Eğitim Sisteminde Finlandiya Başarısı:

1—Finlandiya Eğitim Sisteminde Ana Hatlar ve Türkiye Adaptasyonu İçin Öneriler

1.1—Finlandiya da öğretmen olarak en iyi ve en zeki öğretmenleri görevlendirme uygulaması…..Türkiye de öğretmen seçiminde IQ seçim kriterlerinden biri olarak kullanılabilir.Bunun için Milli Eğitim kanununa seçilecek öğretmenler en zekileri arasından kuruma yerleştirilir. İbaresini yazmak.

1.2—Finlandiya seçtiği bu öğretmenleri yoğun eğitimden geçirmekte……Türkiye de eğitim sistemine katılacak öğretmen Milli eğitim Bakanlığına bağlı oluşturulacak arge nitelikli bir enstitülerde en az 1 yıl yoğun eğitime alınmalı.

1.3—Fin eğitim sisteminde esaslardan biriside öğretme ortamını özgür bırakmaktır……Türkiye de bunun için okullarda mizah dergisinden,teknik dergiye,hikaye kitabına,magazin dergisine,tüm gazetelere,klasik ve milli romanlara ulaşacak biçimde her türlü eğitim-öğretim materyalini okulların bünyesine katmak gerekir.Kısaca Bakanlıktan yapılacak bir genelge ile okullarda sınıf ve okul kütüphanelerine yukarıdaki ana hatlarda her türlü kitabın alımı sağlanmalıdır.Alım belediyeler tarafından yapılabilir.

1.4—Finlandiya eğitim sisteminde esas hatlardan birisi de eğitimi merkezi otoriteden bağımsız kılmaktır…………Bunun için Türkiye de okulların yönetimi büyük ölçüde ilin valisi adına idari amir vali yardımcısına bağlı milli eğitim müdürü bağlanmalı(yerelleştirme) ve okulun her türlü ihtiyacı vs ise belediye başkanlarına bırakılmalı.

1.4.1--Bakanlık ana çerçeveyi ve planlamayı-eğitim de arge yi gerçekleştirmeli.Bakanlık atamalarla uğraşmamalı.Öğretmen Atamaları bakanlığın olması gereken ana fonksiyonlarını herhalde işlevsizleştirmekte.

1.4.2--Bakanlığın ana işi arge ve ana planlama olmalı.Personeli bakanlığın belirlediği kriterler çerçevesinde ilin idari amiri tarafından güvenlik-psikososyal açıdan yeterli adaylar arasında en iyisi-en zekisini-(IQ yüksek)-en bilgilisini-(bilgi testlerine(mesleki ve genel(matematik-fen-sosyal) ) seçilmeli.

1.4.3--Bakanlık kadroları uzaktan takip etmeli-suistimal-kadro şişkinliği-azlığı durumları takip etmeli gerektiğinde ilin yetkili amirine gereken iş emrini gönderebilir.

1.4.4--Öğretmen maaşları için bakanlığın belirlediği bir aralıkta(1.derece profesör maaşına yakın) belediye başkanı tarafından meclis kararı ile belirlenecek bir ücret olarak ödenebilir.

1.5—Finlandiya eğitim sisteminde önemli ögelerden birisi de öğretmenlere derslerini hazırlamaları için yereli zamanın tanınmasıdır………Bunun için Türkiye de öğretmenlerin ders verme saatlerini belli bir değerin altında tutmak şarttır.Öğretmenlerin kendi bilgi ve görgülerini geliştirmeleri için mesleğe girişte 1-mesleki kitapları ,3-4 adet gazetenin aboneliğini-2-3 derginin aboneliğini,1 adet bilgisayarı, telekomla yapılan protokole göre internet aboneliğini ve 1 adet yeteri büyüklükte kütüphane öğretmenin emrine paket olarak verilmeli.Her öğretmenin bunlarla uğraşmasına-zaman kaybetmesine ayrıca gerek yok.

1.5.1--Ayrıca her okulda kantinin yanında bir öğretmen cafesi açılmalı ve kafe de her türlü kitap-dergi-doküman-internet olmalı ayrıca burada briç-satranç-tavla oynanabilmeli.Yada okula yakın bir cafe anılan özellikleri sağlaması ile öğretmen cafesi olarak düzenlenmeli yine ayrıca halkın buraya girmesi de mümkün olmalı.

