Organik Tarım-Biyolojik
Mücadele-Tarımsal Üretimde-Araç-Yöntemler:
1—Yabancı Otlar-Ürün Kayıpları-Genel Biyolojik Mücadele:
1--Çukurova’da buğdayda yapılan mücadeleye rağmen tek başına bir yabancı ot türü %10’dan, Harran’da ise %40’dan daha fazla zarar verebilmektedir
1.1--Çukurova Bölgesi mısır
ekim alanlarında yabancı otların kapladığı alanın %48.75,pamukta %33.12, tarla
kenarlarında %41.88 ve diğer kültürlerde ise %35.30 olduğunu belirtmişlerdir.
1.2--Dünyada tarımsal
üretimde meydana gelen ürün kayıplarının
% 9,1’ini……………. hastalıklar,
% 11,2’sini………….zararlılar ve
% 14,7’sini ise…….. yabancı
otlar olusturmaktadır.
1.3--Bu kayıp miktarına %6-12
kadar hasat sonrası kayıplar da ilave edilecek olursa toplam ürün kaybı
yaklasık %40-48’e ulasmaktadır.
1.4—Bu kayıpların yıllık
parasal degeri 550 milyar dolar olup, ürünü korumak için yapılan masraflar da yaklasık
yıllık 455 milyar dolardır
1.5--Hastalık, zararlı ve
yabancı otlara karsı mücadelede çesitli yöntemler uygulanmaktadır.
1.5.1--Bu yöntemler
içerisinde en fazla uygulanan kimyasal mücadeledir. Günümüzde gelinen nokta,
kimyasal ilaçlar kullanılarak yapılan tarımın sürdürülebilir olmadıgı ve
tarımda alternatif yöntemlerin uygulanması gerektiğini ortaya koymaktadır.
1.5.2--Örnegin; DDT’nin kesfinden önce, 1940’ların basına kadar zararlılar tarafından üründe meydana gelen kaybın dünya ortalaması %7 iken, 1980’lerin sonuna dogru ürün kaybı %13’e yükselmiştir
6--Kenevirde zararlı Soğan-sak nematodu ile bulaşık bitki artıklarının toplanması zararını azaltıcıdır
7-- dogal düsmanların kitle salımı
ile de zararlı popülâsyonunu baskı altında tutulabilmektedir. Trichogramma türlerinin
sebze, tarla ve diger ürünlerindeki zararlılara karsı salımı örnek olarak
verilebilir
5--Yabancı otlar da hastalık ve zararlıların konukçularıdır. Bazı türler yumurta bırakmak için bunları tercih eder. Örneğin Bozkurt (Agrotis spp. (Lep.:Noctuidae)) ve Scarabaeidae familyası türleri yumurtalarını yabancı otlar üzerine veya yakınına bırakırlar.
5.1--Bu yabancı otların uygun
zamanda yok edilmesi populasyonu azaltır. Ancak tarla kenarındaki yabancı
otların faydalılar ile tozlayıcı arılar için barınak yeri olduğu da
unutulmamalıdır.
5.2--bitki kalıntılarının
yakılması yerine toplanıp bir yere yıgılması, yoncanın 15-20 günlük
periyotlarla serit halinde biçilmesi gibi uygulamalar dogal düsmanların
korunmasını saglayacak uygulamalardır
8--Yabancı otların kontrolü
için ekim nöbetinde tek yıllık kültür bitkisinin çok yıllıkla yer degistirilmesi,
bitkilerin sık ekildigi ve gölgelemenin yogun oldugu kültür bitkisiyle seyrek
ekilen kültür bitkisinin rotasyonu, yazlık ve kıslık ekilen kültür bitkilerinin
rotasyonu önemlidir
8.1--Yabancı otlarla mücadelede
bu otlarla beslenen ve doğal düşman olarak adlandırdığımız böcek, patojen
(fungus, bakteri vb.), nematod, koyun, kaz, balık, salyangoz gibi canlıları
kullanarak yabancı otların populasyonlarını bize zarar veremeyecek kadar
azaltmak esastır.
8.2--Tüm yabancı ot mücadele
yöntemlerinde olduğu gibi biyolojik mücadelede de hedef yabancı otları yok
etmek değil, zarar vermeyecekleri düzeyde tutmaktır.
8.3--Böceklerle bulaşık bitki
ve ürün artıklarının yok edilmesi bir sonraki ürünü koruyucu bir önlemdir.
