MAKALELER / Koronavirus Salgını-Sağlık-Çevre-Bilgiler






Koronavirus Salgını-Sağlık-Çevre-Bilgiler:

 

1--Bayındır Sağlık Grubu Enfeksiyon Hastalıkları Uzm. Dr. Fatma Nur Özdoğan “İnsanların yaklaşık % 80’inin özel tedaviye ihtiyaç duymadan hastalıktan iyileştiği gözlemlenirken, yaşlı insanlar ve yüksek tansiyon, kalp problemleri veya diyabet gibi problemleri olanların ciddi hastalık geçirme ihtimalinin daha yüksek olduğu tespit ediliyor.

 

1.1—Risk grubunu kendini ciddi anlamda kendini koruması oldukça önemli.

 

1.2—Ağrı Kesiciler-Koronavirus:

 

1.2.3.1—Ayrıca etken maddesi ibobrufen olan ilaçlarında ACE2 enzim aktivitesini yükseltebileceği için tedavi amaçlı ağrı kesici vs ilaçların bu grup dışında doktor önerisyle verilebileceği ifade edilmekte.

 

2—Koronavirus Kuluçka Süresi-Bulaşma:

 

2.1--COVID-19 için kuluçka döneminin tahminî 1-14 gün arasında, en yaygın olarak beş gün görüldüğü tespit edildi” dedi.

 

2.2--Türk Klinik Mikrobiyoloji ve İnfeksiyon Hastalıkları Derneği Başkanı ve Sağlık Bakanlığı Korona Virüs Bilimsel Danışma Kurulu Üyesi Prof. Dr. Alpay Azap,

 

2.3--Genellikle ellerle bulaşıyor bu hastalık. O yüzden elimizi yüzümüze, gözümüze ve burnumuza götürme alışkanlığını olabildiğince azaltmamız lazım. Bir diğer önlem ise solunum hijyeni dediğimiz önlemler.

 

2.4--Nezle isek, grip olabilir, solunum belirtileri olduğunda maske takarak dolaşmak lazım. Toplumu koruyabilelim.

 

2.5--Öksürürken, hapşırırken ağzımızı ne olursa olsun mutlaka bir mendil ile kapatıp, sonra o mendili hemen çöpe atıp yine el temizliği sağlamak lazım.

 

2.6--Bir metrelik bir mesafe, biz ona sosyal mesafe diyoruz. Bir metreden fazla yaklaşmadığımız sürece hasta bile olsa karşımızdaki onunla yüz yüze 15 dakikadan fazla kalmadığımız sürece bir risk taşımıyor” diye konuştu.

 

2.7—Koronavirusun vücutta kalma süresi:Pekin’deki bir sağlık kuruluşunda çalışma yürüten bir grup bilim insanı, yeni tip koronavirüs vakalarının yarısında virüsün, semptomlar kaybolduktan sonra bir ila sekiz gün daha vücutta kaldığını tespit etti. Çalışma sonuçları ATSJournals dergisinde yayınlandı.

2.7.1—Koronavirus-Yeni Salgınlar:

 

2.7.1--Rusya Doğal Bilimler Akademisi üyesi, epidemiyoloji ve tıbbi istatistik uzmanı Prof. İgor Gundarov, Yeni tip koronavirüs gripten daha güçlü çıktı. Bir sonraki hastalık da koronavirüsten daha saldırgan olabilir" dedi.

 

2.7.2--Gundarov, diğer hastalıklara karşı yürütülen mücadelenin yeni tip koronavirüsün hızla yayılmasına neden olduğu değerlendirmesini yaptı.

 

2.8--Bilim insanlarının 2007 yılında yayımladıkları akademik makalede bu yönde ciddi bir uyarıda bulunduğu ortaya çıktı. Dört akademisyen makalelerinde “Güney Çin’deki ezgotik memeli hayvanların yenilmesi kültürüyle birlikte, nalburunlu yarasalarda SARS ve koronavirüs rezervuarlarının geniş miktarda bulunması saatli bir bombadır” ikazında bulundu

 

2.7.2—Koronavirus-Hijyen:

 

1--Sabunla el yıkama ise elinizdeki tüm kirlilikleri ve mikropları kaldırarak uzaklaştırıyor. Bu nedenle uzmanlar, sadece bu salgın için değil, genel olarak hijyeni korumak için ellerin sabunla en az 20 saniye yıkanmasını tavsiye ediyor.

