Asansörler İçin Genel Teknik Bilgiler-4:

3.14—Asansör –Kabin Kapıları:

1--Asansör kapıları normal şartlarda 700 mm ile 1400 mm arasında genişlikte ve 2000 mm yükseklikte dizayn edilirler.

2-- Kat kapıları açılma biçimlerine göre:

1.1--Tek ve çift kanatlı çarpma kapı

1.2--Katlanabilir veya yana toplamalı kapı

1.3--Ortadan açılan kapı

1.4--Yukarı kaymalı kapı  olarak sınıflandırılabilir.

3—Asansör kapıları düz ve çıkıntısız bir yüzeye sahip olup 300 N/5 cm2 bir kuvvette 15 mm den az esneyecek dayanıma sahip olacak şekilde sac veya yanmaz malzemeden yapılırlar.

4--Bütün kapıların ortak özelliği kapı kapanıp kilitlenmeden asansörün hareket almaması ve kabin katta değil iken kapının açılmamasıdır.

5--Bu düzenek kapı üzerindeki fiş-priz ve kapı kilitleri vasıtası ile sağlanır.

5.1--Kat kapılarında ilk emniyet kontağı olarak fiş-priz kat kapısının kapandığını elektriki olarak kontrol eder ve kapı kilidini harekete geçirerek kapıyı kilitler.

5.2--Kapılar ancak kabin katta iken veya kilit açılma bölgesinde açılıp, asansör hareket ettiğinde veya kabin katta değil iken kilitli durumda olmalıdır.

6—Asansör ihtiyaçlarına göre tek veya çift kanatlı, ortaya veya yana toplanan kapı, yukarı kaymalı kapı gibi çeşitlerde imal edilebilirler.

7--Asansör kapıları üzerinde kapı cinsine bağlı olarak çeşitli kapı kapama düzenekleri vardır. Basit ve yarı otomatik kapılarda kapının tam kapanmasını sağlayan hidrolik bir sistem olan diktatörler, kapı menteşeleri ve yay sistemleri, tam otomatik kapılarda ise kabin kapısından tahrik alan kapama sistemleri,kapı kılavuzlama yatakları bulunur.

1.5-- Standart asansör kapıların genişlikleri 700 ila 1100 mm arasında, yüksekliği ise 2000 mm olabilir.

3.15--Durak Kapıları:

1--Kat da asansör kabinine girişi sağlayan açıklıklara, yüzeyleri deliksiz olan durak

kapıları konulmalıdır.

2--Durak kapılarının serbest yükseklikleri en az 2 m olmalıdır. Durak kapılarının serbest genişlikleri,kabin kapısı genişliğini her iki yanda ayrı ayrı olmak üzere 50 mm’den fazla aşmamalıdır.

3--Kapı kapalı durumda iken kapı kanatları veya kanatlar ile kasa, eşik veya kasa üstü arasındaki açıklıklar mümkün olduğu kadar küçük olmalı ve bu açıklıklar 6 mm’yi

geçmemesi gerekir.

4-- Kapı ve kasaları, zaman içinde biçim değiştirmeyecek şekilde metalden yapılmaları uygun olacaktır.

5-- Kilitleri olan kapılar, kilitli durumda iken yeterli mekanik dayanıma sahip olmalıdır; Bu anlamdakilitli konumda iken bir veya diğer yüzünün herhangi bir noktasında dik olarak, 5 cm²’lik yuvarlak veya kare şeklindeki bir alana eşit olarak dağılacak 300 N’luk bir kuvvet uygulandığında: Kalıcı bir şekilde biçim değiştirmemesi ve 15 mm’den çok esnememeli ve de Deney sırasında ve deneyden sonra güvenli bir şekilde çalışmalıdır.

5.1--Elle açılan durak kapılarında, kullanıcı kapıyı açmadan önce, kabinin katta olup olmadığını anlayabilmelidir.

6--Her durak girişinde, kabinin yüklenme ve boşaltılması için yeterli dayanıma sahip bir eşik bulunmalıdır. Yıkama ve dökülme sonucunda, kuyu içine su girmesini engellemek için, durak kapıları eşikleri önündeki döşemelerde hafif bir ters eğim yapılması tavsiye edilir.

7--Yük asansörleri genellikle çift kapılı olarak yapılırlar.

8--Kabin Kapı Arası Mesafe : Otomatik kapılı asansörlerde max. 35 mm, yarı otomatik kapılı

asansörlerde max. 20 mm olmalıdır.

9-- Dikdatörler: Görev yapacak durumda olmalı, dikdatör lastikleri aşınmıs olmamalı, ayarlı

olmalıdır.

