Anafilaktik Şokun Nedeni
Çözüldü:
1--Alerji, birçok kişinin
şikayeti. Fındık fıstıktan kedi tüyüne kadar çoğu alerji etkeninin yarattığı
bedensel tepkilerse ya kendiliğinden geçiyor, ya da başta antihistaminikler
denilen ilaç grupları olmak üzere, farklı bileşimlerle tedavi edilebiliyor.
1.1--Ancak bazı insanlar
için, küçük bir penisilin dozu, ya da tek bir fıstık tanesi, ölüme kadar
götürebilecek ve “anafilaktik şok” adı verilen bir tepkiler dizisiyle (solunum
güçlüğü, yüz, boyun ve boğazın aniden şişmesi, kimi zaman bilinç yitimi ve kan
basıncında ani düşüşler gibi) sonuçlanabiliyor.
1.2--Böyle bir şokun
gerçekleşmesi durumunda yapılabilecek tek etkili müdahaleyse hızlı bir
adrenalin enjeksiyonu. Ancak, kan damarlarını büzerek kalp atımım yeniden
düzene sokan ve en tehlikeli belirti olan düşük kan basıncını normal düzeye
getiren adrenalin, hayat kurtarsa da şokun mekanizmasında etkili değil.
2--Normal bir alerji
mekanizmasından farklı bir yol izleyen bu şok mekanizmasıysa Belçikalı
araştırmacılar tarafından henüz keşfedilmiş bulunuyor.
2.1--Araştırmacıların ortaya
çıkardığı suçlu, bu tür durumlarda vücudun her yerinde boy gösterdiği ortaya
çıkmış nitrik oksiti (NO) üreten bir protein. eNOS adı verlen bu protein,
anlaşılıyor ki önceden sanıldığı gibi masum değil ve çok büyük miktarlarda NO
üretebiliyor.
2.2--Farelerde yapay olarak
anafilaktik şok geliştirmeden önce onlara eNOS baskılayıcıları veren
araştırmacılar, NO üretiminin de durup şok belirtilerinin geçtiğini
kaydetmişler.
2.3--Şimdilik tek sorun,
vücutta yavaş biriken bu tür ilaçların, etkilerinin de yavaş olması.
2.4--Ancak insanda da aynı
mekanizmaların geçerli olduğunun gösterilmesi durumunda, olasılıkla en azından
ameliyatlardan önce, penisilin ya da bazı anestezi bileşimlerine duyarlı
hastalarda kullanılabilecekler.
Kaynak: Bilim ve Teknik Eylül
2006