MAKALELER / Asansörlerde Bakım Ve Onarım Direktifleri







Asansörlerde Bakım Ve Onarım:


Asansör bakım ve montajında işgüvenliği ve emniyet kurallarına kesinlikle uyulması zorunludur. 


1--Bakım, standartlarda "bakım personeli tarafmdan yapılan temizlik, yağlama, ayar, muayene ve deneyler" olarak tanımlanmaktadır.

 

1.1--Asansörlere uygulanan bakımın amacı donanımın performansını ve güvenligini saglamaktır. Aynca tesisi duzenli ve verimli, arızayı onleyecek düzeyde emniyetli olarak çalıştıracak en üst düzeyde tutmak ve işletmekayıplarını en aza indirgemek de bakımın amaçlarındandır.

Bunun için uygulanması gereken bakım yöntemleri mevcuttur.

2--Bakım Yöntemleri:

 

2.1--Koruyucu ve Planlı Bakım:

2.2--Arızadan Kaynaklanan Bakım

2.3--Değiştirme


2.4--Dinamik Bakım: Donanımın uzaktan izlendigi ve bilgilerin bilgisayar tarafmdan sürekli degerlendirildiği bakım.

2.1.1--Koruyucu Bakım:

 

1--Koruyucu bakım, donanımın hasara uğramadan önlemek veya geciktirmek ve ek olarak meydana gelen arızaların şiddetini azaltmak için kullanılır. Bakim için "MUAYENE" ve "SERVIS" hizmetleri uygulanmaktadır.


2—Muayene:

 

1--Muayene tesisin giivenilirliğinin artmasıyla dogrudan ilgilidir. Asansor tesislerinde muayene aşağıdaki şekillerde yapılmalıdır.


1—Halatlarda, teller kontrol edilir, kopuk tel mevcut mu gözlenir,halatlarda aşınma var olup olmadığına bakılır.


2—Tahrik kasnağı yivinde aşınma var mı kontrol edilir.

 

3--Raylar ve konsolları kontrol edilir.

 

4—Makine grubunda dişli ve yataklarda aşınma olup olmadığı kontrol edilir.

 

5—Yaylı ve hidrolik tamponlar kontrol edilir.

 

6--Somun ve civataların sıkı olup olmadığı kontrol edilir.

 

7--Kat ayarlarının verilen sınırda olup olmadığı kontrol edilir.

 

8--Kat ayarları ve durak kapı açılmaları kontrol edilir.

 

9--Fren konstriiksiyonunda frenler kontrol edilir.


10--Kapı sinyal ve aydınlatma lambaları, kumanda düğmeleri, hız regülatörü, kat şalteri, kapı kilitleri, kilitleme tertibati, alarm tertibatı ve güvenlik tertibati kontrol edilir.


2.1--Muayene bakıma ihtiyaç duyacak olan parçalarınbelirlenmesinde önemli bir rol oynamaktadır. Tek dezavantajı muayene sırasında oluşan vakit kaybıdır.Ancak diğer taraftan, yapılan bu muayeneler, arıza esnasindaki zaman kayıplarının toplamını kabul edilebilir bir düzeyde indirgenmesini sağlayacaktır.


2.2--Günümüzde asansör kullanıcıları ve bakım elemanları mali açıdan tasarruf edebilmek için koruyucu bakım tutarlarını en az seviyede tutmaktadırlar.


3—Servis:

 

1--Rutin temizleme, yağlama ve ayarlama, aşınmayı önemli ölçüde azaltır ve arızaları önler. Bu hem kullanım deneyimlerine hem de imalatçıların tavsiyelerine göre yapılmaktadır.Ancak bütün bunlar arızanın meydana gelmesini önlemez.

 

1.1--Asansörün yağlanmasi gerekli kısım ve parçaların imalatçı firmanın tavsiyelerine göre, önerdigi koruyucu yağ ile yapılmalıdır.

 

1.2--Sürekli yağ içinde çalışan elemanların yağ düzey kontrolleri yapılmalı belirtilen sürede yağlar degiştirilmelidir.

 

2--Kapalı kısımlar sökülerek iç kısımlar temizlenmeli ve yağlanmalıdır.Asansor tesisinde yağlanmasi gereken elemanlar aşağıdaki sıralanmıştır:


1—Askı halatlarının kontrolü yapılmalıdır ve kabin revizyonda çalıştırarak kayma olup olmadığı kontrol edilmelidir.


