Doğal Soğutma Klima-Pasif
Soğutma Uygulamaları:
1-- Orta Doğu Teknik Üniversitesi Kuzey Kıbrıs
Yerleşkesi’nde Sürdürülebilir Çevre ve Enerji Sistemleri (SEES) programı
öğretim üyesi mimar Dr. Bertuğ Özarısoy,Geleneksel mimaride iç mekanlardaki bu soğutma
talebinin çok yaratıcı bir şekilde çözülmüş olduğunu vurgulayarak, Osmanlı dönemi
mimarisinde cumbaların bu amaçla yapıldığına dikkat çekiyor.
2--Üserhuus kompleksinde
ayrıca Akdeniz bölgesindeki konutlarda, özellikle Madrid ve Barselona’daki evlerde
yaygın olarak görülen dış pancurlar, kepenkler ve gölgelikler de uygulanmış.
2.1--Sonuçta oturma ve yatak
odalarındaki sıcaklığı kontrol edilebilir bir düzeye indirilmiş. Bunun yanı
sıra evlerde mutfak ve oturma odalarında açık-plan tasarımının uygulanması,
havalandırma sistemleri yeni plana göre güncellenmesi ve iyileştirilmesi
mutfakta sıcaklığın 5°C düşmesine yol açabilmiş
2.2-- Özarısoy, örneğin rüzgarlandırma bacası adı verilen ve Ortadoğu ülkelerinde yaygın olarak
kullanılan soğutma sis-teminin iç sıcaklığın düşürülmesinde çok etkili olduğunu
gözlemliyor.
2.2.1--Bu bacalar
yükseklerdeki daha soğuk rüzgarı yakalayarak binanın içerisine yönlendiriyor;
içerdeki daha sıcak havayı dışarı itiyor. Ne var ki havalandırma bacaları yeni
yapılmakta olan evlere kolaylıkla entegre edilirken, bunları mevcut evlere
uygulamanın hem maliyeti yüksek, hem de daha karmaşık işlemler gerektiriyor.
2.3-- Oregon Üniversitesi’nden Alexandra Rempel geceleri
pencereleri açmanın, gündüzleri de panjurları kapatmanın iç mekanlarda en az
14°C derecelik bir düşüş yaratabileceğini ortaya koyuyor.
2.3.1--Rempel özetle şöyle
konuşuyor: “Sıcak hava evlere iki kaynaktan girer. Biri insanlar, aydınlatma,
elektrikli aletler ve cihazlar; İkincisi pencerelerden giren güneş ısısı. Dolayısıyla
güneş ışığının evlere girmesini önlemek sıcaklığı kontrol altında tutmak için
en iyi stratejidir.
2.3.2--Dış panjurlar ve
kepenkler çok yarar sağlar. Ancak iç kalın perdelerin de kapalı tutulması fark
yaratır.”Rempel ve ekibi yapılması gerekenleri basitçe şöyle anlatıyor: “Gece
bastırdığı ve sıcaklık düşmeye başladığı zaman pencereler açılmalı ve havanın
evin içinde dolaşması sağlanmalı.
2.3.3--Gerekirse yeni
pencereler açılmalı ve pencerelere güvenlik düzenekleri monte edilmeli.
Pencereler sabaha kadar açık tutulmalı. Dışarıdaki hava iç mekandaki havanın
sıcaklığına yaklaştığı zaman pencereler ve panjurlar kapatılmalı.”
3--Özarısoy güneş
panellerinin evlerin çatılarına yerleştirilmesini de yanlış buluyor. Bu
panellerin insanların yaşamadığı bölümlerin çatılarına monte edilmesini
öneriyor. Örneğin garaj bölümlerinin çatılarına. Zira güneş ışınlarından ısınan
paneller, ısıyı çatı aracılığı ile evlerin içine iletebiliyor. Bu arada enerji
depolama aygıtlarının da evlerdeki dolaplarda, merdiven altlarında tutulması da
sakıncalı. Bunlar da evlerin içine ısı yayıyor.
4--Özarısoy diğer pasif
soğutma önlemlerini şöyle sıralıyor:
1--Zemin izolasyon uygulaması
da pasif soğutmada bir faktör
2--Evlerin tavanları
olabildiğince yüksek tutulmalı
4--Kompozit kaplama gibi imitasyon mazlemeler- den uzak durulmalı, doğal malzemeler tercih edilmeli
5--Pencereler rüzgarı
alacak şekilde açılabilmeli-pencereler üstlerinde açıklıklar bulunmalı
7--Evlerin özellikle batı cephesi önemli, zira Akdeniz bölgesinde güneşin en yoğun olduğu saatler 14:00-16:30 arası olduğu için bu saatlerde panjurların kapalı tutulması ciddi fark yaratabiliyor
Kaynak:HBT