Asansör Muayene Kriterleri-2:
4—Makine Dairesi Kontrolleri:
( )4.1- Kuyu Müdahale Kapağı:Uygun mu
4.1.1-- Kısa Bilgi:
1--EN 81-2 Madde 5.2.2 göre Muayene kapılarının yüksekliği en az 1,4 m, genişliği ise en az 0,6 m olmalıdır.
2--İmdat kapılarının yüksekliği en az 1,8 m, genişliği ise en az 0,35 m olmalıdır.
3--Muayene-Müdahale kapakları en fazla 50 cm yükseklikte ve en fazla 50 cm genişlikte olmalıdır.
4--Kuyu müdahale kapağına CE ye göre kapak açıldığında sviç açılarak panoda motora giden akımı kesecek biçimde panoya sviç kontrolu ile bağlanmalıdır.
5--Kuyu müdahale kapağı olarak açılabilir-asma veya çekmece tipi kilitli düz sacdan kapak yapılmalıdır.
( )6-- 2,5 m/s üstündeki asansörlerde karşı ağırlık içinde paraşüt sistemi olmalıdır. Karşı ağırlık paraşüt sistemi çalışma hızı kabin paraşüt sisteminde % 10 daha hızlı açılmalıdır.
4.2—Makine Dairelerinde Sese Karşı Önlemler:Bitişik Mahalde Ses düzeyi uygun mu
4.2.1--Hidrolik Asansörlerde Sese Karşı Önlemler:
Ses seviyesi rahatsızlık yaratmayacak seviyede uygun mu.
4.2.2-- Kısa Bilgi:
1--Eski Hidrolik asansörlerde,hidrolik motorunun-hortumunun ses yapmasına yada makine dairesinde kumanda panosunda kontaktörlerin devreye girip-çıkması sırasında çıkan ses e karşı, makine dairesi duvarları ve tavanına taş yünü plaklar kaplanabilir.
2--Yada asansör makine dairesi iki 8.5 cm lik tuğla arası 3 cm 16 dans beyaz-eps strafor veya 19 cm yton-19 cm BİMS duvar üzerine perlitli sıva(styronit-sıvaper-termocoat) ve onunda üstüne ses yalıtım membranı (panetti) -onunda üstüne ses-ısı-yangın yalıtımı için alçı sıva yapılması uygun olacaktır.
3--Ses yalıtımında taş yünü plak kullanmak (özellikle jeneratör dairelerinde) oldukça iyi bir çözümdür. Diğer bir yöntemde makine dairesi içine cam yünü döşemek ve onun da üstüne silindirik delikli perfore sac döşemek olabilir.
4--Makine dairelerinde kontaktörlerin devreye girerken veya çıkarken çıkardığı sese karşı yine makine dairesi için yukarıda anlatıldığı gibi ses yalıtımı yapılabildiği gibi kumanda panosu arkasına 5 cm lik cam yünü şilte konularak kumanda panosu kontaktörlerinde oluşan sesin duvara geçmesi önlenebilir.
5--Asansör motor titreşimlerinin,asansör sehbasından, zemine geçişine engel olmak için,sehba altına mutlaka min 5 cm lik lastik pleytler konulmalıdır.Bu yapıldığında asansör motorundan zemine geçebilen titreşimler lastik pleytte sönümlenecektir.
6--Asansör motorları zemine veya sehbasına bağlanırken kullanılan civataların gevşemesine mahal bırakmamak için,civata altına yaylı rondela ve civata üstüne mevcut somun üstüne mutlaka kontra 2. bir somun atılmalıdır.
7--Makine dairesinde fazla gürültü varsa ,Sesin dışarı akışını engellemek için otomatik kapı kullanılabilir. Ancak,kepengin yerle birleşmesinde 2 cm makine dairesi havalandırması için eşik altı boşluğu sağlanmalıdır.
7.1--Bunun için,yere 2 cm yüksekliğinde 2-5 cm genişliğinde demir parça sabitlenir ve kepek kapandığında bu noktada durur.ve aradaki 2 cm lik eşik altı boşluktan hava akımı geçişi sağlanmış olur.
8-- Gürültü Yönetmeliğine Göre Mahalde Sınır Gürültü Değerleri:
(Sadece Bitişik Mahal için Asansör Kullanımına Bağlı olarak yorumlanmalı)
Kullanım Alanı .............................Ses Basıncı Düzeyi (Leq(dBa))
Tiyatro Salonları..............................................30
Konferans Salonları.........................................30
Otel Yatak Odaları...........................................30
Otel-Restoran.................................................35
Konut-Şehir-Yatak Odası.................................40
Konut-Şehir-Oturma Odası..............................55
Konut-Mutfak-Banyo......................................60
Okul-Derslik-Laboratuar.................................35
Okul-Spor Salonu-Yemekhane.........................55
Özel Büro......................................................50
Genel Büro/Dükkan.........................................60
Fabrika-Küçük Ölçekli....................................70
Fabrika-Geniş Kapsamlı..................................80
( )4.3—Makina Dairesi Merdiveni:Uygun mu.
