MAKALELER / Deprem Dalgaları






Deprem Dalgaları:

 

1—Binalarda deprem dalgasının etkisyle binaya gelen dalgaların-titreşimlerin binaya en az etki etmesi yada binayı rezonansa sokmaması için


1.1--kolonlar-3x60 cm lik  ince kolon yerine perde-20x120 cm yapılabilirki-çok katlı yumuşak zeminlerde olan binalar bu şekilde yapılmakta.

 

1.2—Binanın temel altına ve kolon-temel bağlatılarına darbe emici yastıklar koymak.Çok hafif kayar yataklı-metal-cıvata bağlantıları kullanmak.

 

1.3—Çatılarda çatı kaplamasının rüzgara bağlı rezonansa gelmemesi için çatı konstrüksiyonunu 10x10 cm vs ahşap kalaslar ve tahta merteklerle yapmak-çelik çatılarda çelik ayak –döşeme bağlantılarında çok hafif kayar civatalı metal bağlantı yada elastik-conta kullanmak.

 

2--Deprem dalgası 1-ışık ışınları gibi odaklanabilir kırılmaya uğrar veya yansıtılabilir kısaca

 

ışık ne özellik gösteriyorsa ortamda ilerleyen bu dalgada o özellikleri gösterir.

 

2.1--Deprem dalgaları Tümsek veya çukur yüzeylerde   bir mercekten geçen ışınlar gibi çukur yüzeyin  odak noktasında  birleşerek-genlikleri çok yüksek değerlere çıkarken ,tümsek yüzeylerde ise odak noktası zahiri olduğu için dalga odak noktasına göre dağılır.

 

3--Dalga yumuşak zeminde ilerlerken rahat ilerleyebildiği için dalganın peryodu artar-genliği düşer dalga yayvanlaşır ki bu gibi  zeminlere çok katlı bina yapılabilir.

 

4--Kayalık zeminde ise dalganın  peryodu kısalır-genliği  artar ki bu gibi zeminlere az katlı bina yapılması daha uygun olabilir. Bunun nedeni  binanın rezonanas noktasından uzaklaştırılmasıdır. Rezonanas noktasından uzaklaşmak için  w=wn yani w/wn=1 noktasından ya sola doğru 0 noktasına doğru  yada 1 noktasından daha sağa doğru kaymak gerekir.


5--Yumuşak zeminlerde deprem dalgasının frekansı (wd)düşer .Bu durumda wn/wd oranıda 1 e doğru artar.Bu durumu dengelemek için binanın özgül frekansı (wn) düşürülürse  wn/w oranı 0 doğru azalarak düşer .Bu nedenle wn i artırmak için  böyle zeminlerde çok katlı perdeli sistemler yapılmak suretiyle  yani bina kütlesininin ve rijitliğinin artırılması ile binanın  özgül frekansı düşürülür.

 

5.1--Sert-kayalık zeminlerde deprem dalgasının frekansı (wd)yükselir.Bu durumda wn/wd oranıda 0 e doğru artar.Bu durumu dengelemek için binanın özgül frekansı (wn) artırılırsa  wn/w oranı 1 doğru artar .Bu nedenle wn i artırmak için  böyle zeminlerde az katlı salınım yapan kolonlu yada çelik konstrüksiyonlu esnek  sistemler yapılmak suretiyle  yani bina kütlesininin ve rijitliğinin düşürülmesi ile binanın  özgül frekansı artırılır.

 

6--Bilgi: Özgül frekans ifadesi:   wn=1/karekök(m.k)Bu ifadeye göre bina kütlesinin arttırılması ve bina rijitliğinin arttırılması ile bina özgül frekansı düşer.(m= bina kütlesi k= rijitlik )

 

6.1--Öte yandan rezonansta binaya gelen gerilmelerin üstel bir biçimde artmasını engelleyen sönüm oranıdır.Sönüm oranı 0 ise rezonanasta binada oluşan gerilmeler üstel hale gelip binayı yıkar eğer Sönüm oranı 1 ise  rezonansa bağlı oluşan gerilmeler bina mukavemetinin altında kalır ve bu sarsıntıda binaya bir şey olmaz.Bu nedenle sönüm oranının 1 e yaklaşmasını isteriz.

 

6.2--Sönüm oranı z=c/k.m ifadesine göre bina kütlesinin azaltılması-bina rijitliğinin azaltılması ile z 1 doğru artar ve binada oluşan gerilmeler en az düzeyde kalır.Eğer bina kütlesinin artırılır-bina rijitliğinin artırılır ise ile z 0 doğru azalır ve binada oluşan mekanik titreşimler ve ona bağlı gerilmeler çok yüksek değerlere çıkar.Bu nedenle kütle ve rijitlik anlamında çok katlı perdeli sistemlerin rezonans tehlikesi-az katlı kolonlu sistemlere göre daha yüksektir.

 

6.3-- z=c/k.m ifadesine göre c sönüm sayısı olup c nin sönüm yapmasını yani 1 doğru yaklaşmasını isteriz.






Makalenin İzlenme Sayısı : 563

Eklenme Tarihi : 24.01.2020

Önceki sayfaya geri dön.