Asansör Tasarımı-Mimarlar  Vs İçin:

 

1--MADDE 34:

 

1--Uygulama imar planına göre kat adedi 3 olan binalarda asansör yeri bırakılmak, 4 ve daha fazla olanlarda ise asansör tesis edilmek zorundadır,

 

1.1--iskân edilen bodrum katlar dâhil kat adedi 4 ve daha fazla olan binalarda asansör yapılması zorunludur.

 

2--Tek asansörlü binalarda; asansör kabininin dar kenarı 1.20 metre ve alanı 1.80 m2'den, kapı net geçiş genişliği ise 0.90 metreden az olamaz.

 

2.1--Asansör kapısının açıldığı sahanlıkların genişliği, asansör kapısı sürgülü ise en az 1.20 metre, asansör kapısı dışa açılan kapı ise en az 1.50 metre olmak zorundadır.

 

4.1--Ayrıca, kat alanı 800 m2'den ve kat adedi 3'ten fazla olan umumi binalarla yüksek katlı binalarda ikinci fıkrada belirtilen asgari ölçülere uygun ve en az 2 adet olmak üzere binanın tipi, kullanım yoğunluğu ve ihtiyaçlarına göre belirlenecek sayıda asansör yapılması zorunludur.

 

4.2--Bu asansörlerden en az bir tanesinin herhangi bir tehlike anında, arıza veya elektriklerin kesilmesi halinde zemin kata ulaşıp kapılarını açacak, yangına dayanıklı malzemeden yapılmış, kuyu içinde, duman sızdırmaz nitelikte, kesintisiz bir güç kaynağından beslenecek şekilde tesis edilmesi gerekmektedir.

 

5--10 kat ve üzeri binalarda asansörlerden en az bir tanesi yük, eşya ve sedye taşıma amacına uygun olarak dar kenarı 1.20 metre ve alanı 2.52 m2'den, kapı genişliği ise net 1.10 metreden az olmayacak şekilde yapılır.

 

8--Asansörlerin, bodrum katlar dâhil tüm katlara hizmet vermesi zorunludur.

 

9--Asansörlere bina girişinden itibaren erişilebilirlik standartlarına uygun engelsiz erişim sağlanması zorunludur.

 

 

 

2--Özürlü Asansörleri için en uygun ve TOKİ nin belirlediği asansör 8 kişilik-630 kg lık konut asansörü olup,kabin içinde buton ve tutamaklar 100 cm yükseklikte olup,asansörü kullanma ya kart yada özel anahtar ile mümkündür.

 

3--Asansör makina dairelerine normal kat merdiveni ile ulaşılamalı ve makina dairesinde en 60x40 cm lik vasistaslı pencere veya 300 mm lik açık havaya çıkan pimaş çıkışı olmalı.

 

4--Asansör Projelerinde  kuyu dip derinliği her durumda 140 cm den aşağı olmamalı ,

 

4.1--Konuttakuyu eni140 cm den ,derinliği 160 cm  aşağı olmamalıdır.

 

4.2-- işyerlerinde kuyu eni 180 cm de,asansör kuyu derinliği 200 cm aşağı olmamalıdır.

 

 

2--Asansör Kuyusu Hazır Olunca Montaja Başlamak:

 

1--Asansör montajına başlamak için ; Asansör kuyusu ve makine dairesi montaja hazır olmalıdır.

 

1.2--Bu anlamda Kuyu duvarının sıvası bitmiş olmalı-sahanlık mermerleri konulmuş,Makine dairesi havalandırması için tavanda karot delinmesi ve elektrik verilmiş olması uygun olacaktır.

 

1.3--Aksi takdirde

 

320-630 kg arası asansörler için 2 kişiyle montaj süresi 25 gün,

 

800-1600 kg asansörler için ise yine iki kişiyle olan montaj süresi 40 gün olup,

 

sonuçta bu montaj süreleri git gel yüzünden 3-4 aya çıkabilir.

