistem- modül tesis sayısı artırılabilir.
4--Cebri olarak kullanılacak
60 bar basıncı sağlayan pompalar için düz pompa yerine Enerji
tasarruflu(frekans konvertörlü)ve
örneğin burgulu (kıyma makinesi gibi) pompa yada basınç arıtırma yöntemleri araştırılarak uygulanabilir mi.
5—Diğer bir düşünce ise ; Su
molekülünü geçiren-deniz suyu anyon ve katyonları(sülfat molekülü ,tuz)
geçirmeyen
5.1--( Zar için Bilkent Üniversitesi Nanoteknoloji Merkezine ve/veya Vestel firmasının yakıt pilini(Seramik hidrojen geçirme zarı) geliştiren araştırmacı grubuna sadece su molekülünü geçiren diğer sülfat vs molekülleri Wander Vals kuvvetleriyle iten bir tür ) zar(hidrofobik) geliştirilebilir.Bu zar geliştirilirse normal olarak her türlü(deniz vs) ortam suyu normal basınçta temiz ekonomik olarak ucuz su elde edilebilirse, çok önemli bir buluş olacaktır.
6--Deniz Suyundan İçme Suyu Üretiminde Maliyetler:
1—Amerika da orta boyutta bir kamping için denizden
kaliteli su üreten kompakt bir tesisin fiyatı 6000-7000 dolar civarında.Günde
150 galon=568 lt su üretimi
sözkonusu.Kamyon üzerinde istediğiniz yere bu paket tesisi götürebiliyorsunuz.
2—Ters ozmoz yönetmeiyle deniz suyundan içme suyu
üreten bir tesis için başlangıç maliyeti ön arıtma dahil 400-450 dolar/m3
civarında.
2.1—İşletme maliyeti 0.50-1 dolar/m3 civarında.
2.2—Kullanılan enerji 2.5-5 kw/m3 civarında.
2.3—Abudabi de böyle bir tesis-300.000 m3/gün lük
kapasite için çıplak maliyet 3.5 milyar dolar civarında.
3—Bodrumda E-Tech USA firması tarafından sahile
açılan kuyular(deniz canlılarının korunması)dan sızan suyu bodrum yarımadasına
basacak sistem için mesken ve işletmelere 1.1-1.5 TL/m3 verilen suyun yarı
fiyatından verilebilcek.
4—Avşa Belediyesinin yaptığı böyle bir tesis ile 46
lt/sn içme suyu üretilebilmekte.
5—Çanakkalede kurulacak rüzgar türbinlerinden elde
edilecek elektrikten termik damıtmalı buharlaştıcı ile deniz suyundan sahilde
içme suyu üretmek mümkün olabilir.Maliyetler uygun olduğu takdirde böyle bir
tesis kurulabilir.
6--Temiz Su Üretimin İçin Harcanan Enerji:
1--Buharlaştırma yöntemiyle su eldesi için…………………….….10kwh/m3
2--Ters Ozmos(membranlı-pompalı filtrasyon) yolu ile
su eldesi için…3kwh/m3
3--Simens in yeni çalışması-Elektrik alanı ile deniz
suyunu tuzdan ayrıştırma ile su eldesi için…………………………………………………………..1.5kwh/m3
7--Deniz Suyundan İçme Suyu Üreten Filtre:
1-- Birleşmiş Milletler’in tahminlerine göre 2025
yılında dünya nüfusunun %14’ü su kıtlığı sorunuyla karşı karşıya kalacak.
2-- Manchester Üniversitesi’nde çalışan bir grup araştırmacı
yakın zamanlarda temiz su üretiminde kullanılabilecek filtreler üretmek için
bir yöntem geliştirdi.
2.1--Dr. Jijo Abraham ve arkadaşlarının Prof. Dr.
Rahul R. Nair önderliğinde yaptığı araştırmanın sonuçları Nature
Nanotechnology’de yayımlandı.
2.2--Yeni filtreleme teknolojileri geliştirmeye
çalışan araştırmacılar bir süredir grafen-oksit zarlar üzerine araştırmalar
yapıyor. Geçmişteki çalışmalar bu malzemelerin gazları ayrıştırmada ve su
fıltrelemede çok yararlı olabileceğini göstermişti.
2.2.1--Küçük nanoparçacıklar ve organik moleküller,
görece kolay bir biçimde filtrelenebiliyor.
