Asansör Uygulama-Kontrol Kuralları ve A3 Standardı:

1--Bina Asansör Kontrol Kriterleri:

1-Kuyu Kontrolları:

( ) 1.1--Kuyuya gemici merdiveni: (40 cm genişlik-40 cm basamak aralıklı-kuyu derinliği+1m uzunluk--40x40 mm profil--duvarlara arasında 1 cm boşluk-4 saplamaya tespit

( ) 1.2--Seperatör:40x40 mm profil çerçeve üzeri ı çelik hasır yada sac+siyah yağlı boya-tampon üst çizgisinden 20 cm yukarıda-2 m boyunda.

( ) 1.3--Kuyu Aydınlatma:Her kata kafesli-

etanj lamba+enalt-en üst kota vaviyen anahtar

( ) 1.4--Etek Sacı:Kabin altında-2 adet prof ile ile kabin altına sabitleme-70 cm boyunda-en altında 30 cm kısmı düşeyle 5 derece eğimli-5 cm lik kısmı düşeyle 30 derece eğimli.

2--Kabin İçi Kontrollar:

( ) 2.1--Kabin içi alarm ve kabin içi fan butonlu ve çalışır olacak.

( ) 2.2--Kapı sıkıştırma kontağı ayarının yapılmış olması.

( ) 2.3--Aşırı yük Sistemi:Kabin üstü süspansiyonda sviçli-beyan yükü+60 kg ayarlı.Aşırı yükte hareket etmeyecek.ve alarm verecek.Asansör 4 kişi ise içine 5 kişi bindirilere ayarlanabilir.Bu durumda asansör hareket etmemeli ve uyarı vermelidir.

( ) 2.4--İç Kapısı olmayan asansörlerde,iç kapı yerine 3 adet nokta fotosel yada 1 adet boy fotosel ve kabin içi-kat sahanlık duvarlarına görevliden başkası kullanamaz yazılı madeni etiketin vidalanması.

( ) 2.5--Bekçi odası(Zemin Kat , kat sahanlığında yerden 1.8 m yukarıda)-kabin içinde-makine dairesinde çalışır durumda tlf-diyafon bağlantısı olması.

3--Kabin Üstü Kontrolları:

( ) 3.1--Halatlara en az 2 klemens

( ) 3.2--Kabin üstünde kabin-duvar aralığı 30 cm den fazla ise kabin üstüne 70 cm yüksekliğinde 30x30 mm profilden emniyet-koruma bandı

( ) 3.3--Yük asansörlerinde kabin üstü halat kasnaklarına halatla arasında 1 cm kalacak şekilde kasnak koruma sacının yapılması.

( ) 3.4--Yağdanlıkların konulması

4--Makine Dairesi Kontrolları:

( ) 4.1--Kata getirme cihazı çalışır olacak.Asansör elektriği kesilerek-çalıştığı yerinde saptanacak.

( ) 4.2--Makine Dairesi Merdiveni:45 cm genişlik-15 cm basamak genişlikli-40x40 mm profil-ucu -makina dairesi kapısı altında iki adet saplamaya tespit edilmiş—eğimli merdiven

( ) 4.3--Makine Dairesi Havalandırması: 60x40 cm vasistaslı pencere+üstüne 30 cm pervane çaplı fan+sigorta+asansör motor fanı bağlantısı

( ) 4.4--Halat boyası:Her kat için kırmızı renkli çizgi

( ) 4.4.1—Müdahale kapağı kilit olması ve sviç takılması

( ) 4.4.2-Makine Dairesi Kapısında kilit olması ve çift DKP saclı -siyah yağlı boyalı olması.-Makine Dairesi kapısının menfezsiz olması.

( ) 4.5--Duvara-pano üstüne Acil Kurtarma Levhası,kapıya görevliden başkası giremez yazılı levhaların yapıştırılması.

( ) 4.5--Tahrik Kasnağı Sarılma Açısı Kontrolü:Motor kasnağı ile tahrik kasnağı merkezleri arasında düşey mesafenin ,yatay mesafeye oranı 2.2 den büyük olmak zorunda.min 1.8 den aşağı olamaz.

( ) 4.6--Regülatörde sac korumanın olması.

( ) 4.7--Yük asansörlerinde halat süspansiyonda vida ayarlı sviçli aşırı yük sistemi kurulması.Beyan yükü+60 kg ayarlı.Aşırı yükte hareket etmeyecek.ve alarm verecek.

( ) 4.8—A3 Yönetmeliğine göre Asansörler 

1-Regülatörden Fren Blokajı olması+fren blokajını çözen düğmenin panoda olması 

2-Kat seviyelemenin elektronik olarak sağlanması

3—Makine motorun hız sürücülü olması.Bu iki madde için  Ana kart için Arkel ARL300--Mikel ,2--Regülatör olarak Selkas-Aspar Aksöz ,3—İnverter/Hız Kontrol  için LG,Arkel/A Drive,Mikel vs markalar kabul edilebilir. 