 

2—5 Duraklı bir asansör için iki yetişmiş usta ile

 

kabası......................................6 gün

 

ray+kör kasa.....................3-4 gün

 

kabin-motor-pano............4-6 gün

 

incesi..............................10-12 gün 

 

dahil olmak üzere  18-20 günde teslim edilebilir ve de bu süre içinde  asansör firması,asansör ruhsatını ilgili belediyeden alıp müteahhide teslim edebilmelidir.

 

3--Asansör Tiplerine Göre Özellikler ve Seçim:

 

3.1-Makine Daireli-sonsuz vidalı Asansörler:

 

1.1--İlk yatırım maliyetleri düşüktür.

1.2--Çatı katında makine dairesi alanı gerekir

1.3--İşletme verimi düşüktür.Bu anlamda kullanılan elektriğin maliyeti yüksektir.

 

3.2-Makine Daireli-Dişlisiz vief(vvvf)Motor:

 

2.1--İlk yatırım maliyeti az yüksek,

2.2--Makine dairesi alanı gerekir,

2.3--Yüksek verimli işletme ve kullanılan elektrik maliyeti düşüktür.

 

3.3-Makine Dairesiz-Kuyuda Askıda Dişlisiz veya Makina dairesinde vief(vvvf) Motor:

 

3.1--İlk yatırım maliyeti az yüksek,

3.2--Makine dairesi alanına ihtiyaç yok,

3.3--Yüksek verimli işletme- kullanılan elektriğin maliyeti düşük

 

3.4-- Hidrolik Asansörler:

 

4.1-- İlk yatırım maliyeti biraz daha yüksek,

 

4.2--bodrum kat da kuyu yanında küçük makine dairesi alanına ihtiyaç var,

 

4.3--Yüksek işletme maliyeti-

 

4.4--Düşük elektrik maliyeti-makine daireli asansörlere göre  %34 daha az verimlidirler.

 

4.4.1--Enerji sarfiyat aylık 2-2,5 kwh  daha fazla olabilir.

 

4.5--Kata indirme fonksiyonlu,

 

4.6--Yumuşak yol alma özelliği

 

1.4.2--Elektrik Maliyeti Açısından Seçim:

 

2.1--6 kata kadar olan binalarda asansör motoru olarak makina daireli çift hızlı asansör motoru kullanılabilirken

 

2.2-- 6 kat dan sonra ise elektrik tasarrufu için hız kontrollu asansör motoru kullanmak yada asansör motoruna hız kontrolu eklemek uygun olabilir.

 

2.3--Elektrik maliyeti açısından hidrolik asansörler,hız kontrollu asansör gibi kabul edilebilir.

 

1.4.3--İşletme Maliyeti Açısından Seçim:Hidrolik asansörlerin parça maliyetleri yüksek olduğu için, Hidrolik Asansörlerin işletme-bakım maliyeti Elektrikli asansörlerin işletme maliyetine göre daha yüksektir.

 

 

4--Genel Seçim Kriterleri:

 

1--320-480 kg lık 5 kata kadar olan asansörler çift hızlı elektrikli asansör olarak montajı yapılmakta.

 

2--Çok kişili, 6 kat dan sonra kata giden asansörler 1.6 m/s den daha hızlı olarak seçilmekte ve bunlar asansör makine daireli veya makine dairesiz vief motorlu olarak yapılmakta.

3--630 kg üstü yük asansörleri hidrolik asansör olarak imal edilebilmekte.

 

4--320-400 kg beyan yüklü küçük asansörler sadece insan taşımak için kullanılır.

 

5--630kg beyan yüklü orta boy kabinli asansörler  insan ve özürlü insan taşıma asansörü olarak kullanılabilir.

7--1000 kg beyan yüklü büyük boy kabinli asansör hem insan hem özürlü hem de  sedye-tabut-mobilya taşımak için kullanılabilir.