4.3.1-- Kısa Bilgi:
1--Makina dairesi merdiveni dayanımlı ve sabit-sabitlenebilir olmalıdır.
2--40x40 mm lik kare profilden,40 cm genişliğinde 27 cm basamak yüksekliği-17 cm basamak genişliği olacak şekilde korkuluklu sabit merdiven yapılabilir.
2.1--Yapılacak Merdivenin basamakları 10-15 cm genişliğinde baklava dilimli sacdan yapılabilir ve ağırlık etkisiyle sehim-bel vermemesi için 15x15 mm çubuk profillerle kenar ve ortadan desteklenmelidir.siyah yağlı boya ile boyanacak.
3--Merdiven sahanlığında Sabit merdiven yerine seyyar merdiven yapılacaksa Makina dairesi kapısının altına iki adet 25 mm çaplı halka kaynatılacak ve merdivenin 40x40 mm profilin uçları bu halkaya geçecek şekilde
12 mm demirle çengel biçiminde parça kaynatılacak ve merdiven kurulurken bu merdivenin çengel uçları bu kapı altındaki halkalar geçirilecektir.
3.1--Bu seyyar merdiven kullanılmadığı zamanlar yine makine dairesi kapısı arkasına yukarıya kaynatılacak halkaya asılacaktır.Ayrıca seyyar merdiven ile yukarı tırmanırken tutunmak için bir adet el tutamağı da uygun bir yere kaynatılabilir.
3.2--Ya da bu merdiven menteşeli olarak uçak merdiveni gibi yapılabilir.Kullanılmadığı durumda döndürülerek içeri alınabilir.
( )4.4-Makine Dairesi Kapısı: Uygun mu.
4.4.1-- Kısa Bilgi:
1--Makine dairesi kapısı yanmaz malzemeden olmalı( min 2 mm DKP siyah Sac).
2--Kapı üzerinde makina dairesi havalandırması için 40x40 cm den 2 adet sabit alüminyum menfez olması gerekiyorsa uygun olabilir.Sac kapı yine siyah yağlı boya ile boyanacaktır.
( )4.5-Makine Dairesi İçi Havalandırması: Uygun mu.
4.5.1-- Kısa Bilgi:
Asansör makine daireleri özellikle küçük makine dairelerinde yeteri kadar doğal havalandırma sağlanamadığından- asansör motorunun elektrik kabloları ve pano yavaş yavaş kavrulmakta-sonunda bir anda sargılar yanmaktadır.
Bu nedenle özellikle küçük makina dairelerinde pencere tipi 30 cm çaplı aksiyal fan,asansör motor fanına bağlı olarak çalıştırılmalıdır.Asansör makina dairelerinde doğal havalandırma desteği için:
( )4.5.1.1-Vasistaslı Pencere:60x40 cm ölçüsünde 45 derece açılabilir vasistaslı pencere yapılabilir.
( )4.5.1.2-Makine Dairesi Tavanında 2 Adet 200 lük Pimaş:
Makine dairesi tavanı üzerinde 2 adet 300 mm lik karot ile delik delindikten sonra kalın et kalınlıklı pimaş ,bu deliğe geçirilecektir.
Pimaş makine dairesi tavanında sıfırlanmalı ve tavan döşemesi üstünde,döşeme zemini ile arasında 5 cm kalacak şekilde 2 adet 90 derecelik dirsek ile U yaparak ,pimaşın ağzı, yağmur vs yağmasına karşı açık havaya değil döşeme zeminine doğru çevrilmiş olmalıdır.
( )4.5.1.3- Makine Dairesi Arka Duvarı üzerinde 2 adet 200 lük Pimaş:
Makine dairesi karşı duvarı üzerine 2 adet 300 mm lik karot ile delik delindikten sonra kalın et kalınlıklı pimaş bu deliğe geçirilecektir.
Pimaş makine dairesi duvarı iç yüzeyinde sıfırlanmalı ve 90 derecelik dirsek ile,pimaşın ağzı, yağmur vs yağmasına karşı açık havaya değil aşağı doğru çevrilmiş olmalıdır.
( )4.5.1.4-Makine Dairesi Pencere Fanı:
1--Makine Dairesi Penceresine 30 cm lik fan-aspiratör bağlanacak ve pencere fanını asansör panosunda meşgule bağlamak yerine asansör motoru fanına hattına sigortalı olarak bağlanması daha uygun olup, bu durumda fan asansör motoru çalıştığında çalışacak yada duracaktır.
2--Fanın bağlı olduğu hattın üzerine konan Sigorta yazın açılacak-kışın kapatılacaktır.
