Ahlak Çökmüyor-Şartlara
Göre Adaptasyon Gösteriyor:
1--Columbia Üniversitesinden
psikolog Adam Mastroianni ve meslektaşı Harvard Üniversitesinden psikolog
Daniel Gilbert bu yorumların ne derece doğruyu yansıttığını anlamak için
kolları sıvadılar. Bu konuda yapılmış onlarca yıllık araştırma sonuçlarını
inceleyen Mastroianni, en az 70 yıldır bu yöndeki yakınmaların kesintisiz devam
ettiğine dikkat çekiyor.
1.1--Ancak çalışmalardan aynı
zamanda farklı bulgular da elde ediliyor; görüş bildiren insanlar çağdaşlarının
ahlaki yapılarıyla ilgili değerlendirmelerinde bir değişikliğe tanık
olmadıklarını bildiriyor. Bu sonuçlara bağlı olarak Mastroianni ve Gilbert
ahlaki çöküşün bir yanılsamadan başka bir şey olmadığı sonucuna varıyor.
2--59 ülke ahlaki çöküşe
inanıyor.Ahlaki değerlerin zayıflamakta olduğu yolundaki yay¬gın görüşü
incelemek üzere Mastroianni ve Gilbert 1949 ve 2019 yılları arasında ABD’de
ahlaki değerler konusunda yapılmış olan araştırmaları incelediler.
Katılımcıların çoğunun ahlakın bozulduğunu bildirdikleri görüldü. 59 farklı
ülkede de benzer sonuçların alındığını tespit ettiler.
2.1--İki psikolog ayrıca 2020
yılında kendileri de bir dizi araştırma yürüttüler. ABD'deki katılımcıların
çoğu insanların eskiye göre “daha yalancı, kaba, merhametsiz.Mastroianni ise
ahlaki çöküş yanılgısının çok önemli toplumsal ve siyasi sonuçları olduğunu
düşünüyor. Örneğin 2015 yılında yapılan bir kamu yoklamasına göre ABD’deki
insanların %76’sı, hükümetlerin önceliği çökmekte olan ah¬laki değerleri
yeniden inşa etmeye vermeleri gerektiğine inanıyor
3--NEBİ SÜMER YORUMU--Sabancı
Üniversitesi Sanat ve Sosyal Bilimler Fakültesinden ve Bilim Akademisi üyesi
Prof. Dr. Nebi Sümer de eskinin şimdiden daha iyi olduğunu düşünmüyor: “Benim
şahsi görüşüm genel bilimsel görüşle aynı. Ahlak çökmüyor, ahlaki standartlar
yerini toplumsal düzen ve ilişkilere göre işlevsel olarak adaptasyon gösteriyor.
Ahlakın çöktüğü görüşü sosyal psikolojide declinism olarak bilinen, eskinin
daha iyi olduğu ve toplumsal toplumsal siteminin ve kurumların çöktüğü
yanlılığına dayanan bir algı. Eski gerçekte şimdiden daha kötüyüdü, en azından
şimdiden daha iyi değildi!”
Kaynak:HBT-386—31.08.2023