10--Yaylar: Görev yapacak durumda olmalı, kapı yayları kırık olmamalı, ses yapmamalı, ayarlı

olmalıdır.

11--Kat Kapısı Eteği Sacı: Otomatik kapılı asansörlerde kat kapılarında kat kapısı genişliğinde,

kilit açılma mesafesinin yarısına beş cm  ilavesi uzunluğunda etek sacı bulunmalıdır.

12--2000-3000 kg lık büyük asansörlerde kapı eşiği güçlü olmalıdır.Bunu sağlamak için güçlendirilmiş eşik alınmalı ve bunun eteği yere mutlaka dübellenmelidir.

13--Tam otomatik asansörlerde kabin-kapı arası kaşık genişliğine bağlı olarak 3-3,5 cm arasıdır.

14-- Kapı Camları:

1--Her durak kapısında en az 0,015 m² toplam pencere alanı ve her bir pencere için en az 0,01m² alan;

2--Kat kapılarında cam pencere bulunacaksa döşemeden 1150 mm yükseklikte ve 100 mm genişliğinde 600 mm uzunluğunda olmalıdır.

3--Pencere genişliği en az 60 mm, en çok 150 mm. Pencere genişliği 80 mm’den fazla ise,pencerenin alt kenarı döşemeden en az 1 m yukarıda olmalıdır.

4--150 mm den daha büyük boyutlu camlara sahip olan kapılarda lamine cam kullanılmalıdır.

5—Telli cam : Kapı camları telli cam olmalıdır. Cam genişliği 150 mm yi geçtiği takdirde lamine cam kullanılmalıdır. 8 cm den geniş telli camlar yerden 1 m yüksekten başlayabilir.

6--Korumalı camların kalınlığı en az 4 mm, telli camların kalınlığı ise en az 6 mm olmalıdır.

7--Asansör kapılarında kabin hareketlerini gözlemleyebilmek için camlar kullanılabilir. Bu amaç için kullanılan camlar telli cam veya lamine cam olmalıdır.

8--Bu tür bırakılan açıklıklar, telli cam kullanılması durumunda en fazla 15 cm genişliğinde olabilir. 

8.1--15 cm den büyük açıklıklarda lamine cam kullanılmalıdır.

9--Camın kapılara tespit şekli, camın tespit yerlerinden kayarak çıkmasını engellemelidir

10--Sağlamlık : Sabitlenmesi uygun olmalı, kırık yada çatlak olmamalıdır.

11--Camdan yapılan kapı panelleri, bu standarda uygun olarak uygulanacak kuvvetlerin etkisiyle tahrip olmayacak şekilde tespit edilmelidir.

13—Kat-Durak Kapı Kilitleri:

1—Asansörlerde bütün kapıların ortak özelliği kapı kapanıp kilitlenmeden asansörün hareket almaması ve kabin katta değil iken kapının açılmamasıdır.

1.1--Bu düzenek kapı üzerindeki fiş-prizin kat kapısının kapandığını kontrol ederek yani fiş-prizin birleşmesi ile kapı kilidini harekete geçirerek kat kapısını  kilitler.Burada çift emniyet sistemi vardır.

1.2--Bunlar 1-fiş-prizin birleşmesi 2-kapı kilidinin kapanmasıdır.Bu anlamda Kapılar ancak kabin katta iken açılmalıdır.Asansör hareket ettiğinde veya kabin katta değil iken kilitli olmalıdır.

2—Kat kapıları tek veya çift kanatlı olabilir yada ortaya veya yana toplanan tipte yada yukarıya kaymalı tipte (barikap kapı)olabilir.

2.1--Yukarı kaymalı otomatik kat kapısı tipi özellikle,içinde konfeksiyon atölyeleri bulunan işyeri binalarında,kapı kapanırken araya kumaş parçalarının sıkışması kapı kapanamadığı için,kapı katan hareket edememekte.

2.2--Barikap kapı ile bu problemler ortadan kalkabilmektedir.

3--Fiş Prizler : Asansör seyir halinde iken kabin içinden kapının itilmesi durumunda asansör durmamalıdır. Fiş priz devrelerinde kısa devre yada arıza olmamalıdır.

4-- Kilitlerin Çalışması:

4.1--Kilitler kısa devre olmamalı, kabin katta iken kapılar açılabilmelidir.

4.2--Kabin seyir halinde iken kilit kolları pompa'ya sürtünmemelidir.

4.3--Kabin seyir halindeyken kilit diline basıldığında motor ve fren devresi beraber kesilmelidir.