2--Kılavuz raylar yılda en az bir kere tamamen temizlenip yağlanmalıdır.


3--Kumanda anahtarları ve röleler, temizlenmeli ve yağlanmalıdır.


4--Hidrolik tamponlar, belirlenen aralıklarla kontrol edilmeli,hidrolik yağ istenen düzeyde tutulmalıdır.


5-- Emniyet halatları aksi belirtilmedikçe yağlanmamalıdır.


6--Emniyet tertibatlarının hareketli parçalan yağlanmalıdır.


3--Asansorde temiz tutulmasi gereken yerler aşağıda sıralanmıştır:


1--Asansor boşluğu temiz tutulmalı, kuyu depo olarak kullanılmamalıdır.Kuyu dibinde su birikintisi varsa tahliye edilmelidir.


1.1--Bunun için kuyu dibinde çapı 70 cm-derinliği 2 m olan kuyu açılır.Açılan kuyunun boğazına beton bilezik konur.Açılan kuyunun dibinden 50 cm yukarıda bir dalgıç

(2 m3/h-5 mss) asılır ve çıkan su üstten çatal ile bina pissu hattına bağlanır.


1.2--Aksi takdirde çürümelere ve korozyona neden olacaktır.


2--Makine dairesi temiz tutulmali ve yağlı olmamalıdır.Bakım malzemeleri dışında gereksiz malzemeler bulunmamalıdır.


3--Kabin üstü temiz olmalı, tehlike kapağı ile havalandırma sistemi kontrol edilmelidir.


4--Servis hizmetinde yağlama ve temizlemenin dışında ayarlama da yapılmalıdır. Gerekli ayarlar aşağıda sıralanmıştır:


1--Fren ayarlan; frenlemenin sarsıntısız olmasını sağlayacak şekilde bakim talimatinda verilen aralıklarla yapılmalıdır.


2--Kapı ayarları bakım talimatına göre Otomatik kapılarda kumanda sisteminden ayarlar yapılmalıdır. Kapı kilitlerinin tutukluk yapmadan emniyetli bir şekilde çalışmasını sağlamak için tüm ayarlamalar yapılmalıdır.


3--Röle ayarları, çalıştırıcı ve durdurucu kontakların basınç muayenesi ve yayların ayarlamaları yapılmalıdır.

 

 

4--Asansor Bakımında Genel Kriterler

 

1--Genel olarak asansör tesislerinde muayene, bakım ve onarım kriterlerini bölge bölge ele aldığımızda; kuyu dibi, karşı ağırlık, kabin, duraklar, makine dairesi ve motor grubunda yapılması gereken önlemler seklinde sıralanabilir.


1--Kuyu Dibi:


1--Kuyu dibi temizliği mutlaka yapılmalıdır.kuyu dibi çöplük ya da depo gibi kullamlmamalıdır.


2--Tamponlar ve yaylar eksiksiz olmali ve merkezden kaçık konulmamalıdır,merkezi olmalıdır.


3--Regülator halatlarının elektriksel denetimi yapılmalıdır.


4--Kuyu dibinde su birikintisi varsa tahliye edilmelidir.Böylelikle korozyon oluşumu önlenebilir.


5--Kuyu dibi izolasyonunun iyi yapılması gerekmektedir.


6--TS-EN 81-1 Standartlanna gore kuyu aydınlatmasının uygun yerde olması, kuyu dibinden en fazla 0.5 m yükseklikte olmasi gerekmektedir.


7--Regülator halatının gergi kasnağından çıkmaması için önlem alınması gerekmektedir. Kasnağın üzerine koruyucu bir tabaka oluşturulmalıdır.


8--Kuyu dibinde standartlara uygun guvenlik hacmi oluşturulmalıdır.


9--Kuyu içi elektrik tesisatı uygun şekilde olmalıdır ve enerjiye ihtiyaç olunan yerlerde mutlaka elektrikle işlem yapılabilmelidir.Kuyu dibinde priz bırakılaması.


10--Kuyu duvarları asansör montaji için uygun olmalıdır. Olmadigi takdirde gerekli tüm konstrüksiyon işlemleri yapılarak uygun hale getirilmelidir.


11—Baglantı kablolarının uygun yerleştirilmesi gerekmektedir. Asansör tesisinin mekanizmalanyla temas etmeyecek şekilde kablolar düzgün bir şekilde monte edilmelidir.


12--Grup asansörlerde kuyu boyunca güvenlik duvan oluşturulmalı, asansör mekanizmalarının çarpışmaması ve çalışmadan optimum verim alınabilmesi için asansorler birbirlerinden ayrılmalıdır.


