Yapı Denetimi Uygulama Kuralları- Binalarda :

Bölüm-1

1—Hakedişin Kaynağı:

1.1--Yapı denetim firmalarının gelir kaynağı müteahhitler değil,o daireleri  satın alan daire sahipleridir.

1.2--Yapı denetimin her çalışanının ve aynı zamanda müteahhidin de vede kamu da çalışan mühendisin de gelirini daire sahipleri verdiği için ,yapı denetimler-kamu mühendisleri daire sahiplerine karşı sorumludur.

1.2.1-- Yapı denetimlerde herkes ücretini-hak edişlerini hak etmek için müteahhitlere sürekli(ayda bir –kapıdan selamlamak suretiyle değil) bilgilendirme yapılması-

1.2.2--aynı zamanda belediye inşaat mühendislerinin işin başında--makine-elektrik mühendislerinin de inşaatta duvarlar örüldükten hemen sonra tam olarak bilgilendirme yapması ve 

1.2.3--yapılan işlerin-teknik olarak doğruluğunu-imalatın projeye uygunluğunu kontrol etmek suretiyle daire sahiplerinin haklarını korumak zorunludur.

1.3--Zira bugün,bir daire sahibi 250 milyarlık daire almak için ,ömrünün en az 25 yılını harcamaktadır. Bu nedenle daire sahiplerinin haklarını korumak görevin ötesinde vicdani bir şarttır.

2—Acil Hak edişler:

2.1--Bazı durumlarda firmanın kendi parasal döngüsü için acil hak edişlere ihtiyaç vardır.Bu durumda imalatı(ısı yalıtımı vs) bitmeyip-

2.2--devam ettiği belediye kontrol mühendisince yerinde görülen binanın hak edişi bu durum süreklilik arz etmediği sürece kanaat getirilerek onaylanabilir ve bir sonraki seviyede kontrol edilmek üzere ötelenebilir.

2.3--Bu durum pişmemiş yemeği servis etmeye benzer ki sürekli hale getirilirse hem aşçıyı hemde firmayı bozar.

1.2—Öte yandan yapı denetimde belediye evrak kısmı-hak ediş ile uğraşan elemanlar bir ay sonraki hak edişi alabilmek için bir ay önceden tüm kontrolları bitirip-onayı almaklıdır ki bir ay sonra hakkedişi parasal olarak çekime hazır olsun.

3-Yapı Denetimlerde Verim:

3.1--Yapı Denetimlerde firma verimi-kar verimi  çıkan m2/giren m2  oranı olarak tarif edilebilir.Bu oran bire yaklaştıkça verim maksimize olur. Bu oran 0 a yaklaşırsa firmaya m2 girişi çok,çıkan m2 olmadığı anlamına gelir.

3.2—Problemler:

1-- 01.2017 yılı itibarıyla Bakanlık hakkediş oranını daha önce 2.71 den 1.43 çekti.Piyasa gözlemlerine göre bu durum firmaların aşırı tenzilat-iskonto yapmasını engellemediği gibi piyasada %60 yakın iskonto yapan firma duyumları da alınabilmekte.

1.1--Bu durum sonuçta mevcut zayıf denetimin yerini denetimsizliğe bırakabilir.Çözüm olarak:

1—Hak ediş oranı tekrar 2.5 çekilebilir.

2—Yapı denetim firmaları tıpkı asansör montaj firmalarında yapıldığı gibi akredite onaylanmış kuruluşa bağlanabilir.Bu kuruluşlar ile yapı denetimler daha sıkı kontrol altına alınabilir.

3—Yapı denetim firma kurucularına en fazla 2 firma kurma sınırı getirilebilir.

4—Yeni firma kurma izni sınırlandırılabilir.

5—Enerji kimlik belgesini düzenleme işini yapı denetim firmaları yapabilir ve belge ücreti için min 500 TL sınırı getirilebilir.

2--Verimli yapı denetim firmasında

1-eleman verimleri yüksek

2-binalar kaliteli 

3-çıkan m2 e giren m2 ye yakındır.

1.1—Eleman verimini artırmak için aylık puanlar üzerinden maaşa 250-500-750 TL Prim verilebilir. 

1.1.2--100 üzerinden Puan verilirken 

1--elemanın takip ettiği dosya sayısı(20 puan vs), 

2--sonuçlandırdığı dosya sayısı(30 puan),

3--çözümlediği iş sayısı(30 puan)-

4--araç sürüş kalitesi vs vs objektif kriterler esas alınabilir.

1.2—Elemanların sahada yaptığı işlerin ansal olarak yapı denetim md gelmesi için cep tlf da kullanılabilen Windows un one note programı kullanılması uygun olabilir.

1.2.1--Bu programa masa üstünde girilip işler yazılır ve programı kuran yapı denetim md ve davetçilerin (saha müh) email adresleri girilir.

1.2.2--Sahadaki müh sonuçlandırdığı işe tik atar ve md de bu tiki aynı anda görür.

3—Elemanların araç sürüşünü geliştirmek için sürücü kurslarından sürüş simülasyon dersi 10-12 saat alınabilir ve bu suretle kaza riski en aza indirilebilir.

4—Elemanların sahada yoğun cep tlf kullanımına bağlı radyasyona maruz olmalarını berteraf etmek için

4.1--cep tlf arkasına yapıştırılan bazı eczanelerden ücretle alınan biopro(Google dan biopro satan firmalar) çipi yapıştırılabilir.

4.2--Cep tlf olarak radyasyon sar değeri(Google xxxx sar değeri yazılır ve aranır buluna değer 0.50 nin altında olması uygundur)

4.3—Sar değeri düşük samsungun eski tlf lar kullanılabilir.

4.4--Ayrıca radyasyona karşı yemekte gıda olarak kimyon ve yeşillik alınabilir.

4.5--bluetut kulak uygun olmayıp(zararlı olup), kablolu kulaklık veya hoparlör açık olarak kullanılabilir.

5—Araçlar sık kaza yapıyorsa araç satın almak yerine garanti filo vs dan 5000 Tl vs hasar sınırlı vs olacak biçimde araç kiralanabilir.

4.2--Yapı denetim firmalarında Maksimum verim 

5-10.000 m2 değeri civarında olabilir.Bu değerden sonra firma verimi azalmaya meyledebilir.

4.3-Yapı Denetim Firmalarının Harcama Kalemleri Yüzdeleri

1--Personel(Mühendis Ücretleri-sabit personel harcamaları)…….........................…………% 15

1.2--optimum teknik eleman seçimi ile bu oran…………………..............…………%12 düşer

3--Sabit Telefonlar………………………….% 1

4--Cep Tlf lar………….......……………….% 2

5--Araç Yakıt Giderleri…………………….% 10

5.1---Araçlar dizele geçerse %25 tasarruf sağlanır.Bu oran…………................................…….%7,5 düşer

5.2---Araç kiralanması ile araç maliyetinin % 2-2,5 arasında kira bedeli ödenebilir.

6-Vergi…………...........………………….% 38

6.1--%18 KDV+%20 Kurumlar vergisi.

7--Beton Laboratuarı Harcamaları………………………………….% 15

7.1---Serbest rekabette çok sayıda laboratuar ile çalışılarak indirim sağlanabilir.

7.2--İşi almak için yapılan indirim-tenzilat……% 15

7.3---işi almak için yapılacak tenzilat ile bu oran ancak…………...................………%10 düşürülebilir.

8-Diğer vs……………………………………% 12

5--Yakıt Tasarrufu İçin Araç Seçimi:

1--2017 tarihi itibarıyla senede 50.000 km üstünde yada günde 100-150 km üstünde yol alan bir araç için dizel araçlar ekonomik olurken,altında ise benzinli araçlar iyi bir alternatif olarak karşımıza çıkmaktadır.

1.1--Aynı zamanda LPG kitli araçların yakıt maliyeti benzinli aracın %60 ı civarında olabilir.

2—Yakıtların harcadığı br cal için yakıt maliyeti analizine göre Ulaşım Araçları için 

1--benzinli araç,dizel-motorinli araçtan %12,

2--dizel araç LPG li araçtan %50,

3--benzinli araç LPG li araçtan %67 daha pahalı.

6--Firmanın  varlığının devamı için

1--optimum eleman seçimi-

2--araç yakıt giderleri dizel araç kullanılarak-yada

3--araç kiralanarak düşürülebilir.Yukarıdaki tabloda ancak en fazla % 20 tasarruf sağlanabilir.

3.1--Bunun dışında Yapılması gereken en iyi çözüm ; en geç 1 yıl içinde yapı denetim harcının hak edişini firma hesabına geçmesi olmalıdır ki buda ancak, müteahhit-kalfa ve ustalarla  sıkı diyalog ile binaların projesine uygun yapılması ve bunun sağlanmasından sonra , Kontrol Mühendisleri ile sağlıklı diyalog ile bu binaların hızlı kontrolü  ile mümkündür.

6.1--Yapı Denetim Firma Gücünün Matematik İfadesi:

Firmaya giren m2 azaldıkça-çıkan m2 azaldıkça firma güçten düşmeye başlar (bunu firmayı bir dişli sistemi gibi benzeşim yapılırsa) firmanın çarkının devir sayısının düşmesiyle analşılabilir.

6.1.1--Kısaca belli güçte bir firmada gücü  azalmışsa(giren m2azalmışsa)ve ödemeler(tork) sabit ise firmanın devri düşecektir.

