1--Binalarda Isı Yalıtımı :

1—Genel Bilgi:

1)--Türkiye de tüketilen enerjinin % 30 kısmı,binalarda kullanılmakta.Bu enerjinin % 85 ısıtma amaçlı kullanılmakta.Tükettiğimiz yakıtın % 72 si ithal enerjidir.

2)-Türkiyenin ithal ettiği petrol ve doğalgaza bağlı üretilen enerjinin

% 20  si ………Karayolu ulaşımında  

% 42 si ………Sanayide-(12 ay)   ve

%38 si… Kışın Isınma-(4 ay)  için Kullanılmaktadır.

1.1--Isı Yalıtımın Önemi:

1—Türkiye de 2002 den bu yana 20 milyon konutun % 15 olan 3 milyonun yalıtımı yapıldı.Bununla yılda 600 milyon dolarlık bir tasarruf gerçekleşiyor.

2—Binada yapılan ısı yalıtım bina maliyetinin % 3-5 arasında gerçekleşmekte.

3—Türkiyede kişi başı ısı yalıtım malzemesi tüketimi 0.23 m3 iken,İskandinav ülkelerinde 1.2 m3,AB de 1 m3,ABD de 1.5 m3 civarında.

4—Yalıtım için 2012 de 2023 kadar 50 milyar TL teşvik verilirse 150 milyar TL  lik tasarruf sağlanabilecek.Geçen yıl ithal enerj-doğalgaz vs için 55 milyar fatura ödendi.Kısaca ısı yalıtım cari açığı kapatmakta oldukça önemli.

1.2.1--Tekniğine uygun şekilde yapılacak izolasyonla mevcut yapıların enerji etkin hale dönüştürülmesi durumunda binalarda %50 enerji tasarrufu elde edileceği hesaplanmaktadır.

3--Avrupa’da %92’lere varan enerji tasarrufuna ulaşılan binalar “pasif ev” olarak tanımlanmaktadır. Almanya’da sayıları yaklaşık 30.000 olan bu yapılarda şebekelerden alınan enerjiyle karbon emisyonunun hemen hemen sıfıra indirildiği bilinmektedir.Konut yapımında hedef pasif evler olmalıdır.

4--Türkiye’deki yalıtımsız binalarda Avrupa’daki yalıtımlı binalara göre 20 kat daha fazla enerji tüketildiği kabul edilebilir.

5—F sınıfı bir konut Bina için yapılan yalıtıma bağlı olarak C sınıfı enerji tüketimine eriştiğinde Azalan enerji tüketimine bağlı olarak yıllık CO2 salımının da 102 kg/ m2’den 58 kg/m2’ye-yarıyarıya düşmesinin beklenebilir.

6--Türkiye’deki Tüketimin %30’u binalar tarafından yapılırken, özellikle binaların enerji perfomansı ile bağlantılı yapılacak düzenlemeler ile bu tüketimin %50’ye varan oranlarda tasarrufa yapılabilme imkanı olup, bina sayısının yaklaşık 8.5 milyon olduğunu, bununda %86’sının konut olduğu dikkate  alınırsa, bahsedilen tasarruf oranın maddi karşılığı yılda 7 milyar dolardır.

7-- Yalıtımsız binalarda m² başına yıllık ısınma harcaması Almanya’ ya kıyasla 3 kat daha fazladır. Daha sert bir iklime sahip olan Almanya’da m² başına yıllık 5-7 lt olan fuel oil harcaması Türkiye’de 13-18 lt mertebesindedir.

8--Yalıtımlı binalar ile petrole-doğalgaza bağlı ısıtma giderlerinde hane ve ülke olarak  % 50 tasarruf sağlanabilir.Yalıtım yaptırmak için bankalardan (Şekerbank vs) düşük faizli yalıtım kredisi alınabilir.

1.2--Isı Yalıtım olarak:Yangın ve Isı Yalıtım Yönetmeliklerine Göre:

1--6NK yüksek binalara 5-6 cm taş yünü mantolama+üzeri seramik veya alüminyum dışı metal kaplama veya çift-sandaviç duvar arası karbonlu strafor+1.5 cm perlitli sıva,

2--6NK düşük binalara 5-6 cm karbonlu strafor mantolama+sıva,

3--çatıya kiremit+taş yünü şilte,

4--camlar ısı cam,

5--çift daire arası çift duvar,

6--döşeme; 5 cm perlitli şap,

7--teras; 5 cm mavi strafor+bürüt naylon+perlitli sikalı şap+likit su yalıtımı+silikonlu harç+seramik ile

yapılması uygun olacaktır.

2)-Binalarda Isı Yalıtımı Uygulaması:

1--Klasik yapı malzemeleri ile (delikli tuğla, beton, ahşap vb.) inşa edilen bina duvarında ısı kaybı ve dolayısıyla yakıt tüketimi de fazla olur. Ayrıca bu tür bina duvarına sahip mekânlar yaz mevsiminde (özellikle güneş alan cephelerde) dayanılmaz derecede sıcak olur. Bu sakıncaları gidermek, az yakıtla kolay ve iyi ısıtılan, kışın sıcak yazın serin mekânlar elde etmek amacıyla bina duvarı; dıştan yalıtımlı, içten yalıtımlı ve sandviç olarak düzenlenebilir.

2--Konut ve işyerlerinde  harcanan ısıtma enerjisinden tasarruf için yapılacak ısı yalıtım anlamında:

Yöntem:

2.1--Öncelikle evde ön kapıya güçlü bir vantilatör takılarak bütün dış sızıntı noktaların tespit etmek ve kızıl ötesi kameralarla duvar ve yalıtımları incelemek.

2.2--Binalarda ,Enerji tüketimin %40 ından fazlası,ısı kaybı vs nedeniyle kaybediliyor.Avrupa da iyi yalıtılmış binalarda ,yıllık 363 milyon ton karbondioksit tasarrufu yapılabileceği gösterilmiştir.