8.4--Yabancı otlar da hastalık ve zararlıların konukçularıdır. Bazı türler yumurta bırakmak için bunları tercih eder. Örneğin Bozkurt (Agrotis spp. (Lep.:Noctuidae)) ve Scarabaeidae familyası türleri yumurtalarını yabancı otlar üzerine veya yakınına bırakırlar. Bu yabancı otların uygun zamanda yok edilmesi populasyonu azaltır. Ancak tarla kenarındaki yabancı otların faydalılar ile tozlayıcı arılar için barınak yeri olduğu da unutulmamalıdır.
8.5--Kök-ur nematodları ile
bulaşık tarla veya seralarda bitkilerin bulunmadığı sıcak aylarda 15 gün ara
ile en az 2 kez yapılan derin toprak işlemesi en önemli savaş yöntemidir.
8.6--Çekirge yumurtaları
toprağı belleyerek veya pullukla sürerek yok edilebilir
9—Yabancı Otlarla
Mücadele:Yabancı ot olarak Amaranthus
cinsine karşı:
9.1-- Tayland’da Amaranthus spinosus L. türü ile mücadelede
herbisit kullanımının yerine Hypolixus truncatulus (F.) (Coleoptera:
Curculionidae) türünün ikame edildiği belirtilmektedir.
9.2-- Paraguay’da Epicauta leopardina Haag
(Coleoptera:Meloidae)’ın Amaranthus’lar üzerinde ağır zararlara neden olduğu ve
biyolojik mücadele potansiyeli olan faydalı bir böcek olarak göz önüne
alınmasının gerekliliğini vurgulamıştı
9.3-- Amaranthus cinsine mensup Avrupa’da 10-30,dünyada ise
yaklaşık 60 yabancı ot türü bulunmaktadır
9.4-- Amaranthus spp. Türkiye’de kültür bitkilerinde sorun
oluşturan yabancı otların en önemlileri arasında yer almaktadır.
9.5-- Avrupa’da Amaranthus spp. üzerinde biyolojik mücadele potansiyeli olan böcek türleri ile ilgili yapılan literatür çalışmalarında 21 Amaranthus türü üzerinde 241 böcek türü tespit edilmiştir.
9.5.1--Bu türlerden de
çoğunun Coleoptera (65 tür) ve Lepidoptera (58) takımına ait olduğu vurgulanmıştır
9.6—Melanagromyza amaranthi (Diptera: Agromyzidae) türünün büyük bir biyolojik mücadele potansiyelinin olduğunu belirtmiş- bu türün Venezuella’da kaydedilen 13 Amaranthus türünden en yaygını olan A. dubius Ex. Thall. ile beslendiğini de kaydetmişlerdi
9.7—Güney Arizona’da
Amaranthus cruentus L. Tohumlarında beslenen ve erken sezonda şiddetli zarara
neden olan Conotrachelus seniculus LeConte (Coleoptera:Curculionidae)’nin bu
yabancı otun tohum üretimini engellemek için uygun bir biyolojik mücadele etmeni
olduğunu kaydedilmiştir.
10--Bütün Ürünlerin
Üretiminde Lepidoptera larvaları zararlısına
karşı Bacillus thuringiensis (B.t.patojeni kullanılabilir.
11-- Pembekurt (Pectinophora gossypiella (Saund.) (Lep.:Gelechiidae))’un kışlayan larvalarının hasattan hemen sonra biçme ve yakmayla, sonbaharda ise sürüm yapılarak yok edilmesi uzun süre etkili olur.
12--Depolarda zararlı Carda cautella (Walker) (Lepidoptera: Phycitidae) ve Ephestia kuehniella Zeller (Lepidoptera: Pyralidae) gibi bazı güve türlerinin mücadelesi için parazitoit,Habrobracon hebetor (Say) Hymenoptera: Braconidae) kullanılabilir.
13--San Jose kabuklubiti Quadraspidiotus perniciosus Comst. (Homoptera: Diaspididae)’ne karsı Prospaltella perniciosi Tower (Hymenoptera,Aphelinidae) kullanılabilir.
14--Defne beyazsinegi, Parabemisia myricae (Kuwana) (Hemiptera: Aleyrodidae)’e karsı Eretmocerus debachi Rose and Rosen (Hymenoptera: Aphelinidae) ithal edilen diğer faydalı böceklerdir.
