Aydınlatma-Işık-İnsan
Sağlığına Etkileri:
1--Bugün gelişmiş bir ülkede
yaşayan çoğu insan yaşamının neredeyse %90’ının içe mekânlarda geçiriyor. Bu da
gündüzleri daha az miktarda gün ışık aldığımız ve geceleri daha fazla yapay
ışığa maruz kaldığımız anlamına geliyor.
1.1--Bu düzen giderek uyku
dengemizi ve biyolojik saatimizi daha fazla bozuyor. Bunun olumsuz
yansımalarını beden ve ruh sağlığımızda açıkça görüyoruz. Bu arada daha az
miktarda güneş ışığı aldığımız için D vitamini yetersizliği halk sağlığını
tehdit eder boyutlara ulaşmış durumda.
1.2--Sonuçta bağışıklık
sistemini zayıflatıyor ve kalp-damar sisteminde bozukluklara yol açıyor
2--Amish’ler yaz aylarında
gündüzleri ortalama olarak 4000 lüks şiddetinde bir aydınlığa maruz kalıyor.
Oysa İngiltere’de sıradan bir kentlinin maruz kaldığı ışık şiddeti ortalama 587
lüks. Kış aylarında bu miktar Amish’lerde 1500 lüks’e inerken, İngiltere’de 210
lüks ile sınırlanıyor. Geceleri ise tipik bir Amish evinde 10 lüks değerinde
bir aydınlatma sağlanıyor. Oysa şebeke elektriğinden yararlanan evlerde bu
değer 5 katına çıkıyor.
3--Geceleri ışığa maruz
kalmak Rensseiaer Politeknik Enstitüsü Aydınlatma Araştırma Merkezi’nden
Mariana Figueiro bu “baykuşlaşma” sürecini şöyle açıklıyor: “Geceleri maruz
kaldığımız yapay ışıkla ilgili problem şu: Sizi daha geç yatmaya teşvik ediyor.
Ancak sabahları yine aynı saatte kalkmak zorundasınız. Sonuç olarak uykunuzu
tam alamıyorsunuz.”
3.1--Geceleri yapay ışığa
maruz kalmamız ayrıca melatonin hormonunun da salgılanmasını baskılıyor. Bu
hormon beynimizin uyku merkezine gece olduğunu hatırlatır. 2
3.2--2016 yılında yapılan bir
araştırma dünyamızın ışık kirliliğine maruz kalan bölgelerinde yaşayan
insanların, ışık kirliliği olmayan bölgelerde yaşayanlara göre sabahları daha
geç kalktığını ortaya koyuyor. Bu kişiler ayrıca daha geç de yattıkları için
uykularının yeterince alamıyor. Gün içinde daha yorgun oluyorlar. Kaldı ki uyku
kaliteleri de bozulmuş oluyor.
Kaynak:HBTSayı:247-18.12.2020