Açık Deniz Rüzgâr Çiftliklerinin Maliyeti:

1-- Karada kurulan rüzgâr çiftliklerine kıyasla teknik açıdan kurulumu daha zor ve maliyeti daha yüksek olan açık deniz rüzgâr çiftliklerinin tercih edildiği durumlar kısaca belirtilerek, yatırım ve işletme harcamaları çeşitli etkenlere bağlı olarak incelenmektedir.

2—Maliyetler:

2.1-- Kurulumun yapılacağı derinliğe bağlı olarak açık deniz rüzgâr türbinleri, deniz yatağına sabitlenen veya yüzer olmak üzere başlıca iki farklı tipe ayrılır. Sabit veya yüzer olsun, türbinin belirlenen konumuna yerleştirme işlemi toplam maliyetin yaklaşık %30’unu oluşturmaktadır. Mevsimsel kurulma kolaylığı,zemin uygunluğu, gerekli kurulum makinaları, çevreye ilişkin hassasiyetler gibi önemli noktalar türbinin yerleştirme süre ve maliyetini belirlemektedir.

2.2-- WE (Wind Europe, 2019) verilerine göre açık deniz rüzgâr türbinin yatırım maliyeti 2008 yılında tepe noktası olan 2,300 €/kW iken maliyetlerin düşme eğilimde olması nedeni ile gelecekte 1,300 €/kW düzeyinde bir seviyeye oturacağı öngörülmektedir.Toplam yatırım maliyetinde en büyük payı türbin almakta ardından şebeke bağlantı ve yerin kurulum harcamaları gelmektedir.

2.3-- Wind Europe verilerine göre, 2015 yılında MW başına düşen ana yatırım harcamaları 4.5 m€ iken, 2018 yılında bu rakam 2.5 m€ seviyesine inmiştir.

2.4-- Yatırım maliyetlerinin yanı sıra açık deniz rüzgâr türbinlerinin işletme giderleri de küçümsenemeyecek bir paya sahiptir. Deniz ortamındaki bir türbinin işletme giderlerinin tipik olarak kW-saat başına toplam maliyetin %25-30’u olduğu söylenebilir

2.5-- Maliyetler, kurulacak çiftliğin kıyıdan uzaklaşmasına bağlı olarak daha da artmaktadır. Grafiğe göre kW başına m£ olarak maliyetin kıyıdan uzaklıkla doğru orantılı olarak arttığını göstermektedir.

2.6-- Ayrıca rüzgârın daha az türbülanslı olması nedeniyle açık denizde kurulan türbinlerin dayanım ömürlerinin daha yüksek ve 25-30 yıl civarında olduğu belirtilmelidir.

2.7-- Avrupa’da açık deniz enerji maliyetlerinin 2020 yılı itibarıyla önceki dönemlere kıyasla %23 oranında azalacağı tahmin edilmektedir. Sektör bu oranı, 2023 yılına kadar %40’a kadar çekmeyi hedeflemektedir.

2.8-- Maliyet azalmasında en önemli katkı, teknolojik gelişmelere paralel olarak ölçek ekonomisindeki büyüme ve tedarik zincirindeki verimliliğin artması olacaktır. Yakın gelecekte inşa edilecek olan türbin kapasitelerinin 8 MW ile 10 MW düzeyinde olacağı beklenmektedir.

2.8.1--Ayrıca, kurulum verimliliğinin artmasıyla kurulum maliyetlerinin azalacağı öngörülmektedir .Kurulum verimliliği artışına en çarpıcı örnek, kazık tipi temel kurulumlarının genelde beş gün olan süresinin yaklaşık 12 saate düşmüş olmasıdır.

3-- Türkiye rüzgâr haritasında ülkemizin yüksek rüzgâr potansiyeli olan en önemli kesimleri Gelibolu, Bozcaada, Kıyıköy, Lapseki civarlarındadır.

3.1—Kurulum yeri için Örneğin, Bozcaada kıyılarında 1970-2016 yılları arasında 30 metre yükseklikteki rüzgâr hızı ölçümlerine göre yıllık ortalamanın 6.09 m/s ve maksimum rüzgâr hızı değerinin 31.2 m/s olduğu bilinmektedir. Ortalama 6 m/s rüzgâr hızı değeri genel itibarıyla yeterli görülen 7 m/s değerinin altında olsa da türbinleri taşıyan kazıkların deniz seviyesinden olan yükseklikleri artırılarak daha yüksek rüzgâr hızı değerlerine erişilebilir.