15-- Kök-ur nematodları alüvyonlu toprakları sever, toprak
altı zararlısı Mayıs böcekleri Kök-ur nematodları ve Haziran böcekleri
(Polphylla spp.) kumsal toprakları sever.
15.1--Zararlıların bu özellikleri
dikkate alınarak bu zararlılara duyarlı bitkiler bu tip topraklarda özellikle
bulaşık olan bölgelerde yetiştirilmemeli veya toprak yapısına ve özelliğine
uygun anaçlar seçilerek bitkiler daha sağlıklı ve kuvvetli yetiştirilmesi
sağlanır
15.2- Lepidoptera takımından Noctuidae, Geometridae ve
Syphingidae familyalarına ait türler, Coleoptera ve Diptera türleri toprakta
pupa olur ve larvaları toprakta yaşar.
15.2.1--Bu türlerin çoğu da
toprağın 10-20 cm derinliğinde bulunur. Derin sürümle bu böcekler yüzeye
çıkarılır ve predatörler, sıcak, güneş ışığı, kuraklık gibi etkenlerle
karşılaşır.
15.3--Toprağın toprak kökenli
fungal, bakteri, virüs ve nematod gibi zararlılar ile bulaşık olmaması gerekir.
Bulaşık toprakların sulama veya sel suları ile taşınması önlenmelidir
16--Toprağın pH değeri de
önemlidir. Elateridae familyası türleri hafif asit topraklarda yaşar.
16—Gübreler:
16.1-- Potaslı gübreler bitkilerin hücre çeperlerinin
kalınlaşmasına neden olur. Bu nedenle sokucu-emici ağız parçalarına sahip
böcekler bu durumda fazla zararlı olamazlar. Bu nedenle zararlılara karşı
bitkilerin potasyum ile gübrelenmesi önerilebilir.
16.2--Fosforlu gübreler
bitkilerde gen eratif gelişmeyi teşvik eder. Potasyum ile birlikte bitkilerde özellikle
sokucu-emici ağız parçalarına sahip böceklere karşı dayanıklılığın artmasını
sağlar.
16.3—Kireç yada kireçli
gübreler toprak asitliliğini giderir. Özellikle pancar sineği gibi asitli
toprakları tercih eden zararlıların populasyonları azalır.
16.4--Fazla azotlu gübre
kullanılan topraklarda Ekin başaksineği ve birçok bitkide zararlı olan
tripslerin verdiği zarar daha fazladır.
16.5--Aşırı azotlu gübreleme
sebzede beyazsinek sorununu arttırır.
16.6--Her yıl tarlalara uygulanan hayvan gübreleri ve organik artıklar Danaburnu ve Haziran böceği gibi zararlıların çoğalmasına neden olabilir. Bu tür gübrelerin münavebeli olarak kullanımı zararlı yoğunluğunu azaltır.
16.9--Gübreleme yaparken çiftlik gübresi kullanılacak ise bu gübrenin iyice yanmış olması gerekir. Çünkü birçok yabancı otun tohumu, taze çiftlik gübresi ile bahçeye taşınabilmektedir.
17--Sulama-Drenaj:
17.1--Meyve bahçeleri ve sebze tarlalarında suyun birikmesine engel olmak için drenaj yapılmalı ve toprağın havalanması sağlanmalıdır.
17.2--Toprak kökenli hastalıkların
sorun olduğu meyve bahçelerinde veya sebzelerde damla sulama yapılmalıdır.
17.3—Sulama suyu ve gübreler
ağaçların kök boğazına değil, taç izdüşümlerine verilmelidir.Sebzelerin kök
boğazına yakın verilmemelidir.
17.4--Birçok tür sulamadan sonra tarlaya akın eder ve mücadele zorlaşır. Örneğin, Pamuk yaprakkurdu (Spodoptera littoralis (Boisd.))ve Pamuk çizgili yaprakkurdu (S.exigua (Lep.:Noctuidae)) erginleri yumurtlama döneminde ise sulanmış pamuk tarlalarını tercih ederler.
17.4.1--Bu zararlıların biyolojisi takip edilerek sulama zamanlarının ayarlanması mücadeleyi kolaylaştırır.
17.5--Tarlada zamanında ve yeterince sulama yapılırsa Patates güvesi zararı azalabilir.