3-- İstanbul daki Konutlar için optimum yalıtım kalınlığının belirlenmesi üzerine yapılan bir çalışmaya göre

3.1--Farklı tip Ekstrüde polistren malzemeli yalıtım kalınlığına bağlı geri ödeme süreleri şunlardır:

Soma Kömürlü yakıt-4 cm yalıtım kalınlığı….....2,04 yıl

Doğalgazlı yakıt-6 cm yalıtım kalınlığı için….......1,62 yıl

İthal Kömür yakıt-7 cm yalıtım kalınlığı için......1,48 yıl

3.2--Doğalgazlı yakıt kullanılması durumunda optimum yalıtım kalınlıkları şöyle tespit edilmiştir:

Eksrüde polistren(strafor)  yalıtım için….6 cm

Taşyünlü yalıtım için………..................8 cm

3.3-- 6 cm lik Ekstrude polistren(starfor) kullanılması durumunda  yıllık yakıt tasarruf miktarları şöyledir:

Motorin.150 TL/m2-   LPG..80  TL/m2-   İthal kömür…65 TL/m2-   Doğalgaz….50TL/m2-

Soma kömür..10TL/m2

 (Araş.Gör. Özden Ağra-Özlem Emanet-N.Alpay Kürekçi- Tesisat Mühendisliği  Dergisi S:109)

3.4--Yapılan bir çalışmada binalarda farklı yalıtım malzemeleri kullanarak, ısıtma enerjisi ihtiyacını hesaplamış olup  duvar ve çatı yalıtımında genleştirilmiş polistiren kullanıldığında % 76.8’e varan enerji kazancı elde edilebilmektedir.

3.5--Isı Yalıtımında Strafor Kullanmanın  Önemi:

Fikir verici anlamda  ;yeni ısı yalıtım yönetmeliğine uygun olarak dış duvarı  ;19 cm yatay delikli tuğla+5 cm  straforlu mantolama yerine sadece sadece beton duvardan yaparsanız 318 cm beton duvar yapmanız-yada sadece delikli tuğladan yaparsanız sadece 45 cmizotuğla yada 100 cm delikli tuğla kullanmanız gerekir.Bu da ısı yalıtım malzemelerinin(ısı yalıtım sıvası-strafor-tahta-perlitli malzemelerin vs) önemini ortaya koymaktadır.

2--Yeni Çözümler:

2.1--Bina zarf sistemi ile % 15 varan tasarruf sağlanabilir.Bu sistem ile  yazın yayılan  ısının % 85 ini dışa-kışınsa ısının % 95 e varan kısmını içe yansıtıyor.

Sistem Bileşenleri: 

1-Yalıtım örtüsü:Soğuk-kuzey cepheye takılan tyvek enercor adı verilen yalıtım örtüsü 

2-Sıcak cepheye takılan buhar kontrol katmanı DuPont Aiguard yerleştiriliyor.

2.2--Daire içlerinde dış duvarın iç yüzeylerine sürülen ,%40 tasarruf sağlayabilen boyaların sürülmesi.Boya:Termoşilt vb.

3--Pencere Alanları ve Cam Tipi Seçimi:

3.1--Cam alanların güneş enerjisinden yararlanmak için, minimum

odalarda  ……oda alanın    % 15

salonlarda……salon alanın  % 25 kadar bir alanın , pencere alanı olarak ayrılması ve çift cam ile kaplanması

3.2--Kullanılan camların ısıl geçirgenliğinin normalde çift camlar için olan 2,8 W/m2K değerinin çok altında olan 1,8-2 W/m2K değerine düşüren konfor camların kullanılması uygun olacaktır.

4--Kamuda Yapılması Gerekenler:

4.1--Ülkemizde, enerji verimliliği ve binaların ısıtma-soğutma hesaplamalarında ilin yanı sıra ilçe bazında tek tek iklim koşulları belirlenmeli Her il için ; Uzun uzun hesap yöntemi yerine ;

1—Strafor-Cam yünü, perlit esaslı taşlar,samanlı teknik kerpiç vs kalınlığının örneğin strafor için  min 3-4-5 cm olacak biçimde belirlemesi ve  uygun yerel malzemelerinde kalınlıkları ile bu listede yer alması uygun olacaktır.

1.1--yerel çözüm­ler olarak optimum yalıtım kalınlıkları ilgili akademik birimlerce veya EİEİ tarafından her il ve ilçe için  belirlendikten sonra TS825 e göre hesap yapılmaksızın İdare tarafından(Bakanlığın veya Belediyelerin) uygulanması için gerekli kanun-yönetmeliklerin çıkarılması, uygulamanınyerel yönetimlerce genel anlamda ilin imar yönetmeliğine değer olarak girmeli ve suistimale izin vermeyecek kadar açık olan bu ifadelerle  tam uygulanmalıdır.

4.2--Teşvikler:

1--Batıda olduğu Banka sistemi yolu ile , düşük hatta sıfır faizli-vergisiz 3-5 yıl vadeli “Yalıtım Kredisi” verilmesi sağlanmalı.

2--Yalıtım malzemeleri-işleri için KDV indirimi sağlanabilmelidir.

5--Bilgi Notları:

1--Tek cam ısı yalıtım sağlamaz.Fabrika şartlarınada içerisinde kuru hava/argon bulunduracak şekilde birleştirilmiş Çift cam (9-12-16 mm aralıkla) ısı yalıtımı sağlar.

2--Dış duvarın iç kısmında , sıvı kabarmaları-küf-siyah lekeler vs olması  , bu durumun sözkonusu duvar parçasında ısı geçişinin yoğun olduğunu ve ısı geçişinin yalıtım ile kesilmediğini gösterir.Küflenme olan yerde ısı geçişi çok kötü olduğu ve de aynı zamanda mahal içindeki su buharının dışarı çıkamadığı anlaşılmalıdır.

2.1--Bu anlamda duvar ve tavan vs ısı yalıtımı yapılmalı vede duvarda su buharının difüzyonu sağlanmalıdır.Eğer duvarda su buharını geçirmeyen mavi strafor(xps),dıştan btb yapılması,içten veya dıştan yağlı boya(saten boya) kullanılması halinde su buharı dışarı çıkamayacak ve soğuk duvar yüzeyinde yoğuşacak ve hemen oraya havada asılı olan mantarlar yerleşerek orayı yeşil-siyah küfle kaplayacaktır.