Sorduğunuzda işler yavaşladı ifadesi kullanılır.Matematik olarak ifade edilirse :

P=c.M.n     P=Firma Gücü(aylık giren m2)  , M=Firma Torku(aylık sabit ödemeler) , n=firmanın devir sayısı    

c=firma verimi=1-(aylık çıkan m2/aylık giren m2 )  ifadesi elde edilir.

6.2--Bu anlamda firma verimi çok önemlidir:Çıkan m2 artıp-giren m2 daha fazla artarsa verim oldukça yükselir.Ki olması gereken bu durumdur.

6.2.1--Çıkan m2-giren m2 farkı çoğu zaman sıfır olmaz.Bu formüle göre firmaların 3 aylık güçleri ve verimleri hesaplanıp-ona bağlı devir sayıları bulunabilir.Artık elimizde çarkın hızı için sayı vardır.Ve sayılarla önceki durumları karşılaştırabiliriz.

6.3-Yapı denetimlere iş girişi bina üretimine yani mevcut ekonomik yapıya bağlıdır.Bir firmanın gücünü fizik kanunlarla ifade edersek P=Mxn olduğuna göre 

P=Firma gücü M=Firma torku- n=firma iş devir sayısı=3 ay olduğundan hareketle 

eğer girilen m2 azalmış ise ve çıkılan m2 artmış ise firma güç kaybetmeye sonuçta cepten yemeye başlayacaktır.

6.4--Burada temel çıkış noktası gücü artırmak için 1-girilen m2 arttırılmalı ( ve çıkan m2 arttırılmalı ki işler şişmesin çark dönsün aksi takdirde işler şişmeye başlar ve hak ediş alınmamaya başlanır)

2-Dirençler azaltılı a)-Bürokratik dirençlerin azatlımı için onay makamı ile sağlıklı diyalog kurmak

2-işin kendi yarattığı direncler azaltılmalı bunun için 

2.1--iş süresini kısa tutmak(iş direnci süre ile doğru orantılı),

2.2--Bina imalatını laminar sınırda tutmak ve türbülansa kaymamak bunun için sabit hızda imalat yapmak-dağınık çalışmamak-düzenli-sistemli çalışmak

2.3--İmalatın hızının artması ve imalatın çapının büyük olması direnci az tutar.

Direnç iş hızına (iş hızının karesi ile doğru olduğu için iş hızı yüksek yerine daha  düşük olmalı ) ve  

imalat çapı(bina m2 si) ters ilişkili olup çap arttıkça direnç az olur ve akış daha rahat olur.

2.4--Sonuçta iş hızının karesi ile imalat çapı arasında 0,2-0,3-0,4-0,5 gibi oran olabilir.Bu oran 0 a yakın olmalı.

7--İnşaatın Bitme Süresi:

1--İnşaatın zamanında bitmesi iyi bir ekip-düzenli malzeme akışı-teknik düzgünlük ile mümkündür. Eğer işçilerin-kalfaların ödemeleri ödenmez ise o ustanın yapacağı işin kalitesi bir sonraki süreci zincirleme olarak bozacaktır.Ortalama olarak m2/100 ay olarak bulunabilir.500 m2 için 5 ay ortalama alınabilir.1000 m2 sonra değişim logaritmik olarak artar denilebilir.

2--Malzemenin tek defada yığılması önemlidir ancak bu yapılamıyorsa en az sayıda yığma ile bu yapılmalıdır.ve yığılan malzeme mümkünse kilitli oda içinde muhafaza edilmeli yada bekçi ile korunmalıdır.

3--İmalatın Projeye uygunluğu ve projenin iyi olgunlaşmış tasarıma sahip olması Teknik uygunluğu sağlayarak  Belediye kontrolların onayını yani projenin teslim edilmesini mümkün kılar.

4--Daire sahiplerine teslim edilemeyen proje-ödemenin aksaması demektir.Projenin bitiminin  gecikmesi,mütaahhide zarar yazar.Bazan zarar o hale gelir ki mütaahhid binayı teslim etmeden tabiri caiz ise bırakıp kaçar.Bu durumun nedeni zamanında bitirilemeyen ,teslimi gecikmiş bina demektir.

5--Binanın normal şartlarda bitim süresi ay olarak,toplam inşaat alanının %1 kadardır.

5.1—Örneğin Toplam İnşaat alanı 500 m2 ise işin biti süresi t=0,01x500=5 ay

6--Böyle bir inşaat için sermaye yeterliği katsayısı 1 olmalıdır.Sermaye yeterlik katsayısı inşaata başlarken ortaya konan sermayenin,binanın bitmesi için gereken minimum sermayeye oranı olarak tarif edilebilir.Eğer bu sermaye karşılanamaz ise inşaatın bitim süresi logaritmik olarak artar.Yani sermaye yeterlilik katsayısı arttıkça inşaatın bitme süresi azalacaktır.

7--İnşaatın ilerleme hızı muhtemelen üstel bir davranış gösterebilir.Yani önceleri doğrusal sonraları da katlanarak artar.Tamamen doğrusal olarak artmaz.

8—Öneri olarak yeni bir bir binaya başlarken bina bayındırlık birim fiyatlarıyla hesaplanan imalat maliyetinin % 70 i müteahitin cebinde olmalıdır.

9--600 m2 binanın bitim süresi normal şartlarda 600x0,01=6 ay dır.Zamanında biten inşaat en ekonomik olarak imalatın yapıldığı inşaattır.

10--İnşaata harcanan para yada gücün ifadesi; Güç ifadesine göre güç zamanla ters,enerjiyle doğru orantılı olduğu için .

10.1-Zaman:İnşaat en kısa sürede bitirilmelidir.İnşaata aktarılan para arttıkça imalat hızı ve imalatın bitme süresi azalacaktır.

10.2-Enerji ile doğru orantılıdır.Ki bu ise inşaatın kütlesi ve imalat hızı ile doğru orantılıdır.İnşaat ne kadar hızlı bitirilirse o kadar güç gerekir..Eğer kütle çok çok büyük ise imalat hızı düşürülerek firma gücü korunur.

10.3-Verimlilik:Verimlilik ne kadar yüksek yani yapılan işler seri ve teknik ise güç o kadar artar.Firmanın amacı bu gücü artırmaktır. Güç İfadesi P=n.m.V/t olarak ifade edilebilir. n=verim-m=bina kütlesi-V=İmalat hızı—t=bitme süresi

11--Biten inşaat hak ediş demektir.Bu nedenle inşaat denetiminin zamanında yapılıp-inşaatın seri bitirilmesi müteahhidin olduğu kadar yapı denetim firmasınında lehinedir.

7--Binanın Denetlenmesi:

1--Yapı denetiminde imalatın uygunluğu 3 kişiye bağlıdır.1-Belediye kontrol Müh. 2-Yapı Denetim kontrol Müh. 3-Müteahhit .Burada kontrolun başı belediye kontrol müh. dir.Belediye kontrol Müh 1 gevşerse ,yapı denetini 3 gevşer,yapı denetimi 3 gevşer ise müteahhit 5 gevşeyebilir.

1.1--Bu anlamda Belediye kontrol mühendisinin işi sıkı tutma gereği açıktır.Aynı bağlamda Müdürlükte , Müdür 1 gevşerse raportör 3 gevşer-raportör 3 gevşerse yapı denetim firması kontrol mühendisi herhalde 5 gevşer.Burada gevşemek kelimesini daha az ciddi davranmak anlamında kullanılmıştır.

1.2--Ciddi kontrol katı esneklikten uzak kontrol da demek değildir.Ciddi olarak katı kontrol yapılabildiği gibi ciddi olarak aynı zamanda kabul edilebilir esneklikte kontrol yapmak katı yapılan kontrola göre herhalde işlerin yürümesi için şarttır.

2--Belediye kontrolu dışında yapı denetimi kontrol mühendisi binayı düzenli ve sıkı takip ettiği zaman ,projeye uygun imalatlar yapılmaktadır.Aksi takdirde,bir işin kontrolu için aynı yere sadece 5 defa gidilebilmektedir.Bu anlamda ben söylemiştim demenin pek anlamı yok.Sıkı diyalog ve bilgilendirme şart.

2.1—Aynı zamanda aydan aya uğramanın da hiç mi hiç anlamı yok.Sonuçta ilgilenmediğin iş-denetlemediğin bina  senin değildir.

2.2--bina kontrolu aydan aya uzaktan bakılıp gidilen bir iş değildir,olması gereken sürekli sıcak denetim ve diyalogun-bilgilendirmenin var olmasıdır.

8--Proje dışı Yapılaşma:

3.1--Belediyelerde onaylanan projeler avan yani öngörü projelerdir.Bu anlamda mimari-mekanik-elektrik projeler yerine uygulanırken uygulama projesi olarak-uygulama projesiymiş gibi uygulanmalıdır.

3.2—Bazı durumlarda belediye projesinde mimaride ve tesisatta değişiklik yapmak gerekir.Bu değişim yani proje dışı yapılaşma kabul edilebilir ve bir çözümü olmalı.Önemli olan proje dışı yapılaşmanın kabul edilebilir sınırlarda olması ve hukuki-teknik bakımdan bir soruna yol açmamasıdır. Kabul edilebilirlik sınırları ile tek tek ifade edilmelidir.

