Fındık-Ekonomik Değeri-Sağlığa Faydaları:

 

1—Fındığın Sağlığa Faydaları:

 

1--Fındık, lezzetli ve yüksek oranda protein, yağ,vitamin ve mineral içerir. 100 gram fındığın besin içeriği aşağıdaki gibidir.

 

2--Diyet lifi: 9.7g, Protein: 15g; Yağ: 60.75g; Karbonhidratlar:16.70mg;Kalsiyum: 114.0 mg; Demir:4.70 mg; Vitamin: B6 0.563 mg; E Vitamini:15.03 mg; K Vitamini: 14.2 mg; Bakır: 1.725-mg; Magnezyum: 163.00 mg; Manganez: 6.175 mg; Fosfor: 290.00 mg; Potasyum: 680.00 mg;Selenyum: 2.4 mg; Çinko: 2.45 mg

 

3--Bu besinlerin yanı sıra, mükemmel bir antioksidan,lutein ve zeaksantin gibi bitki bazlı kimyasal bileşikler kaynağıdır. Fındığın kimyasal bileşimi incelendiğinde; Protein % 15.98;Enerji (kcal) 672; Yağ % 60.51; Doymuş% 4.76;Çoklu doymamış yağ %5.43; Tekli doymamış yağ %50.32; Karbonhidrat %16.83; Şeker %3.58;Su %4.45; Kül %2.23 olduğu gözlemlenmiştir.

 

4-- Yağ sanayiinde zeytinyağından sonra en kıymetli yağ fındıktan elde edilmektedir.Omega 9,6 ve E vitamini oranları zeytinyağına yakındır.

 

5—Fındık, Kalp ve Damar hastalıklarına, diyabete, kemik kas sağlığına, sinir sistemine,iltihaplanmaya, doğurganlığın artmasına, adet ağrılarına ve strese karşı cilt sağlığına iyi gelmektedir.

 

5.1--Kalp ve Damar hastalıklarına, diyabete, sinir sistemine, iltihaplanmaya, adet ağrılarına ve strese karşı etkiliyken ayrıca kemik kas sağlığına,doğurganlığın artmasına ve cilt sağlığına da iyi gelmektedir.

 

2—Fındığın Ekonomik Verileri:

 

1-- Fındıkta Kalite Çeşitleri-Ticari olarak fındık ülkemizde 3 ana kalite başlığında değerlendirilmektedir. Bunlar Giresun Kalite; Levant Kalite; Akçakoca Kalite.

 

2-- Türkiye’de ağırlıklı olarak fındık yetiştirilen iller; Düzce, Giresun, Hatay, İstanbul, Kastamonu,Kırklareli, Ordu, Rize, Sakarya, Sinop,Trabzon, Zonguldak’tadır.

 

3-- Ülkemizde fındık üretim alanları fazla olmasına rağmen beklenen verim alınamamaktadır. Bunun sebeplerinden biri de fındık ocaklarının çok yaşlı olması.Üreticiler ocaklarda gençleştirme budaması veya yeni dikim yapmamaktadır.

 

4--Doğu Karadeniz Bölümü’nün genelinde olduğu gibi, arazinin engebeli ve fındık bahçelerinin zemininin düzgün ve temiz olmaması gibi nedenlerden ötürü, ağaçtan elle toplanma şeklinde gerçekleştirilmektedir. Bu da, bazen fındığın yeterince olgunlaşmadan toplanmasına, dolayısıyla da hem verim hem de randımanın düşmesine neden olmaktadır.Ayrıca, daldan el ile hasat, dal ve sürgünlerin zarar görmesine de yol açmaktadır.

 

5--Genel olarak bakıldığında fındık üreticilerinin yetersiz bakımı ve yanlış bilgileri sebebiyle fındıkta verim ve kalite düşmektedir.Yeni istilacı böcek, hastalık ve bitkiler artış göstermektedir. Üreticilerin geleneksel yöntemlerle üretim yapmaları ve yeni teknik ve uygulamaları kullanmaktan kaçınmaları sebebiyle istenilen sonuç alınamamaktadır.

 

5.1--Üreticilerin bu konuda bilgilendirilmesi ve eğitim verilmesi şarttır.Fındık üretiminde önemli derecede rol oynayan gübrelerin yüksek fiyatlara çıkması birçok üreticinin gerekli gübreleri kullanamamasına neden olmaktadır. Gübre atılamamasından dolayı bahçelerdeki verim, kalite düşmekte ve ocaklar verim çağında daha kısa süre kalmaktadır.

 

6-- 10 metre rakımdan 1600 metre rakıma kadar yetiştirilebilmektedir. Çiçeklenme Mart ve Nisan ayında olmaktadır. -5 0C’nin altındaki don ve yaz ayları kuraklıkları ürün miktarı üzerinde ciddi sorunlara sebep olmaktadır.

 

7-- Son 5 yılın verilerine göre fındık üretiminde önemli rol oynayan başlıca ülkeler; Türkiye,İtalya, Gürcistan ve Azerbaycan’dır.

