Sağlık Sistemlerinin Etkinlik Analizi-Türkiye-OECD:

 

1—Kaynak çalışmada OECD üye ülkelerinin Gayri Safı Yurt İçi Hasılalarının (GSYİH) ortalama olarak %9,8’ini harcadıkları sağlık hizmetleri ve sistemlerinin yönetiminde, kaynaklann etkin kullanımı kilit rol oynamaktadır.

 

1.1--Bu çalışmada, kapsamlı bir literatür araştırmasıyla girdi ve çıktı değişkenleri belirlendikten sonra, en güncel sağlık verileri kullanılarak Veri Zarflama Analizi (VZA) ile OECD üyesi 34 ülkenin sağlık alanındaki etkinlikleri değerlendirilmiştir.

 

1.2--Değerlendirilmelerde yaşanabilecek eksik yorumlamalann önüne geçebilmek için Pierce Kriteri kullanılarak yapılan eleme süreciyle ülke sayısı 22’ye indirilmiş ve bu ülkeler tekrar değerlendirilmiştir.

 

1.3--34 ülke arasından 10 ülke etkin olarak kaydedilirken, yeni değerlendirmede 22 ülke içinden sadece yedi ülke etkin olarak belirlenmiştir.

 

1.4--Son olarak, değerlendirilmelerde dikkat edilmesi gereken noktalar ve ileriye dönük olarak yapılabilecek iyileştirmeler tartışılmıştır.

 

2—Tablo-OECD Ülkelerinin CCR Modeli Sonuçları

 

Ülke………………..Etkinlik

 

ABD………………...0,7020

Almanya…………….0,5185

Avustralya…………….1

 

Avusturya……………0,4093

Belçika………………0,4822

Çek Cumh..…………0,8046

 

Danimarka…………..0,7755

Estonya……………….1

Finlandiya…………..0,7361

 

Fransa………………0,5163

Flollanda…………...0,5216

İngiltere…………….0,7611

 

İrlanda……………...0,6429

İspanya…………….0,8196

İsrail……………….0,6888

İsveç………………….1

İsviçre……………..0,5583

İtalya………………0,7897

 

 

İzlanda…………….0,7522

Japonya………………1

Kanada…………...0,7672

 

Kore……………...0,9144

Lüksemburg…………1

Macaristan………..0,8154

 

Meksika……………..1

Norveç……………0,6711

Polonya…………...0,9103

 

Portekiz…………….1

Slovakya………….0,6070

Slovenya…………..1

 

Şili……………...…...1

Türkiye……………1

Yeni Zelanda……..0,6122

Yunanistan……….0,7029

 

2.1--Girdi yönelimli CCR modeli analizinden Avustralya, Şili, Estonya, Japonya,Lüksemburg, Meksika, Portekiz, Slovenya, İsveç ve Türkiye’nin teknik etkin çıktığı görülmektedir.

 

2.2—Teknik etkin çıkan ülkeler, hem sahip olduğu girdi kaynaklarını etkin kullanmakta hem de optimum ölçek büyüklüğünde faaliyet göstermektedir.

 

2.3—Türkiye incelendiği zaman ise, modele dahil edilen üç girdi değişkeninde de Türkiye’nin girdi değerlerinin ortalamanın oldukça altında olduğu Tabloda açıkça görülmektedir.

 

2.3.1--Ancak Şili ile kıyaslandığı zaman bin kişi başına düşen hekim ve hastane yatağı sayısında Türkiye, Şili’ye oranla daha fazla girdi kullanırken,kişi başına sağlık harcamasında daha düşük bir girdi kullanımına sahiptir.

 

2.3.2--Kilit nokta olan üretilen çıktı hususunda ise, Türkiye hem OECD üye ülkelerinin ortalama değerlerine hem de Şili’ye göre oldukça başarısızdır.

 

2.3.3--Ancak Türkiye’nin bu çıktı düzeylerini çok düşük girdilerle elde ettiği dikkate alınmalıdır.

 

2.3.4--Bu yüzden sahip olduğu kısıtlı girdiyi yönetsel açıdan etkili kullanması Türkiye’yi teknik etkin kılsa da, elde ettiği çıktı düzeylerinin diğer ülkelerin hedeflediği düzeylerden oldukça düşük olması ve Şili gibi düşük girdilerle daha yüksek çıktılar üreten bir ülkenin varlığı,Türkiye’nin diğer ülkelere referans olamamasına neden olmuştur.