4--İnşaat da işlerin doğru ve daha nizami yürümesi için ustalık-kalfalık belgesi şarttır.ilçede görev yapan kalfalar İlçede bulunan  Endüstri Meslek Lisesinde kalfalık Sertifika programına katılmaları sağlanabilir.Bu sertifikayı almış kalfaların iş yapması sağlanmalıdır.Bu suretle kalfaların daha teknik çalışmaları yani teknik zapturapt altına alınmaları sağlanabilir.Özellikle bu husus teknik mevzuta uygun iş yapmayan ilçelerde iyi bir kontrol aracı olarak kullanılabilir.

5--Yapı denetim firmasında Bölge Müh.sahada sürekli dolaşmakta olduklarından genç Müh. bile yorgun düşebilmektedirler.Bunu yorgunluğa karşı şu ifadeler önerilebilir:

5.1--Bölge Müh. öğle aralığında uygun bir sokakta cep Tlf.saatini ayarlayarak yemekten sonra 20-25 dk siesta uykusuna yatarak dinlenebilir.

5.2--Yemeklerde yazın hafif ve organik yiyecekler yemesi uygun olacaktır.Bunlar öğlen yemekleri için  yağsız peynir+zeytin+çay,kavun+ peynir,domates+ peynir,yoğurt/kefir/ayran+ekmek olabilirken kışın işkembe çorbası,tavuklu şehriye çorbası,tost+ayran,balıkevinde balık tava olabilir.Akşam yemekleri hafif olmalıdır.

5.2.1--Öğün arası için siyah kuru üzüm+kabak çekirdeği olabilir.Akşam yemeği olarak Yumurta+ peynir+salata önerilebilir.Denetim Müh. Nin akşam en geç 10.30 da yatması uygun olacaktır.

9--Personelin Cep Tlf Kullanımı:

1--Yapı Denetiminde görevli teknik elemanlar ve mühendisler çoğu işkoluna göre daha yoğun cep tlf kullanmakta.

2--Yoğun cep tlf kullanımına bağlı özellikle kulak bölgesinde ve onun 1 cm altındaki dokularda kanserleşme riski sözkonusu olabilir.

3--Sağlıklı Cep Tlf Kullanımı  İçin Öneriler:

3.1--Cep Tlf nuzun radyasyon değeri olan SAR değerinin küçük 0.50 ni altında olmasını sağlayın.Bunun için cep tlf alırken alacağınız cep tlf için satıcının bilgisayarına girin ve googledan örneğin ifade olarak SAMSUN XXXX SAR DEĞERİ yazın ve çıkan menüden ilgili tlf SAR değeri küçük olanı tercih edin.

3.2--Samsung tlf ların genel olarak SAR değeri 0.50 nin altında olabiliyor.Diğer markalar için tek tek bakmak gerekir.Ayfonlar ve bilekberiler in SAR değeri 1 in üstünde.

3.3--SAR değeri en düşük cep tlf larından birisi motorola v8-razr olup SAR değeri 0.35 civarında.

3.4--Cep tlf arkasına radyasyonu normalize edip düşüren biopro parçayı biopro bayisinden (google...www.biopro.com dan satış bayilerinin adresini almak) alıp cep tlf arkasına yapıştırmak ve bu şekilde kullanmak.

3.5--Cep tlf çalarken hemen kulağa götürmeden 2-3 sn beklemek.zira ilk anlarda yoğun radyasyon oluşmakta.

3.6--Cep tlf  ile bir yeri ararken direkt kulağa götürmeden önce ekrandan tlf düşmesini beklemek ve düştükten 2-3 sn sonra kulağa götürmekç

3.7—Konuşurken

1—İlk tlf çaldığında ilk anlarda yoğun radyasyon çektiği için hemen kulağa götürmemek-tlf düştüğünü ekrandan görüp 1-2 sn sonra konuşmaya başlamak.

2—Tünel,bodrum katlar,hızlı araba sürerken çekim düştüğü ve bunu dengelemek için daha yoğun radyasyon oluştuğu için aramaları bu konumlar dışında yapmak. 

3--uzun konuşmalarda konuşurken kulak değiştirmek                                                                                                    

4--uzun konuşmaları normal tlf ile yapmak    

5--Konuşmaları hoparlörü açarak yapmak 

6--Konuşmaları kulaklık ile yapmak

7--Blu tut  ile konuşma tarzı çevredeki radyasyonu bir anten gibi çektiği ve sürekli radyasyon yaydığı için uygun olmayan bir konuşma tarzı olarak değerlendirilebilir.

5--Cep tlf mümkünse arka cepte taşımak.

6--Cep tlf nunun getireceği radyasyon yüküne karşı gece en az 7 saat dinlenmiş uyku almak ve meyve-sebze-yoğurt ağırlıklı-sulu yemekli beslenme tarzını yaşamak.Yemeklerde tarçin,kimyon,zencefil,zerdeçal, köri kullanmakve sıcak içecek olarakda yine bunları kullanmak.

9--Personelin Sahada İş Yaptırabilmesi:

1--Yapı denetimde görevli inş müh.kontrol yaparken  inşaatın imalatında  proje dışı veya eksik imalatlar ile karşılaşmakta.Bu nedenle bu imalatlardan bazılarını işlerin yürüyebilmesi adına parasını müteahhitden temin ederek yaptırabilmelidir.

1.1—Örneğin Su deposunu kendisi yaptırabilir,eksik duvar örülümünü kendisi ördürebilir,proje dışı eklentiyi kendisi yıktırabilmelidir.Bütün bu nedenlerle denetim inş müh. bölgede çalışabileceği işini iyi yapan ustaların tlf sahip olmalı ve gerekirse müteahhitin bilgisi dahilinde eksik imalatları tamamlatabilmelidir.

10--Yapı Denetiminde Koordinatör  Müdürlük kavramı:

1--Yapı denetiminde idari müdürlük yerine şantiyeleri sevk ve idare eden-sahadaki problemleri yerinde çözmek için saha mühendislerine yerinde bilgi veren ve onları sürekli araştırmaya teşvik eden,Kamu ile ilgili işlerde insan kaynakları konusunda kendini pratik ve teorik olarak geliştirmiş ve patron adına tam yetkili karar alabilen , tam uzman seviyesinde bilgili koordinatör Müdürlük kavramı gereklidir.

2—Yapı denetim Md.ü saha mühendislerini  sürekli olarak teknik dergi ve yazı tahtası önünde konuyu teorik ve pratiği ile anlatan teknik seminerler ile geliştirilmelidir.

3—Yapı denetim müdürü Kamuda tıkanan  problemlere çözüm bulacak kadar kendini insan ilişkilerinde geliştirmiş ve teknik çözümler üretecek ve uygulayacak kadar bilgili bir uzman mühendis olmalıdır.

4--Bu imkan ile yapı denetim firması büyür-gelişir ve güçlenir.Aksi takdirde tıkanan kontroller ve yiyilebilecek zabıtlar ile ile dar boğaza giren firma bir müddet sonra sahadan çekilebilir.

5--Ayrıca bir başka konuda yapı denetiminde firma sahiplerinin kendilerini müteahhitlere borçlu hissetmeleri yada bazı müteahhitlerin kendilerini böyle hissetirme çabaları olabilir.

5.1--Sonuçta, müteahhidin-yapı denetim firmalarının  vede kamu denetimini yapan belediyelerin gelir kaynağı ömrünün 25 yılını terleye terleye-   250 milyar TL biriktiren daire sahibidir.

5.2--Bu anlamda müteahhitler ve yapı denetim firmaları yapımını ve denetimini  üstlendikleri binanın sıhhi ve teknik,hukuki olarak uygun olarak projesine uygun tamamlayıp teslim etmek zorundadır.

6—Kısaca müteahhit,yapı denetim ve belediye vatandaşa borçludurlar.

6.1--Yapı denetim firma sahibi ile müteahhitler arasındaki ilişkinin sağlığını vatandaş lehine korumak için,her iki taraf suistimale yol açamayacak bir biçimde gereken özeni göstermeli ve kendi aralarındaki ilişkinin sınırlarını çizebilmelidir.

6.2--Yine ayrıca kamusal bina denetiminde tek başına yapı denetimini sorumlu tutmak da yeterli değildir.

10.1--Denetimin Temeli:

1--Denetimin iki bacağı vardır ki bunlar yapı denetim firması ve de belediye denetimidir.Yapı denetimi kanunuyla tüm sorumluluk yapı denetimin üzerine yığılmış gibi anlaşılsa bile bir sorumluluk durumunda yapı denetim firması ve belediyede sorumludur.

1.1--Bu anlamda denetimi sırf yapı denetimi yapacak, belediye ise onun yaptığı kontrolü yapacak. Böyle bir şey yok.Bu işin ön tarafı.Kontrolü her iki taraf yapacak.

2--İdealde Her iki bileşen aynı anda denetimi, herhalde birbirinden bağımlı- ve/veya bağımsız yapmalıdır. Makine ve Elektrik Müh.lerinin hangi binaya ne zaman çıkılabileceğinin Organizasyonu belediye araçları ile yapı denetim şefliği yapmalıdır.

10.2--Yapı Denetiminde Yaptırım İmkanı:

1--Yapı Denetim sözleşmesine aykırı davranan-projesinin gereklerini yerine getirmeyen -eksiklerini tamamlamayan müteaahitler için,yapı denetim firması bunları müteahhitle görüştükten sonra ücretini müteahhitten tahsil ederek kendisi yaptırabilir.Sözleşme bu imkanı yapı denetim firmalarına sağlamıştır.Eksik imalatta bu yapılabilir.

2--Yada proje dışı yapılaşmada durumunda,Belediye Yapı Kontrol Md.ne dilekçe ile baş vurup Tutanak tutulmasını sağlayabilir.Müteahhit bu durumda proje dışı yapılaşmayı  gidermez ise Belediye Encümeni Kararı ile gelecek cezayı ödemek zorunda kalacaktır.

