Asteroit
Tehlikeleri-Dünyanın:
1--Asteroit ya da küçük gezegen,
yörüngeleri çoğunlukla Mars ile Jüpiter gezegenleri arasında kalan gökcisimleri
olarak tanımlanıyor.
2--65 milyon yıl önce dinozorlarda
olduğu gibi insanların da bu çarpmadan sağ çıkma şansı pek yok.
3--İşte Amerikan Uzay ve Havacılık
Dairesi NASA, etrafımızda dolaşan dev gök taşlarının çarpmasını engelleyecek
bir proje üzerinde çalışıyor.
4--Proje danışmanlarından Humberto
Campins'e göre, Dünya'ya çarpma ihtimali en yüksek olan asteroid 2008 EZ5.
2008'de keşfedilen bu asteroitin eni 230, boyu 710 metre.
4.1--Dünyaya çarpması halinde
Hiroşima'ya atılan atom bombasından bir milyon kat daha güçlü bir patlama etkisi
göstermesi bekleniyor.
4.2--NASA, yüzeyinden koparılacak 20
tonluk bir kaya parçası ile bu asteroidin Ay'ın yörüngesine sokulması üzerinde
çalışıyor.
4.3--Yeryüzüne 470 milyon km uzaktaki
asteroit saatte 90 bin km hızla ilerliyor. Peki bu asteroit yörüngesinden nasıl
çıkarılacak?
5--Asteroitler güneş sisteminin
oluşumundan arta kalan maddelerdir. Başıboş dolaşan göktaşlarının çoğu
birbirine çarparak gezegenleri oluşturdu. Ancak çarpmayanlar beş milyar yıldır
Güneş etrafında dönüyor.
5.1--Dünya'ya yakın asteroitler
değişken bir yörünge çizerek hareket ediyor. Bazıları bu yüzden büyük tehlike
oluşturuyor.
6--1908'de bir asteroid Sibirya'da
yerleşim alanlarından uzak bir bölgeye düşmüş ve Lüksemburg büyüklüğünde bir
alanı yerle bir etmişti. "Bu tür çarpmalar eskiden oldu, önlem almazsak
tekrar olacaktır" diyor Champins.
7--Asteroitlerin Dünya'ya bu kadar
yakın hareket etmesinin bazı avantajları da olabilir. Geçen yıl 2,4 milyon km
mesafeden geçen bir asteroitin 5 trilyon dolar değerinde platin yüklü olduğu
tespit edilmişti.
7.1--Özel şirketler asteroitlerden
maden elde edilmesi üzerinde çalışma yürütürken NASA da özellikle su bulunması üzerinde
duruyor.
7.2--Asteroitlerin çoğu metal yüklü
olurken bazıları da su ile karışık karbondan oluşuyor. NASA'nın California'daki
Dünya'ya Yakın Nesneler Merkezi'nden Paul Chodas'a göre, "Güneş Sistemi'ne
açılırken astronotlar gelecekte su ve oksijen takviyesini asteroitlerden
yapabilir".
8--Champins ise asteroitlerin toz ve
kaya karışımından oluştuğunun tahmin edildiğini, ama bunun oranının
bilinmediğini söylüyor.
9--Günümüzde astronotlar hem malzeme
hem teknik destek bakımından her tür takviyesini Dünya'dan yapmak zorunda.
NASA'nın 2030'ların ortasında Mars'a insan gönderme planının gerçekleşmesi
teknolojide köklü yeniliklere bağlı.
10--NASA'nın Asteroit Yönlendirme
Projesi işte burada devreye giriyor. Uzayda büyük bir kaya parçası bulup onu
Dünya'ya yakın bir yerde yörüngeye oturtmayı amaçlayan bu proje birçok soruna
çözüm olarak görülüyor.
10.1--İlk adım olarak asteroite
robotlu bir uzay aracı gönderilecek. Üç ayaklı bu araç kaya parçasının üzerine
konduktan sonra iki mekanik kol ile onu kavrayıp taşıyacak.