 

8--Sınıf3 asansörler hasta taşımak için kullanılırken bunların 1600kg-2000 kgile dispanser ve hasta ihtiyaçları karşılanırken,2500 kg lık kabinli asansörler ile hastaların tibbi bakım cihazlarıyla taşınmasında kullanılır.

 

9--Servis-monşarj asansörlerin ile yemek,evrak vs malzemelerin servis edilmesinde kullanılırken,bunların kabinleri için taban alanı 1 m2--derinlikleri 1 m--yükseklikleri 1.20 m alınabilir.

 

 

5--Asansör Sistemlerinde Elektrik Enerjisi  Tasarrufu:

 

1--10 kişilik insan asansörlerinde motor güçlerinin değişimi:

 

Redüktörlü eski tip asansörlerde …….7.5 kw

Çift hızlı-invertörlü asansörlerde……..5 kw

Makine dairesiz-invertörlü………….3-4 kw

 

6-- Tahrik Yöntemine Bağlı Asansör Ortalama Enerji Tüketimi

 

 Geleneksel kutuplu…………………………%100

 

 Redüktörlü-çift hızlı…………………….….%65

 

 Redüktörlü-inverterli……………………...%50

 

 Redüktörsüz-inverterli-üretimsiz…………%30

 

 Redüktörsüz-inverterli-üretimli..…………%20

 

6.1--320 kg elektrikli çift hızlı asansörün motoru invertersiz 4.5 kW güç çekerken, aynı asansöre frekans konverteri/ inverteri kullanıldığında 3.7 kW güç çekecektir.Sonuçta; % 28 daha az güç çekecektir.

 

6.2--Binalarda tüketilen elektriğin yaklaşık %2-10’unun asansörler tarafından tüketildiği, yapılan hesap ve incelemelerden anlaşılmaktadır.

 

7-- Bina Yüksekliğine Bağlı Asansör Tipleri:

0-6 kat(20m)…………Hidrolik

0-26 kat(80m)………..Dişlisiz-makine dairesiz

6 -30 kat(18-90m)……Dişlili-makine daireli

10-45 kat(30-130m)…Dişlisiz-makine daireli

 

8—Asansör Trafik Hesabına Göre Kat Adenine Bağlı Asansör Sayıları:

 

8.1--Katta 4 daire bulunması ve 320 kg lık kullanılması halinde kat adedine(KA) bağlı asansör sayıları(n)-

Asansör Trafik Hesabına Göre:

 

0-8 Kat............1 adet  ,

9-13 Kat..........2 adet ,

14-17 kat........3 adet ,

18-22 kat.......4 adet 

 

n=0,3.KA-1,5

 

8.2—Katta 4 daire bulunması ve 630 kg lık kullanılması halinde kat adedine(KA) bağlı asansör sayıları(n)-

 

Asansör Trafik Hesabına Göre:

0-12 Kat…………………..1 adet  ,

13-19 Kat…………………2 adet ,

20-24 kat………………....3 adet ,

25-28 kat………………....4 adet 

 

n=0,2.KA-1,4

 

8.3-Asansör seçiminde makine daireli asansörlerin kuyuda asansöre göre makine-motora müdahalesi nedeniyle tercih edilmesi kullanıcılar açısından uygun olacaktır.

 

8.3.1—Çatı katını kullanan öğrenci yurtları vs binalarda çatı katına çıkabilinmesi için asansörün hidrolik olarak kurulması uygun olacaktır.

 

9--Hidrolik Asansör Teknik Bilgileri:

 

9.1--Avantajları:

 

 1--Makine dairesi ,bodrum katında ve kuyu yanında tesis edilebilir.

 

2--Düşük malzeme maliyetleri ve bakım ücretleri söz konusudur.

 

3—Bu asansörlerde Teras katına ulaşma imkanı mümkündür.

 

4--Arıza halinde kabinin kata otomatik olarak gelmesi söz konusudur.

 

5--Hassas kat ayarı (±3mm) ve otomatik seviyeleme imkanı vardır.

 

6--Tahrik motoru sadece asansör yukarı giderken çalışır, aşağı yönde ise sistem kendi ağırlığı ile hareket eder.

