Yağmur Suyu Kullanımına İlişkin Yasa ve
Yönetmelikler-Ülke
1—Türkiye,
1,500-1,600 m³/yıl kişi başına düşen ortalama su miktarı bakımından Dünya
ortalamasının oldukça gerisinde kalmaktadır
2--Konutlarda, kullanma suyu
miktarı evsel kullanım miktarının %78’ini oluşturmaktadır. Bu oranın
%59’u konut dışında bahçe
sulamasında, %19’luk kısmı ise konut içerisinde kullanılmaktadır.
3—Konut içerisinde tesisat
maliyeti, yağmur suyunun konut dışında kullanılmasını daha uygun duruma
getirmektedir.Bu nedenle yağmur suyunun basit bir şekilde toplanılarak bahçe
sulamasında kullanılması daha yaygındır
4—Yağmur suyunun-ki en iyi
arıtma 1,4 m derinlikli üstü açkıl altı silis kumu kaplı kum havuzunda
arıtılıp-havuz tabanınından 10 cm yukarıda bir boru ile kum havuzunun yanındaki
sarnıça aktarılan yağmur suyu-bu şekilde arıtılarak bahçe sulaması ve tuvalet
rezevuarlarında kullanılması su tasarrufu açısından önemlidir.
4.1--7—Modern yapılarda Çatı,
teras ve temiz beton avlulardan toplanan sular sarnıca verilebilir. Sarnıca
verilen yağmur suyunun kumdan süzülmesi gerekmekte olup bu amaçla silis kumu
kullanılmaktadır.
4.2--1/3 kadar çakıl üst tarafı
ince bir kumdan meydana getirilmiş yaklaşık olarak 1m yüksekliğinde bir kum
süzgeci iyi sonuç vermektedir
5--Eski dönemlerde özellikle su
sıkıntısının hissedildiği bölgelerde yaygın olarak görülen sarnıç sistemleri
ile yağmur suyu toplanılarak kullanılmaktaydı.
5.1--Ayrıca sarnıçta
biriktirilen yağmur suyu o bölgede toprak nemini korumakta oldukça faydalı
olabilir.Zira İsrailde kamu su yönetimi kuyular açarak bu kuyulara arıtılmış su
basarak bölgelerin toprak nemini korumaya çalışmakta.
5.2--Korunan bölge nemi ise
ağaçların korumasını önlemekte bu suretle yağmur çekme alanı oluşturmakta.
5.2—Ayrıca yine binaların gri
suları arıtılarak yine bu yağpmur suyu sarnıcına verilebilir.Yada sadece
tuvalet rezervuarlarına verilebilir.
6--Günümüzde de, su probleminin
yaşandığı kurak bölgelerde toplam su tüketiminde büyük bir orana sahip olan
bahçe sulamasında, yağmur suyu kullanımı su tüketimini büyük oranda
düşürmektedir.
6.1--Bu tip kullanımlar için
sarnıç uygulaması oldukça etkin bir yöntem olmaktadır.
7—Ülkelerin Yağmur Suyu İle ilgili Yönetmelik Hükümleri:
1—Almanya:
1.1--Yağmur suyu toplama sistemleri konusunda "DIN 1989" pek çok ülkede bu konuda oluşturulan standartlara öncülük etmiştir.
1.1--Bu standart yağmur suyuna ilişkin, planlama, tesisat, uygulama ve bakim, yağmur suyu filtreleme, yağmur suyu rezervuarları ve ek bileşenleri konularını ele almaktadır.
1.3--Su fiyatlarının yüksek olması nedeniyle konutlarda ve çalışma alanlarında 1,5 milyonun üzerinde yağmur suyu toplama sistemi kurulmuştur.Sistemin kurulduğu bölgeye göre 1,200 euroya kadar indirim yapılmaktadir.
2—İngiltere:
2.1--Yağmur suyu kullanımı konusunda "BS-8515: 2009 Yağmur Suyu Toplama Sistemleri Uygulama Standardı" çıkartılmıştır.
2.2--Bu standart, İngiltere'de, yağmur suyunun kullanım suyuna eklenmesine ilişkin tasarım, tesisat ve bakimi hakkında bilgi vermektedir.
2.3--Sistemin uygulandığı ilk yıl %100 vergi indirimi sağlanmaktadir.
3--Japonya :
3.1--30,000 m2'den daha buyuk
binalarda gri su arıtma sistemleri
ya da
yağmur suyu toplama sistemlerinin
kullanılması Japonya Bayındırlık Bakanlığı tarafından yasa ile zorunluluk haline
getirilmiştir.
4—Hindistan:
1-Yeni Delhi'de 100 m2'den
büyük çatı alanına sahip tüm yeni binalarda ve 1000 m2'den büyük inşaat alanına
sahip yeni binalarda,
2--Gujarat'da tüm resmi
binalarda,
3--Indore'da 250 m2 insaat
alanına sahip tüm yeni binalarda,
4--Hyderebad'da 300 m2
uzerinde alana sahip tüm yeni binalarda,
5--Chennai'de 3 katlı tüm
yeni binalarda,
6--Mumbai'de 1.000 m2 parsel
alanına sahip tüm binalarda
7--Rajasthan'da 500 m2'den
daha büyük parsel alanına sahip
altyapısı bulunan şehirsel alanlarda yağmur suyu kutlanılması kanunen zorunlu hale getirilmiştir.
4—Avustralya:
1--Sydney ve New South
Wales'te BASIX bina yönetmeligine göre yagmur
suyu deposunun konut dışında ya da
konut içerisinde kullanılarak
su tüketiminin azaltılması
gerekmektedir.