2.2--Eğer bir duvarda küf varsa öncelikle duvarın boyası kazınmalı,duvar 3 mm matkaplarla 5 cm derinlikle delinmeli(su buharı buradan tuğla içine çıksın)-üzerine perlitli sıva(1cmx2 kat) atılmalı üzerine alçı sıva ve su bazlı boya atılabilir.

Sonuçta Isı yalıtımın kötü olması veya olmamasına bağlı olarak  oluşan Nemlenme ve yoğuşma sonuçta  küflenmeye  neden olur.

3--Isı yalıtım kışın ,soğuk iklim bölgelerinde ısınmak-yazında ,sıcak iklim bölgelerinde ısıtmak için harcadığımız enerjiden daha fazla harcanan klimatizasyon(binayı serinletmek) için yapılır.

4--Binada ısı ,tıpkı bardaktaki su gibi hangi tarafta boşluk-ısı köprüleri vs  bulursa oradan yoğun olarak kaçmaya çalışır.Isının kaçacağı yerler:1-Betonarme kiriş-kolonlar 2-Sızdıran pencere ve kapılar 3-Yalıtımsız dış duvar-tavan-taban ısı kaçışı olur.

5--Yalıtım sadece kuzeye değil her cepheye yapılır.Kuzey cepheye 4 cm yapılacaksa diğer cephelere 3 cm yapılabilir.

6--Dış cephe kaplamaları(alüminyum,cam,BTB vs) ısı yalıtımı sağlamaz.Isı yalıtımı sağlayan ısıl geçirgenliğ çok düşük strafor-cam yünü-taş yünü-perlitli sıva  vs malzemelerdir.

6--Binalarda Isı Yalıtım Kalınlıkları-1

6.1--Elazığ ili için, Fırat Üniv. Tekn Eğt Fak ,Yapı Eğt Bl. ,Elazığ, - Ayça Aytaç  ve U. Teoman Aksoy tarafından  çalışmada beş farklı yakıt türü (kömür, doğalgaz, fuel oil, LPG, elektrik) ve iki farklı yalıtım malzemesi (genleştirilmiş polistiren, taşyünü) için optimum yalıtım kalınlıkları hesaplanmış ve  Bu hesaplamalar dıştan yalıtımlı ve sandviç duvar olmak üzere iki farklı duvar modeli üzerinde yapılmıştır.

6.2--Yapılan aynı nitelikte başka bir çalışmada ise Ardahan ilinde bulanan bir binanın, aynı özellikte İskenderun’da bulunana göre ısınma için 6,2 kat daha fazla enerji ihtiyacı olduğu  hesaplanmış olup,Ülkemizdeki optimum yalıtım kalınlıklarının yaklaşık 2,8 ile 9,6 cm arasında oldukça geniş bir aralıkta değiştiği görülmektedir.

6.3--Sonuç olarak, yapılan çalışmaya göre en iyi sonuç, yakıt olarak kömür ve yalıtım malzemesi olarak genleştirilmiş polistiren kullanıldığında elde edilmiştir.

Dıştan yalıtımlı bir binada geri dönüşüm süresi ……

4.6 yıl ve  yılda ……16.359 $/m2 tasarruf edilmiştir.

Sandviç duvarda ise geri dönüşüm süresi …….

4.2 yıl ve yılda….20.188 $/m2 tasarruf edilmiştir.

Yukarıdaki tabloya göre

1--Doğalgazda polistiren köpük için 2005 den 2008 doğru geri dönüşüm süresi 4,4 yıl dan 1,9 yıla düşmüştür.

2—Optimum yalıtım kalınlığı sandaviç duvar için ; doğalgazda 4,4 cm-kömürde 4,8 cm

3—Optimum yalıtım kalınlığı mantolanmış duvar için  duvar için ; doğalgazda 3,9  cm-kömürde 4,5 cm bulunmuştur. cm

6.4--

Kaynakça:A.AYTAÇ-U.T.AKSOY-Fırat Üniv. Tek.Eğt.Fak. Yapı Eğt.Bl.-Gazi Üniv.Mim.Müh.Fak.Der.Cilt:21/4—30.09.2005

6.5--Yapılan aynı nitelikte başka bir bilimsel çalışmada (2) ise

1--Yalıtım oranı arttıkça ısıl iletkenliğin yanı sıra ısıl depolamanın da etkili olduğu, dolayısıyla yalıtım malzemelerinin ısıl yayınım katsayılarının etkili olduğu görülmüştür.

2--% 10 yalıtım oranına kadar poliüretan, cam yünü, cam köpüğü ve mantarın ısıl yük seviye parametreleri azalmakta, % 10 yalıtım oranında bir minimum değere sahip olmaktadır. Bu orandan sonra, poliüretan % 100 yalıtım oranına kadar sürekli artarken,Cam yünü ile cam köpüğü birbirine yakın bir eğri ile % 90 yalıtım oranına kadar hızla artmakta bu orandan sonra, % 100 yalıtım oranına kadar çok az bir azalma göstermektedir.

3--Mantar yalıtımı ise % 10 yalıtım oranından % 55 yalıtım oranına kadar artarak maksimum değerine ulaşmakta ve bu orandan % 100 yalıtım oranına kadar sürekli azalmaktadır.

4--Isı iletim katsayısı ve ısı depolama kapasitesi düşük olan yalıtım malzemelerinin(EPS-XPS Strafor) düşük yalıtım oranlarında kullanılması halinde daha iyi bir performans gösterdikleri, yalıtım oranları arttıkça durumun kötüleştiği görülmüştür.

5--Isı iletim katsayısı düşük , ısı depolama kapasitesi yüksek(Mantar) olan yalıtım malzemelerinin ise yalıtım oranları arttıkça yük seviyesi açısından daha iyi olduğu tespit edilmiştir.

6--Yalıtımın dış yüzeyde olması iç yüzeyde ve ortada olmasından maksimum ısıl yük seviyesi açısından daha iyi olduğu da görülmüştür.

Kaynakça:

1)- Araş. Gör. Ömer KAYNAKLI Prof.Dr. Recep YAMANKARADENİZ in Isıtma Süreci ve Optimum Yalıtım Kalınlığı Hesabı adlı makalesinden.