17.6--Uygun bir sulama ile topraktaki çatlaklar kapanır ve tarla yüzeyi nemli kalır. Böylece ergin ve larvaların toprağa girmesi engellenir. Bunun aksine hatalı sulama yapıldığında toprak sıkışır, oluşan yarıklardan zararlı kolayca toprağa girer ve yumruları koyar.
17.7--Bazı zararlılar aşırı
nemli topraklardan hoşlanır. Örneğin Collembola zararından kurtulmak için
toprağı iyi drene etmek, kanallar açarak nemi azaltmak önerilebilir.
17.8--Yoncalığın ilk biçimden
7 gün önce sulanması ve biçimden 7-10 gün sonrasına kadar su verilmemesi Yonca
hortumlu böceği larvalarının çoğunu öldürür.
17.9--Aşırı sulama beyazsinek ve Pamuk yaprakkurdu populasyonunu arttırdığı için kaçınılmalıdır.
17.10--Sarı çayakarı zararını önlemek için akşam geç ve sabah erken saatlerde hava serin iken sulama yapılmalıdır.
18--Dikim
Seyrekliği: Sık ve kuvvetli yetiştirilen
yoncalıklarda ise larva gelişmesi gecikmektedir. Çiçek tripsi ise sık ekilen pamuklarda
daha zararlı olduğu için pamukların önerilen sıra aralıklarında yetiştirilmesi
gerekir
19--Nem-Sıcaklık:
19.1--
Dayanıklı
bir yonca varyetesinde yaprak bitlerinden Macrosiphum pisi Kltb.
(Hom.Aphididae)’nin ölüm oranı düşük sıcaklıkta daha çoktur.
19.3-- Sulak bölgelerde nem yüksek olduğundan sokucuemicilerin zararını arttırır. Örneğin, Sarı kırmızı kabuklu bit (Aonidiella aurantii (Maskell.) (Hom.:Diaspididae)) orantılı nemi fazla olan kıyı bölgelerde daha fazla zararlıdır.
19.4--Bazı böcekler ışıktan
kaçar ve ancak geceleri toprak yüzüne çıkar Örneğin, Agrotis tırtılları. Diğer
bazıları ışığa yönelir ve bazı renkleri tercih ederler.
19.5--Böcekler 3600 A0
(ultraviyole)’dan 7200 A0 (kırmızı)’a kadar olan dalga boyundaki ışıktan
etkilenirler.
19.6--Örneğin 3650 A ’luk
ultraviole ışığı en fazla uyarandır. Dalga boyu 4920 A ’ dan 5150 A ’ a kadar
olan ışıkta (Maviden yeşile) uyarı daha az,sarı ve kırmızıda ise uyarı çok
zayıftır. Böceklerin çeşitli dalga boyu uzunluğundaki renklere karşı tepkileri,
ışığın şiddet farkından veya görme hücrelerinin absorbsiyon farkından ileri
gelir
19.7--Pas
hastalığına yakalanmış buğdayların çekirgeler tarafından arandığı bilinmektedir.
20—Ekim Nöbeti:
20.1--Patates bitkisi
Telkurtlarına karşı hassas olup populasyonun fazla olduğu yerlerde ardından
yonca yetiştiril mesi oldukça etkilidir.
20.4--Lahana galböceği [Ceutorrhynchus pleurostigma (Marsh.) (Col.:Curculionidae)] ile bulaşık arazilerde üstüste lahana, karnabahar ve turp dikilmemelidir.
21--Örtü Bitkileri:
21.3--
Ceviz
bahçesinde örtü bitkisi olarak yetiştirilen hububatlar yaprak bitleri ve
Coccinellidler için uygun bir barınak oluşturur. Hububatların erken dönemde
(yaprakbitleri tam olgunlaşmadan ve Coccinellidler'in beslenmesi için uygun
döneme gelmeden) biçilmesi halinde Coccinellidler'in bahçe dışında besin
araması ve dağılmalarına neden olmuştur. Bunun sonucunda da Ceviz ağaçlarında
yaprakbiti yoğunluğu patlatabilir.
21.4-- Örtü bitkileri aynı zamanda yabancı otların
çimlenmesini ve çıkışını önler. Allelopatik etkiler ile çevresinde yabancı ot
gelişmesine izin vermez.
21.5.1--
Örtü bitkisi olarak şalgam yetiştirilmesi halinde yabancı otlara etkisi
% 73-85 oranında olmuş; Phytium spp. Hastalığının azalmasına
neden olduğu saptanmıştır.
