Kaos ve Şehir Planlaması:

1--Kaos günlük dilde karmaşa ile çok karıştırılmaktadır.Kaos karmaşa değildir.Kaos sağlıklı düzeni idare eden matematik-diferansiyel denklemdir.

2--Kaos karmaşa değildir.karmaşada sistem elemanları-parametreleri arasında bir bağıntı-ilişki-bağlantı yoktur.

3--Kaos veya kaotik düzen sağlıklı düzendir.Herhangi bir sistem ki bunlar atmosfer-insan beyni veya vücudu-ekonomik sistem-borsa-sosyal sistem eğer sağlıklı sınırlar arasında davranışını sürdürüyor ise Bu sistemler kaotik  diferansiyel denklem tarafından idare edilirler-ne ile:parametreleri vasıtasıyla.

4--Bu anlamda tüm sağlıklı sistemleri idare eden matematik hareket denklemi yani    diferansiyel denklemi kaotik-non lineer diferasiyel denklemdir.

5--Matematikte hareket (aracın hareketi,bir telin titreşimi-suyun-gazın akışı -şehirdeki mekanların zamana göre değişimi   vs) diferansiyel denklemlerle ifade edilir.Bu anlamda iki tip diferansiyel denklem vardır.

1-Lineer diferansiyel denklemler.Bu denklemlerin çözümü grafik olarak bir eğri ailesine karşı gelir. Örneğin paralel çizgi grubu veya üst üste parabol ailesi olarak ortaya çıkar.

2--Lineer difernasiyel denklemler cansız ve basit sistemleri idare ederler ve zamana göre statik-sabit denklemlerdir.Yani zamana göre hiçbir değişimleri yoktur..

3--Öte yandan non lineer yani kaotik difrenasiyel denklemler zamana göre dinamik denklemlerdir.Zaman göre an be an değişirler.Bu denklemlerin grafik fonksiyonları incelendiğinde şu özellikler ön plana çıkar.

3.1--Zaman göre Kaotik değişim grafiklerinde,faz uzayı adı verilen zamana bağlı grafikte  bir ve iki çekici nokta olmakta ve eğri bu iki nokta arasında sürekli dolanmaktadır.

3.2--Bu eğri tıpkı bir kelebek kanadı gibi bir görünüm arz eder.Eğer sürekli olarak verilerin yüklenmesi devam ederse,kaotik eğriyi çizen kürsörün hareketi devam eder.yani çekici noktalar etrafında dolanımına devam eder.

3.3--Herhangi bir sistemin diferansiyel denklemini kurmak hele hele çözmek yani kısmi metotlarla çözmek yerine tam çözümünü bulmak  matematikte oldukça zor yerine göre imkansız işlerdendir.

3.4--Biz burada saf modellerle olayın özelliklerin anlayıp-bunları Doğal sistemlerde parametrik ve anlam benzeşimleri yardımıyla ,doğal sistemin doğru çözümlerin oluşmasına çaba harcamaktayız.

4--Kaotik Hareketin Özellikleri:

1-Kaotik sistemler başlangıç şartlarına aşırı duyarlıdır.İki insanın her bakımdan zamana değişimi kaotik kabul edilirse,aynı yumurtadan gelen ikizlerin,başlangıçta –döllenmiş yumurtanın ikiye ayrılması anında olacak küçük genetik fark bu iki ikizi farklı iki insan olmasına yeter.

2--Başlangıç şartları temiz ve uygun kurulmuş her sistem uzun ömürlü ve dayanıklı olabilir.

3--Evliliklerinin başlarında(evlilik kaotik bir yapıdır) birbiri ile uyumlu ve dengeli iki ilişki kurmuş kadın ve erkeğin  evlilikleri tabiî ki uzun ömürlü olacaktır.Aralarında büyük sevgiye rağmen uyumsuz ve dengesiz hareket adımları,belli süre sonra bu evliliği yıkacaktır.

4--Atmosferi idare eden diferansiyel denklem tabiî ki kaotik diferansiyel denklemdir. Bu anlamda çin de uçan bir kelebeğin kanat çırpması İstanbul da yağmura neden olabilir. Ki o kadar aşırı duyarlı bir sistemdir.

5--Bu anlamda kaotik sistemleri öyle cebri kontrol etmek düşüncesi sonuçta sistemin iflasına neden olabilir.Yok atmosferi kontrol edelim-yok ekonomiyi kontrol edelim-yok insan davranışını kontrol edelim-yok sosyal sistemi kontrol edelim.Hepsi saçma.

