Arazi ve Çatı Tipi Lisanssız Fotovoltaik Güç Santrallerinin Tekno-Ekonomik Analizi-Türkiye-Bazı İller:

1-- Türkiye’de yenilenebilir enerji kaynaklarından elektrik enerjisi üretimi için lisanssız kurulumlar artarak devam etmektedir. Özellikle elektrik fiyatlarına gelen yüksek oranlı zamlar, tüketicilerin yatırımlarını yenilenebilir enerji kaynaklarına doğru yönlendirmesini sağlamıştır. Bu çalışmada, 1215 kWp / 1000 kWe güçlerinde hem arazi hem de çatı kurulumu olarak tasarlanan şebekeye bağlı lisanssız güneş enerjisinden elektrik üretim santrallerinin Türkiye’nin farklı iklim koşullarına sahip 7 şehri için (Ağrı, Antalya, Balıkesir, İstanbul, İzmir, Konya ve Samsun),tekno-ekonomik analizi gerçekleştirilmiştir.

1.1--Analizlerin teknik kısmı PVsyst simülasyon programı kullanılarak gerçekleştirilmiştir. Ayrıca tüm şehirler için seviyelendirilmiş enerji maliyeti, net bugünkü değer, iç kârlılık oranı, proje ve öz kaynak geri dönüşleri hesaplanmıştır. Ekonomik analizde, %100 mahsuplaşma, %50 mahsuplaşma-%50 elektrik satış ve %100 elektrik satış opsiyonları kullanılmıştır.

1.2--Yıllık enerji üretiminde en yüksek değer 1988 MWh/yıl ile Antalya da arazi kurulumunda, en düşük değer ise 1234 MWh/yıl ile Samsun’da çatı kurulumunda elde edilmiştir.

1.3--Sistem performans oranında en yüksek değer %80.07 ile Ağrı’da çatı kurulumunda,en düşük değer ise %75.92 ile Antalya’da arazi kurulumunda elde edilmiştir.

1.4--Tüm senaryolar ele alındığında, net bugünkü değer ve iç kârlılık oranı en yüksek Antalya için olmuştur.

1.5--Seviyelendirilmiş enerji maliyetleri çatı kurulumları için sırasıyla

Ağrı’da…………………0.044 USD/kWh,

Antalya’da…………….. 0.038USD/kWh,

Balıkesir’de……………. 0.050 USD/kWh,

İstanbul’da…………….. 0.049 USD/kWh,

İzmir’de…………………0.040 USD/kWh,

Konya’da………………. 0.040 USD/kWh ve

Samsun’da……………… 0.054 USD/kWh olarak hesaplanmıştır.

1.6--Seviyelendirilmiş enerji maliyetleri arazi kurulumları için sırasıyla

Ağrı’da………………….0.056 USD/kWh,

Antalya’da…………….. 0.048 USD/kWh,

Balıkesir’de…………… 0.069 USD/kWh,

İstanbul’da……………. 0.064 USD/kWh,

İzmir’de……………….. 0.051 USD/kWh,

Konya’da……………… 0.051 USD/kWh

Samsun’da…………. 0.069 USD/kWh olarak hesaplanmıştır.

1.7--Yıllık enerji üretiminde en yüksek değer 1988 MWh/yıl ile Antalya da arazi kurulumunda, en düşük değer ise 1234 MWh/yıl ile Samsun’da çatı kurulumunda elde edilmiştir.

1.8--Sistem performans oranında en yüksek değer %80.07 ile Ağrı’da çatı kurulumunda,

1.8.1--en düşük değer ise %75.92 ile Antalya’da arazi kurulumunda elde edilmiştir.

1.9--Tesislerin yatırım maliyetleri %25 öz kaynak - %75 kredili veya %100 öz kaynak kullanımlarına göre değerlendirilmiştir.

1.10--Yatırımların tüm senaryolara göre proje geri dönüşleri hesaplanmış ve %100 öz kaynak kullanılan yatırımların çatı kurulumlarında 3.61 yıl ile 7.27 yıl arasında,

1.10.1--arazi kurulumlarında 4.21 yıl ile 10.28 yıl arasında bulunmuştur.

1.11--%25 öz kaynak ve %75 kredi kullanılarak yapılan yatırımlarda çatı kurulumları için 7.60 yıl ile 23.91 yıl arasında,

1.11.1--arazi kurulumları için ise 9.19-23.28 yıl arasında gerçekleşmiştir.

1.12--Bu çalışmada yatırılan öz kaynak tutarının geri dönüşleri hesaplanmış ve %100 öz kaynak kullanımına benzer sürelerde geri dönüşler elde edilmiştir.

1.12.1--Ancak kredi kullanımında yatırılan %25’lik öz kaynak tutarı ile %100 öz kaynak tutarı karşılaştırıldığında, 25 yıllık getiri miktarları hemen hemen aynı olmasına rağmen getiri yüzdeleri arasında %294.2’lik fark olması kredili yatırımların yatırımcılar tarafından daha tercih edilebilir olduğu sonucuna ulaşılmıştır.

2--Bu çalışma yatırımcılar için yol gösterici bir niteliğe sahiptir. Ülkemizin farklı bölgelerinde kurulması planlanan fotovoltaik teknolojiye sahip güneş enerjisinden elektrik üretim sistemlerinde, özellikle elektriğin tüketildiği yerde üretildiği senaryolar yüksek yapılabilirlik sonuçlarına sahiptir. Elde edilen tüm sonuçlar göz önüne alındığında yatırımcıların öncelikli olarak elektriğin tüketildiği yerde üretilen yatırımları tercih etmesi en kârlı yatırım olarak karşımıza çıkmaktadır.

3--Bununla birlikte, bu çalışma kapsamındaki tüm illerde yapılabilecek yatırımlar özellikle öz kaynak miktarının geri dönüşü açısından oldukça caziptir.Bu çalışma kapsamı perakende tek zamanlı tek terimli sanayi elektrik tarifesi üzerinden değerlendirilmiştir. Benzer şekilde belirli bölgeler için farklı tarife grupları, farklı ıskonto oranları gibi değerler kullanılarak yeni çalışmalar yapılması önerilmektedir.

Kaynak: Mühendis ve Makine-cilt 63, sayı 709, s. 560-584, 2022-Türkiye’deki Farklı İller İçin Şebekeye Bağlı Arazi ve Çatı Tipi Lisanssız Fotovoltaik Güç Santrallerinin Tekno-Ekonomik Analizi-Celalettin Bakır1, Ahmet Yılancı*2