 

6.1--Elektrik kesildiğinde Kata indirme fonksiyonludurlar.Kabinin aşağı inişinde enerji tasarrufu sağlanır.                                                                                                                                            

 

7--Yüksek taşıma kapasitesi nedeniyle yük asansörü olarak kullanılabilirler.                                                       

 

8--Kabinin.Sessiz çalışması söz konusudur.                                                                                                                  

 

9--Darbesiz kalkış ve duruş mümkün olup ; Kademesiz hız ayarı  yapılabilir.                                                                              

 

10--Hidrolik asansörlerde verim:%80 civarında olup,bu asansörlerin ömrünün 25 yıl civarında olduğu kabul edilebilir.                                                                                                                                        

 

11--Bodrum kat da tesis edildiği için binaya gelen yükün tabana iletilmesi ile statik hesapların da kolaylık sağlar.                                                                                                                                             

 

12--Asansör Maliyeti ve  Asansör İşletilmesi anlamında, makine daireli asansörlere göre %34 daha verimlidirler.Enerji sarfiyat aylık 2-2,5 kwh  civarında olabilir.  

 

13—Hidrolik asansörlerde İniş hızı, çıkış hızına bağımlı olmadan yükseltilebilir. Bu imkan ile  hidrolik pompa motor gücünü yükseltmeden, asansörün gidip gelme sayısı-sorti sayısı yada trafiği arttırılabilir.

 

 

 

9.2--Dezavantajları:

 

1--Normal elektrikli asansörlere göre daha pahalıdırlar.

 

2--Hidrolik asansörler genellikle yoğun trafiğe cevap veremezler.

 

3--Kullanılan yağın özellikleri sıcaklık ile değiştiğinden  asansörün performansı asansörün çalışmasına bağlı değişiklikler gösterebilir.

 

4--Asansörün makine dairesi binanın herhangi bir yerinde serbestçe seçilebilir, ancak kuyuya bitişik olması tercih edilir.

 

5--Makine dairesinde ses oluşumu söz konusu olabilir.Hidrolik motor ünitesi sesine karşın-makine dairesi odasında ses yalıtım yapılması gerekebilir.Bu anlamda

 

5.1--Makine dairesi tavanının ve duvarların cam yünü ve onun üstüne delikli plastik(dukap) ile  yada 19 cm BİMS-Ytong ile örülüp üzerine adepan levha onunda üzerine perlitli sıva kaplanması uygun olabilir.

 

6--İlk yatırım maliyeti elektrikli asansörlere göre biraz daha yüksektir.

 

7--Asansör çalışırken-Kabin yukarı doğru ilerlerken Stop butonuna basıldığında aniden darbeli duruş vs özelliklere sahiptirler.

 

8--İmalatçı tavsiyesine bağlı olarak hidrolik anlamında Motor yağı olarak Shell Tellus 46 vs. kullanılabilir.

 

9--İlk harekette hidrolik  pompa tarafından basılan yağ, depoya geri döndüğünden tahrik motorunun kalkışı ( demerajı) yaklaşık yüksüz gerçekleşir. Bu durum motorun yıldız / üçgen bağlantısı ile mümkündür.

 

 

10--Mimaride ve Uygulamada Asansör Uygulama Bilgileri:

1—Minimum asansör ölçüleri için özürlüler kanunu dayanak olarak kabul edilirse aşağıda daire sayısı ve kat adedine göre asansör kuyu ölçüleri optimum olarak referans alınabilir.

