Binalar İçin Yeşil Çevre Uygulamaları-Enerji/Su Tasarrufu-7:

7.1--Yeşil İnşaat Uygulamaları:

1-Peyzajda temel kural çevrede ne yetişiyorsa onları ekin.

2-Binanın imalatı sırasında bitki kaybını en azda tutmak gerekir.Gerekirse bazı ağaçları kesmek yerine bu ağaçlar şaft içinde bina içine alınabilirler.

3-Yağmurun yüzeyden akıp gitmemesi için, kirlerin yer altı kanallarına karışmaması –drenaj problemlerine yol açmaması için  her yerin beton ve parke taşı  ile  kapatılması  yerine gözenekli kaldırım imkanını sağlamak  için %50 delikli delikli parke taşı kullanmak ve gerektiği yere  çakıl taşı-ahşap yonga-fındık kabuğu kullanılabilir.Delikli parke taşı altına ahşap yonga ile çakıl+kum döşenmesiyle,toprak altı mikroorganizma faaliyeti aynı zamanda toprağın neminin korunması mümkün olur.

4--Yağmur sularını yağmur suyu rögarında biriktirip-arıtma ile içeride kullanım amaçlı olarak kullanmak yada bahçe sulama amaçlı olarak depolamak.

5—Binanın hafriyatı sırasında çıkan toprağı yine bina bittikten sonra bina bahçesinde kullanmak.

6—Binanın imlatı sırasında kullanılacak malzemeyi yerel üretici-satıcılardan temin etmek.

7.2--Yeşil Çatı Düzeni:

Çatılar ; yeşil alan olarak yeniden tasarlanırsa ,burada ; çiçek tarhları,çalılık, ve ağaçlar bile barındırılabilir.Yeşil çatı 4 katmandan oluşuyor.

1--En üstteki katman:Bu katmanda bitkilerin gelişebilecekleri ortam ağır olduğu ve yeterince sıkışıp suyu tutmadığı için toprak yerine  fabrikalardan elde edilen  toz kil veya  tortulu şist e ilave olarak  organik kompost yada gübre eklenen katman.

1.2--Bu katman için topraksız tarımda kullanılan agregalar olabilir ve kullanılan agregalar şunlardır:

a)-Perlit//ponza taşı(kendi hacminin 4-18 katı su tutma-en az 5 yıl kulanılabilme imkanı )

b)-Vermikülit-Bünysinde tuttuğu suyu buharlaştırmak suretiyle bitkiye verebilmekte.

c)Zeolit:Yoğun biçimde nem  tutup-besin maddelerini kademeli olarak bitkiye vermekete.

Sistemin gübre(doğal vs) diğer besin maddeleri bulamaç halinde bir pompa ve borulama grubuyla belli aralıklarla çatıda bitkilere verilebilir.Bu suretle agrega ladığı bu besinleri kademeli olarak bitkiye verecektir.

2--Filtreleme katmanı:İnce filtre-Bu katman,bir alt tabaka olan drenaj katmanının küçük parçacıklarla tıkanmasını önlüyor.

3--Drenaj katmanı:Kalın filtre-Bu katman yağmur sularının belli çevreye sızmasına ve aynı zamanda toprağın kurak dönemlerinde nemli kalmasını sağlıyor.

4--Koruyucu örtü-Naylon vs// ve altında su yalıtımı yapılmış çatı kaplaması(seramik)

5--Normal yağmur suyu inişleri

6--Yeşil çatılar için en çok önerilen bitki türü Sedum adıyla bilen bitki ailesi olup,bunlar aşırı sıcak ve neme dayanıklı olup-yavaş uzar-yaprakları bol miktarda su depolar.Bu türün örnekleri arasında  cape blanco,coral carpet,dargons blood gibi bitkilerdir.İsteyen gül de diker, organik domates de yetiştirebilir

7—Sulama sistemi,yağmur suyu+arıtılmış gri suyun bahçede tutulduğu beton depodan hidrofor ile gelen su pilli selenoid vana(sabah-akşam 5-5.30 ayarlı) li kolektör ve damlama sulama hatları.

8—Bahçenin organik gübre ihtiyacı için ekosol den alınan içinde solucanları olan evlerde soğan-sarımsak dışında organik atıklara beslendiğive bunları gübreye dönüştürdüğü kompost kovalarından sağlanabilir.