2) Farklı Yönlere Bakan Bina Duvarlarında Duvar Kalınlığı ile Yalıtım Kalınlığı Arasındaki İlişkinin Isıl Yük Seviyesi Açısından İncelenmesi-Meral ÖZEL ve Mehmet DURANAY-Fırat Üniv.Müh.Fak.Makine Müh.Bl., Elazığ

7—Binalarda Isı Yalıtımı Uygulama Kuralları:

1--Dış Duvar Isı Yalıtımında 2 Bölge(İstanbul vs için) 5 cm-(24-26) dansinite EPS-Beyaz Sert Strafor Kullanılacak.

1.1—Mantolama için 3 cm sert karbon esaslı yada beyaz(mavi-xps değil),eps strafor kullanılabilir. Hesaplarda mantolama kalınlığı 5 cm çıktığı için geriye kalan 2 cm yalıtım içten ve mantonun dışına 1 er cm perlitli sıva atılarak sağlanacaktır.Perlitli sıva bir kabuk gibi binayı saracaktır.

2--Mantolama-Yalı baskı yaparken Strafor plakası ve duvara ısı yalıtım sıvası sürülüp-sıva yayıldıktan sonra strafor plakası duvara yapıştırılacak-üzeri tokmaklanacak ve strafor plakasına en az 3 dübel atılacaktır. Yapılan mantolama y zemin katta ere kadar indirilecektir.Pencere altında (zemin katta yerden 170 cm yukarıya kadar)Mantoyu korumak için

2.1--zemin kat duvar stroforları 3 cm aralıkla üzerlerine sıva girsin diye delikler açılarak döşenecek ve pencere altına kadar olan kısmın üzerleri seramik kaplanacaktır.

2.2—Yada mantonun yerden 170 cm yukarısına kadar mantonun üzerine birer gün arayla 2 kat kale kim,2 kat mineral sıva yapılarak darbelere dayanıklı bir sıva katmanı oluşması sağlanacaktır.

3--Duvarlar örülürken  duvar-kiriş bileşimlerine iki taraflı olarak file yapılması ve ses-yangın-ısı yalıtımı/nem dengelenmesi için  kaba sıva üzerine alçı sıva çekilmesi uygun olacaktır. 

4--Bitişik Nizam Binalarda bitişik dış  duvarlar 2 cm Beyaz Sert straforlu çift duvar olacak. 

5--Katda çift daire varsa ortak duvar 2 cm16 dansinite  EPS-Beyaz   Sert straforlu çift duvar olacak.   

6--Cephe kaplamada sabit pencerenin arkası zeminden  1 m kadar olan kısım kısımda 5 cm taşyünü-cam yünü olacaktır.   

7--Pencerelerde ahşap-plastik 12-16 mm aralıklı çift cam kullanılması uygun olacaktır.  

7.1—Pencerelere özellikle klimalı evlere-çok güneş gören evlere yaz-kış ısı yalıtımı için içten sürülebilir kristal bond filmi uygulaması yapılarak %30 yalıtıma bağlı enerji tasarrufu sağlanabilir.

8-- Çatı Yalıtımında yasal olarak yanmaz malzeme kullanılmalıdır.

8.2--Bu anlamda oluklu strafor veya strafor plaka,E sınıfı yanıcı malzemelerin kullanılması yasak olup-uygun değildir.

8.1--Çatılarda kaplama malzemesi olarak yüksek ısı depolaması vede dengelemesi için kiremit kullanılması ve ön sıraya sadece alaturka kiremit döşenmesi ve Kiremit altına su yalıtımı için çift kat membran yapılması uygun olacaktır.   

8.2—Ondulin-şıngıl-kumlu membran gibi çatı kaplama malzemelerinin piyasa şartlarında E sınıfı malzeme olması sözkonusu olabileceği için,bunlarla çatı kaplandıktan sonra,üzerlerine fırça ile beyaz katan astar boyaatılması,onun üzerine fırça yada alçı makinesi ile  içine sika katılmış 5mm perlitli(fabrikada perliti patlatılmış olan) sıva(Styronit,sıvaper,termocoat,vs) atılması,onunda üzerine beyaz su bazlı boya atılması,bu membranların ömrünü uzatacak,çatı ciddi anlamda yazın serin-kışın sıcak olaxcak şekilde ısı yalıtımını sağlayacaktır.

9--Çatı yalıtımında  konutlarda  mertek altına 8-10 cm Cam yünü şilte-izocam ile kaplandıktan sonra , üzeri OSB -lambri-alçıpan ile  kapatılabilir.

10--İşyerlerindeçatılar çelik çatı olarak yapılabikir.Çelik çatı üzerine de  sac panel sandaviç yapılabilir. Aluminyum 600 C yandığı için uygun değil

12--Bina teras yalıtımında  su yalıtım membranı yere yapıştırıldıktan sonra üzerine şap altına olacak şekilde 3-4 cm, 2 cm ayrık plakalar halinde ve üzeri şap girsin diye delikli 32 dansinite sert XPS-Mavi strafor plaka membran üzerine yapıştırılarak sabitlenecektir.Ardından file+4-5 cm sikalı ve perlitli şap atıldıktan sonra +likit çift kat su yalıtımı+silikonlu harçlı seramik yapılabilir.

12.1--Yada membran yere serildikten sonra 1 kat-0,75 cm perlitli sıva(styronit vs) kurduktan sonra 1 kat-0,75 cm  perlitli sıva+likit çift kat su yalıtımı+silikonlu harçlı seramik yapılabilir.

13--Binanın dış cephesinin beyaz-krem gibi açık renkli kendini temizleyen boyalarla boyanması serinlik açısından  uygun olacaktır.  

14--Bina taban yalıtımında Bodrum Katta daire varsa  şap altına 5 cm, 32 dansinite sert XPS-Mavi Starfor kullanılacaktır. Straforlar zemine 1 cm aralıklarla yere yapıştırıldıktan sonra üzerine şap atılacaktır.  

15--Yönetmelik gereği katlar arası ses ve ısı yalıtımı için banyo-wc dışındaki mahallerde  Zemin ve Normal Katlar için Şap altına 32 dansinite 2 cm sert XPS-Mavi  Strofor kullanılacaktır.Straforlar zemine 1 cm aralıklarla yere yapıştırıldıktan sonra üzerine şap atılacaktır.

16--Kat döşemeleri için asmolen köpük gibi yanıcı malzeme kullanılamaz.