4.4--Otomatik kat  kapılarında kabin katta değil iken kat kapısı kilidi anahtar kullanılarak elle açılabilmeli, bırakıldığında kendisi otomatik olarak kapanmalıdır.

5--Çift Emniyet: Kilitler çift emniyetli olmalı, çift emniyet pimileri kırık ve iptal edilmiş olmamalı,çift emniyet karşılıkları olmalıdır.

6--Asansörlerde Kat Sıralaması:

1--Toplamalı kumanda, iç ve dış kumandaları kaydedip toplayan; asansör gidiş yönüne ve sırasına göre yerine getiren düzendir.

2-- Bu sistem ile bir asansörün çalışmasında zaman kazanmak, boş hareketleri azaltmak, daha az elektrik enejisi sarfetmek  ve trafik akımını artırmak gibi amaçlar hedeflenir. 

Bu anlamda asansörlerde kat sıralaması yaparken:

2.1--Kat da çift asansör var ise ,bunların katlara uğramaları sırası farklı olarak düzenlenmelidir.

2.2--1.asansör için kat panosu uğrama sırası 1,3,5,7 iken 2.asanör içinse 2,4,6,8 şeklinde olabilir.veya kart  dubleks olarak ayarlanabilir.

2.3--Dubleks ayarlamada,sinyal panoya ilk verildiği noktaya gitmelidir.

2.4--Konutlar için kullanılan , 320 kg-4 kişilik  küçük asansörlerde kabin ,asansör servisdeyken katları toplama yapmadan,bulunduğu kat gelmesi ve katta  normal bekleme süresi içinde bekleme yapması en uygun yol olabilir.

Aksi takdirde asansör ,asansöre kimse binemeden bütün katlar uğramak durumunda olacaktır.

2.5--Bu anlamda çok katlı konutlar için kullanılan 4-5 kişilik asansörlerde kat sıralaması panoda ayarlanarak asansörün toplama yapmadan sadece sinyal aldığı yere gitmesi ve bekleme yapması  uygun olabilir.

2.6--320 kg dan büyük yada  trafiğin yoğun olduğu insan asansörler için ise asansörün katları toplayarak çalışması daha uygun çözüm olabilir.

3.16--Halatlar:

1-- Halatlar Seale veya Warrington olarak kordonların sargı tiplerine bağlı isimlendirilen halatlar elyaf veya çelik ayrı bir öze sahiptirler.

1.1—Genel olarak asansörlerde kullanılan Halatlar genel olarak 8x19 seale tipi galvaniz kaplı havaya ve paslanmaya karşı kendir özlü(halatın kendi kendine yağlanması için kendir özlü) tipindedir.

1.2-- Uzun seyir mesafesine sahip asansörler de halat uzamasını aza indirmek için daha çok çelik özlü halatlar kullanılır. İç ve dış sargıların sarım şekline göre Zz, Zs, Ss, Sz gibi isimlerle anılıp asansör yük ve hızına bağlı seçilirler.

1.2.1--Halatlar için Sağ sarım S,Sol sarım Z harfi ile tanımlanır.

2--Genel bir uygulama olarak 4 veya daha fazla halatın kullanılması güvenlik hesaplarını kolaylaştırmakta, kasnak yapısında rahatlama sağlamaktadır.

2-- Halatlar dayanımı olarak eşit anma dayanımlı tellerden oluşan halatlar için 1570 - 1770 N/mm² civarında olmalıdır.

2-- Asansörlerde en az 8 mm çaplı iki halat kullanılabilir.Genelde 10 mm lik çelik halat kullanılır.

3--Halat çapı ile kasnak çapı arasındaki ilişki: 

kasnak çapı-  dk(mm)=halat çapı-dh(mm)x40

4--Halatlar,kasnakta dizilirken hesap sonucu eğer 5 halat çıkmış ise 3 halat sağ sarım,geriye kalan 2 halat da sol sarım olursa kasnak üzerinde  halat sarım yönüne bağlı halat gerilimleri dengelenecektir.

4.1--Aksi takdirde kasnak üzerine hep aynı yönlü sarılmış halatlara bağlı olarak  bir tarafa çekme ve daha fazla aşındırma oluşacak bu dengelenmemiş yüke bağlı oluşan aşınma sonuçta  kasnak ömrü ve halat ömrünün normale göre daha kısa olmasına neden olacaktır.

4.2--Halat alırken 3 adet sağ yönlü,3 adet de sol yönlü halat alınması gerekir.

4.3--Ayrıca  Sağ veya sol halatı alta-üste çevirmekle halatın yönü değiştirilemez.