53.6--Yoncanın Sclerotium
rolfsii hastalığını önlemede önemli olduğu belirtilmiştir.
53.7--Örtü bitkisi seçilirken
yerli floraya öncelik verilmelidir. Çünkü bu çevreye uyum sağlamış doğal
düşmanların çoğalmasını sağlar. Örtü bitkilerinin şerit halinde yetiştirilmesi,
biçilmesi veya sürülmesi bu işlerin zamanlaması doğal düşman populasyonunun
destekleyici ve zararlı populasyonunu azaltıcı şekilde yapılmalıdır.
2—Baklagil Üretiminde Biyolojik Mücadele:
2.1—Baklagil-Türe Özgü
Bilgiler:
1--Sonbaharda erken ekilen baklalar zararlı ortaya
çıktığında bitki dokuları sertleşmiş ve gelişme tamamlanmış olduğundan Bakla
yaprakbiti (Aphis fabae Scop.Hom.:Aphididae)) zararından kolay kurtulur.
1.1—Baklagil Üretiminde Chilo
partellus Swinhoe- Sesamia inferens Walker- Chilo sacchariphagus Bojer- Chilo
auricillus (Duggen)- Helicoverpa armigera (Hübn.) zararlılarına karşı
Trichogramma chilonis Ishii parazitodi kullanılabilir.
1.2—Bezelye-Bezelye tohum böceği (Bruchus pisorum
(L.)(Col.:Bruchidae)) zararını azaltmak için ürün olgunlaşınca hemen hasat
edilmelidir.Fasulyede de benzer durum söz konusudur.
3—Nohut Üretiminde Spodoptera litura (F.)- zararlısına karşı Telenomus remus Nixon parazitodi kullanılabilir.
4—Bamya Üretiminde Earias sp zararlısına karşı Chelonus
blackburni Cameron larva parazitodi
kullanılabilir.
5—Fasulye Üretiminde Aphis craccivora (Koch) zararlısına karşı Cheilomenes
sexmaculata (Fabricius) predatörü kullanılabilir.
6.1—Fasulye Üretiminde Aphis gossypii
Glover) zararlısına karşı Cheilomenes sexmaculata (Fabricius) predatörü kullanılabilir.
6.2—Fasulyenin erken hasat
edilmesi Fasulye tohumböceği (Acanthoscelides obtectus (Say)) zararından kurtulunmasını
sağlar.
7—Nohut-Bezelye Üretiminde Helicoverpa
armigera (Hübn) zararlısına karşı Ha NPV
patojeni kullanılabilir.
2—Baklagil Tarımı-Genel
Bilgiler:
1--fiğ, bakla, bezelye gibi
bitkilerle ara ziraat toprağın gübrelenmesi ve faydalıların barınmasını
sağladığı için önerilir
1.1--Sonbaharda erken ekilen
baklalar zararlı ortaya çıktığında bitki dokuları sertleşmiş ve gelişme tamamlanmış
olduğundan Bakla yaprakbiti (Aphis fabae Scop.Hom.:Aphididae)) zararından kolay
kurtulur.
1.2--Geç ekilen fasulyelerde
Baklagil tohum böcekleri (Bruchus spp. Col.:Bruchidae) zararı daha az
olmaktadır.
2--Baklagilleri de içine alan,
yöreye uygun bitkilerle ekim nöbetine gidilmeli, karısık (alternatif sıralara)
ekim sistemi uygulanmalıdır.
2.1--Bu yöntem, toprağı dinlendirmesi yanında bitki saglıgı açısından da yararlar saglamaktadır.
2.2--Baklagiller, topraktaki organik madde miktarının artmasına ve aynı zamanda topraktaki canlıların çogalmasına,aktivitelerinin artmasına da olanak saglarlar.
2.3--Fasulye gibi bazı
bitkilerin baklagiller ile birlikte ekiminde topraktan alabilecegi azot miktarı
daha da artabilir.
2.4--Mısır-fasulye birlikte ekiminin
azot tasarrufu sagladıgı ortaya konulmustur
3-- Karısık ekim monokültür tarımın söz konusu problemlerini azaltabilecek, modern tarıma uyumlu ekonomik ve ekolojik bir tarım teknigi olup, bu çesitlilik bazı zararlı böcek türlerinin yoğunluğunun azaltılmasında etkili olmaktadır.
