Böcek İlaçları-Arılar:
1--Dünya genelindeki arı
ölümlerinin çok sayıda nedeni var. Yaşam alanlarının bozulması ve parazitler
dışında böcek ilaçları da önemli bir rol oynuyor. Böcek ilaçları arıları
şaşırtarak yön bulmalarını zorlaştırıyor. Biyologlar şimdi şaşırma sırasında
beyinde nelerin yaşandığını açıkladı.
2--2006’da Kuzey Amerika’da
yaşanan büyük arı toplu ölümleri “Colony Collapse Disorder” olarak
isim-lendirildi. ABD’deki arı topluluklarının ya-rısından fazlası öldü.
Avrupa’da da durum benzer bir şekilde yaşandı. Olası sebepler ne kadar
çeşidiyse de - Varroa parazitleri, iklim değişimi, elektronik kirlenme vs.-
böcek ilaçlarının da önemli bir rol oynadığı da o kadar kesin.
3--Özellikle de iki tür böcek
ilacı çok etkili: birincisi böceklerin sinir sistemini etkileyerek felç ve
ölüme neden olan nikotinimsi maddeler (Neonicotinoid). Bu maddeler mısır
tohumuna karıştırılıyor. Diğer zararlı madde ise arıları Varroa parazitlerinden
korumak için kullanılan fosforik asit ester. İki maddenin de anlar üzerinde
olumsuz etki yap¬tığı şimdiye kadar birçok araştırmayla kanıtlanmıştır.
4--Newcastle Üniversitesi
biyologları Sally Williamson ve Geraldine Wright birkaç hafta önce Journal of
Experimental Biology dergisinde, bu iki maddenin kombinasyo-nunun özellikle de
böceklerin öğrenme ve ha-tırlama yetileri için zararlı olduğunu gösterdi. Bu
karışımın etkisinde kalan arılar sadece dört gün sonra bellek ve öğrenme
görevlerinde önemli hatalar yapmış. Doğal ortamda bu maddeler arıların yön
bulmalarını zorlaş-tırarak beslenme alanlarını ve kovanlarım hatırlamamalarına
neden olabilir.
5--Dundee Üniversitesi’nden
Mary Pamer’in geçen hafta yayımlanan araştırması ise biraz daha ayrıntılı.
Araştırmacı zehirli maddelerin etkisinde kalan arıların beyninde yaşananları
incelemiş. En önemli süreç böceklerin beyninde yer alan mantar cisimciğinin
(Corpora pedunculata) belli başlı sinir hücrelerinde işliyor. Böceklerdeki bu
beyin bölgesi bellek ve öğrenme gibi bilişsel yetilerden sorumlu. Sonuç İki
kimyasal da söz konusu sinir hücrelerinin daha kötü etkinleşmesine ve uyarılan
daha kötü iletmelerine neden oluyor.
6--Etkileri arttığı için
kombinasyon son derece zararlı. İki madde de söz konusu beyin bölgelerindeki
tüm bilişsel yetilerin önemli ölçüde zayıflamasına yol açıyor. Bunlara
çağrışımsal öğrenme, hatırlama ve mekânsal yön bulma da dahil. Anlar
kokladıklarını akılda tutmakta zorlanıyor ve bu da beslenme ve uçma
davranışlarını olumsuz etkiliyor. 13 AB ülkesi bu kimyasalları yasaklıyor.
Kaynak:Tübitak Bilim ve
Teknik