4—Motorun inverteli-hız kontrollu olması

5—Asansör seçiminde makine daireli asansörlerin kuyuda asansöre göre makine-motora müdahalesi nedeniyle tercih edilmesi kullanıcılar açısandan uygun olacaktır.

2--Asansörlerde A3 Standardı:

1--Elektrik ve hidrolik asansörler için yapım ve montaj güvenlik  kuralları içeren EN 81-1 ve EN 81-2 standartları, A1 ve A2 standardından sonra son olarak 01.01.2012 tarihinde yürürlük tarihi ile  A3 standardı ile değişikliğe gidilmiştir.

1.1-- A3, beyan hızı 0,15m/sn altında olan asansörleri kapsamaz(EN-81-1+A3 madde 1.3,g bendi).

1.2--Sökülebilir güvenlik ekipmanlarının sabitlenmesi gerekir (EN-81-1+A3 madde 0.3.19).

1.3--Kabin katta durma hassasiyeti ±10mm olmalıdır (EN-81-1+A3 madde 12.12).

1.4-- Kattan kayan kabinin seviyeleme hassasiyeti ±20mm olmalıdır (EN-81-1+A3 madde 12.12)

1.5--Katta kapıları açık bekleyen kabinin istem dışı hareketi engellenmelidir (EN-81-1+A3 madde 9.11).

2--İnsan ve  yük asansörlerinin çalışması, bakımı ve acil durumlarda  olası kazalara karşı can ve mal güvenliğini koruma amacını taşıyan standarda göre dört adet yeni tarif eklenmiştir.

2.1--Durdurma Hassasiyeti: Asansör kabininin durdurulduğu ve kapıları açık pozisyonda olduğu durumdaki kabin eşiği ile durak eşiği arasındaki düşey mesafe.Kabin kata 10 cm mesafede mi kalıyor vs. Durdurma için.

2.2-- İstem Dışı Kabin Hareketi:Katta, Kapısı açık kabinin istem dışı hareketi .Kabin kata vardığında,yükleme ve boşaltmada kabinin kata kilitlenmesi-istem dışı hareketin olmaması.

1-- Askı halatları veya zincirleri, çekme kasnağı, tambur veya tahrik makinasının dişli çarkının arızalanması dışında,  kapalı pozisyondaki  kabin kapısı ve kilitli pozisyondaki durak kapısının  istem dışı kabin hareketine karşı için gerekli koruma tertibatıyla donatılmalıdır. Kısaca yükleme ve boşaltmada kabin kata kilitlenmelidir.Bunu sağlayan sistem ise regülatör üzerinden paraşüt fren sistemi olur,kabini raylara kilitlenmesidir.

1.1—Kapılar açıkken kattan isten dışı kaçan kabin, kat seviyesinden en fazla 120 cm mesafeyi aşmadan durdurulmalıdır.

2-- Koruma tertibatının kurtarılması kabine veya karşı ağırlığa erişmeyi gerektirmemelidir.

3--Kabinin İstem Dışı Hareketini Algılayan ve Durduran Sistem:

3.1--Kumanda Panosu Kartı: istem dışı hareketi algılayıp durdurucuyu uyarma.Bu şuanda ARL 300 kartlarda bulunmakta.

3.2--Regülatör: Dedektörün kabinin istem dışı hareketini algılayarak regülatöre  ekstra eklenmiş bir bobin ile kilitlenmesi.

3.3--Halat Freni: Askı halatları içerisinden  geçirilen bir yapıda olup istem dışı harekette devreye girerek  sistemi durduran bir komponent.

3.4--Paraşüt Freni: Belirtilen ölçülerde kabinin durdurulmasını sağlayan sisteme sahip paraşüt fren tertibatı.

3.5—Hidrolik asansörlerde Hidrolik Kazan Ekstra Valfi ile bütün valf grubunun önüne konulan  ekstra valf ile kazanın tüm yağ akışını engelleyen sistem.

3.6—Dişlisiz asansörlerde kullanılan Dişlisiz Makina Freni:Dişlisiz makinalar üzerinde bulunan fren tertibatı makinayı durdurmak için  değil sabit tutmak için kullanılır  ve yukarı yönde aşırı hızlanmaya  karşı kullanılan bir güvenlik  tertibatıdır. Bu nedenden dolayı kabinin istem dışı hareketine karşı bir önlem olarak kullanılabilir.

2.3-- Seviyeleme Hassasiyeti: Yükleme/boşaltma işlemleri  sırasındaki kabin eşiği ile durak eşiği arasındaki  düşey mesafe.Hassas seviyeleme.

1--Kabin kapısı eşiği ile kat kapısı eşiği arasındaki katta  durma hassasiyeti ±10mm ile sınırlandırılmıştır.

2--Buna ek her asansörde ±20mm seviyeleme hassasiyeti korunması gerekmektedir.