3--Yada fanı sigortalı olarak bir sıcaklık taymırına bağlamak ve makina dairesi sıcaklığı için taymırı 30 C ye ayarlamak uygun olacaktır.Sıcaklık 30 C yi aştığında fan devreye girecektir.
( )4.6-Makine Dairesi İçin Diğer Detay Yapılar:
( )4.6.1--Makine dairesinde kumanda panosu, yan duvarlara tespit edilmesi ve makine dairesi içinin temiz ve şaplı-fayans kaplı olması uygun olacaktır.Uygun mu.
( )4.7--Makina dairesi(asansör motoru vs) topraklama hattı mutlaka çekilecek ve makine dairesi kaçak akım sigortasının çalıştığı kontrol edilmelidir.Uygun mu
( )4.8--Makina dairesinde aydınlatma tesisatı çalışır durumda olmalıdır.Tüm kablolar plastik cırcır ile biraraya toplanmalı gerekirse kablo kanalından geçirilmelidir.Uygun mu
( )4.9-Pano Kontrolü:
Panoda bulunan temel devre elemanları-görevleri ve önerilen pano markaları:
1--Ana Kart: Asansörün yönetim kartı.Mikel-arkel-prokont marka olabilir.
2--Kata Getirici(kurtarıcı)Kartı:Elektrik akımı kesildiğinde aküsü yardımıyla kabini kata getirmek.
3--Driver(Frekans İnverteri):
Asansörün kalkış-duruşunu yumuşatarak demeraj-ilk çekiş akımını azaltarak motoru sarsıntısız durmasını-kalkmasını ve de % 30 enerji tasarrufu sağlar.
4--Transformatör: 24-36-48 V a zayıf akımla çalışan asansör ekipmanlarında kullanılmak üzere 220 V AC şehir şebeke giriş akımını üzere zayıf akıma çevirmek .
5--Faz Sıralı Koruma Kartı:Kare diyotla beraber ana kart vs giren akımı kontrol etmek.
6--Kapı Açma-Kapatma Kartı
7--Kare Diyot(2 Ad):
Transformatörden gelen 24/36/48 V luk AC akımı DC akıma çevirerek ana kart-fren bobini vs göndermek.
8--Kontaktörler:
Kontaktörler yüksek akımlarda kullanılan devre anahtarlarıdır.Yani açma-kapama işi yapan anahtardır. Panoda kullanılan kontaktörler asansör motorunun torkunu artırmak için frekans inverterinden gelen sinyale göre yıldız-üçgen bağlantısına geçişi sağlar
Önerilebilen markalar:LG-Tele mekanik-Siemens
9--Sigortalar:
Panoda devre akımlarında oluşabilecek kaçağa yani yüksek amperli kaçak devre akımına karşı,devre akımını keserek- atarak pano devre akımlarını yüksek amperden dolayı oluşacak yanmaya-bozulmaya karşı korurlar.
10--K Otomat:Panoya gelen bütün akımı keserek, asansörün devre dışı kalmasını yada devreye alınmasını sağlar.
( )4.10--Halatların Boyanması:
1--Makine dairesi içinde ,makine şasesinde 120 lik yatay profil referans alınarak Asansör halatları,asansör her kat için tek tek kata getirilerek halat üzerinde 5 cm genişliğinde çıkmayan kırmızı yada sarı sprey boya ile (referans olsun diye aynı anda şase üzerinde uygun bir yerde) boyanmalıdır.
2--Halatların boyanmasının faydası ; Asansörde elektrik kesilmesi yada arıza durumunda,yolcuları kurtarmak için asansörün kata getirilmesinda faydası olur.Bu anlamda acil kurtama levhası direktifi doğrultusunda ana-pako şalter kapatıldıktan sonra fren açılarak kasnak çevrilir-halat boyası çizgisine geldiğinde kabinin kata geldiği anlaşılmış olur.
3--Pako şalter kapatılmadan volan döndürüldüğü takdirde,aniden elektrik gelirse , kasnak aniden dönmeye başladığında ,kasnağı çeviren kişinin ağır yaralanmasına neden olabilir.
4--Bu nedenle pako şalter kapatılmadan kasnak çevrilmeye başlanmaz.Kurtarma yapılıp bittikten sonra kabin kapısı kapatıldıktan sonra tekrar pako şalter açılarak asansöre yeniden yol verilir.
( )4.11--Kasnak Halat Koruma Muhafazası:
1--Çift palangalı yük asansörlerinde,kabin üstü kasnaklarında halat muhafazası yapılması gerekir.
2--Bunun için yapılan stoper benzeri kasnakla koruma muhafaza kutusu ile kasnaklardan halatın çıkması engellenebildiği gibi ,monterlerin kasnaklarla ilgili yaptıkları revizyonda iş kazalarına karşı korunmaları mümkün olur.