3.1.1--Bozcaada civarı su derinlikleri açısından incelendiğinde, türbinlerinin kurulabileceği 15-20 m derinliğe sahip uygun bölgelerin mevcut olduğu görülmektedir ki bu da en yaygın kullanımlı tek kazık tipinde kurulumun mümkün olduğuna işaret etmektedir.

3.2--Yaklaşık maliyet çıkarımı için Baltık Denizi’nde kurulmuş olan bir açık deniz rüzgâr çiftliği projesine ait verilerden yararlanılacaktır.

3.3-- Baltık Denizi projesinin kabul edilebilir hata sınırları içinde bir yatırım maliyeti fikri vereceği varsayılabilir. Ortalama su derinliğinin 12-17 m aralığında kabul edildiği Baltık projesinde her biri 2.5 MW kapasitede olan 120 türbin olarak tasarlanmış toplamda 300 MW kapasitededir.

3.4--Baltık Denizi açık deniz rüzgâr çiftliğinde ortalama su derinliği yaklaşık 15 metre olup, kıyıya olan uzaklığı 30 km’dir. Su derinliğine uygun olarak türbinler zemine çakılı tekli kazıklar üzerine oturtulacağı için bunların maliyeti Bozcaada için tasarlanabilecek bir çiftlikten genel itibarıyla farklı olmayacaktır.

3.5—Baltık projesinde  Toplam elektrik üretme kapasitesi 300 MW olan bu projenin toplam ana yatırım maliyetinin yaklaşık olarak 430 milyon dolar olduğu görülmektedir. Toplam ana yatırım maliyetinin toplam üretim kapasitesine bölünmesiyle birim kapasite maliyeti 1,432,000 $/MW ya da 1432 $/kW olarak bulunur

3.6-- karada kurulan çiftlikler için 2018 yılı yatırım maliyeti yaklaşık 1,500,000 €/MW  olarak öngörülürken denize kurulan çiftliklerde bu maliyet 2,500,000 €/MW seviyesindedir.

3.6.1--Buna göre 1,432,000 $/MW ≈ 1,300,000 €/MW maliyeti karaya kurulan çiftlikler için öngörülen değerden de düşüktür. Bunun sebebi eldeki verilerden tam olarak belirlenemese de Baltık Denizi projesinin nispeten sığ sularla gerçekleştirilmesi en önemli faktör gözükmektedir. Baltık projesi için hesaplanan 1,432,000 $/MW birim kapasite maliyetini olabilecek en alt değer varsayarak, yine nispeten sığ bir bölgede kurulabilecek olası bir Bozcaada açık deniz rüzgâr çiftliği ana yatırım maliyetinin 1,400,000-1,500,000 $/MW aralığında gerçekleşmesini beklemek oldukça gerçekçi bir çıkarım olacaktır.

4-- Bozcaada açıkları için yapılan örnek yatırım maliyeti çıkarımı enerji ithalatına yapılan harcamalarla kıyaslandığında, özellikle birim maliyetin nispeten makul olması sebebiyle, oldukça kabul edilebilir düzeyde görünmektedir.

4.1--Somut bir değer vermek gerekirse, 50 MW kapasiteli bir açık deniz rüzgâr çiftliğinin ana yatırım maliyeti 75 milyon dolar civarında olacaktır.

4.2-- Bu tahmini maliyet değeri göstermektedir ki Türkiye’nin enerji ithalatına yaptığı harcamalar göz önüne alındığında, Türkiye’de kurulacak açık deniz rüzgâr çiftlikleri kabul edilebilir bir seçenek olmaktadır.

 Kaynak:Gemi ve Deniz Teknolojisi Dergisi-Sayı: 216, Aralık 2019-Açık Deniz Rüzgâr Çiftliklerinin Malî Açıdan İncelenmesi-Emre Çokyaşar1, Serdar Beji2-Gemi İnşaatı ve Deniz Bilimleri Fakültesi, İstanbul Teknik Üniversitesi, İstanbul, Türkiye