9--Yeşil Çatı ve Çevre  Uygulama Faydaları ve Bazı Bilgi Notları:

Bu anlamda sıcaklığın 26 C olduğu bir havada siyah çatı sıcaklığı 82 C –Beyaz çatının 49 C iken bitkiyle kaplı yeşil çatıda ise  29 C ulaşır.Bu sıcaklığı düşürme etkisi ile

9.1--Yeşil serin ortamdan dolayı ,Klima cihazları çatıya konularak cihazların enerji çekme yükü azaltılacaktır.Ayrıca Çatı meyve ağacı bile yetiştirilebilir.

7.3--Binalarda Yeşil Sertifikasyon Süreci:

1--Binalar ,Suyun……% 17'sini, Ormanların ….% 25'ini tüketmektedir.                                                        

2--Malzeme ve enerjinin israfına bağla fazla ödeme oranı…% 40 ulaşmaktadır.                              

3--Bina imalatı Karbondioksitin (CO2) emisyonunu…..%  33    artırmaktadır.

4--Öte yandan Çevreci bina özelliğine sahip yerleşkede, yapım maliyeti ise  % 2 artmaktadır- Maliyetin dönüşü ise 1-15 yıl arasında değişebilmektedir.

5--Bu binalarda suda ……..% 50 su, enerji de……..%  25  tasarruf sağlanırken  bina ömrü boyunca enerji tasarrufu oranı….. % 40 ulaşabilmekte ,işletme maliyetlerinde % 8-10 azalış sağlanabilmektedir.

6--Yeşil Bina sertifika veren kuruluş  en bilinenleri arasında ABD kökenli LEED İngiliz kökenli BREEAM firmalarıdır. Yerli yeşil sertifika veren kuruluşun bu sertifikaları vermeye başlaması ayrıca binaların yeşil sertifikalı yapılması şartı-teşviği ,yeşil sertifikalı bina sayısını arttırabilir.

7.3.1--LEED:

1--Sürdürülebilir arazi,

2--su kullanımında etkinlik,

2--enerji ve atmofer  ,                              

3-- malzeme ve kaynaklar,

4--iç hava kalitesi,

5--inovasyon ve tasarım gibi madde başlıklarında puanlama yapılıyor.

6--Standart, gümüş, altın, platin gibi derecelerle sertifika veriliyor.

7--Sertifikalar, 1--yeni inşaat ve renovasyon, 2--var olan binalar, 3--binada yaşayanlar için iç tasarım, 4--evler, 5--mahalle gelişimi gibi alanlara uyarlanabiliyor.

8-- LEED sertifikası almak için yerine getirilmesi gereken 7 koşul:

1- İnşaat aktivitelerinde kirliliğin azaltılması,

2-Mekanik sistemlerde CFC (kloroflorokarbon) gazı kullanılmaması,

3-Elektro-mekanik sistemlerin ASHRAE 90.1.2004 standardına göre tasarlanması,

4-Elektro-mekanik sistemlerin bağımsız ve tecrübeli bir ekip tarafından test ve devreye alınması,

4-Bina işletmeye alındıktan sonra atıkları ayrı olarak toplamak için uygun kapların konulması,

5-Havalandırma sistemlerinin ASHRAE 62.1.2004 standardına göre tasarlanması,

6- Binada sigara içilmemesi.

7.3.2--BREEAM:

1--Küresel atmosfer ve kaynakların kullanımı, yerel sorunlar, iç ortam ve sağlık ile çevrenin binalara etkisi üzerine yapılan değerlendirmelerle ve yine puanlama sistemi ile veriliyor.

2--Puanlama, geçer, iyi, çok iyi ve mükemmel olarak niteleniyor.

3--Sertifika, ofisler, perakende hizmet sağlayıcılar, endüstriyel işletmeler ve okullar için veriliyor.

7.4--Yeşil Bina Sertifikalı Uygulamaları:

1—Mimari ve İnşaat Safhasında:

1.1-İnşaat sırasında çıkan naylon, metal, moloz gibi atıkların yüzde 75'i inşaat alanında kullanılmas.

1.2-Yüzde 40 oranında yerel malzeme kullanılması.

1.3-- Cephe ve çatı kaplamasında beyaz renkli ve çevreye zararlı olmayan malzeme kullanılması.

