Depremi Önceden Tahmin
Etmek:
1--Türkiye’de ilk bilimsel
deprem tahmin çalışması olarak öne çıkan ve altı yıldır İTÜ tarafından
sürdürülen “Elektrostatik Kayaç Gerginliği” projesi bugün depremleri önceden
görme konusunda % 65 - 70 oranında başarılı.
1.1--Deprem öncesi oluşan
elektriksel değişimleri inceleyen projeyi yürüten Dr. Berk Üstündağ’a göre
sistem, tıpkı bir cetvelin kırılması sırasında kırılacak bölgenin önce
beyazlaması örneğindeki gibi bir mantık üzerine kurulu. Kırılmadan önceki bu
kalıcı bozulmanın başladığı zayıflama sürecinde yer yüzeyindeki elektrik
alanında da değişimler oluşuyor.
1.2--İTÜ yüzeyde elektriksel
ölçümler yaparak bu değişimleri belirleyebiliyor ve depremleri saatler, hatta
günler önce görebiliyor. Dr. Berk Üstündağ bu yöntemle geçen kasımda meydana
gelen İzmir depremini de önceden gördüklerini söylüyor:
1.2.1-- “İzmir’deki ilk
deprem öncesinde nerede olacağını tam bilmeden bir depremsellik tesbit ettik.
Ancak ilk depremin ardından yerin İzmir olduğunu anladık. Sonraki ölçümler aynı
bölgede mevcut aktivitenin devam edeceğini gösteriyordu. Böylece İzmir’de
ikinci bir deprem olacağını kesin olarak tesbit ettik.
3--İstanbul
Teknik Üniversitesi (İTÜ) Elektrik-Elektronik Fakültesi öğretim üyesi Dr. Berk
Üstündağ, kayaların sıkışması ve gerilmesinden dolayı oluşan elektrik
geriliminin ölçülmesine dayanılarak, depremin yeri ve büyüklüğünü 1-5 saat
önceden belirlemeyi amaçlayan projeye, yaklaşık 2 yıl önce başladıklarını
hatırlattı. Dr. Üstündağ, geçen süreçte, kaynak yetersizliği nedeniyle kurulan
bazı istasyonların işletilemediğini kaydetti.
3.1--İstasyonların
bazılarında iletişim altyapısını kuramadığımız için sorunlar yaşıyoruz. Bunu
çözmenin yolu da yatırımdan geçiyor. Daha önce Afyon depremi konusunda bize
veri gönderen Denizli’deki istasyonu kapatmak zorunda kaldık.
3.2--Halen üzerinde
çalıştığımız toplam 11 istasyondan 6’sı bize sağlıklı veri gönderiyor. 5’inden
ise hiç işaret alamıyoruz.”
3.3--Proje kapsamında,
kademeli olarak Marmara’da 30, daha sonra da 60 izleme istasyonu kurmayı
hedeflediklerini ancak bunu başaramadıklarını anlatan Dr. Üstündağ, deprem
tahmin projesinin ilerletilmesi için devletten tek kuruş yardım almadıklarını
söyledi.
Kaynak: 24 yeni aktüel – 2006--NTV