5--Halatın dış görünüm kontrolu: Çelik halat liflerinin kopması yada halat yüzeyinin pürüzsüz hale gelmesi halatın değiştirilmesi gerektiği anlamına gelmektedir.Bu anlamda;

5.1-- Halatlarda tellenme, deformasyon, parlama olmamalıdır.

5.2-- Halat boyları uygun, eşit, gerginlikleri ayarlı, dengeli ,yüklenmiş olmalıdır.

6-- Halat uç noktalarının, EN 81-2-9.2.4 Halat uçları kabine, dengeleme ağırlığına veya palangalı sistemlerde askı noktalarına,Kurşun dökülmüş soketler,Kendinden sıkıştırmalı konik soketli halat kilitleri, 

En az üç uygun halat klemensiyle bağlanan kurt gözü (radansa),Preste sıkıştırılmış boru Veya aynı derecede güvenli başka bir sistemle bağlanmalıdır.

6.1--Kelepçelerin boğan tarafının yardımcı kısımda olmasına, ana taşıyıcı kısmın zedelenmemesine dikkat edilmelidir.

6.2—Bazı asansörlerde daha fazla yük taşımak için hız düşürülmelidir.Bu sağlayacak olan ise sisteme palanga kurulması ile mümkün olabilir. 

6.2.1--Bu sistemde kabin ve karşı ağırlığın üzerinde birer makara olup,halatlar kuyu tavanına sabitlenmiş olup,halat yine motor kasnağı ile makine dairesinde çevrilmektedir. Böyle bir sistemde emniyet tedbiri olarak ;

6.2.1--Palangalar üzerinde halat atmasını önleyici düzenek ile halat bağlantı noktalarında halat gevşemesi durumunda asansörü durduracak halat gevşeme kontağı bulunmalıdır.

7--Kabin üstünde halat şişelerinde halat bağlantısı için en az 3 adet bağlantı klemensinin ve 24 lük bağlantı çubuğunun var olması gerekir.

7.1--Ayrıca montorün kolunun halat çelik telleri ile çizilmesine karşın halatın şişe çıkışıdan sonra -2. Klemensten sonra halat ucu ile   halatın birlikte  siyah elektrik bandı ile ile iyice sarılması da uygun olacaktır.

7.2--Kabini ,halata bağlamakta kullanılan Halat şişeleri 8-9-10-11-12 mm lik  döküm-sac olabilir.

8--Halatın içinde  halat özü vardır.Bu öz-çekirdek ;  kendir lifinden yapılmış olup-özün etrafında halat çelik lifleri sarılıdır.Kendir özün yağı,halatı paslanma vs korur.

8.1--Eğer kabin üstünden bir şekilde halat üzerine yağ gelirse halat kasnakta patinaj yapar ve özelliğini kaybeder. Bu nedenle yağlanan halat tekrar üstüpü ile sıkı bir biçimde silinmeli yağdan arındırmalıdır.

9--Taşıyıcı halatlar en az iki adet olmalı ve çapı en az  8 mm çapında olan halat kullanılmalıdır.

9.1--2.5 m/s hız ve üstündeki asansörlerde dengeleme halatı ve gergi tertibatı kullanılmalı,

9.2--3.5 m/s hız ve üstündekilerde gergi makarasının atmaması için bir sistem ve kontak bulunmalıdır.

10--Halatlarla Bağlantılı Parçalar:

1--Halat şişesi-M12-M20-M24 lük.Yaylı/kauçuklu halat şişeleri.

2--Asansörün yere doğru çakılması durumunda devreye girecek olan regülatör halat kaması yuvası-kaması-galvaniz çelik çekme kıskaçları(halatların)

3--Kabin üstü bağlantısında Kıvrılan halatı birleştiren dövülebilir demirden 10-13-16 mm lik çift somun ve klipsten oluşan halat klipsleri.

11--Çelik halatlara koruma sıvısı-drakalube kullanılmalıdır.

12--Halat Bağlantıları: Halat uçları karşı ağırlığa veya askı noktalarına, kurşun dökülmüs soketler, halat kilitleri, en az üç uygun halat klemensiyle bağlanan kurt gözü, konik soket, vs bağlanmalıdır.

12.1-Halat bağlantılarında,kurt gözü ve şişeli bağlantılar dışında çift klemens kullanılmalıdır.

12.2--Klemens yönleri taşıyıcı halatı boğmayacak, ezmeyecek şekilde olmalı, kontra somun ve kopilyalar eksiksiz olmalıdır.

13--Halat Gerginlik Kontrolu:

1--Halat tamburu yanında halatlara parmak ile bastırıldığında  Eğer 4 halatın aynı baskı gerginliğinde-oluşan sehim-çökmesi aynı ise halat gerginliği de aynıdır anlamına gelir.