1.4--İşyerlerinde,atölye ısıtmasında ,mal indirip-bindirmede atölye içi sıcaklığın dışarı kaçmasını engellemek için,depo girişine bir ara hol düzenlenebilir.

1.5--Isı adası etkisini azaltmak için tüm binada cephe ve çatıda açık renkli malzeme kullanılması.

1.6--İnşaat sırasında kullanılan çeliğin yüzde 90'ı yeniden dönüştürülmüş çelikten olması.

2—Peyzaj Mimari Safhasında:

2.1--Büyük ağaçlar dikildi böylece gölgeleme artırıldı.

2.2--Bahçe sulamada Damlama sulama sistemi kullanıldı.

2.3--Peyzaj alanında şebeke suyu değil biyolojik arıtmadan yada gri su tesisatından  gelen su kullanılması.

2.4--Yazın kullanılan suyun % 40 bahçelerin sulanmasında harcanıyor.Bu nedenle çimlerin uzunluğunu 5 cm sabitleyin ve biçilen çimler yerinde bırakın gerekirse kurakçıl peyzaj-türleri kullanın.

2.5--Bahçe çimleri biçildikten sonra çimlerin yerinde bırakılması ile % 25 gübre tasarrufu imkanı sağlanabilir.

2.6--Çiçek yetiştirirken organik yetiştirmek-peyzajda az su isteyen türleri seçmek önemlidir.

2.7—Sitede her daireye cam-metal-plastik için kağıttan geridönüşüm kutusu-gıda atıkları için geri dönüşümlü yeşil torba ve yakılacak atıklar için gri torba verilebilir.Gıda atıkları sitenin çöp öğütücsünde öğütülüp-toprak ile karştırılıp kompost yapılabilir.Geri dönüşüm kutusunda biriken geri dönüşüm malzemeleri 15 günde bir ilgili geridönüşüm firmasınca daire daire toplanır.

2.7.1—Bilgi:Mutfaktaki tüm sebze,kahve vs gıda atıkları parçalayıcı ile parçalandıktan sonra  bahçede bir çukurda-biyo kompost çukurunda  biriktirilip çürütülürse oldukça iyi bir organik gübre elde edilebilir.Bu organik gübrede bahçede sebze-meyve üretimi aynı zamanda yeşil alanlarda kullanılabilir.

2.8--Bahçe Sulaması İçin:60x120 cm lik fotovoltaik panellerden 10 adedini bahçede/çatıda  uygun bir yere koymak,ve bunun üreteceği 1 kw lık DC akımı ile 1 kw lık 1 m3/h lik DC pompayı çalıştırarak ,kuyudan suyu yerden 4-5 m yukarıda bulunan depoya basmak olacaktır.Depolanan su akşam saatlerine ayarlı selenoid vananın açılması ile tarlaya suyu 5 mss basınçla basacaktır.

7.5--Su Tasarrufu Sağlamak için:

1-- Yağmur suyu ve gri su arıtıldıktan sonra depolanıp hidroforla  tuvaletlerde veya peyzajda kullanılması

2—Fotoselli batarya kullanmak

3—Batarya başlıklarında perlatörlü- su tasarruf başlıkları tercih etmek.

4--Lavabolarda sensorlu ve düşük debili batarya kullanılması. Klozetler düşük debili tutulması(3Lt).

5--Susuz pisuvarlar kullanılması.

7.6—Binaların Aydınlatma-Elektrik Tesisatında:

1-- Fabrika-BANKA vs Tek vaya Çok katlı İşyerlerini,özellikle yapı marketi  vs büyük marketleri  aydınlatma ihtiyacı için ,aydınlatma şaftı kullanılarak Gün Işığı ile Aydınlatmak.

2--Geniş pencereler kullanılması(mahal alanın % 13 den fazla cam alanlı pencere) Mimari projelendirmede güney cephe camlarının büyük mahal  m2 nin % 16 sı,kuzey cephe camlarının ise küçük seçilmesi.

3--Açık renk su bazlı boya kullanılması

4—Cephede güneş kırıcı levhalar kullanılması.

5--Binanın elektrik ihtiyacı için çatıya yerleştirilmiş  güneş panelleri vede  küçük rüzgar tribünü kullanılabilir.

