İçme Suyu Kaçak Azaltma Projesi-İzmir:

1—Bu çalışmada İzmir’in pilot bölgelerinde faturalanamayan içme suyunun en aza indirilmesi amacıyla yapılan çalısmalar ve elde edilen sonuçlar anlatılmaya çalışılmıştır.

1.1--Yapılan pilot çalışma basınç regülasyonu yoluyla yapılan kaçak azaltma işlemi olup sonuçları ve kazanç yüzdesi dikkate değer mertebelerdedir. 

2--Ölçmeye hazırlanan her izolasyon bölgesinde önce mevcut durum için belirli bir süre basınç ve debi kayıtları alınmıstır (hiçbir ayar yapılmaksızın hidrolik dengenin fotoğrafı çekilmistir).

2.1--Sonra, her izolasyon bölgesinin durumu tek tek incelenmek suretiyle, regülasyon vanalarının hangi değerlere ayarlanmasının uygun olacağı tespit edilmistir.

2.2--Regülasyon vanaları belirlenen değerlere ayarlanmıs, sistem dengeye gelene kadar beklenmis, şikayetler izlemeye alınmıs, tüketiciye verilen serviste bir sorun olmadığı belirlendikten sonra,basınç ve debi kayıtları alınmıstır (basınçların ayarlanmasından sonra çekilen fotoğraf).

2.3--Ayar öncesi ve ayar sonrası hidrolik ölçüm değerleri karşılaştırılarak uygulamanın basarısı,verimi,tutarlılığı izlenmistir

3--Proje dönemi içinde, İZSU tarafından, bu proje kapsamında yapılanlar özet olarak listelenirse:

1--68 sayaç kalibre edilmistir,

2-- 48 basınç transduseri kalibre edilmistir,

3--76 sayaç onarımı yapılmıstır,

4--86 regülasyon vanası onarımı yapılmıstır

5--8 bölgede adım testi (step test) yapılmıstır,

6--7 bölgede gece dinlemesi yapılmıstır,

7--Haziran 2001 tarihinde 73 sayaç bölgesi çalısır duruma getirilmistir,

4—Sonuç

4.1--İZSU’nun günde 600 000 m 3 su ürettiği ve bu suyu üretirken 0.5 kWh/m 3 elektrik enerjisi harcadığı kabul edilirse: 600000 x 0.26 x 0.5= 78000 kWh/gün

kazanılan suyun elektriksel karsılığıdır.

4.2—Ortalama su kayıp kazancı %15-%26 arasında değişmektedir.

4.3—Proje ile:

3.1--Olusturulan matematik modeller planlama çalısmalarında kolaylıkla ve başarıyla kullanılabilirler.

3.2--SCADA kumanda odasında isale bazında, normal,kısmi ve acil durum isletme kararları, alt modellerinbirlestirilmesi ile olusturulacak iskelet model yardımıyla kolaylıkla denenebilirler.

3.3--Olusturulan haritalar, tüketim, pompa, depo, boru gibi bilgiler güncel (2001) tarihli olup üstelik elektronik ortamda saklanmaktadır. Bu çalısmalar İZSU’da oluşturulması sart olan ARSİV’in temelini meydana getirmektedir.

3.4--Şebeke yenileme çalısmalarında hızlı davranabilmek için yüklenicilerin modelleri ve güncellestirilmis bilgileri kullanmaları doğru olacaktır.

3.5--Bu çalısmalar AR-GE çalısmaları niteliğinde olduğundan, kazanılan "know-how"ın diğer su idarelerince kullanılması da olanak içindedir

5--Yapılan pilot çalısmanın sonuçları ve kazanç yüzdesi dikkate değer mertebelerdedir. Basınç regülasyonu yoluyla yapılan kaçak azaltma islemi ekonomik ve uygulanabilir bulunmustur.

Kaynak: Tesisat Mühendisliği Dergisi-Sayı: 82, s. 33-38, 2004--İzmir İçme Suyu Sistemi

Kaçak Azaltma Pilot Çalısması-Alev KABAKÇI *, Haluk KARADOĞAN--* İZSU Kaçak ve Kontrol Proje Analisti-** Prof. Dr., İTÜMakina Fakültesi