17--Kolonlar,Açık Çıkmalar ve kirişler 3 cm 32 dansinite XPS-Mavi Straforla yada 4 cm perlitli sıva sıva ile yalıtılacaktır.   

18--Çatı Yalıtımında Kiremit Kullanımı:

1--Çatı ısı ve su yalıtımında en uygun  malzemeolarak  kiremit kabul edilebilir.

2--Kiremitin gelen güneş  ışınımını  kaplama altına geçirme oranı % 6 iken--Şıngılda %37-Arduvazlı membranda % 70 olup ısı yalıtımı anlamında en uygun yalıtım malzemesi yine kiremittir.

3--Kiremit döşenirken 45 derecelik eğimden sonra kiremitleri saçaklarda ilk üç sıraya çivili ve çıtalı olarak tespit etmek gerekir ve ilk üç sırayı alaturka kiremit, ardındakileri normal döşemek estetik ve çevre koruma(kuşlar alaturka kiremitlere yuva yapabiliyor.

Bu anlamda sokak ve doğal çevreyi yok saymayan- dışlamayan çözümleri üretmek gerekir.Betonla değil kuşlar ve sokak hayvanlarıyla aynı şehri paylaşıyoruz.) açısından uygun olacaktır.

4--Çatılara Kiremit Döşenme İşlem Sırası:

1--Mertek üstü 3 mm kauçuk membran döşenmesi    

2-Kauçuk membran üzerine 2 mm membran döşenmesi 

3-Kiremitin döşenmesi  

4-mertek altına 5x10 cm ler arasına cam yünü doldurulması ve alçıpan-lambri ile kapatılması.

5--Kiremit Döşenmesinde:

1-Mimaride gizli dere yapılması kiremitin rüzgar ile kalkması ihtimalini en aza indirir.Gizli dere binanın çatı izdüşüm dış çizgisinde 80 cm yükseklik ve 13,5-19 cm tuğladan set yapılması arkasına 50 cm genişliğinde dere oluğu(gizli dere) bırakılması ve derenin arkasından 60 cm-3 sıra ile çatının başlatılması.

6--Kiremit Dizilimi Şöyle Yapılabilir:

En ön sıraya 1.5 cm çıta çakılması ve ön sıraya her kiremitin paslanmaz çelik tele bağlanması ve 7 kiremitte bir telin çatı tahtasına çivilenmsi.Arkaya doğru 7. kiremit sırasınında bu şekilde yapılması.İki kiremit sırası arasında kalan kiremitlerin sırasında her 7 kiremitten birinin tele ve kirmeit altı tahtaya sabitlenmesi.

19--Temel su yalıtımı için minimum 10 cm grobeton üzerine minimum 2 mm membran serildikten sonra bohçalama yapılması uygun olacaktır.   19--Yapı ve Yalıtım Malzemelerinin CE veya G uygunluk isareti ve uygunluk beyanı veya belgesi alması zorunludur. Kullanılan malzemeler mutlaka TSE li olacaktır.

2--Isı Yalıtımı Bilgileri-Pratik-1

1--TS 825e Uygun Isı Yalıtımı-Teorik Çerçeve:

1--Dış Duvar Yalıtımı:

1.1--Dış Duvar Isı Yalıtımında 2.Bölge-İstanbul İçin 5 cm-(24-26) dansinite EPS-Beyaz Sert Strafor Kullanılacak.

1.2--Dış duvar örülmesinde:

1.2--Dış duvar 19 cm kalınlığında ( 5 cm kalınlıklı Straforlu)  Blok BİMS i ile örülebilir.  veya

1.3--Dış duvar Sandaviç  (8.5 cm tuğla+5 cm-(24-26) dansinite EPS Sert strafor+8.5 cm tuğla)  olarak örülebilir.  veya

1.4--Dış duvar Zemin kat Straforlu Blok Bims veya Sandaviç Duvar olarak örülürken   Normal Katlar 5 cm sert beyaz straforla mantolama yapılabilir.

1.5--Dış duvar 30 cm Gazbeton +kaba sıva olarak örülebilir.

1.6--Dış duvar 19 cm Gaz beton üzeri 3 cm  sert beyaz straforlu mantolma veya 4 cm sıva perli mantolma olarak örülebilir.

1.7--Mantolama-Yalı baskı yaparken hem duvar hemde plakanın taraklandıktan sonra yapıştırma yapılması dışında plakaya en az 3 dübel atılacaktır.

1.8--Dış duvar örüldükten sonra üzerine içten ve dıştan 1 cm perlitli sıva yapılması halinde tam ısı yalıtım sağlanacaktır.

1.9--Daire içinde Kaba sıva üzerine alçı sıva çekilmesi uygun olacaktır.

1.10--Duvarlar örülürken  duvar-kiriş bileşimlerine iki taraflı olarak file yapılması halinde bu uygulama duvarın depremde stabiliesini sağlar.

1.11--Bitişik Nizam Binalarda bitişik dış  duvarlar 2 tuğla arası 2 cm 24 dansinite EPS-Beyaz   Sert straforlu sandaviç-çift duvar olacak.       

1.12--Katda çift daire varsa ortak duvar 2 tuğla arası 2 cm 24 dansinite EPS-Beyaz  Sert straforlu sandaviç-çift duvar olacak. 

1.13--Cephe kaplamada zeminden 1 m yukarıya kadar olan kısım kısımda profil içinde 5 cm cam yünü-izocam kullanılacaktır.

1.14--Pencerelerde ahşap-plastik 12-16 mm aralıklı çift cam kullanılması uygun olacaktır.

2- Çatı Yalıtımı:

2.1-- Çatı Yalıtımında konutlarda  mertek altına 8-10 cm taş yünü şilte(cam yünü-izocam 250 C dayanırken taş yünü 1250 C dayanabilmektedir) ile kaplandıktan sonra üzeri 8 mm OSB ile kapatılıp-lambri yada alçı sıva yapılabilir.

2.2--İşyerlerinde ise çelik çatı üzeri  panel sandaviç yapılabilir.

2.3--Çatılarda kaplama malzemesi olarak yüksek ısı depolaması vede dengelemesi nedeniyle kiremit kullanılabilir.Şehirde doğal yaşamın mimarinin dışında olmaması için Binada sadece ön 1.sıraya alaturka kiremit döşenirse,bu kiremitler serçe vs kuşlara yuva oluşturacaktır.