 

2-- Covid-19’a karşı önlem almak istiyorsanız mümkün olduğu durumlarda sabunla el yıkamayı, diğer durumlarda ise kolonya gibi alkol bazlı dezenfektanları kullanabilirsiniz.

 

2.9—Koronavirus-Çevre:

 

2.9.1--Çin’de ortaya çıkan yeni tip koronavirüs (Covid-19) dünyada 6 binden fazla kişinin ölümüne yol açarken Amerikan'ın prestijli okullarından Stanford Üniversitesi'ndan Dr Marshall Burke virüsün çevre üzerindeki etkisi konusunda çarpıcı bir araştırma yayınladı.

 

2.9.1--Dr. Marshall Burke, koronavirüsün Çin’de yol açtığı ölüm sayısının 20 katı kadar insan hayatının kurtulmasını sağladığını ileri sürdü

 

2.2.2--Dr. Marshall Burke’ün araştırmasına göre ülkenin güneyindeki Şanghay ve Wuhan şehirlerindeki hava kirliliğinin düşmesinin sebebi bu şehirlerin sanayi bölgesi olması ve burada ekonomik faaliyetlerin son dönemde yavaşlaması. Yavaşlayan ekonomik faaliyetler hemen hava kirliliğine yansıdı ve havadaki azot dioksit (NO2) miktarı belirgin şekilde düştü.

 

2.2.3--Dr. Marshall Burke blogundaki araştırmasını şöyle bitirdi: “Hayatta kalabilirsek, belki de koronavirüs işlerimizi daha az hava kirliliğine yol açarak yapmamız için yeni yollar bulmamıza yardım edecek”

 

Enerji ve Temiz Hava Araştırma Merkezi'nin (CREA) yaptığı araştırmada da koronavirüs sebebiyle kapanan fabrikalar ve azalan sanayi üretimi sonrası Çin'deki karbon emisyon oranı şubat ayında yüzde 25 oranında azaldığı tespit edilmişti.

 

 

1.3—Sigara-Koronavirus İlişkisi:

 

1--Sağlığa Evet Derneği Başkanı Prof. Dr. Elif Dağlı, 18 Mart itibarıyla çoğunluğu Çin ve İtalya'da olmak üzere toplam 194 bin 909 koronavirüs olgusunun rapor edildiğini anlatarak, sözlerini şöyle sürdürdü:

 

2--"Aralık 2019-Ocak 2020 tarihlerinde yayınlanan 5 çalışma incelenerek sigara kullanmayla hastalığın şiddeti, yoğun bakım desteği, mekanik ventilasyon ihtiyacı ve ölüm riski arasında ilişki olup olmadığı araştırılmıştır.

 

3--Ağır hastalar ve kaybedilen hastalar arasında halen veya geçmişte sigara kullanan oranı yüksek bulunmuştur.

 

4--Sonuç olarak sigara içmek, Kovid-19 enfeksiyonunda olumsuz seyir ve sonuçlarla ilişkilidir.(ciddi anlamda ilişkili)

 

4.1--Avrupa Birliği Hastalık Kontrol Dairesi (ECDC), sigara içenlerin Corona virüsüne bağlı daha ciddi komplikasyonlara açık hale geldiği uyarısında bulundu.

 

 

4.1.1--Çinli doktorların 99 hasta üzerinde yaptığı bir araştırmaya atıfta bulunan Avrupa Birliği dairesi, tiryakilerin ölüm riskinin yaşlılara kıyasla daha fazla olduğunu kaydetti.

 

4.1.2--ECDC raporu, ABD’nin Güney Carolina Üniversitesi’nde yürütülen bir çalışmaya dayanarak sigaranın akciğerlerdeki ACE2 enziminin aktivitesini arttırdığını, bunun da Covid-19’a karşı hastaları daha savunmasız hale getirdiğini vurguladı.