 

2.3.5--Veri zarflama analizinin girdiye yönelik CCR modelinin belirli bir çıktıya en az düzeyde girdiyle ulaşma hedefi açısından Türkiye’nin teknik

etkin çıkması, kaynaklarını israf etmemesinden ötürü ve göreli bir etkinlik ölçümü yapılmasından dolayı oldukça doğaldır.

 

2.3.6--Ancak sağlıkta ürettiği çıktılar bakımından Şili’ye göre başarısız olması ve diğer ülkelere hedef teşkil edememesi de oldukça gerçekçidir. Fakat Türkiye’nin etkin yönetimini devam ettirip daha yüksek düzeyde çıktılar üretmesi onu diğer ülkelere referans olma yönünde hızla ilerletecektir.

 

Tablo Ek-A. OECD Ülkeleri İçin Girdi ve Çıktı Değişkenlerinin Değerleri (WHO, 2011)

 

Ülkeler Girdi Değişkenleri Çıktı Değişkenleri -1000 kişi başına*

 

Ülke..* Hekim Sayı…* Hastane Yatak Sayı …Kişi Başına Düşen Sağl Harcaması 

ABD……………2.7…………………......3,1…………………………7410

 Almanya… ……3,5………………..……8,3…………………………4129

Avustralya……… 1…………………….. 3,9…………………………3382

 

Belçika………… 4,2 …………………….5,3…………………………4237

Fransa………….. 3,7…………………….7,2…………………………3934 

Güney Kore……..1,7…………………….8,6 ………………………...1829

 

İngiltere………….2,1 …………………...3,1…………………………3399

İspanya…………..3,8……………………3,4…………………………3152

İsrail……………..3,6………………...……5,8 …………………………2072

 

İtalya……………..3,7…………………...3,9………………………….3027

Japonya…………..2,1…………………..13,9 …………………………2713

Kanada…………...1,9……………………3,4 ………………………...4196

 

Macaristan………. 2,8 …………………...7,1…………………………1453

Meksika…………. 2,9……………………1,7………………………….862

Şili ……………….1,1…………………….2,3 ………………………..1185

 

Türkiye…………...1,5…………………… 2,8………………………… 965

Yeni Zelanda……..2,1…………………… .6,2………………………..2662

Yunanistan……….5,4 …………………….4,8………………………...3085

 

Ortalama………..3,03…………… 5,4…………………...3196,6

 

3—Yorum-Öneriler:

 

1—Hastane yönetimlerinin daha teknik ve stratejik hale gelmesi

 

2—Hastanelerin enerji verimli-su verimli hale yeşil hastane konseptine uygun hale getirilmesi

 

3—Hastanelerin yangın ve diğer risklere karşı korunaklı hale getirilmesi-bünyesinde makine-elektrik-bilgisayar mühendisi istihdam etmesi.

 

4—Hastane çalışanlarının konularında bir ileri konum için hizmet içi eğitime alınması

 

5—Hastanelerde arge merkezi kurup gereken konularda araştırma yapmaları ve hasatnelerde veri tabanından bilgi üretilmesi-hastane kayıtlarından tıp- muhasebe vs grafik analizler yapılması-tıp kongrelerine bildiri sunulması

 

6—Yapay zekanın kullanımı için çalışmalar yapılması

 

7—Geleneksel tıp-fito terapi-psikiyatride multidisipliner(parapsikolojik fenomenler) çalışmalar yapılması

 

8—Hastane yönetiminin bilgisayar programları ile daha şeffaf hale getirilmesi-süreçlerin dijital hale getirilmesi

 

Kaynak: Endüstri Mühendisliği Dergisi Cilt: 23 Sayı: 4 Sayfa: (14-31)

Oecd Ülkelerinin Sağlık Sistemlerinin Etkinlik Analizi-A. Mesut Kocaman1, M. Esat Mutlu1, Demet Bayraktar1 , Özgür M. Araz2-1itü İşletme Fakültesi 34367, Maçka, İstanbul-2university Ofnebraska Medical Çenter, College Of Public Health, Omaha Ne, 68198, Usa-Kocamana@İtu.Edu.Tr, Mahmut.Mutlu@İtu.Edu.Tr, Demet.Bagraktar@İtu.Edu.Tr, Ozgur.Araz@Unmc.Edu