11--Binaların Denetimi:

1--Binaların denetimi çok nankör bir iştir.Eğer denetimde yıllarca uğraşarak belli bir kaliteyi müteahhit ve usta bazında tuturmuş iseniz,belli bir süre sonra gevşetirseniz,tekrar sil baştan aynı konuma geri dönersiniz.Kısaca yapı denetimi-yapı kontrolu nankör bir iş dir.

2—Yapı denetiminde kalitenin ve standardın korunması süreklilik ister. Eğer firma sürekli olarak kaliteyi koruyor ve geliştiriyor ise bu firma belli süre sonra kurumsallaşmaya başlar. 

2.1.1--Kurumsallaşmış firmalarda yapılan işler hak-hukuk ve projeye uygun olduğu için işin bitiminden sonra bu müteahhitlerin aynı firmaya problem yaşamadıkları için vatandaş tarafından(vatandaş müteahhidin kökleridir )geri dönüşü olmaktadır.

2.1.2-Ancak yapılan yanlışların vatandaşa ödettirilmesi sonuçta problemlere neden olmakta bu durumda müteahhit firma kendisi yanlış yapsa bile bunlar bu işi beceremiyorlar deyip,ilgili denetim firmasına geri dönüş yapamıyabiliyor.

2.2--Sonuç olarak yapılan her işi vatandaşların hakları-hukuku ve projeye uygun(teknik ve fenni kurallara uygun) olarak vicdan gereği olarak yapılmalıdır.Bu işin manevi boyutudur.

2.2--Yapı Denetimi ve Belediye İnşaat-Makine-Elektrik Mühendisleri Müteahhitler için gerekli bilgilendirmeyi yapmak için zaman zaman sahada elde ettikleri bilgileri onların şantiye bürolarında müteahhitlere ve ustalara çayla beraber proje bilgilendirmesini-tarifleri yapmalıdır.

2.2.1--Özellikle inşaatta hafriyat-kolon bitimi-imala başladığında(mekanik elektrik imalatı) olmak üzere en az 3 kere mekanik elektrik imalatı için tam bilgilendirme-proje okuması yapmalıdır.

2.3—Binaların yapı denetiminde müteahhit ve usta eğitimi sürekli olarak  yapılmak zorunda olunan bir durumdur.

2.4--Yapı denetim uygulaması ile bina imalatında projeye tam uygunluk yıllar içinde büyük oranda sağlanmıştır.

2.4.1--Bu anlamda Bursa ilinde   normlara uygun olmayan beton oranı 2009 da % 1,2 düşerken,normalara uygun beton oranında %98,8 e ulaşılmıştır.

Öte yandan normlara uygun olmayan demir kullanımı yapı denetimin ilk uygulama yıllarında % 3 iken bugün bu oran 

normalara uygun demir kullanımı % 99,8 yükselmiştir.Demir  sınıfı S420 olup,B420C olmalı-B420B uygun değil.

12-Binada Tasarım Kalitesini Artırmak:

1--Yapı Denetiminde denetimin yanında,denetim firması içinde çalışan uzman İnşaat-Makine veya Elektrik Müh.lerince  ücretli yada ücretsiz müşavirlik hizmeti de verilebilir ki yapılan işler projeye uygun olarak imal edilsin.

2--Örneğin Toplam İnşaat Alanı 2000 m2 nin altında ücretsiz,üstünde ücretli müşavirlik hizmeti alınabilir. 

Ve bu müşavirlik hizmeti gerekli olup-ücretlendirilmesi sembolik de olsa yada ücrete bağlansa da olması gereken hizmettir.

13--Sahada Bir Adresi Bulmanın Yolları:

1—Sahada bir adresi ararken , İlgili ilçenin A6  boyutunda mahallelerin içinde bulunduğu fotokopili bölge haritası işe yarayabilir.

1.2—Sahada yön duygusu zamanla-bölgeyi tanıdıkça oluşur ve sezgisel olarak anlam kazanır.

1.3-Herhangibir noktada bulunulan  noktanın nerede olduğunuzu biliyorsanız(Örneğin xxxx belediyesi her evin kapısına mah-sk-no içeren bir kapı plakası çakmıştır.

Dolayısıyla herhangi bir evin kapı plakasına  bakarak nerede olduğunuzu tespit edebilirsiniz.Ardından bölge haritasını(mahalle) araziye oturtursunuz(tespit edersiniz).

1.3.1--Örneğin bulunduğunuz konumda kuzeyinizde haritaya göre örneğin A mahahallesi var ise haritayı A maha-kuzeye gelecek şekilde çevirir-ardından haritada gideceğiniz sokağı belirler ve bulunduğunuz noktadan gideceğiniz adrese doğru güzergah tespit edersiniz.

4-En kolay yol aracınıza en kullanışlı navigasyon cihazını almanız ve takmanız olacaktır.Bu cihaz yaklaşık 700 TL fiyatlı medaimarket vs gibi elektronik marketlerde bulunan,yıllık 10 EU günecelleme bedelli Garmin 215 marka navigasyon cihazı olabildiği gibi akıllı cep telefonunuza apple strore vs uygulamalardan yandex haritasını yükleyebilirsiniz.

4.1--Sahada uygulamayı açar -uygulamada adrese girerseniz , uygulamada aracanız bulunulan harita konumuyla ekrana gelir ve cihazdaki ses komutuyla-ok ile gideceğiniz yönü varış noktasına kadar size ifade eder.

4.2--Cihazda il-ilçe-sk-no girişi yapmanız ve git komutu ile cihazı devreye almanız gerekir.Bu şekilde çok kolay bir şekilde cihaz sizi yönlendirebilmektedir.

5--Eğer elinizde harita var ve adres cihazda bulunamıyor ise haritada gideceğiniz sokağa en yakın  sokağı girip-oraya varırsınız ve oradan haritada  varacağınız sokağa(bir alt ve bir üst sokak gibi) geçersiniz.

5.1--Sahada navigasyon cihazı kullanmak,firma sahipleri ve ilk defa sahaya çıkacak bölge mühendisleri ve sahası dağınık bölge mühendisleri için doğru olmakla birlikte,belli bir bölgeye bakan bölge mühendisinin bölgesini öğrenmesini engelleyeceği için uygun olmayabilir.

5.1--Yalnız tamamen navigasyona da teslim olursanız,yanlış navigasyon sonucu ters yola girebilir ve neden bu arabalar üstüme geliyor diyebilirsiniz.

Bu nedenle navigasyon teknolojik destektir, kişilerin yer bulma melekesinin yerini almasına izin vermemeleri gerekir.

6--Binanın adresini bulmak için;  ya bölge-mahalle haritası yada navigasyon cihazı ile sokağa kadar gelinir.

Sokakta binanın yerini bulmak için önce büroda binanın ruhsatına bakılır.Binanın yapı izin belgesi-yapı ruhsatında mahalle-cadde/sk ve No olarak  bellidir.

Yada binayı belirgin yapan bina ismi-bina rengi,kaplama türü vs ile bina sokakta bulunabilir.

14--Sahada ve Büroda Çalışacak Elemanların Özellikleri-Kütle-Boy İndesi:

1--İşe alımlarda veya işe dağıtımlarda Kütle-Boy İndeksinin-KBİ(VKİ) kullanılması uygun bir çözümdür. 

Kütle-boy indeksi  kişinin ağırlığını(kg nın) boy(m) un karesine oranıdır.

KBİ ni hesaplamak için kişini kg olarak ağırlığı boy(m) a bölünür tekrar bölünür(karesi).

1.1—Örnek:Beden/Vucut kitle endeksi=(kişinin ağırlığı-kg)/kişinin boyunun karesi-m2  olarak hesaplanır.Örneğin 80 kg ağırlığında 1.70 m boyunda bir annenin  beden kitle endeksi=80/(1.70*1.70)=27 çıkar.

2.1—Beden/Vucut Kitle Endeksinin Değerlerine göre Kilo Durumu:

VKİ=18.5 – 24.9………..normal

VKİ>25…………………..fazla kilo,

VKİ>30………………….obezite

VKİ< 18.5………………. kilo azlığına işaret eder.

3—Kilo vermek için öneri olarak tam buğday ekmeği yemek ve az ekmek yemek-kola-şekerli içeceklerden vs uzak durmak-akdeniz tipi (sebze+balık) beslenme-bazik/alkali çok su içmek-günde 2 kere yemek yemek vs

2—Öneriler:

2.1--Kütle boy indeksi saha mühendisleri için 22 olması,

2.1.1--şantiye şeflerinin uzun boylu ve KBİ leri normal olması uygun olacaktır.

2.1--yönetici(şef-Md,Başkan ) ise 28 civarında olması uygun olacaktır.

2.2--Yada adaylar içinde seçimde 22 olanları sahaya,28 civarında olanları ise teknik yöneticiliğe atmak uygun olacaktır.

2.3--22 olanlar daha zayıf olduklarından sürekli harekete uygun işler için uygundurlar,

2.4--28 civarında olanlarda ise beyinsel faaliyet(entelektüel faaliyet) ve saha faaliyeti 

% 50-%50 dengelendiği için en uygun çözüm olabilir.