2--Eğer bir halatta oluşan çökme diğer halatlara göre daha fazla ise, halatlardaki yük dengelenmesinin, bu halat aleyhine bozulduğu anlamına gelecektir.                     

3--Bu  durumda bu halatın bağlandığı halat şişesindeki kontra somunları çevirmek suretiyle diğer bu halatın gerginliğini diğer 3 halat ile aynı gerginlik değerine getirmek  mümkün olabilir. 

4--Aynı halat gerginliğine sahip halatların üzerlerine gelen yükler eşitlendiği için ona bağlı aşınmaları da eşit hale gelmektedir.

3.17--Kablolar:

1--Kabin-makina dairesi pano elektrik bağlantısı için kullanılan kablolar yuvarlak veya yassı 300 V luk  çelik özlü seyahat kablosu olabilir.

2--Seyahat kablosunun Askısı ile kuyu tavanında bağlantısı yapılabilir.

3--Yassı kablolar için  askı aparatı kullanılabilir.

4--Kablonun salınımını almak için süspansiyon aparatı kullanılabilir.

3.18--Kata Getirici Cihaz:

1-- Jeneratörü olmayan binalarda Elektrik kesilmeleri durumunda,özellikle konutlarda bakımcı firma elemanın gelmesi uzun süre aldığı için yolcunun kabin içinde uzun süre kalabildiği durumlarda , kabinin en yakın kata gelmesini sağlayan kata getirici cihazın panoda  kurulması uygun olur.

2--Elektrikli asansörler için makine dairesine ,normal bina merdiven ile ulaşımın sağlanamadığı yada ulaşımın çok zor sağlandığı durumlar için ; akülü otomatik kata getirme ve acil kurtarma sistemi var olmalıdır.

2.1-- Makine dairesiz asansörlerde fren tamburu-volanı olmadığı için asansörde kurtarma mümkün olmayıp-ancak kurtarma için kata getirme ancak kata getirici cihazı ile mümkün olmaktadır.

2.1.1--Alberto sasi ve vitur marka vvvf motorlarında kata getirme için ayrıca bir aparat olarak kata getirme aparatı talep edilebilir.

3-- VVVF motorlu özellikle asansör motorunun askıda-kuyu içinde olduğu asansörlerde Tambur ve frenin açılarak kurtarma yapılamamakta-

3.1--kurtarma ancak kabinin kata getirme cihazının çalışması ile mümkün olabilmektedir..Bu anlamda bu tip  motorların kullanımı halinde mutlaka kata getirici cihazı olmalı ve  cihazın özellikle akü bakımı ciddi olarak yapılmalıdır.

4--Öte yandan alberto sasi ve vitur marka vvvf motorlarında kata getirme için kata getirme cihazı yanında ayrıca motora bağlı olarak bir kol gibi çevirmeye yarayan kata getirme aparatı talep edilebilir.

5--Kata getirme sistemi takıldıktan sonra , Test etmek amacıyla sistemin çalışıp-çalışmadığı asansör içinde insan olmadan çalışırken, asansör motor elektriği kesilip asansörün kata geldiği kontrol edilmelidir.

6--Kata getiricide en önemli eleman olan akü,sistemin sağlıklı çalışması için 2 yılda bir mutlaka değiştirilmelidir. 

6.1--Özellikle akım değişimi ölçmeleri voltaj değişimleri önemli bir kriterdir.Voltaj 12 V dan 10 V a düşmeye başladığında akünün değiştirme zamanı gelmiş demektir.

7--Makine dairesiz asansörlerde veya makina dairesine giriş için gemici merdiveninin kullanıldığı asansörlerde mutlaka kata getirici cihaz konulmalıdır.Cihazın özellikle akü bakımı ciddi olarak yapılmalıdır.Aksi takdirde kat arasında kalan yolcuların kata getirilmesi mümkün olmayabilir.

8--Kata getiri cihaz markaları olarak bor mühendislik,arkel,mikolit,soho vs markalar sayılabilir.Akü markaları olarak da B&B ,topin,yuasa ,delphi ,cycle,vision,legend vs önerilebilir.

9--Kata getirici cihazlar için kullanılacak akü sayısı; asansör motor gücü 11kw=14 hp ye kadar 5 akü,14 hp nin üstünde 10 akü alınması uygun olacaktır.

10--Kata getirici cihazlar verimli olarak 1250 kg kadar kullanılabilir.1250 kg ve üstündeki yük asansörleri için;  asansör ,  ya hidrolik olmalı yada asansör jeneratör ile beslenerek kata getirilmelidir.