1.6—Öğretmenler sistem tarafından maddi ve manevi olarak ödüllendirilmeli.1.derece profesör maaşı ile maddi ödüllendirme sağlanırken,okullara arası araştırma proje yarışmaları yapılmalıdır.Bilgi yarışmaları işi ezberciliğe döktüğü için uygun çözüm değildir.

1.7—Finlandiya da Öğretmenlerin tümünün en üst düzeydeki parlak öğrenciler arasından master dereceli üniversite mezunlarından oluştuğu saptanmıştır……………Türkiye de Öğretmen seçim kriterlerinden biriside seçilecek öğretmen adayının yüksek lisans yapanlar arasından öncelikle tercih edilmesi uygun olacaktır.Aynı zamanda yüksek lisansın maaşa % 20 oranında etki etmesi sağlanabilir.Kısa vadede Ayrıca tüm öğretmenlerin yüksek lisans yapması halinde maaşları % 25 oranında arttırılabilir.Yine yabancı dil bilen personel ise maaşları % 10 oranında arttırılabilir.Bildiği her yabancı dil için % 5 ilave maaş artışı yapılabilir.

1.8—Finlandiya da öğretmenlik için başvuru yapan 20 yüksek lisans mezunu arasından sadece bir tanesi öğretmen adaylığına uygun bulunuyor.

2—Diğer Öneriler:

2.1--İlköğretimin ilk 4-5 yılında programların başlıca konusu Türkçe okuyup yazmak olmalıdır.Öğrencinin rahatça okuması-güzel ve düzgün yazı becerisi kazanması belli amaç olmalıdır.Öğrenci bu eğitim ile Matematikte 4 işlemi rahatça yapacak düzeye gelmelidir.Türkçe ve matematik alt yapı sağlanmadan ortaokula gönderilen her öğrenci eğitimde gereken verim düzeyine ulaşamamakta.

2.1.1—Okullarda Tarih,coğrafya dersleri ve fen bilgileri güncel temelde ele alınıp işlenmelidir.Bu dönmede çocukların resim atölyesi,müzik atölyesi,arkeoloji atölyesi,tiyatro grubu ve spor derslerine katılımı mutlaka sağlanmalıdır.

2.1.2--Bir öğrenci bir tiyatro oyununda her sene mutlaka yer almalı,bir müzik aletini mutlaka çalabilmeli,bir spor kursunada devam etmelidir.Bunu sağlamak için bu kulüpleri işleten özel kulüpler ilköğretim çocukları için sürümden kazanacak şekilde indirim yapmalı yada belediye belirlediği bu firmalarla sözleşme yaparak öğrencilerin ücretsiz bu kurslara katılımını sağlayabilmelidir.Bu kursların denetimini belediye ve ilin mülki amiri tarafından sağlanmalıdır.

2.2—Fen Bilimleri,Matematik ve sosyal Bilgiler ilk öğretimin ikinci döneminde orta okul programlarında yer almalıdır.Bu dönem sonunda çocukların meslek liseleri ve düz liselere geçme durumları oluşmalıdır.Tercih bu dönemde yapılmalıdır.

2.2.1--Her belediye her okulun çevresinde öğrencilerin enerjisini kültüre-bilime-sanata harcayacağı kültür merkezlerini ilgili okul kültür merkezi olarak açmalı ve okulun öğretmenleri ders verme saatleri dışında burada görev alarak öğrencilerin bu işlerle uğraşmalarını sağlayabilirler.

3—Ülke Doğal Kaynak Durumu ve PISA Sınavı:

1--PISA Sınavı iki yılda bir yapılan 65 ülkede 15 yaşındaki öğrencilerin matematik,bilim ve okuduğunu anlama becerilerini ölçüyor.

2—PISA testleri üzerinden yapılan bir araştırmaya göre Ülkelerin doğal kaynaklardan elde ettiği gelirle ,lise öğrencilerinin bilgi ve becerileri arasında ciddi ölçüde olumsuz bir ilişki saptanmış durumda.Yani doğal kaynak zenginliği veya zenginlik ülke öğrencilerinin bilgi ve beceri düzeyini olumsuz etkileyebilmekte.

3--Bu nedenle ülkelerin bilgi toplumu alt yapısında yeteri kadar güçlü duruma gelmeden yani PISA sınavında iyi duruma gelmeden doğal kaynaklarını işletmeye açmaktan uzak durmalı.Kısaca çok güçlü doğalgaz ve petrol yatağı bulmak pek o kadar iyi bir haber olmayabilir.