3--Aynı şekilde Makina dairesinde döner parçalar muhafaza altına alınmalıdır.
4--Bu anlamda motor kasnaklarının da muhafaza içine alınması emniyet açısından uygun olacaktır.
( )4.12--Halat Yuvaları: Kuyu tavanında halatların geçtiği beton döşeme,montajda hilti ile delinip öyle bırakılabilmektedir.Bu nedenle halat yuvaları delindikten sonra yuva içine 4 lü halat için 150 mm lik ,6 lık halat için 200 mm pimaş geçirilip-pimaşın etrafının harç ile sıvanması düzgün bir hale getirilmesi halatların korunması için gereklidir.
( )4.13---Makina motor grubunda bulunan fren ve ekipmanları çalışır durumda olmalıdır.Bu anlamda kabinin bir nedenle düşüşe geçtiğinde frenlerin çalışır olması kazayı önleyecektir.Fren balataları aşınmamış-yağlanmamış ve yerinde çalışır olmalıdır.
( )4.14--Makina dairesinde makina harici tesisatlar(uydu anten,elektrik, pis su,temiz su tesisat vb) bulunmamalıdır.
( )4.15--Halat Sarım Açısı Kontrolu:
1--Asansörlerde sarım açısı yükseldikçe asansör motorundan halata güç aktarımı artar.
2--Sarım açısı 160 derecenin üstünde verim artar.150-160 derece arası kabul edilebilir değer olarak bilinmektedir.
3--160 derece ve üstündeki açıda halat ile asansör kasnak halat yuvası arasında arasındaki sürtünme katsayısına bağlı olarak tam bir iletim olur yani kısmi halat kaymaları olmaz.
4--Asansörlerde halat sarım açısı mekanikte iskele babası ile gemi halatları arasındaki problemin çözümü olarak ifade e fonksiyonun halat sarım açısı üsslü bir ifade olarak çözülmüştür.
4.1--Bu ifadeye göre 160 derecenin üstünde halat-kasnak arasındaki sürtünme kuvveti üstel olarak çok yüksek değerlere çıkar ki bu ise kasnaktan halat iletilen kuvvetin tam olarak kaymasız iletilmesini mümkün kılar.
5--Asansör sehbasında sarım açısı ifadesi olarak1-Asansör motu kasnağında Halatın yardımcı kasnağa geçtiği teğet ile kasnağın diğer tarafından dik inen halat arasındaki açı olup bu değer 160 derecenin üstüdür
5.1--Yada bu açıyı 90+a olarak ifade edersek a açısı kasnak dikey ekseni ile halat için teğet noktası arsındaki açı olarak tarif edilebilir.
5.2--Bu açı motor kasnağının merkezi ile saptırma kasnağının merkezi arasında düşeydeki mesafenin(b), yatayadaki mesafe (a) oranının tga ifadesi olarak da yazılabilir.
5.3--Bu anlamda a=160-90=70 , tg70=2.8 derece,alt sınır için a=150-90=60 , tg60=1.8. Sonuçta asansör kasnağı merkezi ile ile saptırma kasnağı merkezi arasında düşey mesafe(b), yatay mesafeye(yani kasnak merkezleri arasındaki düşey mesafenin yatay mesafeye oranı) (a) oranı min 2.2 (sınır1.8) ve üstü olması gerekir ki , 2.8 in üstü çok iyi bir değerdir.
5.4--.Bu değerin sağlanması(2.8) ile halat asansör kasnağındaki yuvasında kaymayacağı için,aşırı yük durumunda asansör hızla aşağı doğru gitmez.Bu 1.8 sınır değeri sağlanamıyorsa kısaca 160 derece ve üstünde çıkması için b nin yüksek a nın kısa olması gerekir. yapılacak şey ya 1-sehba yükseltilir yada 3. bir saptırma kasnağı konularak açı sağlanmaya çalışılır.
6--Öte yandan kabin derinliği fazla olan yük asansörlerinde mesafesinin fazla olmasından dolayı bu açıyı tutturmak zor olacağı için artık burada çift palangalı sisteme geçilir.
6.1--Yani halat bağlantısında kabin üstüne 2 adet kasnak konulur ve bu kasnaklardan çıkan bir uç direk döşemeye bağlanır diğeri ise tamburu sardıktan sonra döşemeye bağlanır.
6.2--Çift palangalı sistem genellikle 800 kg dan sonra uygulanır.
6.3--Çift palangalı sistemde halat uçları döşemeye doğrudan değilde döşeme üzerine boydan boya iki kuyu kirişine(döşemeye değil) dayanacak şekilde 2 adet I profil üzerine konacak demir pleyte bağlanırsa kuyu tavanı döşemesinin yırtılmasını da engellemiş oluruz.
7-- 630 kg kabini derin asansörlerde halat sarım açısını tutturmak için iki kasnak arasına 3. bir ek saptırma kasnağı konulursa yine motor kasnağında bu açı tutturulabilir.