2.2.2--Ancak geçmişte bu filtreleri kullanarak tuzlu
sudan içme suyu elde etmek için suyun içerisindeki tuzlardan arındırılması
mümkün olmuyordu.
2.3--Suyun içerisine batırıldığında grafen-oksit
zardaki delikler büyüyor ve küçük tuz molekülleri kolayca bu deliklerden
geçebiliyordu.
2.3.1--Manchester Üniversitesi araştırmacıları yakın
zamanlarda deliklerin büyümesini engelleyen bir yöntem bularak bu sorunu aştı.
2.3.2--Üstelik yeni yöntem, zardaki deliklerin
büyüklüğünün istenildiği gibi ayarlanmasına da imkân veriyor.
2.3.3--Böylece suyun içerisindeyken bile deliklerin
ufak tuz moleküllerinin geçmesine imkân vermeyeceği kadar küçük olduğu
grafen-oksit filtreler üretilebiliyor.
2.4--Bu yöntem gelecekte pek çok ülke tarafından
deniz suyunu filtreleyerek içme suyu elde etmek için kullanılabilir.
3--Su Bilgileri-Deniz Suyundan İçme Suyu Elde Etme:
1—Dünyadadaki suyun %96 tuzlu su olup,tatlı suyun %68 buzul örtüsünde -%30 u toprakta saklıdır.
1.1--Dünya kentlerinin %95 i kanalizasyonlarını arıtmadan su kaynaklarına bırakmakta.Kullanılan suyun,%69 u tarımsal amaçlı/sulama- %23 Sanayi-%8 i içme amaçlı bireysel kullanım a harcanmakta.
1.1.1—Dünya nüfusu nehirler-göller,erişilebilir yeraltı sularının%54 ünü kullanmakta.Bu oranın 2025 de %70 e çıkması beklenmekte.
2—Dünyada 120 ülkede 11.000 deniz suyu arıtma tesisinin %60 ı ortadoğuda.
2.1—Kullanılmış kanalizasyon sularının tekrar kullanım amaçlı olarak arıtılıp kullanılması işlemi bazı ABD kentleri ve Singapur da uygulanmakta.ve bu yöntem gelecekte su kullanımın temeli yapılanması olabilir.
3—Ülkelerin Kullandığı günlük su miktarı-m3:
1—Çin……………..1.386.000
2—Hindistan………1.144.600
3—ABD……………821.354-suyun
%30 u et üretimine gitmekte.
4—Brezilya………..355.374
5—Rusya………….270.490
6—Endonezya…….232.239
7—Pakistan……….199.429
8—Meksika………197.425
9—Japonya……….174.779
10—Nijerya……….157.336
3.1—Sanal su ithalatçıları:İngiltere,Almanya, İtalya, Meksika, Japonya
3.2—Sanal su ihracatçıları:Brezilya,Avustralya,ABD, Arjantin,Hindistan
4—1m3 deniz suyunun arıtılma maliyeti bir-birkaç dolar arasındadır.
4.1—1 m3-Nehir suları-yeraltı sularının arıtılma maliyeti 10-20 cent arasındadır.
4.2—Klasik yöntemle 1 m3 suyun ısıtılıp su elde edilmesi için 10 kwh enerji harcanır.
4.3—Siemensin yeni ters osmoz sistemi ile 1 m3 suyun arıtılması için 3kwh enerji harcanmakta.
4.4—NewJersey Teknoloji Enstitüsünden Prof.Kemalesh Sirkar kendi tasarımı olan doğrudan temaslı membran arıtımı-DCMD Sistemi ile deniz suyu %20 tuz-yoğun atık kalıncaya değin arıtılabilmekte.Sirkarın patentli sistemi ile deniz suyundan %80 oraında tatlı su elde edilebilmekte.Oysa benzer ters ozmoz ile bu oran %40 civarında.
5—Türkiye deniz-nehir suyundan tatlı su üretecek teknolojiyi belediyelerin finansmanı ile hızla üretecek düzeye gelmelidir.Özellikle İstanbul Büyük Şehir Belediyesi.Boğaza kurulacak yerli tasarım sistem ile karadenizin tatlı sularından ve şehrin kanalizasyon sularından kullanım suyu üretmek önemli.Özellikle suyu iten hidrofobik yüzeylerin nanoteknolojik tasarımı araştırmaları ile çok ucuza düşük basınlarda tatlı su üretimi araştırmaları oldukça önemli.