7--Dişlisiz Asansörlerde Elektrik Kesilmelerinde Kata Getirmede:

1--Asansör motorları dişlisiz ve yüksek verimli motorlara doğru yol almaktadır.Bu anlamda dişlisiz motorlarda elektrik kesilmelerinde kabinin kata getirilmesi önemli bir konudur.Kata getirmede iki yöntem uygulanmaktadır.

1.1--Mekanik Yöntem olarak ,Dişlisiz motorun fren kolu bir tel ile katta ki panosundan çekilmekte(panodan dişlisiz motora fren teli çekilmekte) ve kabin en yakın kata gelmekte.

1.2--Bu sistemlerde en önemli kriter fren teli katta çekildiğinde fren kolunu çektiğinde kol açık kalmamalıdır aksi takdirde kabin tavana vurabilir.Bu anlamda katta ki fren kolu çekildiğinde  tel  motor üzerinde fren kolunu çekip-bırakabilmeli bu şekilde kabin kata adım adım getirilmelidir.

1.3--Bu işlem sırasında Kabinin kat da olduğu kabin altına bağlı bir sinyal taşıyıcı-duyarda(en basit sviç)  uç ve onun karşısında sinyal alan duyargaya bağlı olarak -yani sensörler ile sağlanabilir.

2--Elektronik Yöntem olarak kata getirici cihaz kullanılmaktadır.

3.19-- Paraşüt Tertibatı

1-- Paraşüt Tertibatı , Halat kopması veya Kabinin kabin hızının normal hızının 1,4 katını aşması durumunda , asansörü kılavuz raylar üzerinde frenleyerek durdurur. Bu sırada motor ve fren şebekeden ayrılır.

2-- Paraşüt Tertibatı Kabinin üst veya alt kirişlerine yerleştirilir.

3—Paraşüt freni yumuşatıcı ve kaydırıcı olarak uygulanır.

4--Tüm asansör kabin ve platformları için regülatör yardımcılığı ile

birlikte konulması zorunludur.

5--Hız Regülatörünün Çalışması:

5.1--Hız regülatörü, Kabinin yere çakılmasını önlemek amacıyla-kabinin hız kazanmasına bağlı olarak asansör iniş hızı, nominal değerini %25 kadar aştığı takdirde, Regülatör halatı kabinin hareketini, regülatör kasnağına iletir. 

5.1.1--Aşırı hız halinde sıkıştırılan bu halat paraşüt mekanizmasını harekete geçirir.paraşüt frenini etkiler ve motor cereyanını keser.

5.2--Bu sistem;  aldığı ivme ile hareket geçen paraşüt tertibatı-regülatör makarası açılarak ,halatı yardımıyla kabinin raylarda kazıklanmasını veya yavaşlanmasını sağlayan kamaların devreye girmesini sağlar.

6—Paraşüt tertibatının kabin hızına bağlı olarak kullanılan başlıca iki türü vardır.

6.1--Ani Olarak Etki Eden Paraşüt Tertibatı:1 m/s lik kabin hızlarına kadar kullanılır

6.2--Kademeli Olarak Etki Eden Paraşüt Tertibatı:Hızı 1 m/s den büyük olan modern asansörlerde genellikle bu tip paraşüt kullanılır.

6.3--0.63 m/s hızlarda ani frenlemeli güvenlik tertibatı,1 m/s hızlarda ani frenlemeli tampon etkili güvenlik tertibatı kullanılabilir.1/m/s üstündeki hızlarda kaymalı güvenlik tertibatı kullanılmalıdır.

7--Güvenlik tertibatının devreye girdiği anda oluşacak en yüksek ivme 2.5 m/s2 aşmamalıdır.

8--Hız regülatörü asansör boşluğunun üst tarafında , makina dairesinde bulunur.

9--Hız regülatörü bir gergi makarasıyla gerilmelidir.Regülatör makarasının çapı en az halat çapının 30 katı olmalıdır. Çok esnek bir halatla (min. 6 mm çap) tahrik edilmelidir.

10—Hız regülatörleri Sarkaçlı regülatör veya Savrulma ağırlıklı regülatör olmak üzere iki tipte yapılırlar.

11--Sarkaçlı regülatör, 0.8 m/s den az kabin hızlarında kullanılan, basit ve çift sarkaçlı

regülatörlerdir.

11.1--Savrulma ağırlıklı hız regülatörü, 1 m/s kabin hızlarının aşıldığı yerlerde kullanılır. Savrulma ağırlıklı hız regülatöründe  hız kontrolü,  regülatörün devir sayısına bağlı olan savrulma ağırlıklarının ayrılmasıyla yapılmaktadır.

