Sedef Hastalığı-Bilgi:
1—Sedef hastalığı yaşam boyu
sürer. Cilt hücrelerinin çok hızlı bir şekilde yenilenmesi sonucunda oluşur.
Hastalık sırasında, epidermis olarak adlandırılan derinin üst katmanı aşırı
derecede büyür ve kalınlaşır.
1.1--Bunun sonucunda, deride
üzeri pembe-kırmızı renkli pullarla kaplı yaralar oluşur. Bu yaralar vücudun
birçok bölgesinde görülebilirse de sıklıkla dirseklerde, dizlerde, saçlı
deride, bel bölgesinde ve tırnaklarda ortaya çıkar.
1.2--Tıp dilinde
"psoriazis" olarak adlandırılan bu hastalığa, cilt yaralarının sedef
benzeri rengi nedeniyle sedef hastalığı denir.
2--Hastalığın nedeni kesin
olarak bilinmiyor; ancak hastalık bulaşıcı değildir. ABD'de 7.500.000 kişide
sedef olduğu bilinirken bu sayının Türkiye'de nüfusun %1-2'si dolayında
(700.000-1.500.000) olduğu tahmin ediliyor.
3--Sedef hastalığının,
bağışıklık sistemindeki bir bozukluktan kaynaklandığı düşünülüyor. Deride
herhangi bir hasar oluştuğunda ya da mikroplar saldırdığında, deri hücrelerinin
bunu onarmak için daha hızlı çoğalması gerekir. Sedef hastalarındaysa, ciltte
hasar olmasa dahi hücreler sürekli çoğalarak deri yenilenir. Bunun sonucunda
belirli bölgelerde deri hücreleri İstenen olgunluğa ulaşmaksızın artış gösterir
ve işlevlerini tam olarak yapamaz. Aralarındaki bağlantıyı tam sağlayamaz ve
kuruyup dökülen tabakalar oluştururlar.
4--Son yıllarda yapılan
araştırmaların sonucunda sedef hastalığının oluşmasında önemli bir rol oynayan
bir gen belirlendi. Bu gen ciltteki kan damarlarının büyümesini düzenleyen
"vasküler endotelyal büyüme faktörü"nü (VEGF) üretir. Sedef hastalığı
bu geni taşıyan kişilerde taşımayanlara göre çok daha yüksek oranda görülüyor.
Genetik alanında yapılan ileri düzeydeki çalışmalar PSORS1 olarak adlandırılan
bir genin de sedef hastalığıyla bağlantısı olduğunu ortaya çıkarmıştır. Bu gen,
altıncı kromozomda yer alan ve vücudun bağışıklık sistemini kontrol eden
genler arasında yer alıyor. Bu kromozom segmentindeki en az 10 genin daha sedef
hastalığıyla bağlantılı olduğu düşünülüyor.
5--Sedef hastalığının
tedavisi kişinin genel sağlığı, yaşı, yaşam tarzı ve sedefin şiddeti göz önünde
bulundurularak planlanır. Hastalıklı deriye sürmek üzere kortizon içeren
kremler, sentetik D vitamini, katran ya da antralin içeren ilaçlar kullanılır.
5.1--Bu ilaçlara ek olarak
tedavide doğal güneş ışığı ve morötesi ışınlarından yararlanılır. Güneş ışığı
ve morötesi ışınlar, deri hücrelerinin gelişme hızını azaltarak etki eder.
5.2--Tedavideki etkili bir
başka yöntem de PUVA'dır. Hastaya psoralen adlı ilaç içirildikten sonra özel
bir morötesi ışın verilir. Bu tedavi 2-3 ay içinde yaklaşık 25 kez uygulanır.
Sedef hastalığını kontrol altında tutabilmek için yılda yaklaşık 30-40 kez
uygulama yapılması gerekir.
Kaynak:Bilim ve Teknik-Mart
2009