3--Yükleme/boşaltma veya hidrolik asansörlerde  beklemeden dolayı olan yağ sızmalarında kabin  20mm den fazla kaçma yaparsa sistem bunu algılayarak düzeltmelidir. Bu nedenle her asansörde otomatik seviyeleme tertibatı olmalıdır.

4--Standardın bu maddesi, çift hızlı diye tabir edilen asansör tahrik türünü ortadan kaldırmaktadır. Boş kabin  ile beyan yüklü kabin arasında katta durma hassasiyetinin  farklı olması ve 20mm gibi bir seviyeleme hassasiyetinin  talep edilmesi fren sürtünmesiyle kata yanaşan bu  tip asansörlerin tasarımı ve uygulamasını ortadan kaldıracağı anlaşılmaktadır.

5--Bütün bu değişimler hız kontrol cihazlarının ve hidrolik sistemlerin kullanımını gerekli kılmaktadır.

6--Mıknatıs ve manyetik şalter kullanarak kat sayma ve kata yanaşma sistemlerinden kaynaklı zorluklara karşı elektronik sistemlere geçiş önemli olup, Enkoderli kuyu kopyalama sistemleri gerek basit kuyu yerleşimi, gerekse dijital olarak kat hizalama ve yavaşlama yolları ayarlayabilme imkanı sunarak kullanıcılara standartlara uygun asansör montajı yapma imkanı sağlayacaktır. 

Kaynakça: 

1—www.mmo.org.tr  ,

2--www.hausmanasansor.com.tr

3—Yeni Bina Tasarımında:

1—5 kata kadar ve üstü binalarda kanuna göre özürlülerinde kullanabileceği  minimum 

630 kg insan asansörü kurulması.

Kuyu:160x210 cm—kuyu dip derinliği:140 cm—Makine Dairesi:220x370x200 cm—Kabin:110x140 cm—Kapı:90 cm

2—5 kat üstü özellikle rezidans  binalarda kanuna göre özürlülerinde kullanabileceği  minimum 630 kg insan asansörün yanında  vede yük-insan sedye taşımak için 800 kg yük+insan asansörü kurulması.

800 kg yük+insan tasarım asansör ölçüleri:

Kuyu:200x300 cm—kuyu dip derinliği:170 cm—Makine Dairesi:320x550x225 cm—Kabin:140x240 cm—Kapı:90 cm

2.1--5378 Sayı-1.7.2005 tarihli özürlüler kanunu çerçevesinde-konutlar için kullanılacak asansörlerin en az 1 ad. Özürlü sandalyesi alacak biçimde  ve de konutlarda kullanılan 320-450 kg asansörlerin kabin alanın 4 kişi için küçük kalması nedeniyle minimum asansör ölçüsünün TOKİ ninde kullandığı gibi 630 kg olması uygun olacaktır.

2.1.1--Dayanak:Özürlüler Ve Bazı Kanun Ve Kanun Hükmünde Kararnamelerde Değişiklik Yapılması Hakkında Kanun-Kanun No : 5378-Kabul Tarihi : 1.7.2005

MADDE 14--Çalışan veya iş başvurusunda bulunan özürlülerin karşılaşabileceği engel ve güçlükleri azaltmaya veya ortadan kaldırmaya yönelik istihdam süreçlerindeki önlemlerin alınması ve iş yerinde fiziksel düzenlemelerin bu konuda görev, yetki ve sorumluluğu bulunan kurum ve kuruluşlar ile iş yerleri tarafından yapılması zorunludur.

3—Asansör Trafik Hesabına Göre Kat Adenine Bağlı Asansör Sayıları:

3.1--Katta 4 daire bulunması ve 320 kg lık kullanılması halinde kat adedine(KA) bağlı asansör sayıları(n)-Asansör 

Trafik Hesabına Göre:

0-8 Kat....................1 adet  

9-13 Kat..................2 adet 

14-17 kat................3 adet 

18-22 kat................4 adet  

formül: n=0,3.KA-1,5

3.1—Katta 4 daire bulunması ve 630 kg lık kullanılması halinde kat adedine(KA) bağlı asansör sayıları(n)-Asansör 

Trafik Hesabına Göre:

0-12 Kat...................1 adet 

13-19 Kat.................2 adet 

20-24 kat.................3 adet 

25-28 kat.................4 adet  

formül: n=0,2.KA-1,4

4—Yüksek Katlı Bina asansörlerinin montajında, depreme karşı

3.1—Depremde kuyu içinde bulunan makinaya ulaşımın getirdiği zorluk dikkate alınarak kuyuda asansör yerine Makine daireli asansör uygulaması daha uygun olabilir.

3.2—Rayların montajında ray-duvar bağlantılarının normale göre sıkılaştırılması-daha derin ve geniş yüzeyli paten kullanılması-karşı ağırlığın karkasından çıkmaması için gereken mekanik önlemlerin(çıkmaya karşı vidalı parça) önlemlerin alınması.

3.3—Motor olarak dişlisiz yada çift hızlı asansörlerde frekans inverteri kullanılması.Kabin içi aydınlatmalarda led li lamba kullanılması.