 

7.1--Dünya’da fındık üretiminin yaklaşık % 60-70’ini,ihracatının ise 70- 75’ini karşılayan Türkiye dünyanın en önemli fındık üreticisi ve ihracatçısı konumundadır

 

8-- Türkiye dünyada en yüksek fındık üretimine sahip ülke olmasına rağmen, fındık fiyatının belirlenmesinde etkin rol alamamaktadır. Finansal açıdan güçlü yabancı sermayeli firmalar tekel anlayışıyla alımlarda fındık piyasasında hakim konuma gelmiştir.

 

9—Yapılan bir bilimsel analizde Elde edilen bulgulara göre uzun dönemde fındık üretim miktarındaki %1’lik artışın fındık fiyatını %1.62 azalttığı tespit edilmiştir.

 

10-- Fındık, dünyada en fazla üretimi yapılan sert kabuklu meyveler arasında bademden sonra ikinci sırada yer almaktadır. Bu üretimin yüzde 90-95’lik kısmı Türkiye, İtalya, ABD,İspanya, Azerbaycan ve Gürcistan kaynaklıdır.

 

11--Türkiye`de dekar başına üretim ABD ve Gürcistan gibi üreticilerden düşüktür. (Gıda ve Tarım Örgütü) FAO`ya göre (2013) dekar başına verim Türkiye`de 130 kg iken, ABD`-de 364 kg, Gürcistan`da 249 kg, İtalya`da 157 kg/dır.

 

11.1--Son 5 yıllık ortalama veriler dikkate alındığında; ülkemiz fındık üretimi ortalama 610 bin ton (%62), diğer ülkelerin üretimi ise 375 bin tondur (%38).

 

12--Türkiye’de dekar başına üretim ABD ve Gürcistan gibi üretici ülkelerden daha düşüktür. Türkiye’nin dekar başın 5 yıllık ortalama fındık verimi 84 Kg’dır. FAO verilerine göre; 5 yıllık ortalama fındık verimi ABD’de 221 Kg/Da, Gürcistan’da 180 Kg/Da, Azerbaycan’da 122 Kg/Da, İtalya’da 157 Kg/Da ve İspanya’da ise 79 Kg/Da’dır

 

13-- Fındıkta sürdürülebilirliğin geleceği yapılan iş birlikleri (WWF gibi) ve uygulanan sertifikasyon programları (RA gibi) ile beraber Türkiye’nin sahip olduğu fındık ihracatındaki yerini sağlamlaştıracaktır. İyi tarım uygulamaları, çocuk emeğinden arındırılmış fındık, doğru bakım işlemleri ve sürdürülebilirlik ilkesiyle üretilmiş fındıkları nihai müşterilerle buluşturan bir izlenebilirlik sistemi.

 

14-- Ülkemiz fındık ihracatında istikrarsız ve potansiyelinin gerisindedir. Özellikle Dünya’da üretimin tüketimden fazla olduğu yıllarda büyük stoklarla karşılaşılmakta ve ithalatçı Avrupa ülkeleri arz fazlalığından dolayı fındık alım fiyatlarında ciddi düşüşler görülmektedir.

 

14.1--Diğer taraftan ülkemizden sonra dünyada en çok fındık üreten ülkeler olan İtalya ve İspanya’nın AB üyesi olmaları pazarımızı daha çok sıkıntıya sokmaktadır. Bu ülkeler üyelik avantajlarını kullanarak AB ülkelerine gümrüksüz satış yapmaktadırlar. Dolayısıyla hemen hemen tek pazarı AB ülkeleri olan ülkemiz üretimin fazla olduğu yıllarda büyük sıkıntı yaşamaktadır.

 

14.2-- Bazı yıllar pazarlama sorunlarından dolayı stoklar oluşmaktadır.Fındık fiyatları belirlemede söz sahibi olmamız gerekirken, fındık fiyatları ithalatçı ülkeler tarafından belirlenmektedir.

 

14.3--Fındık üretimi ve satışında en büyük sorunlardan biri ise de; Fındığın katma değerli ürünler haline dönüştürülmeden diğer ürünlerin ham maddesi olarak yurt dışına ihraç edilmesi ve bu ham maddelerin yurt dışında katma değerli markalı ürünler haline getirilerek ülkemize ve dünyaya bu ürünlerin satılmadır.

 

15—Yorum:Kamu desteği ve teşviği ile

1--Fındık bahçelerinin öncelikle gençleştirilmesi

2—Sertifika programları ve çiftçi eğitimi

3—Meterorolojik verilere göre tedbir alma ve sigortalama

4—Fiyatın belirlenmesinde adım adım ilerleme

 

Kaynak: TMMOB Gıda Mühendisleri Odası- Altın Ürün Fındık-Arzu Sönmez-Gıda Mühendisi--OFİ- AR - GE Müdürü-Ferit Arıcı--Gıda Yüksek Mühendisi-TMMOB GıdaMO Ordu İl Temsilcisi-Filiz Güner-Gıda Mühendisi-Şenocak Gıda Kalite Mühendisi-Funda Alaybeyoğlu-Gıda Mühendisi-Serbest Denetçi-Hatice Seden Gürsoy-Gıda Mühendisi-Kalite Yönetim Sistemleri Danışmanı-Samet Kılıçkaya-Gıda Mühendisi-Poyraz Poyraz Fındık Kalite Mühendisi