 

Daire Sayısı ve Kat Adedine Bağlı Optimum Elektrikli-Hidrolik Asansör Kapasite ve Kuyu İç Ölçüleri Tablosu
Norm.Kat Adedi/ Daire Sayısı	Kat da 1 Daire	Kat da 2 Daire	Kat da 3 Daire	Kat da 4 Daire	Kat da 5 Daire	Kat da 6 Daire
2NK	320 kg 120x150	320 kg 140x160	320 kg 140x160	320 kg 140x160	400 kg 160x160	480 kg 160x190
3NK	320 kg 120x150	320 kg 140x160	320 kg 140x160	400 kg 160x160	480 kg 160x190	640 kg 160x210
4NK	320 kg 120x150	320 kg 140x160	320 kg 140x160	480 kg 160x190	640 kg 160x210	800 kg 160x230
5NK	320 kg 120x150	320 kg 140x160	400 kg 160x160	640 kg 160x210	800 kg 160x230	800 kg 160x230
6NK	320 kg 120x150	320 kg 140x160	480 kg 160x190	800 kg 160x230	800 kg 160x230	800 kg 160x230
7NK	320 kg 120x150	400 kg 160x160	640 kg 160x210	800 kg 160x230	800 kg 160x230	800 kg 160x230
>=8NK	320 kg 120x150	400 kg 160x160	800 kg 160x230	800 kg 160x230	800 kg 160x230	800 kg 160x230
Not:1-Makine Dairesi Min. Ölçüleri:(220x320x200),Kuyu dip Derin:140 , 2—Kapılar min 80 cm olmalı. 3-Çift Asansör Yapılması durumunda diğer asansör min 480 kg olmalı.
Not:1-Makine Dairesi Min. Ölçüleri:(220x320x200),Kuyu dip Derin:140 , 2--Kapılar min 80 cm olmalı. 3-Çift Asansör Yapılması durumunda diğer asansör min 480 kg olmalı.

 

 

 

10.1--Asansör Ölçülendirme Tablosu:

 

                   (1)                           (2)                                (3)                             (4)

(Kuyu Ölçüsü(CxD))--(Kuyu Dip Derinliği(P))--(Kuyu Üst Yüks(Q))--(Makina Dairesi Ölçüleri(RxTxH))

                   

10.1.1--KONUT

                                                   (1)           (2)     (3)               (4)

320 kg-4 Kişi-Konut.............(140x160)--(140)--(370)--(220x320x200)

 

400 kg-5 Kişi-Konut.............(160x160)--(140)--(370)--(220x320x200)

480 kg-6 Kişi-Konut.............(160x190)--(140)--(370)--(220x370x200)

630 kg-8 Kişi-Konut.............(160x210)--(140)--(370)--(220x370x200)

800 kg-10 Kişi-Konut...........(160x230)--(160)--(400)--(240x370x200)

1000 kg-13 Kişi-Konut.........(160x260)--(160)--(400)--(240x370x200)

 

 

10.1.2--İŞYERİ

320 kg-4 Kişi-İşyeri................(180x200)--(140)--(380)--(250x370x220)

500 kg-6 Kişi- İşyeri............. (180x200)--(140)--(380)--(250x370x220)

630 kg-8 Kişi- İşyeri............. (180x220)--(140)--(380)--(250x370x220)

800 kg-10 Kişi-İşyeri............ (180x220)--(150)--(380)--(250x370x220)

1000 kg-13 Kişi-İşyeri.......... (240x220)--(160)--(380)--(320x490x220)

1250 kg-16 Kişi-İşyeri.......... (250x225)--(160)--(390)--(320x490x220)

 

10.1.3--Hidrolik Asansörlerde:Makine Dairesi Ölçüleri  İçin:

Kuyu Genişliği: Asansörlü Makine Dairesi Kuyu Genişliği Ölçüsü+50 mm

Kuyu Derinliği: Asansörlü Makine Dairesi Kuyu Derinliği Ölçüsü+50 mm

Makine Dairesi Yüksekliği: 2000 mm

 

11--İnsan asansörleri İçin  Önerilebilen Kriterler:

 

1--Hız Seçimi:

0-6 kat…………………..1 m/sn    

7-21 kat arası……….1,6 m/sn  

21 kat dan fazla…....2,5 m/sn

Not: 20 kata kadar kuyular için düşeyde şakül toleransı…(+,-)25 mm dır.