2.4--Çatılar ayrıca metal kiremit(eski çinko çatılar gibi) kaplanabilir.

2.5--Isı tasarrufu için; Binanın dış cephesinin beyaz-krem rengi gibi açık renklerle kendini temizleyen boyalarla boyanması vede çatısının beyaz-açık renk malzeme ile kaplanması binanın  yazın 1-3 C daha serin kalması açısından uygun olacaktır.

4--Taban ve Katlar Arası-Kiriş Yalıtımı:

4.1--Bina taban yalıtımında Bodrum Katta daire varsa  şap altına 5 cm,

32 dansinite sert XPS-Mavi Starfor kullanılacaktır.  

4.2--Katlar arası ses ve ısı yalıtımı için  Zemin ve Normal Katlar için Şap altına 32 dansinite 2 cm sert XPS-Mavi  Strofor kullanılacaktır.

4.3--Kolonlar,Açık Çıkmalar ve kirişler 3 cm 32 dansinite XPS-Mavi Straforla yada 4 cm perlitli sıva-Styronit sıva ile yalıtılacaktır.  

5--Temel su yalıtımı için minimum 10 cm grobeton üzerine minimum 2 mm membran serildikten sonra bohçalama yapılması uygun olacaktır.   

6--Yapı ve Yalıtım Malzemelerinin CE veya G uygunluk isareti ve uygunluk beyanı veya belgesi alması zorunludur.Kullanılan malzemeler mutlaka TSE li olacaktır.

2- Isı Yalıtım Uygulaması:

2.1-- Isı yalıtımı ; Binaların çatısına  ve dış duvarlarına, Bodrum Kat da Toprak temaslı mahallere, Katları ayıran döşemelere,Bağımsız Bölümleri ayıran duvarlara Tesisat boruları ve havalandırma kanallarına,Garaj, depo gibi ısıtılmayan bölümlere bakan duvarlarına yapılır.

2.2--Yönetmeliklere uygun yapılacak ısı yalıtımı, ısınma veya serinleme amacıyla yaptığımız harcamalardan ortalama % 50 tasarruf ederek yazın serin kalmaya kışın daha iyi ısınmaya imkan sağlar.

2.3—Isı Yalıtımı ; Dış ve iç ortam sıcaklıkları tavanda değil,teras üstüne döşenmiş yada dış duvarın üzerine döşenmiş yatlım straforunda karşılaştığı için Evlerde duvarlarda ve çatı katında tavanda  küşenme, siyah leke ve mantar oluşmasına neden olan yoğuşmayı (terlemeyi) önler.

2.4--Isı yalıtımı bina maliyetinin % 2 si ile 5i arasındadır.

2.5--Isı yalıtımı için yapılacak harcamalar, sağlanan enerji tasarrufu ile 2-5 yıl içinde kendini geri öder.-

2.6-- Isı yalıtımı yapılmış bir binada; daha düşük kapasiteli kazan, klima, küçük radyatör ve tesisat kullanılacağı için ilk yatırım maliyetleri ve işletme maliyetleri de azalır.

2.7-- Hesaplamalar, Türkiye de tüm konutların standart ve yönetmeliklere uygun olarak yalıtılması durumunda, ülkemizin yılda yaklaşık 3 milyar dolar tasarruf yapacağını göstermiştir.

2.8—Isı yalıtımı yaptırırken sadece tek cephede yapılan yalıtım, ısı köprüleri oluşturur. Yalıtımın yapılmadığı diğer cephelerde problemler devam edecektir. Bu nedenle tüm yapı bileşenlerinde (çatı, duvar, döşeme, çıkma, cam ve doğrama) yalıtım yapılmalıdır.

2.9-- Isı yalıtımı kışın ısınmak, yazın serinlemek için yapılır.Cam mozaik, PVC, alüminyum- vb.  Sıva ve boya tabakaları,kaplama malzemeleri ve Gaz beton gibi yapı malzemeleri ısı yalıtım malzemesi olmayıp ısı yalıtımı yapmazlar.

2.10—Isı Yalıtımında Kullanılan Bazı Malzemeler:

1—Dübel:Geri dönüşüme uğramamış plastikten mamul veya tercihen polyamit esaslı, geniş başlıklı, mekanik tespit elemanıdır.Gerekli tutunmayı sağlamak için mutlaka sistem üreticisi firmaların görüşüne başvurulmalı, yüzeye göre plastik veya çelik çivili dübeller tercih edilmelidir.

2--Sıva Filesi:Sıva filesi, ısı yalıtım levhalarının üzerine kaplanan sıvada oluşacak çekme gerilmelerini karşılamak ve çatlamasını önlemek amacıyla kullanılır. Örgü gözü (file aralığı) boyutları 3,5x3,5, 4x4 veya 5x5 mm olan, alkali ortama dayanıklı, 145–160 gr/m2 aralıkta cam elyafı tekstil malzemedir.

3-- Yalıtım Sıvası- Yapıştırma harcı:Isı yalıtım levhaları yüzeyine uygulanan ve ilk kat uygulamadan sonra içine sıva filesi yerleştirilerek tekrar bir kat sıva ile sıvanarak tamamlanan organik polimer katkılı sıva malzemesidir.

4-- Köşe Profili:Bina köşeleri ve pencere kenarlarındaki dış köşeleri mekanik etkilerden korumak ve düzgün köşeler elde etmek için plastik, polistrol veya alüminyumdan imal edimli malzemelerdir

5-- Son Kat Dekoratif Kaplama:İkinci kat yalıtım sıvasının üzerine dekoratif ve dış etkenlere karşı sistemi koruma amaçlı uygulanan TSE ve/veya TSEK belgeli; çimento, akrilik (TS 7847’ye uygun) veya silikon esaslı cephe kaplama malzemeleridir.Solvent(tiner vs) bazlı cephe kaplama malzemeleri kullanılmamalıdır.Dekoratif kaplamaların renklendirme veya yenileme amacıyla boyanması durumunda TS 5808’e uygun solvent içermeyen dış cephe boyaları kullanılmalıdır.