2.5--Eğer yöneticinin(Başkan vs) kütle boy indeksi 28 den uzak ise diyet ile kilo alması sağlanmalıdır,

hafif kilolu yöneticiler daha kararlı bir ruh yapısına sahip olabilmekte. Ki iş akışında yukarıda esen rüzgarlarda,kendi stabilitesini koruyacak ağırlığı olmayacaktır. 

2--Yapı Denetimi Uygulama Kuralları-Binalarda:

Bölüm-2

15-Eleman Motivasyonu:

15.1-İş den Ayrılma İsteği:

1--Bu problem tamamen rezonans problemi olarak modellenebilir.Rezonans bir sürücü dalganın(deprem,askeri birlik,otobüs,insanın iş içinde ilerlemesi) frekansının,içinde bulunduğu sistemin(depremde bina,askeri birlik için köprü,otobüs ve köprü,iş ve firması) öz frekansının,sürücünün zaman içinde sistemde ilerlemesine bağlı frekansının artırmasına bağlı olarak,sürücünün frekansi ile sistemin öz frekansının eşitlenmesi yada sürücünü frekansının öz frekansa yaklaşması ile rezonans oluşur.

1.1--Rezonans da sürücünün ürettiği sinüs dalgasının küçük genliği-şiddeti 5-10 vs anormal olarak katlanır.Eğer sistemin sönümü yoksa sistem bu yüksek fiziki kuvvetler ile parçalanır.

1.2--Bu nedenle askeri birlikler köprüden serbest adımlarla-sinüs dalgası üretmeden geçerlerse rezonans gerçekleşmez(mekanik titreşimlerin temel teorisi bu aynı adımlarla köprüden geçen bir askeri birliğin geçişi sırasında köprünün yıkılmasından sonra üretilmiştir).                     

2--İşe giren elemanlarda aşağı yukarı 4.-5. Yıllarda iş ve firmasını frekansları eşitlenip rezonans gerçeklenir ve eleman bunun stresini karşılayamadığından işden ayrılma isteği oldukça kuvvetli hale gelir.Bu durum 6 ay-1 yıl içinde elemanın frekansı dahada artarak rezonans sınırını geçer ve rezonans tehlikesi ortadan kalkar.

3--Kısaca rezonans geçiş durumunda yaşanır.Bu anlamda rezonansa karşı çözüm olarak elemanın ve firmanın sabırlı olması ve sönümü artıran özellikle rezonans sınırında hoşgörünün yüksek tutulması gerekir.Sönüm rezonansın etkilerini minimize eder.

4--Yapı denetiminde bazen personel firma sahibinden ücret düşüklüğü nedeniyle ücret artırım  talebinde bulunabilir.Eğer firma sahibi bu talebi karşılamaz ise elemanın morali bozulabilir.Bu durumda başka bir kişi bu elemana nasıl ücret talebine firma sahibi .... bey olumlu cevap verdimi diye sorduğunda elemanın vermesi gereken cevap,zam alamadım ancak ..... beyin canı sağolsun olmalıdır.

4.1--Diğer bir deyişle ekmeğini yediği iş yeri sahibinin hakkında yakışıksız konuşması çirkine kaçar.Öte yandan firma sahibi bazen yanında çalıştırdığı mühendise arabasıyla kendi ailesinden bir yakınını hava alanından almasını isteyebilir.Bu durumda kendine iş kapısı sağlayan firma sahibinin bu ricasını saygıyla yerine getirmelidir.Firma mühendisi gerçi firma sahibinin özel şoförü değildir ancak bu gibi ara sıra gelen talepleri,firma mühendisi  benlik problemi yapmadan yerine getirmesi uygun olabilir.

4.2-Yeni mezun genç bir mühendisin iş hayatında esneklik kazanması; işin yürütülmesi için şarttır.Bu esneklik kazanma sürecinin hızlandırılması da şarttır.Bunu sağlamak için şunu yapması önerilebilir.

4.3--Trafik emniyetine uygun bir yolda  aracanın geri vitesi ile yokuş aşağı inmek veya yine geri vitesi ile yokuş yukarı çıkmak-bir kimseyi beklerken kaldırım kenarında kaldırım taşına oturup çekirdek yemek kısaca benliğini biraz yerlerde süründürmek olabilir.

5--Öte yandan kişi-mühendis gelen bir problemin çözümünde saf-temiz-duru-akan bir akarsu gibi olmalıdır.Akarsu kayaya geldiğinde orada durup beklemez,taşın etrafından-üstünden dolaşarak akmaya devam eder.Olması gereken budur.

6--Şehir hayatının karmaşasından insanların zihinleri kirlenmekte.Bu nedenle inanca göre hesabını verecekleri nefislerini temiz tutmalı-bu anlamda eline-beline-diline-zihnini temiz saf-arı-net-duru tutmalıdırlar.

6.1--Yapı denetiminde ve mimari bürolarda büroya bağlılığını vs kanıtlanmış nitelikli elemanları görevde tutabilmek için en sağlıklı yol,büro sahibinin elemanı belli bir yüzde ile firmasına-kar a ortak etmesi olabilir.

6.2--Zihni kirleten  ortamdan ya uzaklaşmalı-ya konu değiştirmeli-bilinç yüzeyine çıktığında takrar bilinç altına itmelidir zira nasıl olsa sağlıklı-dinlenmiş bir uykuda bu problem çözülecektir.

15.2—İnsanda(Hayvanda-Bitkide) Psikolojik Sistem:

1--Her insanda bir psiklojik bir kap-kapasite vardır.Diyelim A kişisinin kabının hacmi 400 br-gün boyunca bu kaba +200 br ve -300 br stres-gerilme oluşmuş olursa,toplamda uyku öncesi 400 br lik kapta -100 br stres olmuş olur.Eğer uykudan önce-gün içinde bu stresi içindeki çocuğun meşru isteklerine uyup +100 br olarak oluşturmuş ise uykudan önce kişinin kabında 0 br gerilme olup rahat uyku uyur.

1.2--Eğer -100 br eritmemişse uykuda eritmeye çalışır.Uykuda bunun -50 br eritilirse ertesi güne -50 br kapta kalır.Sonuçta eğer kapta kalan gerilmeler birikir ve kap hacmi 400 br ulaştığında beyin stresle mücadele edeceği aşar-stres kaptan taşar ve depresyon ve ötesi başlar.

1.3--Bazen bir anda ani bir kayıpla gelen stres 400 br çok üstüne çıkar-örneğin 1000 br stres bu kaba gelir.Bu yoğun duygu taşması sonucu ve beyinde duygusal devreler hasara uğrar ve kişi kendini dış ortama kapatabilir.

1.4--Sonuç olarak stresler günlük olarak hatta ansal olarak eritilmeli-bunun için içimizdeki çocuğun sesine meşru isteklerine-hoşumuza giden şeyleri yaparak(müzik dinlemek,yatmadan önce banyo yapmak-yazın sabah-akşam duş almak,tavla,oyun,gezi,yazı yazmak,tatil vs) gelen stresler eritilerek kapta pozitif-negatif streslerin toplamı gün sonunda sıfır olması sağlanmalıdır.

15.3--İnsan İlişkileri:

1--İnsan DNA sında doğal olarak oluşan hasar onaran mekanizmalar vardır.Bu nedenle insan ilişkileri de doğal olarak hasar(tıpkı entropi-çürüme-ölüm gibi) görür .Yapılması gereken her an oluşan hasarları giderme-pürüzleri en aza indirme çabasıdır.Bunun adı iyi niyetle( bir iş de hesap yapmak yapılan işi mayasını bozar) muhabbet etmektir.Hasarlı ilişkiler iyi niyetle onarılmalıdır.

2--İnsanları iki şey mutlu eder.Ölçülü olarak yapılan

1-Küçük bir hediye 2-Muhabbet . Ötesi toksik etki yapar.Sonuçta boşuna çabalansa da -koparmaya çalışılsa da herkes o gün ve gelecekte nasibi kadar olan rızkı yer.

3--Gözden ırak gönülden ırak.Diyalogda süreklilik olmalıdır.

4--En iyi iş sıcak işdir.Bir projede çizim hatası anında-büroda düzgün olarak düzeltilmelidir.İnsan ilişkiler için de aynı şey geçerlidir.

5--İyi düşünülürse hedef ok, iyiyi esas aldığı için iyiye yönelir-olumsuz kötü hedef belirlenirse kötü hedefe yönelir.Neyi hedefliyor  ve düşünüyorsanız-neye niyet etmiş iseniz olaylar-ok o hedefe varır.Bu nedenle riskleri görerek  ve onlara karşı tedbirler alarak ,pozitif düşünmek her zaman en iyi yöntem olacaktır.

15.4--Bilginin Aktarılma Yöntemi:

1--Bilgi aktarımında en iyi kural,inşaatta işi kalfaya  kim yaptırıyorsa konuyu-bilgiyi  direkt ona açmaktır.

1.1—Zira kişiye aktarılırken , bilginin ancak %60 i aktarılmakta olup,bilgi ikinci kişi vasıtasıyla aktarılır ise 1.den 2. ye-2. den 3. ye aktarılır ise 1. kişiden 3. kişiye bilgi aktarma oranı n=0,6x0,6=0,36 yani % 36 oranında aktarılacaktır.Kıasaca oldukça düşecektir.

1.1--Bu nedenle bilgi direkt aracısız olarak hedef kişiye(işi yaptıran-ustalara ücreti ödeyen-müteahhit)direkt konunun muhatabına aktarılmalıdır.