6-- İşyerinde antre,koridor gibi insan koşuşturmasının en az olduğu yerleri ve WC-WC Holü-Depo-Koridor ları fotoselli  lambalarla aydınlatmak.

7—Çocuk odalarında dimmerli anahtarlı aydınlatma yapmak-Slaonda tavandan led aydınlatma yapmak.

8-- İşyerleri-spor salonları-halı sahaları-sokak ve park aydınlatması gece aydınlatmasında, depoların ortak alanların  aydınlatmasında LED projektörler kullanmak.     

9-- İşyerleri  vitrin,lobi , bahçe ,sokak, depo-WC ortak alanların  aydınlatmasında LED projektörler kullanmak.     

10-- Spor salonları-halı sahaları aydınlatmasında LED projektörler kullanmak.     

11--Açık hava aydınlatmasında harekete duyarlı sensörler ve fotoselli lamba  kullanılması ile ciddi tasarruf sağlanabilir.    

12--Cihazlarda Enerji Sınıfı:Beyaz eşya alırken A+ veya A++ sınıfı cihazların kullanılması.

13—Konut ve işyerlerinde ortamı serinletilmesinde  klima ile soğutmak yerine yerine tavan tipi aspiratörler ile serinletme yapılabilir.Ve bu şekilde ABD de evlerin % 75 inde klima yerine,tavan tipi vantilatör kullanımıyla elektrik maliyetinde % 97 tasarruf sağlanabilmektedir.

7.7—Isıtma ve Havalandırma Tesisatında:

1--Binanın ısıtma ve soğutma ihtiyacı için doğal gaza göre 3 kat tasarruf sağlayan  toprak kaynaklı-su deposu kaynaklı ısı pompası kullanılabilir.

2--Bina içine yüzde 30 daha fazla taze hava verilmesi.

3--Klima Santralleri alınırken Isı geri dönüşümlü klima santrali tercih edilmesi.

4--Kalorifer tesisatında kullanılan sıcak su için Boru-Kazan içi kireç taşı oluşumuna karşı toksik-parlayıcı-yanıcı-kanserojen olmayan-sabunsu yapıda organik(doğal) bileşenli HYDROMX sıvısı-solüsyonu kullanılması.

5--Radyatörlerde Termostatik Radyatör  Vana Kullanılması.

6—Radyatörlerin ya Altan yada çapraz bağlanması.

7--Kazan ve Kombi İçin Dış ortam termostadı ve İç Ortam Termostadı  Kullanılması:

8--Ekonomizer Kullanılması:Kazan çıkışında baca girişine  ekonomizer-baca gazı ısı geri kazanım sistemi  konularak,kazana dönen suyun ön ısıtması ekonomizerde sağlanmak suretiyle yakıt tasarrufu sağlanabilir.

9—Kazan seçiminde Yoğuşmalı-yüksek verimli  kazan veya kombiler seçilmesi.Kazan seçerken atmosferik brülörlü-emisyonu düşük  dilimli-yerinde monte edilebilen- döküm kazan tercih edilebilir.

10--Kombi seçiminde ON-OFF çalışan kombiler yerine modülasyonlu çalışan  kombiler tercih edilmelidir

11--Tesisatta bulunan sıcak su borularını kendi çapları kadar kalınlıkta  hazır fabrike ısı yalıtım elemanları-mantoları-ceketleri ile yalıtılmak.

12—Sıcak su ihtiyacı için çatıya güneş kolektörü koymak ve bunu kombi girişine yada kazana bağlı plakalı eşanjöre bağlamak.

13--Yapılacak tüm Havalandırma-Isıtma-Basınçlı Hava-Sulama tesisatlarında kullanılan elektrik motorlarının %30 tasarruflu frekans inverterli-hız kontrollu olmasını şart koşmak.

14—Asansörlerin  frekans inverterli olmasını şart koşmak.

15--Binalarda katların havalandırması için uygun noktalarda yeteri kadar taymır ayarlı pencere tipi aspiratörler emici ve basıcı tarzda bağlanarak çözümlenebilir. Özellikle tekstil vs atölyeleri için iyi bir çözüm olabilir.

16—Tüm pencerelere bina inşa safhasında iken uygulanacak olan  ısıyı ileten ışın olan  ultraviyole ışınları geçirmeyen ve görünür ışığı ileten ısıtma-soğutma tasarrufu sağlayan içten kristalbond sürmek.