6—Eski binalarda Dış duvara ısı yalıtımı yapılmadan önce yüzeye yapışmış kalın harç artıkları temizlenmeli ve sağlam olmayan (yapışmamış) sıva kazınarak tamir edilmelidir. Cephede oluşmuş yosun, bakteri ve kirliliklerin uygun temizleyiciler ile temizlenmesi gereklidir. Uygulama yapılacak yüzey eski boyalı ise, boya kazınmalı veya akrilik esaslı özel yapıştırıcı kullanılmalıdır.

7—Bodrum kat ve Zemin-Normal katlarda ıslak mahaller dışında olan yerlerinoturan döşemelerinde, ısı yalıtımı için şap altına bünyesine su emmeyen ve yüksek basma mukavemetine sahip XPS levhalar kullanılmalıdır.Bodrum kat da Ahşap kaplamalı döşemelerde, döşeme betonu üzerinde-şap altına ya sürme esaslı yada membranlı  su yalıtımı yapılmalı yoksa, ısı yalıtımı ile kaplama arasında buhar kesici konulması gerekir.

3--Yalıtım Kalınlığının Isıl Dirence Etkisi:

Yapılan ,bir  bilimsel çalışmaya göre yalıtım kalınlığının,hesap edilen yalıtım kalınlığına göre % oranı ile ısıl dirençleri arasındaki ilişki aşağıda ifade edilmiştir.

8.1--Poliüretan, cam yünü, cam köpüğü ve mantar % 8 - % 10 yalıtım kalınlıkları arasında ısıl direnç En kötü yalıtım kalınlığı olarak minimum değerine sahip olmaktadır.Örneğin 5cm lik EPS straforda 5 mm lik kalınlık gibi.

8.2--Poliüretan % 100 yalıtım oranına kadar sürekli artma göstermiştir.

8.3--Cam yünü ile cam köpüğü birbirine yakın bir eğri ile % 85 yalıtım oranına kadar artma göstermekte bu orandan sonra, her ikisi de çok az azalmaktadır. Cam yününde en az % 85 değerine inebiliriz.İstanbul için çatılarda kullanılan cam yünü 10 cm çıkmakta olup,8 cm lik şilte değerine kadar inebilir anlamına gelmektedir.

8.4--Mantar yalıtımı ise % 10 yalıtımdan % 60 yalıtım oranına kadar yavaşça artarak maksimum değerine ulaştıktan sonra, % 100 yalıtım oranına kadar hızla azalma göstermektedir. Mantarda en az % 60 değerine inebiliriz.İstanbul için çatılarda kullanılan mantar cam yünü gibi 10 cm çıkmakta olduğu esas alınırsa 6 cm lik plaka  değerine kadar inebilir anlamına gelmektedir.

8.5--PVC ise yine % 0 yalıtım oranından % 100 yalıtım oranına kadar sürekli azalmaktadır.Bu anlamda PVC li yalıtımda hesap değeri aynen korunmalıdır.

9—Yapılan bir bilimsel çalışmaya göre Ülkemizdeki optimum yalıtım kalınlıklarına baktığımızda ise yaklaşık 2,8 ile 9,6 cm arasında oldukça geniş bir aralıkta değiştiği görülmektedir.

9.1--İskenderun ili için optimum yalıtım kalınlığı yaklaşık 2,8 cm okunurken, Ardahan için yaklaşık 9,6 cm okunmaktadır.

9.2-- Bu nedenle ülkemizde, enerji verimliliği ve binaların ısıtma-soğutma hesaplamalarında ve de yalıtım kalınlıkları için ilin yanı sıra ilçe bazında tek tek iklim koşulları belirlenmeli ve yerel çözümler sunulmalıdır.

Kaynakça:

1--F. Ü. Fen ve Mühendislik Bilimleri Dergisi, 17 (1), 181-189, 2005-

Farklı Yönlere Bakan Bina Duvarlarında Duvar Kalınlığı ile Yalıtım Kalınlığı Arasındaki İlişkinin Isıl Yük Seviyesi Açısından İncelenmesi-Meral ÖZEL ve Mehmet DURANAY-Fırat Üniversitesi Mühendislik Fakültesi Makine Mühendisliği Bölümü, Elazığ

2-- Mühendis ve Makine Dergisi--Isıtma Süreci ve Optimum Yalıtım Kalınlığı Hesabı-Makale- -Araş. Gör. Ömer KAYNAKLI Prof.Dr. Recep YAMANKARADENİZ

3-- Okan Yapı İnşaat Taahhüt San. Tic. Ldt. Şti.

3--ISI YALITIM

1—6 Normal kata kadar 2.Bölge için Dış Duvar Isı Yalıtımında 5 cm (24-26) dansinite EPS-Beyaz Sert-karbonlu Strafor Kullanılacak.6 Normal katın üstünde A Sınıfı-Taşyünü,seramik vs kullanılabilir.

2--Dış duvar yalıtımında yalıtımın uzun ömrü için mantolama yerine

2.1-Dış duvar 8,5 cm delikli tuğla+5 cm sert beyaz strafor+8,5 cm delikli tuğla+perlitli dış sıva veya 19 cm yatık tuğla üzeri 5 cm mantolama yapılabilir.

3--Duvarlar örülürken  duvar-kiriş bileşimlerine iki taraflı olarak file yapılması uygun olacaktır.

4--Ses yalıtımı-yangın yalıtımı-ısı yaltımı ve nem dengelenmesi için  kaba sıva üzerine alçı sıva çekilmesi uygun olacaktır.

5--Bitişik Nizam Binalarda bitişik dış  duvarlar 2 cm Beyaz Sert straforlu çift duvar olacak. 

6--Katda çift daire varsa ortak duvar 2 cm EPS-Beyaz  Sert straforlu çift duvar olacak.

7--Cephe kaplamada alttaki sabit pencerenin arkası , kısaca pencerenin zeminden  1 m kadar olan kısımı   5 cm taşyünü-cam yünü şilte  ile kaplı olacaktır. 

8--Dış Pencerelerin ahşap veya plastik malzemeden 12-16 mm aralıklı çift camlı olarak yapılması uygun olacaktır.

9-- Çatı Yalıtımında yanmaz malzeme kullanılmalıdır.Bu anlamda oluklu strafor veya strafor plaka veya E Sınıfı yanıcı membranların kullanılması uygun değildir.  