 

5—Yorum:Koronavirus salgınının yaşandığı bugünlerde sigara içenlerin sigara-nargile-elektronik sigara içmemesi uygun olacaktır.

 

5.1—Ayrıca akciğerleri güçlendirmek için doktor önerisiyle tere-roka yemek-yoğurt suyu içmek-elma yemek uygun olabilir.

 


3—Diyabet Hastaları Posayı Artırmalı:

 

1--Esenler Medipol Üniversitesi Hastanesinden Diyetisyen Dr. Canel Önel, yeni tip koronavirüse (Kovid-19) karşı özellikle risk grubunda bulunan diyabet hastalarının tüketmesi gereken besinleri açıkladı.

 

2-- Özelikle koronavirüs, kronik hastalığı olanları daha çok etkilediği için diyabetliler risk altında. Diyetteki posa miktarı artırılmalıdır” ifadelerini kullandı.

 

3-- Önel, şöyle sıraladı:

 

3.1--Lifli gıdalar birlikte yenildikleri besinlerin emilim hızlarını yavaşlatarak kan şekerinin yavaş yükselmesini sağlarlar. Bu nedenle; beyaz ekmek, simit yerine tam tahıllı ekmek yenmeli, pirinç yerine bulgur tercih edilmeli,

 

3.2--taze sıkılmış meyve suyu yerine meyvenin kendisi tüketilmelidir.

 

3.3--Öğünlerde bol salata yenmelidir.

 

3.4--Kana hızlı geçen basit karbonhidratlar yani beyaz un, beyaz şeker, beyaz pirinç, bal, pekmez, patates, mısır yerine

 

3.4.1--kana daha yavaş geçen kompleks karbonhidratları yani tam tahıllı ekmekler, bulgur, kuru baklagiller, kepekli makarnayı tercih etmeliler.

 

3.5--Eğer diyabetik ilaç ya da insülin kullanılıyorsa muhakkak diyetle birlikte kullanılmalı ve ihmal edilmemelidir.

 

3.6--Öğün sayısına ve öğün saatlerine dikkat edilmelidir. 3 ana öğün ve 2-3 ara öğün yapılmalıdır."

 

4—Diğer Öneriler:

 

1-- Sağlıklı ve dengeli beslenmenin yanında uyku düzeni ve egzersizin de oldukça önemli olduğuna değinen Önel “Çünkü normal yaşantımızda egzersiz ve spor yapmıyor olsak da hareketlerimiz daha fazlaydı ama maalesef evde olduğumuz ve hareketlerimiz kısıtlı olduğu için muhakkak 45-50 dakika günlük egzersiz yapmak gerekir.

 

1.1--Gece geç saatlere kadar oturmak sabah uyanmayı güçleştirir.

 

1.2--Yatmadan 1-2 saat önce içilen papatya çayı sakinleştirir ve uykuya dalmanızı kolaylaştırır” ifadelerini kullandı.

 

2—Evdeyken hareketli olmak-akşam saatlerinde kimyon çayı içmek-yatmadan önce uykuyu getiren-antikanser melatonin kaynağı olarak uykuyu getiren vişne suyu içmek-yer fıstığı tüketmek-ay çekirdeği çitlemek uygun olabilir.

 

2.1--Yemeklerde salatlarda elma sirke limon kullanmak.Zencefil-zerdeçal-limon çayı içmek.Tarhana-mercimek çorbası tüketmek.

 

3—Gün içinde doktor önerisiyle bol su içmek-içilen suyun ph ının 7.5 üzerinde olan kaynak suyu olması uygun olacaktır.

 

4—Organik mevsiminde sebze-meyve tüketmek-tam tahıl ekmek tüketmek-mercimek çorbası tüketmek uygun olacaktır.

 

5—Evde kişisel bir çalışma alanı belirlemek ve oluşturmak-konuşmaları watsap-skype üzerinden görüntülü yapılabilir.