4--Deniz Suyundan Tatlı Su Elde Etme Sistemleri:
1--Tuzdan Arındırma (Desalination) Sistemleri ve Bir Güç Santralinin Tuzdan
Arındırma Tesisleri:
1--Dünya nüfusunun hemen hemen %25’i ciddi boyutlarda içme suyu sıkıntısı çekmektedir.
2--Dünya üzerindeki su potansiyelinin yalnızca %0,5’i içilebilecek nitelikte olup, %97’si deniz suyu, %2.5’i ise tuz içermesinden dolayı tuzlu yer altı suyu olarak sınıflandırılmaktadır.
2.1—Deniz suyunun bileşimi:
1—Sodyum Klorür-Tuz…..%77.8
2—Magnezyum Klorür…..%10.9
3—Magnezyun sülfat…….%4.7
4—Kalsiyum Sülfat………%3.1
5—Potasyum Sülfat………%2.5
6—Karbonat……………..%0.5
2.2--Tuzlu Sudan Tatlı Su Üretim Yöntemleri
1--İyon Değişimi
2--Elektrodiyaliz
3--Buhar Kompresyonlu Damıtma _
4--Güneş Buharlaştırması
5--Çok Etkili Damıtma (MED)
6--Buhar Sıkıştırma Prosesi (VC)
7--Ters Ozmoz
8--Çok Kademeli Ani Damıtma (MSF); yöntemleridir
3--1996 yılı itibariyle dünya üzerindeki tuz giderme tesislerinin toplam kapasitesi günlük 17,5 milyon m3’tür.
3.1--Dünyada en yüksek kapasiteyle deniz suyundan tuz gidererek tatlı su elde eden on ülke görülmektedir.
3.2--Türkiye ise yaklaşık 3600 m3/gün kapasite ile bu ülkelerin çok gerisinde kalmaktadır.
3.1—Ülkelerin Tuzlu Sudan Tatlı Su Elde Etme Kapasiteleri-m3/gün:
1—S.Arabistan…………5006194
2—ABD……………….2799000
3—BAE……………….2134233
4—Kuveyt…………….1284327
5—Libya………………638377
6—Japonya……………637900
7—Katar………………560764
8—İspanya…………….492824
9—İtalya………………483668
10—İran………………423427
3.2-- Dünya Üzerindeki Çeşitli Denizlerin Tuzluluk Oranları.
Denizler………………Tuz Konsantrayonu (%)
Standart Deniz Suyu………..35
Atlantik Okyanusu………...36
Pasifik Okyanusu………….34
Kızıldeniz…………………43
Akdeniz…………………..43
Ege Denizi………………..38
Marmara Denizi…………..22
Karadeniz…………………18
Baltık Denizi………………7
3.2-- Suudi Arabistan 27 desalinasyon istasyonu ile
775 milyon m3 su üretmektedir (gerekli içme suyunun %70'i).
3.2.1--Ayrıca desalinasyon tesislerinin ürettiği elektrik miktarı 22,3 milyon megawatt (toplam elektrik üretiminin %21'i) şeklindedir.
3.2.2--Kuveyt'te ise tüm elektrik santralleri kojenerasyon tesisleridir. Yani hepsi hem elektrik, hem de su üretmek üzere kurulmuş çift amaçlı tesislerdir.
3.2.3-Tüm bu tesislerde su Çok Kademeli Ani Damıtma (MSF) sistemi kullanılarak üretilmektedir. 1999 yılında Kuveyt'te toplam 319 milyon m3 su üretilmiştir.
3.3—Yorum:
1--Tuzdan arıtma sistemlerinin kojenerasyon tesisi olarak kurulması en akıllıca yoldur.Bu imkan ile elde edilen tatlı suyun birim fiyatı çok ucuza gelirken, kojenerasyon sistemi ile hem elektrik üretilir hemde sistem verimini yükseltmek için oluşan atık ısı ile tatlı su elde edilmektedir.
2--Türkiye de tüm kojenarasyon sistemlerinde oluşan atık ısı için
1—sera ısıtması ,
2-konut ısıtması,
3—Tuzdan arıtma sistemi kurulabilir ve bakanlık bunu şart koşabilir.
4--Karadeniz, Marmara, Ege ve Akdeniz’e göre daha az tuzlu bir denizdir. İstanbul ve Çanakkale boğazları aracılığıyla Karadeniz ile Ege Denizi arasında su alışverişi sağlayan Marmara Denizi’nin yüzey suları Ege ve Akdeniz’e göre daha az Karadeniz’e göre ise daha tuzludur.
