Yüksek Binalarda Yangın Güvenliği Açısından Dış Cephe Yalıtım Ve Kaplama Malzemeleri

1—Isı Yalıtım: Yang.Yönetm-MADDE 27-Dış cephelerin,yüksek binalarda(>21.5 m=zk+6nk) zor yanıcı-A sınıfı malzemeden(taş yünü, seramik, tuğla,alüminyum dışı metal kaplama) ve  

diğer  binalarda ise en az zor alevlenici-B1 Sınıfı(katkılı-karbonlu tane strafor) malzemeden olması gerekir.

2--Yapı Malzemelerinin Yangın Güvenlik Sınıfları:

1—A Sınıfı-Yanmaz-

1.1—A1-Hiç yanmaz-kum,çakıl,beton,tuğlaseramik,cam yünü,taş yünü,perlit

1.2—A2-Büyük kısmı yanmaz-organik cam yünü-taş yünü

2—B Sınıfı-Yanar-

2.1—B1-Zor alev alır-alçıpen(alçı-karton) plaka,betopan(çimento+odun talaşı),yanma gec katkılı polistrien-poliüretan köpük-yangına dirençli sıva(perlitli sıva) kaplama arkasında kullanılması-tüm plastik köpükler(eps,xps)

2.2—B2-Normal alev alır-ahşap,silikon derz dolgusu,polistiren-poliüretan  köpük,alüminyum panel sandaviç--2.3—B3-Kolay alev alır-ahşap talaşı-kağıt-direk inşaata kullanılmaz

3—Teknik Bilgiler:

1—Yüksek katlı binalarda Yalıtım malzemesi olarak çeşitli tiplerde polistiren köpük malzemesi yaygın olarak kullanılmaktadır. 

1.1--Enerji verimliliği mevzuatı gereği binaların dış cephelerine yapılan mantolamada maalesef  bu malzeme kullanılmakta üzerine ayrıca yanmaz bir malzeme olan sıva ile kaplama da yapılmamakta hatta bu polistiren köpük tabakalarının bazıları desenli olarak üretilmekte ve üzeri boyanmakta veya boya inceliğinde sıva(oysa kalın sıva yapılması) yapılmaktadır.

1.1--Bu uygulama bina cephelerinde yangın güvenliği açısından son derece güvenliksiz ve çok risklidir.

2--Soğuk ülkelerde bu malzeme-strafor beton duvarın içinde kalacak şekilde uygulanmaktadır.

3-- Bu uygulamanın daha kötüsü ise dış cephe yalıtım malzemesi olarak 4-5 santim kalınlığında polistiren köpük tabakaları monte edildikten sonra üzerine koruyucu sıva da yapılmadan 4-5 santim bir boşluk ta bırakılarak en dışa alüminyum kompozit

panel monte edilmektedir. Bu uygulamada çok sayıda tehlike bir araya gelmektedir:

3.1-- Dıştaki alüminyum kompozit panel kaplama malzemesi yanıcıdır.

3.2-- İçteki polistiren köpük yalıtım malzemesi yanıcıdır.

3.3-- İçteki polistiren köpük yalıtım malzemesi sıva yapılmadığı için korunaksızdır.

3.4-- Aradaki 4-5 santimetrelik boşluk yangında baca etkisi yaparak yangını hızlandırmaktadır.

3.5--Cephe boyunca pencereler ve sair boşluklardan da bina içine sirayetle tüm binanın yanmasına da sebebiyet verecektir

3.6-- Ayrıca itfaiyenin uygulayacağı söndürme maddesi de dış cepheye çarparak geri dönecek

ve cephe içindeki yanmakta olan malzemeye erişmeyecektir.Bu yangınlar su ve sulu söndürme maddelerini çözümsüz bırakmaktadır.

4-- Polat Towers yangını örneğinde 34 kat (140 m) boyunca tırnaktan tepeye 3,5 dakikada (66 cm/s hızla) ilerleyen cephe yangını handikapı İtfaiye teşkilatının yangınlara 5 dakikada yetişecek plana sahip olduğu dikkate alındığında dış cephe yangınının bu hızına yetişemeyeceği, ancak tüm cephe tutuştuktan sonra olay yerine varabileceği ortaya çıkmaktadır.