 

6—Beslenme:

 

1--Bağırsaklardaki faydalı bakterilerin kaynağı olan Prebiyotik besinlerle

 

1.1--Sebzeler: Pırasa, yer elması, bamya, enginar, kereviz, domates, soğan, sarımsak, hindiba, kuşkonmaz, hardal bitkisi.

 

1.2--Kurubaklagiller: Fasulye, mercimek, bezelye, nohut.

 

1.3--Tam tahıllar: Tam buğday, yulaf, kara buğday, arpa, kepekli pirinç

 

1.4--Yağlı tohumlar: Ceviz, badem, fındık, ketentohumu.) ve

 

1.5—probiyik gıdalar(ev turşusu-ev yoğurdu-kefir- vs) beslenmek

 

1.6—Bol su içmek-tam kaliteli uyku almak-moralimizi yüksek tutan uğraşılar(ibadet-yardım etmek-müzik-film izlemek-egzersiz yapmak)

 

 

5—Koronavirus-Psikoloji:

 

3.1-- Beykent Üniversitesi Fen-Edebiyat Fakültesi Psikoloji Bölümü Öğretim Üyesi Doç. Dr. Neslim Güvendeğer Doksat, koronavirüs salgınına karşı ‘‘Evde Kal’’ çağrısının yönetilmesindeki psikolojik süreçlere ilişkin değerlendirmede bulundu.

 

1-- Bize iletilen resmi verilere güvenin. Toplumda kaos oluşturacak hatalı bilgilerin sosyal medyadan yayılmasına aracı olmayın.

 

2-- Bu süreçte kendinizde veya çocuklarınızda alevlenen ruhsal hastalıklar varsa, online olarak ulaşabileceğiniz psikiyatrlardan veya çocuk ve ergen psikiyatrlarından destek alın. Çoğu hekim, görüşmelerini online olarak uzaktan yürütebilmektedir.

 

3-- Çocuklarınızla geçiremediğiniz kaliteli zamanın geçirilmesi için harika bir fırsat bu süreç. Onları eğitecek, eğlendirecek ve sizin de keyif alacağınız aktiviteleri gerçekleştirmek için çaba harcayınız.

 

4--Yemek yapmak ve mutfak işlerinde de kendinizi geliştirmenin keyfini yaşayabilirsiniz bu süreçte.

 

5--Evde spor yapmaya veya belirli ölçüde hareket etmeye özen gösterin. Alınan kalorinin harcanan kaloriden fazla olması durumunda kilo artışınız kaçınılmaz olacaktır.

 

6-- Gerçek dışı ve aşırı karamsar tablolara maruz kalmaktan kendinizi koruyun.Haber bültenlerine arasıra bakabilirsiniz.

 

6.1--Evde bulunduğunuz zamanlar Sizi mutlu eden film-müzik izlemek için fırsak olabilir.

 

7--Anadolu Sağlık Merkezinden uzman psikolog Ezgi Dokuzlu

 

7.1--Önce çocuğunuzu dinleyin ve duygularını sorun. Böylece çocuğunuzun konu ile ilgili endişelerini konuşabilir, yanlış anladığı veya kaygılandığı noktaları öğrenebilirsiniz.

7.2--Durumu anlatın, gizlemeyin. Çocuğunuz bugünlerde fazla meraklı olabilir. Sorduğu sorunun cevabını bilmiyorsanız düşünmeden anlık cevaplar vermeyin. Emin olmadığınızı ama onun için araştırıp cevabı vereceğinizi ifade edebilirsiniz.

 

7.3--Çocuğunuza emniyette olduğunu hissettirmek oldukça önemli. Hastalıktan etkilenmemek için gereken koruyucu tedbir ve yapılması gerekenler hakkında konuşun. Bir durum karşısında ne yapacağını bilen çocuk çok daha rahat hisseder.

 

Kaynak:

 

1-- https://www.turkiyegazetesi.com.tr/saglik

 

2--https://www.amerikaninsesi.com/

 

3--https://tr.sputniknews.com/

 

4--https://tr.euronews.com/





Makalenin İzlenme Sayısı : 412

Eklenme Tarihi : 03.04.2020

Önceki sayfaya geri dön.