8--Kabin Standart ölçülerine uygun olmalı.Daha büyük -daha küçük ölçülerden uzak kalınmalıdır.
---------------------------------------
4.16--Sistem Bilgileri-3
1--Ana Besleme Tablosu:
1.1--Ana Şalter Ve Sigortalar :
1--Makine dairesinde her asansör için uygun kapasitede kilitlenebilir bir ana şalter bulunmalıdır.
2--Bu ana şalter aydınlatma ve havalandırma devrelerini taşıyan tablonun gerilimini
kesmemelidir.
3--Bu şalter 4 kutuplu olmalı nötr hattını da kesmelidir.
4--Motor güç devresi sigortaları otomatik olmalıdır.
5--Ana şalter sigortası yerine 4’lü grup otomatta kullanılabilir.
6--Aydınlatma devreleri ve prizler uygun sigortayla korunmalıdır.
7--Güç ve aydınlatma tabloları mutlaka topraklanmış olmalıdır.
8--Nötr hattı toprak hattından bağımsız olacaktır.
1.2--Kaçak Akım Rölesi :
1--Asansör güç panosu içerisinde kaçak akım rölesi bulunmalıdır.
2--Kaçak akım rölesi 30 mA ’lik kurtarma eşikli olmalıdır.
3--Kumanda Panosu:
1--Muhafaza Durumu : Metal muhafazalı, kapaklı ve topraklanmış olmalıdır.
2--Besleme Kablosu : Uygun kesitte ve standartlara uygun kablo kullanılmalıdır.
3--Kablo Bağlantıları : Uygun klemenslerle yapılmalıdır.
4--Faz Sıralı Koruma Rölesi: Bu rölenin 3 fazı da ayrı ayrı kontrol edilmelidir.
3.1--Termik Röle :
1--Birinci ve ikinci hız için motor etiket değerlerine uygun termik röleler kullanılmalı.
2--İşletmeye almadan test edilmelidir.
3--Ark Durumu : Kontaktörler de ark önleyici ayırıcılar olmalıdır.
4--Sigortalar : Uygun kapasitede ve kısa devre edilmemiş olmalıdır.
3.2--Montaj :
1--Pano içindeki malzemeler iyice sabitlenmeli,
2--pano önünde en az 70 cm boşluk yanında ise 50 cm veya kumanda panoları veya tabloların
toplam genişliği kadar boşluk olmalıdır.
4--Makine Motor Çalışması:
1--Ses : Makine motor grubu sessiz olmalıdır..
2--Titreşim : Titreşim olmamalıdır.
3--Yan Yatak : Uygun yağlanmalı ve kasnak üzerinde halat çıkmasını önleyen tertibat
olmalıdır.
4--Volan : Salgısız dönmeli ve volan üzerinde aşağı yukarı yön okları bulunmalıdır.
5--Yağlama : Uygun şekilde yağlanmalı ve yağ kaçağı olmamalıdır.
6--Temizlik : Tertemiz olmalıdır.
7--Montaj : Makine motor terazisinde lastik takozlar üzerine oturan bir şase bağlantısıyla
yapılmalıdır.
8--Motor Terminal Bağlantıları : İyice sıkılmalı, gevşek klemens kalmamalıdır.
5--Tahrik Ve Saptırma Kasnağı:
1--Kanalların Durumu : Aşınmamış olmalıdır.
2--Sarma Açısı :
1--Minimum 165º derece olmalı.
2--Tahrik kasnağı çapı halat çapının en az 40 katı olmalıdır.
3--Saptırma Kasnağı : Kayma yataklı ise gresörlük bulunmalı, cıvata bağlantıları kontrol edilmelidir.
6--Fren Ve Ekipmanları:
1--Çalışması :
1--Fren tertibatı beyan yükünün %25 fazlasıyla dahi kabini durdurabilmelidir.
2--Fren tamburu veya diski üzerindeki frenleme etkisinin sağlanmasına katkıda bulunan frene ait
mekanik parçaların tümü ikişer adet olmalı
3--Parçalardan birinin devre dışı kalması durumunda dahi, beyan yüklü kabini emniyetle durduracak ölçüde frenleme etkisini sağlayacak bir yapıya sahip olmalıdır.
4--Fren tamburu veya diski, tahrik kasnağı ile doğrudan mekanik bağlantılı olmalıdır.
5--Normal çalışmada frenin açık kalması elektrik akımının kesintisiz uygulanmasıyla sağlanmaktadır.
6--Bu amaçla tahrik motorunun akımını kesen cihazlarda kullanılabilir.
7--Asansörün durması sırasında bu cihazlardan birisinin ana kontaklarının açmaması durumunda, en geç bunu takip eden hareket yönü değişiminde asansörün hareketi engellenmiş olmalıdır.