12--Karşı ağırlığın hareket alanı altında, insanların bulunduğu, konut, büro,

toplantı salonları gibi yerler varsa karşı ağırlık da paraşüt düzeni ile donatılmalıdır.

13--Güvenlik tertibatının elektrik-hidrolik veya pnömatik esasla çalıştırılmaları yasaktır.

3.20-Acil Durum Haberleşmesi:

1--Acil durum alarm cihazının, EN 81-2 Madde 14.2.3.3 e uygun olarak bir kurtarma servisiyle-(kabin içi diyafonu-makina dairesi tlf nu ve de  bekçi odası yada zemin kat  dış tlf  ile)  iki yönlü haberleşmeyi sağlaması gerekir ki,bu anlamda  Kabinde düafon sistemi var olmalıdır.

2---Özellikle işyerleri için ;kabinden kalma durumunda;

1--bekçi odası bağlantısının yapılmış olması

2--Alarmın yapılmış olması.

3-Çok gürültülü işyerlerinde uygun bir noktada alarm sireni yapılmış olması uygun olacaktır.

4-- İmdat Butonu : İmdat butonu, kabin arızalarında yada acil durumlarda dışarıdan yardım istemek için bulunmalı, acil durum aydınlatmasının besleme kaynağından beslenmeli, zil, diafon, harici telefon veya benzeri bir düzenek seklinde olmalıdır.

4.1--30 m üzerinde seyir mesafesinde kabin ile makina dairesi arasında düafon tesisatı olmalıdır.

3.21-- Kabin Aşırı Yük Otamatiği-Cihazı :

1--Aşırı yük otomatiği asansörün taşıyabileceği en fazla yük aşıldığında kumanda etmeyi keserek kabinin hareketine izin vermeyen ve kilitleyen düzenektir.

1.1--Bu anlamda , Kabin ağırlığının-beyan yükünden fazla olması durumunda(kabine fazla yük yüklenmesi yada beyan edilen kişi sayısından fazla insanın kabine binmesi durumunda) kabinin kuyu boyunca aşağı doğru serbest düşüşe geçmesine karşı koruyucu olarak kullanılan Mekanik-Elektronik Aşırı Yük Cihazının kullanılmalıdır.

2--Kabin aşırı yük cihazının, EN 81-2 Madde 14.2.5 e uygun olarak Beyan yükünün %110 u ile yüklenmesi halinde kabin aşırı yüklü kabul altında yapılacak testte  kapıların tam olarak açıldığı,kabinin hareket etmediği, sesli ve/veya görüntülü ikaz sisteminin devreye girdiği-sesli/ışıklı uyarı verdiği gözlenmelidir.

3-- Aşırı yük koruma cihazı yolcu sayısın arttığı özellikle  8 kişilik asansörlerde önemli hale gelmektedir

4--Aşırı yük koruma cihazı ; ya kabin altında süspansiyondan sviçli-ya kabin üstü süspansiyondan sviçli olarak mekanik tipte  yada yük asansörlerinden makine dairesinde halat bağlantı tablasından sviçli olarak-pratik olarak asansör 4 kişilik ise kabin içine 5 kişi bindirlir ve sviçin vidası ayarlanır ki bu durumda asansör hareket etmemeli ve uyarı vermelidir. veya 

4.1--halat geriliminden sinyal alarak çalışan(sağlıklı çalışmayabilmektedirler) elektronik aşırı yük cihazları olarak kullanılabilir.

5--Kabin yükünü tartmak için kullanılan cihazlar şunlar olabilir:kabin üzerinde tek halatlara monte edilen yük tartma cihazı-kabin altı sensörü ve yükü gösteren kabin ekranı,Kemer tipi halatlara monte edilen kemer sensörü,makine altı sensörü-kabini ve karşı ağırlığı tartan portatif yük tartma cihazı.

6--Karşı ağırlığını saptamak için kabin ağırlığını bilmek gereklidir.Bu anlamda karşı ağırlığın değeri  için formülasyon yapılırsa karşı ağırlık=kabin ağırlığı+beyan yükü ağırlığı+50 kg olarak ifadeedilebilir.

6.1--Kabin ağırlığı için kabin tartıda tartılarak kesin değer saptanır ki olması gereken budur.

6.2--Öte yandan yaklaşık kabin ağırlığının hesabı için tüm kabin demir aksamı için m2 ye 225 kg ve granit için m2 ye 60 kg vs değer alınabilir.

7--Aşırı yük için aşırı yükte sviçli sinyal alınması uygun olup,bunun için Kişi sayısı >6 ise aşırı yük tabandan, <6 kişiden az ise süspansiyondan yapılması daha uygun olabilir.