2--Bir inşaatın  imlatına başlandığında,Yapı Denetim firması ve/veya Belediye Kontrol Müh. Müteahite eğer  inşaatla ilgili bilgileri vermez ise, oluşan bilgi boşluğunu herhalde bildiği ile hareket eden kalfa doldurur.Bu anlamda özellikle yapı denetçileri, müteahidi yapılan imalat ile ilgili sürekli bilgilendirmek zorundadır.

3--Denetçi İnş. Müh. ve Belediye Kontrol Mühendisleri Müteahhitlere  imalatla ilgili kuralları ilk inşaat zamanında(hafriyattan hemen sonra) ve sonradan(kolonlar çıkarken-duvarlar örülürken,çatı kurulurken,tesisat döşenirken) düzenli olarak aktarmak zorundadır.Proje bilgisini detaylarıyla Kalfalara anlatmaları gerekir ancak Müteahhide kesinlikle bilgi vermek zorundadır.Bu sağlanırsa inşaat, projeye uygun düzenli olarak ilerler ve bitirilir.

16--İş Problemleri:

16.1-Müteahhid Problemleri:

1--Bir asansör 320 kg yerine 1600 kg yani daha ağır ise,asansörün hareket hızı daha ağır olur.Yani bir şey ağırlaştıkça daha yavaş olarak hareket ettirilmelidir.-Bu aynı zamanda olayın ağırlığını zamana yayma anlamına gelmektedir.

1.2--Bu anlamda,müteahhid için manevi anlamda ağır gelen bazı uygulamalar zamana yayılarak yaptırılabilir.

1.4--Talebi olmayan barışı gerçekleştirmek için yapılan teşebbüs-arz ,barışın kalitesini-fiyatını düşürür ve barışı anlamsızlaştırır.

10--Kriz rüzgarında-kasırgasında  vatandaş nezdinde yaptığı doğru uygulamalar nedeniyle kökleşmiş sağlam firmalar ,krizin etkisiyle büzülür ve dip yaparken-aynı zamanda kendini yeniden uyumlandırmaya çalışırken , sağlam olmayan firmalar ise savrulup ziyan olabilmektedir.

16.2--İş hızı kavramı:

1--Hareket halinde olan bir insan, bir firmada,iş hızı nasıl olmasının cevabı

Basit bir fizik ifadesinden anlaşılabilir.Fiziğin temel yasası olan F=m.a (kuvvet=kütlexivme) İfadesine göre,yaptığınız işin size kuvvet olarak dönmesini istemiyorsanız,yada çok işi en az kuvvet harcayarak yapmak-taşımak istiyorsanız; bu işi yaparken ivme oluşmasına izin vermeyeceksiniz.

1.1--İvme oluşmaması için iş hızını sabit hızlı yapmanız-aynı tempoda yapmanız yeterlidir.

1.2--Temponuz yüksek ama aynı yüksek hızda yada temponuz düşük aynı düşük hızda olması yeterlidir.

1.3--Sabit hız,ivme oluşturmayacağı için, sizi-firmayı yormayacaktır.

1.4--Sonuç,çok iş yapmak istiyorsanız,çok dosyayı yüksek sabit hızda-aynı tempoda- yapmanız yeterlidir.

1.5--Kısaca zamanı ne kısaltacak kadar acele yapmanız yada uzatacak kadar yavaş yapmanız sizi yorar.

16.3--İşyerinde Denge Kurma:

1--Bir işyerindeki denge için en iyi örnek  bir tahtirevallinin iki ucunda oturan iki insan örnek gösterilebilir.

2--Eğer bu iki kişi  arasında denge var ise,biri ortaya ağırlık merkezine yaklaştığında diğeri de yaklaşmak zorunda kalır,benzer şekilde diğeri uzaklaşınca diğeri de uzaklaşmak zorunda kalır.

3--Ve bu sistemde toplam enerji dengesi sabittir.Birinin enerji düzeyi artarsa diğeri otomatik olarak düşecektir. Bu enerji psikoloji-motivasyon-imkan-para anlamına gelebilir.

4--İşyerlerinde iki kişilik değil de birden çok kişinin olduğu ortada bir merkez ve onun etrafında çoklu tahtrevalli çubuk ve oturakları vardır.

4.1--Böyle çoklu tahtrevalli de enerji yine sistem enerji olup sabittir.Birilerinin yükselmesi veya aşağı inmesi diğerlerini aşağı veya yukarı yönelmesine-enerji kazanmak yada kaybetmesine neden olacaktır.

4.1.1—Olayın matematiğine baktığınızda böyle bir dinamik sistemin hareket-diferansiyel denklemini kurmak ve çözmek de oldukça zor olabilir.

4.2--İş yerlerinde dargınlık ve kırgınlıkların temelinde enerji dengesinin bozulması yatar.

4.3--Sisteme katılan yeni oyuncular,kendilerine yer açmak  için birilerinin dengesini bozmaya çalışır.Böyle bir yapılanma vahşi bir yapılanmadır.

4.4--Bunun yerine  sistemde bulunan her kişi yeni elemanı sahiplenmeli ve sistemin var olan veya artan enerjisinden ona pay vermeli.

4.5--Sistemin enerjisi artıyorsa pay verilir ancak,sistem enerji kaybediyorsa olaylar vahşileşmeye başlar.İyi günlerde herkes birbirine gülücükler saçarken,kötü günlerde de herhalde kenetlenmelidir.

5--İş yerinde çalışan elemanların dış ve iç streslere karşı korunmasında 2 li gruplaşma oldukça iyidir.Kısaca yakın özelliklere(kültürel-boy-kilo-teknik bilgi vs) sahip elemanların ikili gruplaşması onları dış streslerden korur.

5.1--Bunu da fiziksel olarak sağlamak için personelin mahalde yerleşim düzeni tüm personelin ikili L biçimindeki masa düzeni-bankalarda olduğu gibi-yarı kapalı flu camlı yerleşim düzeni içinde yerleştirilmesi ile olabilir.

16.4--İşyerinde İdari Reglaj:

1--İş yerinde hiyerarşik yapıya bağlı olarak yetki ve sorumluluk genellikle tepe konumda yoğunlaşırken,alt konumlarda en az düzeye iner.

2--Bu problem kombili kalorifer vs merkezi tesisatlarda da vardır.Kombinin pompası sıcak suyu tesisata basarken ilk radyatörler ısınırken,en son radyatörler en çok az ısınır.

2.1--Bu nedenle kalorifer tesisatında kombiye en yakın radyatör en fazla-en uzak radyatör ise en fazla açılarak sıcak suyun radyatörlere eşit gitmesi sağlanır.Buna reglaj-dengeleme denilir.

3--Bu benzeşimden yola çıkılarak ,bir firmada yahut kamuda idari yetkilerin hepsi ilk-tepede toplanacağı açıktır.Bu nedenle yetkiler reglaj edilerek,herkese özerk bir yapı içinde tüm yetkiler dağıtılmalı-sadece sistem için on-oflar tepede kalmalıdır.Kısaca yetkiler en alttan başlanarak dağıtılmalıdır.

4--İşin takibi, en az işin kendisi  kadar önemlidir.Bu anlamda takip edilmeyen işin bir anlamı da yoktur. firma kendi dosyalarını ciddi biçimde,işini kendi şahsi işiymiş gibi iyi takip eden iş takipçileri ile  takip etmelidir.Bunu sağlayan elemanlarla çalışmalı ve onların takibini-dosya durumunu cep tlf note one programı vs ile takip etmeli- yazılı ve sözlü olarak bina takip formuna işlemelidir

16.5--Firma sorumluları ,iş takipçilerinin yaptığı her dosyayı,her türlü probleme nufuz ederek ve ona yol göstererek an be an takip etmeli.Firmaların , İş Takibinde,dosyanın nerede ne durumda olduğunu bilmesi anlamında , ekzelde bütün safhaları içerecek biçimde ,açıklama kutulu ve onay durumlu anlamında dosya takip formu oluşturulabilir.

16.5.1--Ve ciddi olarak bu formu her dosya için gün içinde işlemeleri,belirli aralıklarla firma sorumlusuna bilgi verilmeli ,bundan çıkış alarak,firma sahibinin dosyanın akibetleri için gidişata nüfuz etmesi sağlanmalıdır.

16.5.2--Firma sahipleri bu formu 2-3 günde bir istemeli ve problemlerin neler olduğunu en az takipçi kadar bilmelidir.

16.5.3--Bilgisayar kayıtları ciddi olarak işlenmeli  ve  bu kayıtlardan türetilecek zamana bağlı işlenmiş değerlerden yola çıkan ekzel grafikleri ile araştırmalar için iyi bir alt yapı sağlayabilir.Bu araştırmalar  Çalınma-kaybolmaya karşı Her hafta sonu yeni kayıtların 2 adet kopyasının CD ye ve 2 adet 8 GB lik Flaş belleklere alınması ve -bunların örneğin evde(büro dışında) muhafazası sağlanmalıdır.

17--Yapı Denetiminde Bina İmalat  Verimliliği:

1--Yapı denetiminde verimliliği yapılan imalatın/ projeye uygunluğu olarak tanımlarsak,projeye uygunluk arttıkça binada imalat verimliliği artacaktır.Proje ideali tasvir eder.hedef ideale yani tam iyi projeye uygun imalat yapmaktır.

2--Projeye uygunluk statikte % 98 ulaşırken,mimari uygunlukta örneğin %90 a,mekanik tesisatta % 85,elektrik tesisatta %95 ulaşabilir.

3--Aynı zamanda imalatın verimliliği m2 ye bağlı olarak değişir.Muhtemelen bu değişim m2 arttıkça doğrusal olarak artar ve belli m2 den sonra sabit kalacak şekilde logaritmik bir değişim içerir.