9.1--Çatılarda kaplama malzemesi olarak kiremit kullanılması uygundur.

9.1--Kiremit döşenirken sadece ön iki sıraya alaturka kiremit -arka sıraya da ya alaturka yada  normal kiremit döşenmesi  uygun olacaktır.

9.2-- Kiremitin altına da su yaltımı için çift kat membran (3 mm kauçuk membran+ 2 mm kiremit altı membran) yapılması gerekir.  

10--Çatı yalıtımı için ;  konutlarda  çatıda mertek altına 8-10 cm taş yünü veya cam yünü  şilte ile kaplandıktan sonra ,cam yününün üzeri OSB -lambri-alçıpan ile kapatılabilir.

11--İşyerlerinde ; çelik çatıların  üzerinin  alüminyum dışı-sac panel sandaviç ile kaplanması uygun olacaktır.

12--Bina teras yalıtımında  öncelikle yere eğim şapı yapılıp üzerine su yalıtımı membranı serilecek ardından onunda üzerine 5 cm, 32 dansinite sert XPS-Mavi strafor plaka üzerine 5 noktada 6 cm çapında delik açılıktan sonra membrana kalekim vs yapıştırlarak sabitlenecektir.Ardından strafor plakalarının üzerine  file çekilip üzerine 5 cm sikalı  şap atılıp onunda üzerine çift kat likit  su yalıtımı+silikon harçlı seramik yapılacaktır.

14--Binanın dış cephesinin beyaz-krem gibi açık renkli kendini temizleyen su bazlı boyalarla boyanması serinlik açısından  uygun olacaktır.  

15--Bina taban yalıtımında Bodrum Katta daire varsa şap altına 5 cm, 32 dansinite sert XPS-Mavi Starfor kullanılacaktır.  

16--Yönetmelik gereği katlar arası ses ve ısı yalıtımı için banyo-wc dışındaki mahallerde  Zemin ve Normal Katlar için Şap altına 32 dansinite 2 cm sert XPS-Mavi  Strofor döşenecektir.Bunun için strafor plakası üzerine  5 noktada 6 cm çapında delik açıldıktan sonra , strafor plakası döşemeye  yapıştırılacak ardından strafor plakasının  üzerine 4-5 cm şap atılacaktır.

17--Açık çıkmaları yalıtmak için 3 cm sert mavi strafor üzerine 5 noktada 6 cm çapında delik açıldıktan sonra,straforlar demirin altında-kalıbın üstünde olacak biçimde döşenir.Ve  ardından açık çıkmanın döşeme betonu dökülecektir.

18--Kat döşemeleri için asmolen köpük gibi yanıcı malzeme kullanılamaz.

19--Kolonlar ve kirişler 3 cm 32 dansinite XPS-Mavi Straforla yada 4 cm perlitli sıva sıva ile yalıtılacaktır.   

20--Temel su yalıtımı için minimum 10 cm grobeton üzerine minimum 2 mm membran serildikten sonra bohçalama yapılması uygun olacaktır.  

21--Yapı Malzemelerinin ve Yalıtım Malzemelerinin CE veya G uygunluk isareti -- uygunluk beyanı veya belgesi alması zorunludur. Kullanılan malzemeler mutlaka TSE li olacaktır.

2--MEKANİK TESİSAT :

1-- Binada Ana Su hattı  kat da tek daire için DN32 ,çift daire için DN 40 lık  kalın et kalınlıklı plastik borudan,doğalgaz kelepçeli olarak çekilecektir.

2--Su dolapları ahşap menteşeli olacaktır.

3--Bina temeline, temel demiri safhasında  150 mm lik kalın et kalınlıklı pis su borusu döşenecek ve bu borulara uygun noktalara temizleme kapağı konacak. 

4--Bina için .........ton luk plastik su deposu  ve ...........m3/h---...........barlık Hidrofor  konulacak.

5--Hidrofor altına 40x40 cm ve 10 cm yüksekliğinde tahta palet yapılacaktır.  

6--Lavabo bataryası ve alafranga WC(örneğin 3Lt-çift kademeli) su tasarruflu olacak.   

7--Su deposu odasının kapısı olarak , 30x30 mm profil üzeri çelik hasır-çesan kapatılıp , üzerine asma kilit takılıp,hasır siyah yağlı boya ile boyanacaktır.

8--Temiz su boruları  doğalgaz  kelepçeli olarak terazisinde çekilecektir.

9--Hidrofor elektrik kablosu da yine terazisinde kroşeli olarak çekilecektir.

10--Hidrofor ,elektriğe sigorta+prizle bağlanacaktır.   

11--Radyatörlerde  üst-girişe düz vana yerine termostatik vana takılacaktır.

12--Kombiye iç ortam (19 C ayarlı) ve dış ortam(15 Cayarlı) termostadı takılması uygun olacaktır.

13--Merdiven kovası havalandırması için; 

a)-Çatı kapağında 5 cm  havalandırma açıklığı  yapmak    

b)-Vasistaslı açılabilir pencere takmak uygun olacaktır.     

14--Yönetmelik gereği İşbitirme için binanın kurulum alanı dışında kalan her 25 m2 ye de bir ağaç dikilmek zorunluğu vardır.

Bu nedenle  cephe(U,L veya düz cephe)  boyunca 3 m de bir 60x60 cm genişliğinde ve  derinliği 60 cm olan bir çukur açılacak -çukurun dibine kök için bir miktar kum koymak suretiyle 5 cm çapında küçük yapraklı likstrum ,meşe,süs eriği,süs elması, ıhlamur, akasya tespih ağacı,manolya, erguvan ağacı  dikilmesi uygun olacaktır.

Ve  arka bahçe düzenlemesi için de duvar kenarından 80-120 cm uzakta genişliği min 80-120 cm olan alan yeşil alan olarak düzenlenecek-yeşil alanlara çalı türü ağaç olarak gül, alıç, mavi yemiş,yaban mersini,güz yemişi,porsuk,kelebek çalısı dikilmesi uygun olacaktır.

Ayrıca arka bahçeye giriş için ferforje kapı yapılması uygun olacaktır.

Öte yandan Dar kaldırımlara pencere önüne asma dikilebilir.