4.1—Marmara denizinde 15-20 m derinlikte yüzey katmanında %2,2 olan tuzluluk oranı,30 m’de %3,7’ye, 150m’de ise %3,85’e ulaşmaktadır.
5—Maliyetler:
1—Kaynak yazar tarafından yapılan bir çalışmada-1996
1--Ürettiğimiz suyun belediyeden alım ücreti 1,6 YTL/m3 dir.
2--Doğalgaz kullanıldığında 4,81 YTL/m3,
3--Elektrik kullanıldığında 12,1 YTL/m3 dir.
3.1--Buradan da görüldüğü gibi desalination yani tatlı su üretim yöntemi oldukça pahalı bir yöntemdir.
3.2--Suyu şebekeden almak yerine, elektrikte desalination prosesinde üretimde maliyet 7,55 katına, doğalgazda desalination prosesinde ise 3 katına çıkmaktadır.
2--Sahil Beldelerinde Deniz Suyundan İçme suyu Üretilmesi:
1—Genel Bilgiler:
1--Dünya nüfusunun hemen hemen %25’i ciddi boyutlarda içme suyu sıkıntısı çekmektedir.
2--Dünya üzerindeki su potansiyelinin yalnızca %0.5’i içilebilecek nitelikte olup, %97’si deniz suyu, %2.5’i ise tuz içermesinden dolayı tuzlu yeraltı suyu olarak sınıflandırılmaktadır
3-- Reverse osmos sistemi (ters osmos) en genel tanımıyla, suyun içerisinde bulunan Anyon ve Katyon iyonlarının giderilme işlemidir.
4-- ileri teknoloji ürünü olan Reverse Osmosis sistemlerinin yarı geçirgen membranları, yüksek basınç altında içerisinden sadece saf suyun geçmesine izin verirken, çözünmüş tuzlar, bakteriler, organik ve inorganik maddeler ile ağır metalleri % 99.5'den fazla verimle sudan ayırırlar.
Bu ayrım hassasiyeti moleküler bazda olup, suyun klasik filtrelenmesi ile yok edilemeyen eriyik haldeki maddeler dahil, tüm yabancı maddeleri yüksek oranlarda sudan ayırarak drenaja gönderir.
4.1-- Reverse Osmosis dışında hiçbir proses, tek başına sudaki bütün yabancı maddeleri bu verimle arıtamaz. Şehirler, Kasabalar, Oteller, Üniversiteler, Tatil Köyleri, Kooperatifler, Konutlar ve Restoranlarda içme ve kullanma sularının arıtılmasında kullanılan Reverse Osmosis sistemleri ile acı kuyu suları, göl, dere ve deniz sularından yüksek kalitede içme ve kullanma suyu elde edilebilmektedir.
4.2--Reverse osmos sisteminde Osmotik dengeyi tersine çevirmek için osmotik basınçtan daha fazla basınca gerek duyar.
4.3--Bu amaçla reverse osmos sistemlerinde yüksek basınç pompaları kullanılır.
4.4--Yüksek basınç pompasının basınçlandırdığı su, üzerinde 5 angstrom boyutunda gözenekler bulunan membranlara iletilerek suyun saflaştırma işlemi gerçekleştirilmiş olur.
4.5--Atık hattından çıkan ağır konsantre su ise drenaja verilir.
5--Waterprocess markası altında dizayn edilen Reverse osmos sistemleri için Standart olarak 3 ayrı ürün yelpazesinde dizayn edilen modeller (S – L –XL) tamamı paslanmaz çelik konstrüksiyon, paslanmaz çelik borulama ve paslanmaz çelik membran kılıfları olarak oluşturulmaktadır.
5.1--Tümü en üst kalitedeki ekipmanlardan oluşan ve gerekli ön filtrasyon sistemi ile birlikte tasarlanan Reverse Osmosis sistemleri bir şase üzerinde toplanan ve tam otomatik olarak çalışan mükemmel sistemlerdir.
6-- Ters osmos sistemine çekilen suyun yaklaşık % 30 kadarı temiz su olarak elde edilir.Geri kalan % 70 lik miktar atık olarak sistemden atılır.