3.1--Örneğin 1000 m2 için verim %85 iken 3000 m2 de % 95 çıkabilir.

4--Yine aynı zamanda verimlilik bina imalat hızına da bağlıdır.Seri iş çıkması anlamında imalat hızı arttıkça(ki yapılan doğru ve gerçekçi  iş programı-ekipmana ve onu kullanan  usta-işçi kalitesine bağlıdır) verimlilik muhtemelen üstel bir biçimde artacaktır.

4.1--Örneğin imalat hızı öreğin v=3 m2/gün hız normal bir hız olup 600 m2 inşaat 6 ayda bitecektir ki bu hızda verim % 80 ise bu hız 6 m2/gün çıktığında imalat verimliliği daha yüksek değerlere yani % 95 çıkabilir.

18--Isı Yalıtım Kontrolu:

1--Yapı denetim firmaları ,dış duvar mantolamasında ısı yalıtımında 4-5-6  cm 24 dans. sert tanecikli EPS(beyaz) karbonlu straforlardan numune parça bir binadan izinle alarak, diğer binalar için binanın duvarları örülürken,  müteahhid e ,bu malzeme kullanılması gerekiyor  diye bilgi verebilir.

1.1--Bu anlamda insanlara doğru malzemeyi  kullanması için en iyi şey onlara  numune vermek olacaktır.

1.2--Ayrıca Duvar örülürken,13,5 cm yatay delikli tuğla yatık olarak 19 cm olarak örülür,duvar örülmesi bitip duvar üst yüzeyi kirişe bitiştiğinde 2-3 adet kama duvar ile kiriş arasına çaıklır ve ardından köpük sıkılır.Böylece dış duvar stabil sağlam hale gelmiş olur.

3--BTB ye  Bağlı Sıva Çatlakları Problemi:

3.1—Dış duvara BTB yapmak ,dış duvarı seramik kaplamak,dış duvarda XPS(mavi,pembe) strafor kullanmak,dış-iç sıvafda su bazlı olmayan yağlı boya-yağlı alçı kullanmaka mahal içinde oluşan su buharının dışarı çıkmasına izin vermeyerek içerdeki su buharının duvarda soğuk noktalarda yoğuşmasına ve havada serbest halde bulunan küf mantarlarında bunların üzerine yerleşerek siyah küf oluşmasına neden olur.Zorunlu olmadıkça bu uygulamalardan uzak durulmalı-yapılmışda mahal için iyi havalandırma sağlanmalıdır.

3.2--BTB nin çok sıcakta-altında bulunan sıva ile genleşme farkına dayalı oluşan çatlaklarına karşı,BTB sıvasını yumuşak-plastik hale getirip kılcal çatlak oluşmasına izin vermeyen katkı:Filli boyanın bepermo adlı katkısı kullanılabilir.

19-- Ölçme Tekniği:

4.1--Ölçme yaparken en son teknik aletlerle ölçme yapılmalıdır.Örneğin mesafe ölçümünde şerit metre kullanılabilir ancak daha iyisi lazer metre kullanmak olacaktır.

Örneğin oldukça kullanışlı Bosch marka bir lazer metre ile istenilen ölçme ve alan hesabı rahatlıkla yapılabilir.Aynı zamanda lazermetre yanında gereken durumlarda kullanmak üzere şerit metrede kullanılabilir.Kalfa ve ustaların lazermetre kullanması teşvik edilmelidir.

20--Yapı Denetim Müşteri  İş Akış Şeması: Sutunlar halinde Excell formatında hazırlanabilir.

No-Adı Soyadı-Tarih-Proje  Firması--İlçe  Adı—Mahalle--Sokak/Cadde—Pafta—Ada—Parsel--Yapı Cinsi--Yapı Topl İnş Alanı- m2—Müteahhit--Müteahhit  Tlf--Kalfa Tlf--Mimari Prj--Statik Pr--Zemin Raporu--Statik Raporu--Mekanik-Elektrik Prj--Geçici Sözleşme--Geçici Sözleşme--Ek-3 Formu--Şantiye Şefi--Kat Adedi--Yıl Sonu Seviyesi--Evrak Eksiği—Taksitler(1.Taksit-- Damga Vergisi 2.Taksit- Damga Vergisi -3.Taksit--Damga Vergisi --4.Taksit--Damga Vergisi )--YİF No--YİF Tarih--İş  Güvenliği—Tabela--Kuyu Temel--Kadastral Okuma—Hafriyat--İşyeri Teslim--—Temel--Perde-Kolon--Bodrum-Döşeme--2.Bodrum-Perde--2.Bodrum-Döşeme--Aplikasyon Krokisi--Kanal Yazısı--SSK Bildirimleri-- Temel Vizesi--Temel Üstü--—Hakdeişler(1.Hakediş Veriliş  Tarihi-- Alınan Ödeme --1.Hakediş Alınış Tarihi--2.Hakediş Alınış Tarihi--2.Hakediş Alınış Miktarı 3.Hakediş Veriliş  Tarihi--3.Hakediş Alınış Tarihi--3.Hakediş Alınış Miktarı--4.Hakediş Veriliş  Tarihi--4.Hakediş Alınış Tarihi--4.Hakediş Alınış Miktarı )--Zemin-Kolon—Döşeme--1.Normal Kat Kolon--1.Normal Kat Döşeme--2.Normal Kat Kolon--2.Normal Kat Döşeme--3.Normal Kat Kolon--3.Normal Kat Döşeme-- 4.Normal Kat Kolon--4.Normal Kat Döşeme--5.Normal Kat Kolon--5.Normal Kat Döşeme—Çatı--Isı Yalıtım--Kaldırım Uygunluk-- -- --Elektrik Tes.Uygunluk--Mekanik Tesisat Uygunluk--Kat İrtifakı--İş Bitirme--Damga Vergisi-- --Borcu Yoktur--İSKAN Mekanik Tesisat Uygunluk--İSKAN Elektrik Tesisat Uygunluk--İSKAN Mekanik-Elektrik Tesisat Harcı--İskan Mua. Rap-Mek-Elk--İtfaiye Uygunluk--İtfaiye Harcı—İSKİ--Trafo Belgesi--Sığınak Raporu—SSK--Yeditepe Vergi Dairesi—İmar İskan Raporu--Kat Mülkiyeti--Yıl Sonu Seviye Girişi

21-- Kamu Kontrolu:

1--Raportörlerin,sahadan dönüp-masalarında bulunma saatleri genellikle

(8.00-9.00)---(11.30-12.00)----(13.00-13.30)----(16.00-16.30)

2-- Binanın Belediye Kontrol Mühendislerince Kontrolu:

Bina belediye kontrol mühendisince kontrol öncesi ;Belediye Kontrollerine hazırlık niyetiyle,Yapı Denetim Kontrol Mühendisi(idealde Makinaya Makinacı-İnşaata İnşaat mühendisi olarak) binayı müteahhit ve ilgili ustanın başında bulunmak suretiyle ,gerektiği yerde yapılacak işleri yerinde tarif edip-iş tamamlamalıdır.

2.1—Öncelikle Denetçi Mühendis , Projenin uygun biçimde bittiğini yerinde , kontrol edip-doğruluğundan emin olduktan sonra sonra ,Belediye Kontrol Mühendisini yerine götürüp kontrol ettirmelidir.

2.2--Bu suretle Belediye kontrolleri, projeye uygun bina imalatları için sadece gir-çık şeklinde kontrol etmek suretiyle-hızlı bir kontrol ile kontrol onayı verir bu ise hak ediş demektir.

3--Proje vs kontrolunda asl olan,iş çarkının dönmesidir.

3.1--Yani gerekli yönetmeliğe uygun yada yakın teknik-fenni uygunluğun sağlanması ve gerekli düzeltme ve toleranslar dahilinde iş akışını devamıdır.İkinci asl olan şey ise  yapılan işte samimiyet ve iyi niyettir.

4- Bu nedenle kamuda çalışan mühendisler,proje büroları ile ölçülü ilişki dahilinde onların çizim bilgileri ve şartlarını yakından bilmeli- gerektiğinde bilgi anlamında onlara öğretmen rolünü oynamalıdır. 

4.1--Kamuda çalışan bir mühendisin,dışarıdaki proje bürolarının bildiğinden fazlasını bilmesi ve de bunun için kendi bilgisini sürekli geliştirip-güncellemesi gerekir.

5--İşin proje ve takibinde hem kamu hem de özel firma Mühendis. vs kendi konularında iyi bir yetkinliğe sahip olmalarını sağlamak için kendilerini sürekli yetiştirmek zorundadırlar.

6--Sahaya atılan mühendislerde öğrenme ve öğrenmeyi diri tutma temel amaç olmalıdır.Öğrenirken benliğin tuzağına düşmeden,samimi olarak öğrenmek isteği diri tutulmalıdır.Bunu sağlayan ise konuyla ilgili teknik ve çevreyle ilgili diğer dergi ve gazeteleri satın alarak, sürekli olarak bilgi anlamında beslenmek suretiyle olur.

6.1--Kısaca Bilgi Güçtür.Ancak ve ancak bu güçle kendinizi  işleri yönetir-zaptu rapt altına alabilir ve kendinizi kanıtlayabilirsiniz.

6.1.1--Projeye bakıp,kendince yorum yapmak istemek ancak ve ancak yönetmelik sınırları dahilindedir. Yönetmeliği teknik olarak uygun yorumlamak veya çözüm üretmek ise,incelemenin ötesidir.