Not.Aynı kuyu içinde 2 asansör konumlanmış ise bodrumdan itibaren 2 kat boyunca araya çelik konstrüksiyon üzeri hasır tel ile kuyular ayrılabilir.


13--Kuyu dibinde gereksiz asansör malzemesi bulundurulmamalıdır.


14--Kumanda panosu dogru yere yerleşirilmeli ve verimli çalışma sağlanacak sekilde güvenli bir sekilde oturtulmalıdır.

 

2—Karşı Ağırlık:


1—Karşı ağırlık sisteminde kılavuz ray ve patenlerin olmaması dengeleme ağırlığının askıda durmasına neden olacaktır ve düşme tehlikesi yaratmakla birlikte asansörde güvenligi tehdit edecek yüksek düzey bir risk taşımaktadır.


2--Raylar birbirlerine kaynakla değil de cıvatalarla bağlanmalıdır.Uygun konsol ve parçalar kullanılmalıdır.


3--Ağırlık karkası kaynakla tutturulmamalıdır.Kaynakla oluşacak mukavemet civata baglantılarıyla oluşacak mukavemetten daha düşük olacağı ve çentik etkisi

tehlikesi arz edecegi ipin daha risklidir.

 

3—Kabin:

 

1--Kabin yük taşıma hesabı dogru yapılmalıdır.Doğru kabine, doğru dengeleyici ağırlık yerleştirilmeli ve mukavemet hesaplan yetkili kişiler tarafından yapılmalıdır. Aksi takdirde kabin ve karşı ağırlık arasında oluşacak yanlış hesaptan kaynaklı uygunsuzluklar halat

kopmasina varacak kadar büyük bir risk teskil etmektedir.

 

2--Kabin altı tampon çarpma plakası mutlaka konulmalıdır.

 

3--Uygun malzeme kullanılmaması sonucu korozyon olusabilmektedir. Proje aşamasında uygun malzeme kullanmaya dikkat edilmeli, periyodik bakımlarda kontrol edilmelidir.

 

4--Kapı eşiği ve durak kapısı eşiği standartlara göre olmalıdır..

 

5--Kapı girişlerine perde fotosel konulmalıdır  ve kontrol edilmelidir. Kullanım sırasında oluşacak kazaları ve kapıya sıkışmaları önlemek için fotoseller zorunlu hale getirilmiştir.

 

6--Kabin döşemesi yangına dayanıklı malzemeden yapılmalıdır.Olası bir yangın durumunda tehlikeyi en aza indirmek için bu gereklidir.

 

7--Kabin üstü paraşüt sistemi kamalarının tahrik pimleri ve sapmaları ayarlanmalıdır.

 

8--Paraşüt sistemi kontrol edilmeli, iptal edilmis olmasi durumunda onarımı gerçeklestirilmelidir.

 

9--Askı halat sistemleri uygun şekilde halat sabitleme plakalarının desteğiyle uygun bir sekilde askı tijleriyle bağlanmalıdır.Basit bir düğümle bağlanmamalıdır, bu durumda halatların düğümlerinin açılma ya da kopma riski olup asansör kazasi için büyük risk oluşturmaktadır.

 

10--Kabin üstü temizliği yapılmalıdır, kabin üstü mekanizmasına ve süspansiyonlara zarar verebilecek her türlü gereksiz malzeme kabin üstünden uzaklaştırılmalıdır.

 

11--Elektrik bağlantısı kesilerek kabin içinde mevcut acil aydınlatma fonksiyon kontrolleri yapılmalıdır.

 

12--Elektrik panoları kontrol kalemiyle kontrol edilmelidir. Pako kontrolü yapılmalı, akım kaçağı var mi kontrol edilmeli ve fazlardan emin olunmalıdır.

 

4--Makine Dairesi:

 

1--Saptırma kasnağı güvenliği için gerekli tüm önlemler alınmalıdır.saptırma kasnağından halatların fırlaması ihtimaline karşı saptırma kasnağı üzerine koruyucu bir plaka ya da koruyucu bir tel monte edilmelidir. 


1.1--Halat çıkması durumunda sistemde taşınan yük, olması gerekenden daha az sayıda halata binecektir ve bu da zamanla halat kopmasına neden olup ölümcül kazalara sebebiyet verecektir.

 

2--Askı tijlerinin güvenligi sağlanmalıdır, halat sabitleme plakalarıyla desteklenmelidir.