4.1--Alüminyumun, yanması D sınıfı yangın oluşturmaktadır. Alüminyumun yanıcı bir metal olduğu bilinmelidir. Alüminyumun ergime sıcaklığı 660oC tutuşma sıcaklığı ise 760oC tır. D sınıfı metal yangınları su ve sulu söndürme maddelerini çözümsüz bırakmaktadır.

4.2--Cephe kaplama uygulamalarında alüminyum kompozit paneller ve çatı kaplama uygulamalarında alüminyum sandviç paneller yaygın olarak kullanılmakta, yandıklarında aşırı sirayet davranışı göstermekte ve söndürme çalışmalarını akamete uğratmaktadır.

5--Cephede yangın yayılımını etkileyen bir diğer önemli etken de cephenin geometrik yapısıdır. Özellikle cephede yapılan dikey çıkıntılar alevleri cepheden uzaklaştırabilmektedir. Balkonlar, güneş gölgelikleri ve pencere çevresindeki derin bölme çıkıntıları, hem alev dilinden binanın cephesini korumakta hem de daha büyük yangın çıkışına engel olmaktadır.

5.1--Alevlerin bir kattan diğer bir kata geçmesini engellemek için iki katın pencere gibi korumasız boşlukları arasında, düşeyde en az 100 cm yüksekliğinde yangına dayanıklı cephe elemanıyla dolu yüzey oluşturulur veya cephenin iç kısmına en çok 2 m aralıklarla cepheye en fazla 1,5 m mesafede yağmurlama başlıkları yerleştirilerek cephe otomatik yağmurlama sistemi ile korunur.”

5.2-- Cephelerde belli aralıklarla yangına dayanıklı yüzeyler oluşturulması gerekmektedir.1 m perde-tuğla duvara perdeden 5 cm içeriden başlamak vs gibi.

5.3-- Yüksek bina yangınlarında itfaiye merdiven araçları ile ancak belirli bir kata kadar söndürme maddesi uygulanabilmekte ve/veya kurtarma yapılabilmektedir. Yanmaz malzeme kullanılması gerekliliğinin en önemli gerekçesi budur.

6--Dış cephe yalıtım ve kaplama malzemelerinin A1 sınıfı-yoğun taşyünü “hiç yanmaz” malzemelerden seçilmesi tercih edilmelidir.

7-- Dış duvardaki kapı pencere gibi boşlukların en az 30 dakika yangına dayanıklı-demir-sac malzemeden yapılması, geniş pencereler yerine dar pencerelerin tercih edilmesi.

8-- Cephe kaplamaları arasındaki boşluklar ve döşeme ile pencere boşluklarının başlangıç ve bitiş hizalarının da boşluk bariyeri olarak düzenlenmesi gerekmektedir

9-- Giydirme cephe elemanı ile döşeme arasındaki açıklıkların 5 cm’den büyük olmaması ve bu boşlukların katlar arasında yangın durdurucu malzeme ile doldurulması gerekmektedir.

10-- Dış duvarlar en az A2s1d0 sınıfı-zor yanıcı malzemelerden-tuğla  vs  meydana gelmeli  üzerine kalın sıva-perlitli olsa daha iyi- atılmalıdır. Yangına dayanıklı duvar için 13.5 tuğla duvar+çimentosuz perlitli sıva+(otoparklarda bunun üzerine kırmızı alçı sıva+K120 sıva yapılabilir.)Ytong vs perlitli duvarlar çimento esaslı ise yangında duvarlar patlayabilmektedir.

11-- Yüksek ve çok yüksek binalarda dış cephe içerisinde yanıcı yalıtım malzemesi kullanıldığı durumlarda, iki kattan fazla olmamak şartıyla, belli aralıkla yangın kesici bariyer (en az 5 cm genişliğinde mineral yünlü bir yalıtım malzemesi-1 katı çift tuğla arası 5 cm taş yünü) yerleştirilmelidir.

Kaynak:www.abdurrahmanince.net----M. Muhittin SOĞUKOĞLU-Abdurrahman İNCE