2--Ters Osmoz Uygulamaları
2.1—Genel Olarak:
1--Kuyu suyu ve acısu arıtımı,
2--Deniz suyundan içme suyu eldesinde
3--Su saflaştırmada
4--Katyon, anyon, klorid, nitrat, sülfat, ağır metaller, hörbisit, mikrokirleticiler ve diğer kirletici elementlerin giderilmesi
5--Endüstriler için demineralize su eldesi
6--Kullanılmış suların geri kazanılması
7--Reçineli iyon Değiştirme Sistemleri ile kombineli olarak ultra saf su üretimi
8--Hemodiyaliz makinaları için deiyonize su üretimi
9--Endüstrilerin proses sularının hazırlanması
2.2—Sektörel Bazda:
1--Su arıtma:
1--Deniz suyunun desalinasyonu;
2--ultra saf su üretimi
2--Süt İşleme, Deniz Ürünleri İşleme:
1--Peyniraltı suyundan laktozun geri kazanımı;
2--deniz ürünlerinin işlenmesinde kullanılan suyun geri kazanımı ve konsantre edilmesi;
3--balık etinden aminoasit üretimi
3--Gıda sektörü:
1--Soya suyunun muamelesi;soya işlemedeki atık sular için kapalı sistemler;
2--bitki ve meyve sularının konsantrasyonu;
3--şarap üretiminde üzüm suyunun konsantrasyonu;
4--tatlı sıvıların konsantrasyonu;monosakkarozun saflaştırılması;
5--patates nişastası üretiminde atık suların muamele edilmesi;
6--kahveden ekstrakte edilen sıvının konsantrasyonu;
7--alkol üretiminde destilasyondan kalan maddenin muamele edilmesi; fermentasyon suyunun muamele edilmesi
8--Farmasötik ve ilaç endüstrisi;Bitkisel ilaçların konsantrasyonu; pirojenin uzaklaştırılması; ilaç ve farmasötik endüstrileri için pirojen içermeyen su üretimi
9--Kimya sektörü:Petrokimya endüstrisinde atık sulardan gliserinin geri kazanımı; fotoğraf endüstrisinde atık sulardan kimyasalların geri kazanımı; pulp endüstrisinde atık sulardan lignin ve siklozun geri kazanımı
10--Tekstil ve boya endüstrisi:Boya ve yardımcı maddelerin geri kazanımı ve boya işlerinde kapalı sistemler; tekstil endüstrisinde atık suların işlenmesi ve yağın geri kazanımı
11--Yüzey muamelesi ve işleme;Aluminyumla kaplama işleminde boyaların geri kazanımı; metal kaplama endüstrisinde durulama suyundan değerli metallerin geri kazanımı ve bu suyun tekrar kullanımı
12--Atık su arıtımı; Lağım sularından ve atık sulardan azot ve fosforun uzaklaştırılması; lağım sularının yenilenmesi ve yeniden kullanımı; iyon değiştirme reçinesinin rejenerasyonunda atıkların değerlendirilmesi
13--Nükleer endüstri Radyoaktif durulama suyunun ve nükleer güç santrallerinde drenaj sularının değerlendirilmesi
3--Ters ozmoz tarafından işlenecek suları toplam çözünmüş katı (TDS) miktarlarına bağlı olarak 3 ana kategori altında toplamak mümkündür:
2.1--TDS < 5,000 mg/lt (ppm) olan tuzluluğu düşük su,
2.2--5000-15,000 ppm arası tuzluluğu yüksek su ve
2.3--TDS’i 35,000 ppm civarında olan deniz suyu.
4-- Aşağıdaki tabloda kireçli su ve deniz suyu için çeşitli tuzların uzaklaştırma yüzdeleri verilmiştir.
Uzaklaştırma % Molekül ağır Kireçli su Deniz suyu
Sodyum florid, NaF ……42 98 > 99
Sodyum siyanid, NaCN (pH 11) 49 97 98
Sodyum klorid, NaCl ……58 98 > 99
Silika, SiO2 (50 ppm)…...60 98 99
Sodyum bikarbonat, NaHCO3..84 98 98
Sodyum nitrat, NaNO3……85 93 96
Magnezyum klorid, MgCl2…95 98 > 99
Kalsiyum klorid, CaCl2…111……..99 > 99
Magnezyum sülfat, MgSO4…120 99 > 99
Nikel sülfat, NiSO4………155 99 > 99
Bakır sülfat, CuSO4………160 99 > 99
Formaldehit……………......30 35 50
Metanol…………………….32 25 35
Etanol………………………46 70 80
İzopropanol……………......60 90 95
Üre…………....................60 70 80
Laktik asit (pH 2) 90 94 97
Laktik asit (pH 5)….........90 99 > 99
Glukoz ……180 98 99
Sükroz …………342 99 > 99
Klorlanmış pestisitler (iz miktarda)....99 > 99
2--Standart şartlar:
2,000 ppm tuz, besi basıncı 15.5 bar (225 psi), besi sıcaklığı 25oC, pH’ı 7
5--Bitkisel Yağ Rafinasyon Tesislerinde proseste kullanılan sular 720 ton/gün vs kapasiteli Ters Ozmoz Ünitesinde elde edilebilmektedir.
