Hiperbarik Oksijen Tedavisinin
Sağlığa Faydaları:
1--Hiperbarik Oksijen
Tedavisi (HBOT), kapalı bir basınç odası içinde tümüyle basınç altına alınan
hastaya 1 ATA’dan, yani deniz seviyesinden daha yüksek basınçlarda aralıklı
olarak %100 oksijen solutulmasına dayanan, bilimsel olarak etkinliği birçok
çalışma ile gösterilmiş, kanıta dayalı bir tedavi şeklidir.
1.1--Tek kişilik veya çok
kişilik basınç odalarında hastanın klinik durumu ve ihtiyaçlarına göre maske,
başlık veya endotrakeal (soluk borusuna takılı) tüp ile uygulanmaktadır.
2--Hiperbarik oksijen
tedavisi, dokularda oksijenlenmenin azaldığı veya tamamen ortadan kalktığı
1--iyileşmeyen yaralar,
2--diyabetik ayak
enfeksiyonları (şeker hastalarının ayak yaraları),
3--avasküler nekroz (kemik
dokunun yetersiz beslenmeye bağlı ölümü),
4--kronik osteomiyelit (kemik
enfeksiyonları) ve
5--yanık gibi cilt, cilt altı
ve kemik dokuyu il-gilendiren birçok hastalıkta uygulanabilmektedir.
6--Greft ve flep ile doku
onarımları (doku yamaları) uygulanan hastalarda yapılan uygulamaları
destekleyici ve iyileşmeyi hızlandırıcı etki göstermektedir.
7--Ani işitme kaybı ve ani
görme kaybı gelişen hastalar da hiperbarik oksijen tedavisinin etkin olduğu
gösterildiği hasta gruplarıdır.
8--Bunlara ek olarak,
8.1--karbonmonoksit
zehirlenmeleri ve
8.2--radyoterapi sonrası
gelişen yaralar gibi birçok farklı hastalıkta dokularda oksijenlenmeyi
artırarak,
8.3--vurgun (dekompresyon
hastalığı) ve
8.4--gaz embolisinde ise
yüksek basıncın da etkisiyle gaz kabarcıklarını küçülterek önemli etkiler
göstermektedir.
9--Ayrıca bazı nörolojik
hastalıklar,
9.1--bağırsak hastalıkları ve
ağrı sendromları gibi birçok hastalıkta da denenmekte ve çalışmalar devam
etmektedir.
10--Tıbbın diğer tüm branşlarında
olduğu gibi hiperbarik oksijen tedavisi açısından da “hastalık yoktur, hasta
vardır” prensibi geçerliliğini korumaktadır. Bu nedenle, her hastanın tedaviye
vereceği yanıt farklı olabilmektedir.
10.1--1 ATA basıncın üstünde
yapılan tüm tedaviler hiperbarik tedavi olarak kabul edildiği için, tedavinin
etkili ve güvenli olması, doğru zamanda, doğru tedavi protokollerinin
uygulanması açısından hastalar mutlaka bir Sualtı Hekimliği ve Hiperbarik Tıp
uzmanı tarafından değerlendirilmelidir.
10.2--Bu amaçla ülkemizde
hiperbarik oksijen tedavisinin uzman olmayan kişiler tarafından uygulanması
mevcut yönetmeliklerle engellenmiştir.
11--Hiperbarik oksijen
tedavisi uygulanan hastalar kapalı bir basınç odası içerisinde takmış oldukları
maskeler aracılığıyla %100 oksijen solumaktadırlar. Tedavi süresi genellikle
90-120 dakikadır.
11.1--Tedavi sırasında
hastalara belirli zaman aralıklarıyla maskeleri çıkartılarak hava molaları
verilmektedir.
11.2--Hastalar basınç odası
içerisine, tedavi saatlerinin aksamaması için su ve doktor tarafından uygun
görülen ilaçlarını alabilmektedirler.
11.3--Tedavi sırasında
hastanın herhangi bir şikâyeti veya zorunlu ihtiyacı gelişmesi durumunda tedavi
birkaç dakika içinde sonlandırılabilmektedir.
11.4--Uygulanması gereken toplam
seans sayısı hastalığa göre değişiklik göstermektedir. Gerekli görülen
durumlarda günde 1 seanstan daha fazla da uygulanabilmektedir.
12--Hiperbarik oksijen
tedavisi sırasında basınç odası içindeki hava basıncı artarken uçak
yolculuğundaki inişe benzer şekilde kulaklarda dolgunluk hissedilir. Hastalar
bu esnada yutkunma gibi bazı hareketlerle kulaktaki basıncı eşitlemektedirler.
Kaynak:HBT- Dr. Aslıcan
Çakkalkurt,Koç Üniversitesi Hastanesi - Sualtı Hekimliği ve Hiperbarik Oksijen
Tedavi Merkezi