4--PISA sınavında Singapur,Finlandiya,G.Kore,Hong Kong ve Japonya gibi doğal kaynakları az olan ülkeler öne çıkarken,yüksek petrol gelirine sahip katar ve Kazakistan en düşük PISA puanlarına sahip.

4.1—Öte yandan PISA Testlerinde ABD li öğrencilerin oldukça başarısız olması sonuçta ABD yönetimini de kaygılandırıyor.

5—Yaratıcılık-Arge-Bilgi topluma tabanı anlamında Bir deyim olarak Kaynağınız yoksa yaratıcı olursunuz.deyimi kullanılabilir.Öte yandan Doğal kaynak zengini olan Kanada,Avustralya ve Norveç yine PISA sınavında iyi puanlar almış olup,bu ülkeler doğal kaynaklarını tüketmeden tasarruf edip,yatırıma dönüştüren dikkatli politikalar üretmeleri sözkonusu.

6--Öğrenme performansı ülkelerin zenginlik ve sosyal alanda uzun vadedeki başarısı konusunda etkili bir gösterge.

7--Sonuç olarak Türkiye nin eğitim sisteminde yapacağı hamlelerin ,topluma yapacağı katkı kendini daha önce PISA testlerinde alacağı başarı ile daha gösterebilir.PISA testlerinde alınacak yüksek puanlar bilgi toplumuna yakınlaşmayı gösterecektir.

4--Arge bir kültür işidir.Arge kültürü için iyi yetişmiş kültürel kütle yada halk yığınları olmalıdır. Finlandiya-İsveç-gibi ülkeler bu işi eğitim sistemi ile çözümlemişlerdir.

4.1—Türkiye nin sporda başarısızlarının altında da yine aynı problemin yattığı düşünülebilir.Artık yeniden yapılanmanın zamanı herhalde gelmiştir.

5—Eğitim sisteminin ,Yeniden yapılanması için yukarıdaki ana hatlar üzerinden detaylandırmalarda yapılarak(Finlandiya-İsveç-Singapur un eğitim sistemleri incelenerek-detay incelemeleri ile) yeni anayasa yazma süreci gibi sürece herkesi katarak 1-2 yıllık olgunlaştırmadan sonra yeni sistemin devreye alınması uygun olacaktır.

6—Türkiye nin eğitimde durumunu ülkeler anlamında karşılaştırmalı olarak gösteren PISA-2006 testlerinde alınan ortalama puanlar düşük kalırken,öğrencilerin büyük çoğunluğu en kolay soruların toplandığı 1.ve 2. düzeydeki sorulara cevap verebilmektedirler.Türkiye den .4 ve 5 düzeydeki sorulara cevap veren öğrenci kitlesi % 7 dolayında iken ileri teknoloji üretecek çocuklar için açılan 6 düzeydeki sorulara Türkiye den yanıt veren yok.

7—Bütün dünya bilgi toplumuna doğru ilerlerken Türkiye nin ,ABD nin ve diğer ülkelerin bunun dışında kalması zaman kaybından başka bir şey değildir.Bu anlamda Finlandiya-İsveç-Singapur gibi kendini kanıtlamış ülkeler bilgi toplumu olarak iyi bir örnek teşkil edebilmektedirler.

8—Diğer bir konu Eğitimde süreçlere bilgisayarın yada akıllı tahta-tabletlerin katılması olgusudur.Bu faktör alt yapısını tamamlamış ülkeler için yardımcı etken-çözüm olabilir.

8.1-- Türkiye nin bilgisayara destekli eğitim projesi-Fatih projesi ile yukarıdaki ana hatlarda oluşturulacak yeni sistem birbirini bütünleyebilir.

8.2--Ayrıca Fatih projesine üniversitelerin –üniversite öğrencilerinin katılması ise çok yerinde olacaktır.

8.3--Fatih projesinde başarı için gerekli olan ögelerden birisi de yazılım ve donanımdır.Yazılım ve onunla uyumlu donanım için her üniversite ve ilgili her kurumdan rapor alınmalı ve raporlar kamu ile paylaşılarak bir yazılım ve cihaz seçimi kararı alınabilir..

Kaynakça:Cumhuriyet Gazetesi Bilim dergisi-CBT-1304/9-16.03.2012—Sabah Gazetesi NewyorkTimes Eki-18.03.2012