8--Marka olarak drakon,centa vs marka aşırı yük cihazları kullanılabilir.Tabandan ve süspansiyondan yapılan aşırı yük kontrolü sviç kontrollü olarak yapılmakta olup,aynı zamandan halata bağlı olarak yük binmesine bağlı halat gerilimini ölçerek devreye giren elektronik aşırı yük cihazları(centa) vardır.

3.22--Sismik Ekipman:

1--Sismik sensör: En yüksek ivmeyi ölçme ve alarm seviyesini belirleme.

2--Karşı ağırlık deprem kiti:Karşı ağırlığın yer değiştirmesini saptayarak-kontrolöre sinyal gönderme.

3.23--Asansör Kuyusu Kontrolleri:

1--Asansör kuyusu Havalandırması:

1--Asansör makine dairesinde ; Çatı katı-tavan perdesinde  dairesel 200 mm çaplı 2-3 adet karotla delik açmak  ve buna tavandan sıfır pimaş geçirmek ve bunun tavan üstünde tavan üstü ile arasında 5 cm kalacak bçimde iki adet 90 lık dik dirsek ile pimaşın ağzını tekrar tavana geri çevirmek uygun olacaktır.

2--Tavana ve/veya duvara 60x40 cm vasistaslı pencere takılabilir.ve aynı zamanda kuyu müdahale kapağı üzerine 40x40 cm ölçüsünde hazır alüminyum menfez takılması uygun olacaktır.

3--Kapı sızıntıları ile gelen hava,kuyu içinde bulunan hava kütlesini bir piston gibi sürükler ve kuyuda hava akışı olur.Kuyuda hava akışının var olabilmesi için , öncelikle çıkış deliklerinin var olması ile mümkündür.Bu ise; yangın yönetmeliğine göre ; 

kuyu alanının 0,025 kadar-asansör yönetmeliğine göre ise % 1 i kadar alan sağlanmalıdır.

3.1--Bu açıklık-halat delik açıklığı veya kuyunun üstünde-yan duvarda  müdahale kapağı alanında sağlanan ve üstü hazır alüminyum menfez ile kapatılan açıklıklar ile de sağlanabilir.

3.2--Bu anlamda 2,2x1,5=3,3 m2 kuyu alanında 0,08 m2 açıklık alanı anlamına gelir ki bu da  3 adet 20  cm lik dairesel delik anlamına gelecektir.

2--Asansör Müdahale Kapağı:

14.2.1-Kuyu Müdahale-Muayene Kapağı:

1--Ölçüleri 50x50 cm boyutlarında olmalı.

2--Kuyu içinden anahtarsız açılabilmeli

3--Asansörün çalışması ancak kapakların kapalı olması durumunda mümkün olmalı ki bunun için kapaklara , motora giden hat üzerinden sviç bağlanacaktır.Kapak açıldığında sviç açılacağı ve asansör motoruna giden akımı kesecektir.

4-- EN 81-2 Madde 5.2.2 göre Muayene kapılarının yüksekliği en az 1,4 m, genişliği ise en az 0,6 m olmalıdır. İmdat kapılarının yüksekliği en az 1,8 m, genişliği ise en az 0,35 m olmalıdır.

5-- Müdahale kapağı arkasında bulunması gereken sviç ile emniyet devresine  giden elektrik kesilir.Bu durumda Asansör çalışmaz.

6--Halat kopması veya asansör dişli kutusunda dişli sıyırınca ,kabin hızı 1,6 m/s üzerine çıkar ve regülatör çalışır.

6.1--Regülatörün devreye girmesiyle fren bloku raylara kama ile kazıklama yaparak asansörü durdurur.Bu durumda marka olarak metro plast ve zorlu dışında kalan ve piyasanın % 80 inde bulunan fren bloku markaları için fren bloku çözülemez ve asansör hareket ettirilemez.

6.2--Bu durumda ancak ve ancak müdahale kapağı açılarak raylar fren boşluğu kamalarından kurtarılabilir.

7--Ayrıca kabin rayları kuyu zeminine kadar indirilmelidir.Tampon üst çizisi hizasında bırakılan kabin rayları , serbest düşme durumunda kabin raydan çıkar ve kuyuda yeteri kadar derinlik de yoksa kabini tamamen dağıtmadan tekrar kabini raya getirmek mümkün olmaz.

7.1--Bu nedenle raylar kuyu dibine kadar mutlaka indirilmelidir.

3--Kuyu Topraklaması:Kuyu topraklama barasına, kuyuda bulunan tüm demir aksam-raylar,kapı eşikleri,seperatör bağlanmalıdır.