8--Fren bobinini besleyen elektrik enerjisinin kesilmesiyle birlikte, fren ilave bir gecikme olmaksızın etkili olmalıdır.
9--Fren kabin beyan yükünün %125’i ile yüklü ve kabin aşağıya giderken motora ve frene giden enerjinin kesilmesiyle test edilebilir (Durma mesafeleri kontrol edilmelidir).
10--Frenleme fren tamburu veya diski üzerinde en az iki fren çenesi, fren pabucu veya fren bloğunun tatbikiyle sağlanmalıdır.
11--Fren pabuçlarının basıncı kılavuzlanmış, basınç altında çalışan yaylar veya ağırlıklarla sağlanmalıdır.
12--Kopilya ve segmanlar kontrol edilmeli, çalışırken sürtünme olmamalıdır.
13--Fren çenelerini tutan tijde kontra somun aranmalıdır.
14--Balatalar : Fren balataları aşınmamış olmalı ve kaplinde metalik sürtünmeler olmamalıdır.
7--Fren Kolu :
1--Tahrik sisteminde bir elle kata getirme tertibatı varsa, fren elle açılabilmeli ve elle açma kolu bırakıldığında kendiliğinden kapanmalıdır.
2--Kapanmaması durumunda bir elektrik kontağı makinenin çalışmasını engellenmelidir.
3--Bu amaçla kasnak üzerinde hareket yönü belirtilmiş (aşağı-yukarı) ve halatlar kat seviyelerini belirleyecek şekilde boyanmış olması sağlanmalıdır.
8--Regülatör :
1--Kabin güvenlik tertibatını çalıştırmak için hız regülatörü beyan hızının %115’ine eşit bir hıza
erişmesinden sonra devreye girmelidir.
2--Regülatörün devreye girme süresi güvenlik tertibatı çalışıncaya kadar tehlikeli hızlara ulaşmasına olanak vermeyecek kadar kısa olmalıdır.
3--Beyan hızının üstündeki hızlarda ve halat gevşemesinde regülatör kontağı devreyi kesmelidir.
4--Güvenlik tertibatını çalıştıracak dönüş yönü ve hangi hızda çalışacağı üzerinde belirtilmelidir.
5--Regülatörü çalışma hızı ile asansörün beyan hızı aynı olmalıdır.
6--Regülatör lastiği ve yayının kontrolü yapılmalıdır.
7--Regülatör kilitleme yönü aşağı iniş yönünde olmalıdır.
8--Kuyu altında insan trafiği varsa karşı ağırlıkta da regülatör ve fren olmalıdır.
9--Kasnak ve halat çapı oranı en az 30 olmalıdır.
9--Sınır Kesiciler:
1--Asansörde hem elektrikli hem de mekanik sınır kesiciler muhakkak bulunmalıdır.
2--Bu kesiciler durak seviyelerinin aşılması durumunda mümkün olduğunca çabuk çalışacak şekilde yerleştirilmeli, ancak normal işleyişi aksatmamalıdır.
3--Bunlar kabin ve karşı ağırlık tamponlarına değmeden çalışmalı ve asansörün elektrik tertibatını durdurmalıdır.
4--Bir sınır kesicinin açılması her iki yönde de motorun hareketini kesmelidir.
5--Elektrik sınır kesici mekanik sınır kesiciden önce çalışmalıdır.
5--Mekanik zorlamalı güvenlik kesicisi bulunan asansörlerde elektrikli sınır kesici
bulunmayabilir.
6--Elektrikli sınır kesici kumanda devresini, mekanik sınır kesiciler motor ve fren devresini açmalıdır.
7--Sınır kesicilerin çalışmasından sonra asansörün tekrar devreye alınması ancak yetkili bir kişinin müdahalesiyle mümkün olmalıdır.
8--3,5 m/sn ve üzerindeki hızlara sahip asansörlerde yavaşlama tertibatı bulunmalıdır.
9--Elektronik sürücülü asansörlerde, mekanik zorlamalı kontaklı elektrikli limit kesiciler kullanılmış ise motor devresi ve fren devresi birbirine seri bağlanmış iki kontaktör veya ana girişe konmuş ve kontrollü bir ana kontaktör vasıtası ile kesilmelidir.
9.1--Alt Sınır Kesici : Kabin en alt durakta iken mekanik olarak fren açıldığında kabinin aşağı hareketi ile kesici füzenin enerjiyi kestiği gözlenmelidir.
9.2--Üst Sınır Kesici : Kabin en üst durakta iken mekanik olarak fren açıldığında kabinin yukarı hareketi ile kesici füzenin enerjiyi kestiği gözlenmelidir. Kesici şalter kolları uygun olmalıdır.
10--Şalter :
1--Çalışır durumda olmalı,
2--Muhafazası, bağlantıları, montajı ve şalter bıçakları
uygun olmalıdır. Kablo izolasyonu ve bağlantıları elektrik iç tesisler yönetmeliğine uygun olmalıdır.