6--Hele birde bir söz var.Kontrol edilmeyen güç , güç değildir nereye kadar.

7-Kaotik sistemelerde davranış öngörülemez.Ancak kısa süreli olarak 3 günlük hava tahmini vs tahmin yapılabilir.Adam senin zihnini okuyorum diyor.Yaradan bile mahrem diye insan zihnine girmek istemez iken,adam adamın zihnini okuyormuş.Zırva.

7.1--Adamın bakışların bakıp Çingene falcılarının her yere çekilebilecek yuvarlak lafları ile davranışını ne düşündüğünü söylüyor.Şöyle ben öyle bir şey düşünmedim de bak nasıl sinirleniyor.Ki insan kendi zihnini bile kontrol edebilir.

7.2--Adam vucudunun metabolizma hızını öyle yavaşlatabiliyor ki dakikada 60-75 defa atan kalbi iki saate bir atıyor ve adam mağarada tefekküre dalıyor.Adama zehirli yılan veriyorlar adam da tık yok.

8-Kaotik sistemler peryodik hareketin bir ileri adımıdır.Yani bir sistem kaotik ise herhangibir gerileme-regresyon durumunda peryodik davranışa girmeye başlar.yani sterotipik-peryodik hareketler oluşur.

8.1--Aşırı stres durumunda,psikolojik sistem geriler ve sistem bir ileri-bir geri gidip gelmeye yada adam başlar tespih çekmeye.Bu anlamda herhangibir sistemde peryodik davranışların görülmeye başlaması sistemin sağlığını kaybetmeye başladığını-gerilemeye başladığın anlamına gelebilir.

9-Bir sistemin kaotik hareket olup olmadığı, sistem verilerinin-sayı setinin,bilgisayarda  bir paket program ile analizi yapılır.

a)-Eğer fraktal boyut denilen sayı fraktal yani kesirli çıkar ise sistemin kaotik olduğu-

b)-yok tam sayı çıkar ise sistemin peryodik karakterli sinüzoidal olduğunu gösterir.

10--Kısaca kaotik hareket de fraktal boyut denen sayı  kesirlidir.Örneğin 3 boyutlu sistemde fraktal boyut en fazla 2,99 çıkar.Eğer 3 çıkar ise sistemin peryodik harekete geçtiğini gösterir.

11--Bir sistemde aşırı kaotiklik,fraktal boyutun en fazla boyut sayısına yakın en yüksek kesirli sayısıdır.

12--Sistem olarak insan kalp EEG Verileri-Atmosferik veriler-Ekonomik veriler-Şehirde mekanlarla ilgi veriler-zamana bağlı sayı yüzlerce-binlerce  sayılar-seti, fraktal boyut hesabı(nonlinner diferansiyel denklemler)sitesinde parayla satılan paket programın kullanımı ile hesaplanarak,sistemim kaotik mi-peryodik karakterdemi olduğu anlaşılablir.Vay ne kadar kaotik-aşırı kaotik mi vs gib

13--Bütün bu temel bilgilerden sonra şehirde mekanların zamana göre değişimi için eğer sistem sağlıklı olarak ilerlemiş ise kaotik yada fraktal boyutu daha yüksek-sağlıklı olarak gelişmemiş ise fraktal boyutu daha düşük olacaktır.

2—Şehir Planlamasında Kaotik Yapılanma:

1--Aşağıda yapılan çalışmada İstanbul un son 20 yılda , hızlı büyümeye vs bağlı oluşturulan  beton kültürünün İstanbul u esir alması olayının sayısallaştırılmasıdır.

2--Bu anlamda tüm şehir gereklerinin özelliklerini kendinde toplamış cumbalı evleri-ahşap/toprak evleri ve onun pencersinde olan sakısları-ötede bahçe ve bahçede yediveren güller-kedilerİ  ve de Arnavut kaldırımlı yolları olan kocamustafa paşa semtinin ve modern mimari olarak tabir edilen ihlas marmara evlerini çesitli açılardan fraktal boyutlarının karşılaştırılmasıdır.

3--Ve  sonuçta ihlas marmara hala kocamustafapaşaya şehir planlaması olarak yakınlaşabilmiş değil.

4-- Her türlü üzüm(kınalı yapıncak-langanın hıyarı-merterin dut bahçeleri-bakırköy ve bağcılarda üzüm bahçeleri)meşrutiyette 800 dergilik çok yüksek bir kültürle düzey görülüyor.