ISS de Yaşam:
1--28 bin kilometrelik
ortalama bir hızla Yer’in etrafında a dolanırken, bir gün boyunca 16 a
günbatımı görebilen astronotlar, her sabah 6’da kalkarak periyodik kontrollerin
ardından günde 10 saat çalışıyorlar.
2--Uzay istasyonunda zaman
zorlu çalışmalar ve biyoloji, fizik, astronomi, meteoroloji gibi alanlarda
yaptıkları karmaşık bilimsel deneylerle dolu geçiyor.
3--Yorucu bir iş günün ardından iyi bir uyku gibisi yoktur. Yeryüzünde olduğu gibi uzayda çalışan insanlar da
gece yatıp ertesi sabah tekrar işbaşı yapıyorlar, yine de bazı farklılıklar var.
Uzay istasyonunda yukarı veya aşağı olmadığından, astronotlar yerçekimsiz
ortamda istedikleri yönde uyuyabilirler.
3.1--Ancak uyurken yüzerek
bir yere çarpmamaları için bir koltuğa yada duvara kendilerini bağlamaları
gerekiyor. Genellikle duvara sabitlenmiş özel tasarım uyku tulumlarının
içerisine girerek, ayakta dikey konumda sekiz saat uyuyorlar. Uyku kabinlerinde
uykuya dalmadan önce veya sabah uyandıklarında Dünya’yı seyredebilecekleri bir
pencere oluyor.
4--ISS’de astronotlar için
özel hazırlanmış tuvalet ve banyo sistemi; dondurulmuş, kurutulmuş, toz gıdalar
ve sürekli kaslarını çalıştırmak için egzersiz aletleri de bulunuyor.
4.1--Ağırlıksız ortamın en
zor yanı hareketlerinizi ve yaptıklarınızı kontrol etmek. Astronotlar için
düzenli egzersizler şart aksi halde ağırlıksız ortam gereği daha az
kullanıldığından kaslarda erimeler başlıyor ve kemikleri zayıflıyor.
5--ISS’de herşey yeryüzü
kaynaklarından bağımsız yapılmak zorunda. Enerjisini Güneş’ten, oksijeni ise
suyun elektrolizini yapan yaşam destek sistemlerinden karşılıyor.
5.1--Astronotlar terledikleri
ve nefesleri alıp verdiklerinde kabin içerisinde oluşan nemi ve atık sıvıları
geri dönüştürerek içme suyu elde ediyorlar. Hiçbirşey yeterince geri dönüştürmeden
çöpe gitmemeli
6--ISS’nin inşaatına
başlandığından beri, astronotlar onlarca uzay yürüyüşü gerçekleştirdi. Yeni bir
modülü monte etmek veya güneş panellerini tamir etmek için istasyonun dışına
çıkarken için özellikle Güneş’in zararlı ışınlarından korunmak için özel
tasarlanmış giysiler kullanıyorlar.
6.1--Aynı zamanda Uzay
yürüyüşlerinde başlıklarının içerisindeki telsizlerle, radyo dalgaları
kullanarak konuşmak zorundalar. Çünkü hava olmadığından ses dalgaları uzayda
yayılamaz. Bu yüzden uzay gerçekten çok sessiz bir yer! Ama ISS’nin içerisinde
hava olduğundan trompet bile çalabiliyorlar
Kaynak:Bilim ve
Teknik-Tübitak-- Öğr. Gör. Dr. Ayşegül F. Yelkenci-İstanbul Kültür Üniv. Araş.
Gör. F. Korhan Yelkenci-İstanbul Üniv. Astronomi