3--Muhafaza IP4X seviyesinde olmalıdır.
11—Topraklamalar:
1--Asansörün sabit ve hareketli bölümlerinde bulunan elektrik enerjisi. iletiminde kullanılmayan bütün iletken malzeme toprak kaçak rölesi üzerinden topraklanmalıdır.
2--Makine dairesindeki topraklama klemensi yada barası ile, arıza durumunda gerilim altında kalabilecek her biri bağımsız topraklanmış parçaları arasındaki iletken bağlantısı ve kesiti kontrol edilmeli, metal ekipmanların topraklanmış olduğu gözlenmelidir. (Topraklamalarda seri bağlantı olmalıdır).
3--Bina dağıtım sisteminden asansör makine dairesi kuvvet panosuna gelen kolon hattı kesiti 16 mm²’den küçük ise topraklama iletken kesiti 16mm²’den az olmalıdır.
4--Kolon hattı kesiti 16mm²’den büyük topraklama iletkeni kesiti en az nötr iletken kesiti kadar olmalıdır.
5--Motora giden topraklama iletken kesiti en az faz iletkeni kesitinde (4mm²’den az olmayacak),canlı uç taşımayan cihazlar ve gerilim kullanılmayan ekipmanlar ise 4mm²’den küçük olmayacak mekanik olarak dayanımı sağlanmış izoleli iletken ile topraklanmalıdır.
12--Durdurma Tertibatı:
1--Aşağıda belirtilen yerlerde asansörü durdurmak için ve makina gücü ile çalışan kapılar dahil hizmet dışında tutan bir durdurma tertibatı bulunmalıdır:
2--Kuyu dibinde , Makaralar dairesinde , Kabin üstünde, kolay erişilen bir yerde, bakım veya kontrol elemanlarının giriş yerinden en çok 1 m uzaklıkta.
3--Girişten 1 m’den uzak olmamak kaydıyla durdurma tertibatı olarak, bakım kumandası durdurma tertibatı (Madde 8.15) da kullanılabilir;
4--Bakım kumandası tertibatında , Yükleme rampası kumandası olan asansörlerin kabinlerinde ,Yükleme rampası girişlerinden en çok 1 m mesafede bir durdurma tertibatı bulunmalı ve açık bir şekilde işaretlenmelidir ,
5--Durdurma tertibatı olarak elektrikli güvenlik tertibatı kullanılmalıdır.
6--Bu anahtar iki konumlu ve yanlışlıkla çalışma konumuna getirilmeyecek bir yapıda olmalıdır.
7--Yükleme rampası kumandası olan kabinler haricinde kabinde durdurma tertibatı kullanılmamalıdır.
13--Makine Dairesi:
1--Hareketli parçaların olduğu yere en az 0,5 m geçiş yeri olmalı, kurtarma operasyonu içine 0,5x0,5 m genişliğinde bir alan bulunmalıdır.
2--Kuyu üstü ile tavan arasında 1,80 m, makine üstü ile tavan arasında 0,30 m mesafe bırakılmış olmalıdır.
3--Makine kaidesinin en az iki tarafı serbest olmalı ve regülatör, kesici gibi cihazlara kolayca erişilebilmelidir.
4--Makara dairelerinde bir adet durdurma butonu, yeterli aydınlatma ve priz olmalıdır.
5--Makine ve makara dairelerine girişler uygun şekilde aydınlatılmış ve geçişler uygun hacimlerde yapılmış olmalıdır.
6--Makina plâtformu ve makina dairesi döşemesindeki delikler kullanım amacına uygun olarak mümkün olduğu kadar küçük olmalıdır.
7--Malzemelerin düşme tehlikesini önlemek için, kuyu üzerindeki delikler ve kablo geçişlerinin çevresinde plâtform veya bitmiş döşemeden en az 50 mm yükseklikte çıkıntılar yapılmalıdır.
8--Kasnakların üstünde en az 0,3m serbest boşluk bulunmalıdır.
14--Kuyuya Açılan Kapak :
1--Muayene ve imdat kapıları ile muayene kapaklarının yapımına zorunlu olan durumlar dışında izin verilmez,
2--Varsa muayene kapakları 50x50 cm boyutlarında olmalı, anahtarsız açılabilecek şekilde olmalı, asansörün çalışması ancak kapı ve kapakların kapalı olması durumunda mümkün olmalıdır.
15--Aydınlatma – Priz :
1--Bir veya birden fazla sabit olarak tesis edilmiş aydınlatma armatürleri ile yeterli şekilde 200 lx
şiddetinde (döşeme seviyesinde) aydınlatma sağlayacak şekilde aydınlatılmalıdır.
2--Bu tesisatı kumanda için Makine Dairesi giriş veya girişlerine yakın,uygun yükseklikte konulmuş bir anahtar bulunmalıdır.