5.1--Yukarıdaki tabloda da görüldüğü üzere iyonların neredeyse tamamının ortalama % 90 oranında uzaklaştırılmasını sağlayan bir sistem olan ters ozmoz, buhar ve ısı santralinde ısı kaybını azaltmakta ve daha da önemlisi yağ ile temas edecek buhar ve su kalitesini ve dolayısıyla yağın kalitesini de artırmaktadır.
6--Öte yandan yeni çıkarılan yönetmelik ters ozmoz ile arıtılan yeraltı sularının “Sofra Suyu” kategorisinde içme suyu olarak satılmasına izin vermektedir.
7—Balıkesir in Avşa Adasında 2010 yılında faaliyete geçen deniz suyu arıtma tesisinde deniz suyundan ters ozmoz yöntemi ile içme suyu elde edilmekte olup, tesisin devreye girmesi ile adaya gelen turist sayısı sürekli artmakta.
7.1—Tesisin deşarj hatları,depolar,arıtma binası,trafo merkezi gibi alt yapı üniteleri ile maksimum kapasitesi 10.000 m3/gün olup,tesiste basınç geri kazanım yöntemiyle % 50 ye varan enerji tasarrufu sağlanmakta.
7.2—Susuzluk nedeni ile bitme noktasına gelen Avşa turizmi tekrar hareketlendi.Proje su sıkıntısı çeken kıyı beldeleri için iyi bir örnek teşkil etmekte.
5--Ters Osmoz Uygulama Cihazları için kullanılabilen sistem debisi-Basınç Pompa Gücü-Osmotik Membran Sayısı Tablosu
0,35 m3/h…………2,2 kw……….1 ad membran
0,70 m3/h…………2,2 kw……….2 ad membran
1,00 m3/h…………2,2 kw……….3 ad membran
1,40 m3/h…………2,2 kw……….4 ad membran
2,10 m3/h…………3,0 kw……….6 ad membran
3,00 m3/h…………4,0 kw……….3 ad membran
4,00 m3/h…………5,5 kw……….4 ad membran
5,00 m3/h…………5,5 kw……….5 ad membran
6,00 m3/h…………7,5 kw……….6 ad membran
8,00 m3/h…………11,0 kw……….8 ad membran
9,00 m3/h…………11,0 kw……….9 ad membran
12,0 m3/h…………15,0 kw……….12 ad membran
14,0 m3/h…………18,5 kw……….16 ad membran
20,0 m3/h…………18,5 kw……….20 ad membran
24,0 m3/h…………22,0 kw……….24 ad membran
30,0 m3/h…………30,0 kw……….30 ad membran
36,0 m3/h…………30,0 kw……….36 ad membran
48,0 m3/h…………37,0 kw……….48 ad membran
54,0 m3/h…………45,0 kw……….54 ad membran
72,0 m3/h…………55,0 kw……….72 ad membran
84,0 m3/h…………75,0 kw……….84 ad membran
6--Su tasarrufunda bu ve benzeri önerilerin hayata geçirilmesi ile gereken tasarruf etkinliği sağlanabilir.
2--Hibrit Ters Osmoz Deniz Suyu Arıtma Sistemi:
Deniz suyundan temiz su eldesi için GYTE tarafından güneş ve rüzgar enerjisiyle çalışan Hibrit Ters Osmoz Deniz Suyu Arıtma Sistemi projesi MARKA kalkınma ajansından 68.500 TL destek aldı ve çeşitli kongrelerde sunumu yapıldı.Katar yatırım kararı aldı.
Kaynakça:
1--Dünya Gazetesi
4--Para Dergisi-19-25.08.2007-S:38
5--CBT-1315/11-11.06.2012