6.2--Kamunun görevi  yapılan işi-imalatı , teknik anlamda hızlı ve en az bürokrasi ile , insan ve çevre sağlığına ve hukuğa   uygun olarak düzenlemek-denetlemek fonksiyonudur.

7--Kamuda İşe Yerleştirmede :Uygun Saha ve büro mühendislerinin seçiminde kütle boy indeksi seçini uygulamak iyi bir çözüm olabilir.

7.1--Kütle-boy indeksi kişinin ağırlığının,boyunun karesine oranı olup,saha mühendislerinde bu oran 22(zayıf) ,büro mühendislerinde 28(hafif şişman) civarında olabilir.

8--Belediye görevli bazı saha mühendislerinin,yerinde kontrole gitmeden sadece fotoğraf  ile kontrol etme eğilimleri olabilir.Bu sağlıklı yol değildir.Belediye mühendisini imalatı yerinde mutlaka görmelidir.Ancak yerinde yapılan imalat görüldükten sonra gerekirse birkaç küçük detay fotoğraf istendikten sonra imalat-hak ediş  onaylanabilir.

9--Çeşitli nedenlerle imalat tam bitmeden onaylanması gerekebilir.Bu durumda taahhütname ile yapılan imalat bir sonraki hak edişe veya belli bir süre için bir sonraki adıma ötelenebilir.Isı yalıtımda kalan bazı eksiklikler iş bitirmeye,iş bitirmeden kalan bazı eksiklikler aynı firma gurubunca  iskanı alınmak kaydıyla iskana ötelenebilir.Bunlar için üzerinde mal sahibi ve yapı denetimin ilgili md.nün kaşe ve imzası olan taahhütname düzenlemek uygun olabilir.

22--İnşaat Uygulamaları İçin Hakediş Seviyeleri ve Önerilen Kabul edilebilir Ölçme Toleransları:

1--Hakediş Seviyeleri:

1--Proje Bedeli ...............................% 10                 

2—Su basman(temel+temel üstü-Bodrum tavanı dahil)................................................% 20                                                            

3--Katlar-duvarlı...................................% 60   

4--Çatı+Isı Yalıtım...............................% 80  

5--Mak-Elek Tes Uyg............................% 100

2—Önerilen Toleranslar:

1-Su basman kotunda ve düşeyde ... max-min 10 cm

2-Derinlik ve cephe ölçmelerinde…..max

10 m için………….10 cm

30 m için..................20 cm

2-Pencerelerde……

Bodrum kat için……..….5-10 cm ;                                                                                   

ZK+NK için……………10-20 cm

3-Çatı Yüksekliğinde……………..10-20 cm

4-Mimari duvar kaymalarında……20-30 cm

5-Statik-Elektrik-Yangın Yönetmeliği kontrolünde……..............................

23—Öneriler:

1--Kamuda Hedefler Neler Olabilir:

1.1-Bütün binalar min 5 cm 24 dansinite karbonlu straforla mantolanabilir.Bu durumda ülkemizde enerji ihtiyacının (petrol veya doğalgaz ithalat faturası) % 33 en aza iner.

1.2-Eski  binalarda deprem kontrolü:

2.1--Bu kontrol iki kademeli ve bina bazında belediye elemanlarınca yada güvenilir bir firmaca yaptırılmalıdır. Bunun için ya test(bina kat adedi ve kat alanlarına bağlı bodrum kat kolon alanları tablosu veya hazır bir ekzel tablosu)  ya tablo yada sözel test uygulanabilir.

2.2--Ön testi geçemeyen binalar daha ince bir eleğe yani statik kontrole tabi tutulur.

2.3--Binanın beton sınıfı pratik olarak şmit çekici dışında ,matkap metodu ilede tayin edilebilir.Bunun için  kolon 720 W lık küçük matkap ile beton 12 mm lik beton matkap ucu ile 12 cm derinlikte delinir ve delme süresi cep tlfnun kronometresi ile ölçülür.Ölçme süresi 20 sn ise  beton sınıfı C20 ,18 sn ise kabul C18 edilebilir.

2.4-Deprem açıdan güçlendirme gerekiyorsa ,bina matolanmadan(mantolama için sahada yapılan uygulamalar yöntemin sağlıklı olmadığını ortaya koymaktadır)  ya betonarme perde yada dolu tuğla duvar yada çelik konstrüksiyon duvar ile güçlendirilebilir.

2.2-Deprem açısından her binanın güvenirlik sayısı(eğer yeni yönetmeliğe uygun ise 1, uygun değilse 1 altında ise olacaktır.Güvenirlik sayısı ; binanın mevcut durumda toplam bodrum kat kolon alanın,yeni yönetmeliğe uygun toplam bodrum kat kolon alanına oranı olarak tanımlanabilir.)

2.2.1--Bölge haritalarına işlenen ve ada bazında bu sayının geometrik ortalaması belli değerin altında ise bu adalarda meclis kararıyla imar 5 kat yerine 12 kata çıkarılmalı ve buraya cirosunun % 30 kadar sermaye yeterlilik rasyosu olan ve inşaat makineleri parkı olan ve belli eşik ciroya sahip büyük inşaat şirketlerine davet edilmelidir.

2.2.2--12 kat imar ile büyük ihtimalle firmalar buraya inşaat işi olarak girerler.Ve binalar gevşek zeminlerde zemin güçlendirme(mini kazık ile) radyal temelli 12 katlı bahçeli,6 cm taşyünü mantolu,yüksek verimli ısı camlı-suda geri dönüşümlü Doğal havalandırmalı otoparklı ,enerji ve su tasarruflu merkezi sistemli-güneş enerjili(sıcak su ısıtması) yeni binalara girebilirler.Ancak bu yoğun yapılaşma trafik problemini de beraber getirebilir.

1.2.3-Eski Binalarda Hafriyat Sırasında Kayma Problemi:

1--Eski binalarda(yeni deprem yönetmeliği öncesi yada 1999 depremi öncesi binaların)  yanında yeni bina kurulacaksa,hafriyat yapmadan önce kuyu temel yada mini fore kazı uygulaması uygun olacaktır. Zira bu yapılmadığında,hafriyat sonrası eski bina mütemadi temelden dolayı  veya zemini yumuşak olabileceği için binada kayma olayı vuku bulabilir.

2--Bu durumda eski binada kaymaya bağlı can ve mal kaybı olabilecektir.Eğer kayma olayı başlamış ise,bu durumda , binayı boşaltmak ve emniyet şeridi içine almak gerekir.

3--Binada kayma olup olmadığını anlamanın bir yolu kayan binanın kayma olduğu tarafta bina önüne derin bir kazık çakmak ve  bu kazık ile kayan bina arasına yada komşu bina ile kayan bina arasına bir cam parçası yerleştirmek gerekir..

4--Sonuçta birkaç saat- gün içinde, camda esneme veya uç durumda kırılma olup-olmamasına bağlı olarak ,binanın kayıp kaymadığı net olarak anlaşılabilir.

5--Tüm bu problemlere karşı çözüm ,yumuşak zemine sahip,eski binaların yanında yapılacak binalarda,eski bina taraflarında olacak biçimde  kuyu temel veya fore kazık uygulaması yapılması olası yüksek  birçok problemi önceden önleyecektir.

1.2.4--İmar Uyuşmazlıkları:

1--Hak ihlalleri için taraflar karşılıklı anlaşarak bir tutanak tutmalı ve bu tutanakta mevcut haklarından feragat gösterdikleri mevcut durumu kabul ettikleri iki tarafın noter imzalı tutanağıyla çözüme kavuşturulabilir.

2--Mevcut binaların imara aykırı yapılaşmaları ise belediye haritalarına işlenmeli ve bu durum ekstrem durumlar ve kamu yol yapımı vs gibi durumlar hariç binanın lazerle kesilmesi durumu olamayacağına göre bina yıkılıncaya kadar kabul edilebilir.

3--Ayrıca denetim firmaları zeminde kazık çakma işini  kendi elemanları yerine 200 TL verip en az 5 yıllı saha deneyimli inşaat mühendislerine çaktırmaları halinde arsa ihlalleri minimuma iner.

2--Öneriler:

1)--Yapı Denetim ve Belediye Kontrol Mühendislerinin yapıları ,projelerine uygun yaptırabilmeleri için, yapımcı(müteahhit) seviyesinde etkinliği için:

1.1-Kat irtifakı kurulurken belediye mühendislerinden ruhsatın arkasına attıkları mekanik tesisat-elektrik tesisat uygunluk imzaları ve ısı yalıtım raporunun aranması

1.2-Bina yapımı için Müteahhitlik karnesi aranması ve Bu karne verilirken Bayındırlık Bakanlığının en az 2 yıllık teknik okul mezuniyet şartı arması veya şirketler için böyle bir ortağının olması

2--Yapı Ruhsatı(Bina Ruhsatı) ile Yapı Kullanım İzin Belgelerinin(İskan Belgesinin) tek belge olarak düzenlenmesi uygun olacaktır.

3--Geçmişe dönük yapılan bütün yapıların mevcut durumuyla(istisnalar hariç)-statik açıdan uygun hale getirilmek kaydıyla ruhsatlandırılması uygun olabilir.

24--Yapı Denetim Firmaları İçin-Önerilen Eleman Sayıları Tablosu:

Topl.İnşaat Alanlarına göre % 80 verim sağlayabilen  optimum elaman sayıları tablosu