3--Makine dairesinde en az bir adet priz olmalı ve kullanılan priz topraklı olmalıdır.
4--Kabin, kuyu, makine daireleri aydınlatma devreleri makinayı besleyen devreden bağımsız
olmalıdır.
5--Bu husus ya ayrı bir aydınlatma hattıyla, yada ana şalter tarafından ayrılan bir hatla beslenmek zorundadır.
6--Makine dairesi, asansör boşluğu ve kuyu alt boşluğu aydınlatması için makine dairesi girişi
yakınına bir şalter konulmalıdır.
7--Makine dairesi, asansör boşluğu ve kuyu alt boşluğu için konan şalterler tarafından kesilen her devre aşırı akıma karşı ayrı ayrı korunmalıdır.
16--Havalandırma :
1--Makine daireleri havalandırılmalıdır. Bu hacimler motorlar, kumanda cihazları ve elektrik iletkenleri olabildiğince iyi biçimde toz, zararlı buhar ve nemden koruyacak şekilde yapılmalıdır.
2--Binanın diğer bölümlerinden gelecek pis havanın makine dairesine girişi önlenmelidir.
3--Makine dairesi ortam sıcaklığı +5 ve +40 derece arasında korumalıdır.
4--Donma ve yoğuşma riski varsa buradaki cihazların korunması için önlem alınmalıdır.
17--Uyarı Yönergeleri :
1--Makine dairesinde asansörün beklenmedik bir şekilde durması halinde özellikle elle kata getirme tertibatı, elektrikli elle kumanda ve kapı kilitleri açma anahtarının kullanımı ile ilgili ayrıntılı kullanma talimatı bulunmalıdır.
2--Makine ve makara dairelerine giriş için kullanılan kapı veya döşeme kapaklarının dış yüzeyinde, “Asansör Makine Dairesi” – “Tehlike ! Yetkili Olmayan Giremez” gibi bilgilerin yer aldığı uyarı levhaları muhakkak bulunması zorunludur.
18--Kapı – Blok Merdiveni :
1--Halka açık olan kısımlarından makine yada makara dairesine giriş şu şekilde olmalıdır;
2--Giriş kapıları, en az 0,6 m genişlikte ve en az 1,4 m yükseklikte olmalı ve makara dairesinin
içine doğru açılmamalıdır.
3--Makine dairelerine geçiş yolları ve bununla ilgili kapılar en az 1,8 m yüksekliğe sahip olmalı, yüksekliği 40cm’yi aşmayan kapı eşikleri ve engeller göz önüne alınmamalıdır,
4--Makine ve makara dairelerine geçiş tercihen normal basamakları olan sabit merdivenlerle yapılmalıdır.
5--Bu koşul sağlanamıyorsa aşağıdakiler dikkate alınarak portatif dayama merdivenler kullanılabilir.
6--Bu merdivenler kaymaya ve devrilmeye elverişli olmamalı,
6.1--Boyları 150cm’den küçük değilse ve sabit olarak tespit edilmedikleri sürece yerleştirildiklerinde yatayla 70° ile 76° arasında bir açı olmalı, yalnız bu amaç için kullanılmalı
6.2--Ve giriş yeri yakınlarında daima kullanıma hazır bir şekilde bulundurulmalıdır.
7--Makine dairesine giriş için kullanılan kapılar mutlaka kilitli ve yanmaz malzemeden yapılmış olmalıdır.
8--Kilitler makine dairesi içinden anahtarsız açılabilmelidir.
9--Makine kaidesinin bulunduğu yükseklik 50 cm’den fazla ise buraya çıkış merdiveni ve korkuluğu olmalıdır.
9.1--Sabitlenmiş, yanmaz malzemeden ve yeterli mukavemette olmalıdır.
19--Döşeme Kapakları :
1--Makara dairesine giriş amacıyla döşemede yapılan kapaklar, en az 0,8 m x 0,8 m’lik bir serbest geçiş alanı sağlamalı ve kapak ağırlığını dengeleyen bir tertibata sahip olmalıdır.
2--Döşeme kapakları, geri çekilebilir bir merdiven tertibatı ile bağlantılı olmadıkları sürece, aşağıya doğru açılmamalıdır.
3--Menteşeler kullanıldığı takdirde bunlar, kolayca yuvalarından çıkmayan cinsten olmalıdır.
4--Döşeme kapağı açık durumda iken, insanların düşmesine karşı tedbirler alınmalıdır (korkuluk vb. gibi).
5--Giriş kapıları ve döşeme kapakları anahtarlı kilitlerle donatılmalıdır.
5.1--Bu kilitler makara dairesi içinden anahtarsız açılabilmelidir.
6--Temizlik : Makine dairesi temiz olmalı, depo gibi kullanılmamalı, yanıcı madde bulunmamalıdır.