2--National Rainwater and
Greywater Initiative" programi
kapsamında Ocak 2009'dan itibaren her
aileye, evlerinde kullanacağı yagmur suyu deposu ya da gri su
arıtması için 500 dolara varan
devlet teşviki sağlamaktadir.
3--Tesvikler; 2,000-3,999
litrelik yagmur tankları ,için 400 dolar, 4,000 litre ya da daha büyük tanklar
icin 500 dolar, kalıcı olarak kurulan gri su arıtma sistemleri icin 500 dolardır.
4--Queens Land'da
konutlarda yağmur suyu sisteminin kurulumuna hükümet tarafindan
1,500 dolara kadar indirim yapılmaktadır.
5--A.B.D:
1--Illinois:Illinois Piumbing
License Law tarafindan 1 Ocak
2010 tarihinden itibaren yagmur
suyu toplama ve dağıtım
sistemine iliskin minimum standartlar (SB 2549) yasa
ile zorunlu hale getirilmistir .
1.1--Yagmur suyunun
toplanması ve kullanilmasi
konusunda belirlenmiş olan henüz çok fazla yasa ya da yönetmelik bulunmamakla birlikte farkli
eyaletlerin belirlemiş olduklan farklı yasalar bulunmaktadir.
2--1970'lerden itibaren
kullanılmaya başlanılan bu sistemler için geliştirilen teşvikler henuz kısıtlı
olmakla birlikte her eyaletin belirledigi farklı finansal teşvikler
bulunmaktadir.
2.1--Texas: 1993'ten itibaren
yagmur suyu sistemi kullanılan binalarda endustriyel ve ticari tesislerde emlak kredisi
yardimi yapılmakta olup, 2001 yılında yagmur suyu kullanılan binalarda
vergi indirimleri yapilmiştir.
2.2--Austin: 2008 yilinda
konutlarda yağmur suyu sistemlerinin kurulmasi için 500 dolar, kamu
binalannda ya da
kar amaci gütmeyen kuruluslarda kurulum
için 5,000 dolarlık bölümünü karşılamaktadır.
2.2.1--Austin Ticari
Teşvik Programi ticari
uygulamalar için 40,000 dolara kadar indirim yapabilmektedir.
2.3--Virginia eyaletinde
sistem maliyetinin yarısını geçmemek şartıyla 2,000 dolara kadar vergi indirimi
yapılabilmektedir.
6—Öneriler:
1—100 m2 geçen konut ve
işyeri çatılarında çatı altına kum filtre+uv cihazı+2 ton depodan oluşan çatı
altına yerleştirilen,çatıdan gelen yağmuru toplayıp depolayan ve bu suyu
dairelerinWC rezervuarlarına çek valf ile bağlayan sistem kurulması şart koşulabilir
ve bu yatırım için bina imar harcında % 10 indirim yapılabilir.
2—Toplam İnşaat alanı 3000 m2
aşan konut ve iş yerlerinde gri su sistemi ve yağmur suyu kullanılması zorunlu
tutulabilir ve gri su sistemi kurulması halinde bina ruhsatı alınırken imar harçlarında
% 10,yağmur suyu kullanılması halinde yine aynı harçlardan %10 indirim
yapılabilir.
3--İstanbul İmar
Yönetmeliği vs yönetmeliklere girmesi için öneri olarak yağmur suyunun
binaların su ihtiyacı için kullanılması doğrultusunda hükümler getirilebilir.
3.1--Öneri olarak toplam inşaat
alanı 2000 m2 tüm binalarda bina ana su deposu yanına bina ana su deposu
kapasitesinde otopark içinde yada bina temellerinden 2 m uzakta betonarme
yağmur suyu su sarnıcı (vede su sarıcına bitişik filtrasyon-temizleme havuzu)
ve sarnıç içinde 70 cm
çaplı su kuyusu yapılması uygun olabilir.
3.2--Su sarnıcına gelen yağmur
suyu 100x100x140 cm ölçülerinde üst yarısı kaba filtre altında silisli kum alt
yarısında kaba çakıl olan filtre havuzuna gelir.tabandan 15 cm yukarıda 2 adet
150 mm pimaş ile yandan su sarnıcına ordanda su kuyusuna gider.
3.3--Kuyu dibinden 50 cm yukarı
konulmuş dalgıç hidrofor ile çekilen su kızılötesi cihaz ile mikroptan
arındırılıp bina su deposuna bağlanır.Bina su deposunda su
bitince-çekvalf şehir şebekesi su basmaya başlar.Yağmur suyu bina su
deposuna besler.
3.4--Bina su deposu yangın ve
bina kullanım suyu depolarının toplamıdır. ve bu depo yangın-bina su ihtiyacı
ve bahçe sulama sistemlerini besler.
3.5—Yağmur suyu depolaması ile
yağmur suyu kullanımı sağlandığı gibi bölgenin toprak nemide korunmuş olur.
3.6—Binalarda enerji verimliği
ile ilgili yönetmelikler binalar için enerji ve su verimliği yönetmeliği olarak
yeniden düzenlenip,toplam inşaat alanı 2000 m2 üzerinde tüm binalara yağmur
suyu depolanması ve terasta yeşil çatı kurma zorunluğu getirilebilir.
Kaynak:Binalarda Yağmur
Suyunun Kullanılması-Nazlı İpek ŞAHİN Yrd.Doç.Dr. Gülten MANİOĞLU-Tesisat
Mühendisliği - Sayı 125 - Eylül/Ekim 2011