 

3—Saptırma kasnağı gibi tahrik kasnağına da koruyucu önlem alınmalıdır.Özellikle saptırma kasnağı koruyucu bir plakayla örtülmelidir-muhafaza edilmelidir.

 

4--Kumanda panosu uygun bir şekilde korunmaya alınmalıdır, yetkisiz kişilerce değişim yapılmasına elverişli olmamalıdır.

 

5--Makine dairesi ekipmanları ve içi standartlara uygun olmalıdır.

 

6--Tabliye tabanı deliklerinde koruyucu önlem alınmalıdır.

 

7--Taşıyıcı vincin kapasitesi işaretlenmelidir. Kapasitesinden fazla yüke maruz kalmamalıdır.

 

8--Makine dairesinde havalandırma penceresi bulunmalıdır ancak ahşap olmamalıdır.Örneğin 40x40 cm çelik karkaslı menfezli pencere.Yangina dayanıklı olmalıdır.

 

9--Tabliye betonu kaymaz malzemeden yapılmalıdır.

 

10--Taşıyıcı putrellerin taşıma kapasitesi etiketlenmeldir.kapasitesinden daha fazla yüke maruz kalmamalıdır.

 

11-Makine dairesi kapısı yangına dayanım açısındn demir olabilir ve dışa doğru açılmalıdır.

 

5—Duraklar:

 

1--Duraklarda kullanma kılavuzu konulmuş olmalıdır.Kullanıcı hangi koşullarda nasıl  asansör kullanacağını bilmelidir.

 

2--Kapi camı boyutları ve malzemesi standartlara uygun olmalıdır.

 

3--Durak kapı, kaset ve butonları uygun yerde olmalıdır.Engelliler için standartlarda belirlenmiş ölçülere uygunluk göstermelidir.

 

4--Periyodik kontrol etiketleri yapıştırılmalıdır.

 

5--Gerekli durumlarda kullanıcıyı bilgilendirmek adına arıza durumu vb. durumlardan haberdar eden levhalar konulmalıdır.

 

6--Kilit ve mekanizmasına koruyucu yapılması gerekmektedir.

 

7--Beyan yükü mutlaka(görünür bir yerde etiket olarak yapıştırılması) bildirilmelidir. Kapasiteye göre kullanıcıyı-kişileri transport etmek amacıyla aşırı yüklemeden dolayı halat kopması ve kabin düşmesi gibi tehlikeli sonuçlar dogurabilecek kazaları önlemek için, kabin

kapasitesi beyanati her durakta bulunmalıdır.

 

8--Yan otomatik kapılarda kapı iç yüzeyine durak bilgisi yazılmalıdır.

 

9--Durak kapısındaki sahanlık standart ölçülerde olmalıdır.

 

10—Kapı kilitleri çift emniyetli olmalıdır.

 


11--Transport halinde kullanıcı için gerekli olan (turn) butonlar kabin iç tarafında bulunmalıdır.

 


6—Motor:

 

1--Motorda yag sizintisi, kacagi varsa önlenmelidir. Ve uygun periyodik yağlamalar yapılmalıdır. 


1.1--Aksi takdirde motorda sürtünme oluşmaya başlayacak, oluşan fazla ısıyı atamayacak sürtünmeden dolayı aşınma meydana gelecek ve motor bozulacaktır. 


1.2--Bu da asansör kazalarına sebebiyet verecektir.

 

2--Motor elektrik bağlantıları uygun olacak şekilde yapılmalıdır.

 

3--Civata bağlantıları kusursuz bir şekilde yapılmış olmalıdır.

 

4—Hız regülatörü bağlantıları uygun olmalıdır.Sarı renge boyanmalıdır.Dönüş yönü gösterilmelidir.Kablolar çift izoleli olmalıdır.

 

5--Bakım onarım kuralları doğrultusunda tüm bu önlemler alındığı takdirde asansörlerde oluşabilecek kazalarda minimuma inme görülecektir.

 

Kaynakça: Asansörlerde Bakım Onarım Yetersizliginden Kaynaklanan Kazalar-- Muhendis Ve Makine--Cllt: 52 Sayi: 623 Sayfa: 67-73--Gizem Ceri--Makina Muhendis-Anke Asansor Ve Yürüyen Merdiven Imalat Lie. San. Sti., Antalya


 




Makalenin İzlenme Sayısı : 663

Eklenme Tarihi : 24.01.2020

Önceki sayfaya geri dön.