 

 

12--Önerilebilen Asansör Ekipmanı Markaları Aşağıda Sıralanmıştır:

 

1—Asansör motorları; Nagel,akar,Astes,Albertosasi, Montenari,Sodimas  marka olabilir.

 

2—Hidrolik üniteleri ; Kleeman,Beringer,Bucher marka olabilir.

 

4--Ana kart ;Arkel,prokont, Mikel, mea, aybey marka olabilir.

 

4.1— Kumanda panoları  toplama kumandalı elektronik kartlı olacaktır.

 

4.2--Kata getirici; arkel,mikel,servosan

 

5--Kumanda Panosunda ; kontaktörler ; LG,Siemens, Telemekanik olabilir.

 

5—Kabin kapısı:

 

5.1-- tam otomatik kapılar ; mekisan,vittur,fermator, merih,sercom, ,prolift—

 

5.2--yarı otomatik kabin kapıları Merih-kramer kapılar Merih,fermator marka olabilir.

 

6--Kabin; vittur,mekisan,ademsan olabilir.

 

6.1--Kabin satine paslanmaz veya nokta paslanmaz çelik ile kaplı  olabilir.Profiller kromsan marka olabilir.

 

6.2--butonlar;  genemak,butsan,HMG veya Qnb (Dokunmatik) butonlardan biri tercih edilebilir..Butonlar delta teknik marka olabilir.

 

6.3— Kablolar:Makine dairesi, iç ve dış tüm tesisat kabloları TSE ye ve uluslararası standartlara uygun olmalı.

 

 

Kuyu içi tesisatı için kuyuya en az 40x40 kanal boru döşenecek, tesisat bu kanaldan geçirilecektir.Felexbyl kablo ithal yassı kablo olabilir..Kablolar nergis kablo marka olabilir.

 

7—Raylar; Savera,Asray-Özray,Montaferro marka olabilir.

 

8—Halatlar İzmit çelik halat,Gustavolf  olabilir.

 

9-Tamponlar CE li olacak.Metroplast,Has olabilir.

 

10—Regülatör-Diktatörler Aspar,Önsa marka olabilir.

 

11--Elektronik Aşırı Yük Koruma Cihazı centa marka olabilir.

 

12--Fren Bloku:Cobianchi,Zorlu,Vittur olabilir.

 

 

 

13--Yürüyen Merdivenler İçin :

 

Basamak Genişliği(m) ine Bağlı Olarak Yürüyen Merdivenin Teorik Taşıma Kapasitesi:

          

Hız(m/s)..   ..0.60m.........0.80 m............1.00 m

          

0.50m/s......75 kişi/dk......110 kişi/dk....150 kişi/dk          

 

0.65 m/s......98........................146..............185 

 

0.75.m/s.....113......................169...............225

 

 

14--Asansör Platformları:

 

14.1--Yük asansörü-platformları Ağır çalışma koşullarına dayanıklı ve performansları güçlü olması gereken asansörler olup,özellikle sanayi tesisleri, depolar, marketler ve düşük kuyu dibi gerektiren yerlerde kullanılmaktadır.

 

14.2--Yük Platformların

1--Max

Platform Ölçüleri:                                                                                                                                                         

Max. kapasite.................................1500 kg

Max.platformölçüsü..............2000x1600

Max.seyir......................................11,5 m

Max. hız.................................0,15 m/s dir.

 Bu asansörler 98/37/EC Makine direktifine uygun olmalıdır.

 

 

2--Minimum Kuyu Dibi Ölçüleri:

350/450/650/1000  kg için...................22/45 cm  

1200/1500 kg için................................38 cm   

 

 

2--Minimum Son Kat Ölçüsü: 220 cm

3--MinPlatform Ölçüleri:350/450/650 kg için............1250x1100 mm                                                                               

1000 kg için....................................1400x1300 mm

4--Durak Sayısı max............................4 durak

5--Hız:................................................0,15 m/s

6-Kapı................................................Yarı otomatik

 

Kaynak:arge7.com