10.2--Böylece "yerçekimi
traktörü" adı verilen teknikle asteroit bu kayaya doğru ve yeryüzünü
tehdit etmeyecek bir yörüngeye çekilecek. Daha sonra Ay'a varmak için 80 milyon
km yol katedecek. Uzay boşluğunda sürtünme olmadığı için bu kütleyi güneş enerjisiyle
xenon gazını hızlandırma yoluyla kolayca itmek mümkün olacak.
10.3--Bu uygulama, Mars'a astronot
gönderme planları için tasarlanan teknolojinin denenmesi olarak da işlev
görecek.
11—Öte yandan yakın tarihli risk
olarak 1998 OR2 adını taşıyan astroit tahminlere göre 29 Nisan 2020’de
Dünya’nın yakınından geçecek.
11.1--NASA’nın birimlerinden Dünya’ya
Yakın Nesne Çalışmaları Merkezi bu asteroidin çapının yaklaşık 4 km olduğunu
söyledi
11.2--29 Nisan 2020-sabah 8.00’de
Dünya’nın 6.3 milyon km yakınından geçeceği öngörülen asteroit Dünya’ya bu
mesafeyle yaklaşırsa o kadar da tehlikeli olmayabilir
11.3--Ancak bilim kendini
yanlışlayarak ilerlediğinden bu öngörü de değişebilir ve asteroidin
yörüngesinin değişmesi, Dünya’ya çarpması da mümkün olabilir
11.4--Yarkovsky etkisi olarak bilinen
ve Polonya asıllı Ivan Yarkovsky’nin tespit ettiği bir bilimsel bilgiye göre
bir radyasyon asteroitte sıcaklık değişimine sebep olursa onun yönünü de
değiştirebilir
11.5--Bir diğer bilimsel bilgi de
yerçekimsel anahtar deliği olarak bilinir ve bir gezegenin yerçekiminin,
yakından geçen bir cismi etkileyebileceği, yörüngesini değiştirerek kendisine
çekebileceği anlamına gelir.
12—Astreoit riski konusunda yakın
tarihli kayıtlara bakıldığında:
12.1-- 2013'te Rusya'nın Çelyabinsk
kentine düşen ve Dünya'ya sadece 20 metre uzaklıkta atmosferde parçalanan bir
asteroit bin 500 kişinin yaralanmasına sebep olmuştu.
12.2-- ESA tarafından yayımlanan 'Risk Listesi' güncellemesine
göre, "2006QV89" adlı 131 fit çapındaki bir asteroit 9 Eylül'de Dünya'ya
çarpabilme ihtimali varken bu risk gerçekleşmedi.
12.2.1--ESA,
söz konusu asteroidin Dünya'ya çarpma ihtimalinin 'çok az' olduğunu
belirtirken, bunun gerçekleşme ihtimalinin 7 bin 299'da 1 olduğu tahmin edilmekteydi.
12.2.2--Ajansa
göre, asteroit şu anki seyrinde devam ederse, Dünya'yı yaklaşık 6.85 milyon
kilometre teğet geçti.
12.2.3--NASA,
'potansiyel olarak tehlikeli asteroitler'i gezegenimize yaklaşık 7.5 milyon
kilometre yaklaşan ve çapı 460 metreye ulaşanlar olarak sınıflandırıyor.
2--Astreoit Tehlikesini Haber Veren Yapay Zeka:
1--Bilim insanları, tüm asteroit veri ağlarını, yapay zeka ile Dünya’yı tehdit edebilecek asteroitlerin nasıl tanımlanacağı konusunda eğitti.
2--Leiden’ın güçlü süper bilgisayarı ALICE sayesinde işler yolunda gitti. Yapay zeka , asteroitleri tanımlama ve tespit etme konusunda eğitildi.
2.1--Yapılan tüm bu çalışmalar sonucunda, yapay zeka sinir ağı dünyaya çarpabilecek 11 farklı asteroit keşfetti.
4—Yoruma:
1—Yapay zeka programları tıpkı bir baston gibi destek programları olarak oldukça kullanışlı programlar olarak düşünülebilir.Yapılan işlerde süreci ciddi anlamda hızlandırabilir.Ancak herhalükarda bir uzmanın yararlandığı program olmalı ve son sözü uzman söylemeli.
Kaynak:
2-- https://www.bbc.com/turkce/haberler-dunya-
3-- https://listelist.com/nasa-2020-asteroit/