3.1--Ayrıca, karışık ekim
sistemleri, çesitlilige baglı olarak yabancı otların büyüme alanlarını
kapatarak daha iyi rekabet etmektedir.
3—Meyve-Elma-Şeftali-Turunçgil-Zeytin Vs Üretiminde Biyolojik Mücadele:
1—Meyve Ağaçları-Türe Özgü
Bilgi:
1—Elma-Elma pamuklu biti, Eriosoma lanigerum (Hausmann) (Homoptera:Pemphigidae)’zararlısına karşı parazitoiti Aphelinus mali (Haldeman) (Hymenoptera: Encyrtidae) kullanılabilir.
1.1--Elma bahçelerinde
baklanın örtü bitkisi olarak kullanılması durumunda Elma iç kurdu'nun %36.1
oranında zarar yaptığı, örtü bitkisi olmaması halinde ise %45 oranında zarar
yaptığı belirlenmiştir.
1.2--Kanlıbit
(Pterochloroides pesicae (Chol.)), ilkbahar aylarında elma ağaçlarında sürgün
ve dallarda koloni halinde bulunan Elma pamuklubiti (Eriosoma lanigerum
(Hausm.)) nimf ve erginleri bir eldiven veya tel fırça yardımıyla elle ezilerek
öldürülür.
1.3--Elma gövdekurdu
(Synanthedon myopaeformis (Bork.) (Lep.:Sesiidae)) ile bulaşık elma
bahçelerinde kabuklardaki larvalar kış döneminde bıçakla temizlenmeli ve açılan
yaralar macunla kapatılmalıdır.
2—Badem-Badem içkurdu (Eurytoma amygdali End.(Hym.:Eurytomidae) ile bulaşık bahçelerde hasat sırasında veya kış aylarında ağaçlar üzerindeki ve yere dökülen kurtlu bademleri toplayarak yakmak veya çok derin bir şekilde toprağa gömmek zararlıya karşı etkilidir.
2—Ceviz-Ceviz bahçesinde örtü bitkisi olarak yetiştirilen hububatlar yaprak bitleri ve Coccinellidler için uygun bir barınak oluşturur. Hububatların erken dönemde (yaprakbitleri tam olgunlaşmadan ve Coccinellidler'in beslenmesi için uygun döneme gelmeden) biçilmesi halinde Coccinellidler'in bahçe dışında besin araması ve dağılmalarına neden olmuştur. Bunun sonucunda da Ceviz ağaçlarında yaprakbiti yoğunluğu patlatabilir.
3—Gül-Gül filiz arısı (Syrista parreyssi Spin. Hym.:Cephidae) ile mücadelesinde güllüklerde kış temizliği yapılırken zararlının içinde kışladığı özü yenmiş kuru gül dalları özün bulunduğu kısımdan kesilerek hemen yakılmalıdır.
4—Guava Üretiminde
Biyolojik Mücadele:
1—Guava Üretiminde Maconellicoccus
hirsutus (Green zararlısına karşı Cryptolaemus
montrouzieri Mulsant predatörü
kullanılabilir.
2—Guava Üretiminde Ferrisia
virgata (Cockerell) zararlısına karşı Scymnus coccivora Aiyar predatörü
kullanılabilir.
3—Guava Üretiminde Planococcus sp) zararlısına karşı Nephus
regularis (Sicard) predatörü kullanılabilir.
5—İncir-Kanlı balsıra (Ceroplastes rusci L.(Hom.:Coccidae))'nın sorun olduğu incir bahçelerinde potaslı gübre kullanımı üremesini önler.
6—Kiraz-Kirazda ise yaprak pireleri önemli bir zararlı
durumunda olmasına karşın mycoplasma benzeri organizmaları taşımaları nedeniyle
önemli bir zararlı durumunda olup kışın soğuk dönemde örtü bitkisi olarak
yetiştirilen yonca ve üçgülde çoğalmaktadır.
7--Şeftali bahçelerinde zararlı olan Rosellinia kök çürüklüğü (Rosellinia necatrix Prill.) ağır ve su tutan topraklarda daha fazla zarar vermektedir.
7.1--Şeftali karalekesi
(Cladosporium carpophilum Thuem)’nin sorun olduğu yörelerde bahçe kurarken
erken yetişen çeşitler tercih edilmelidir.
7.2--Şeftali bahçelerinde zararlı olan Bakla zınnı (Epicometis hirta (Poda) (Col.:Scarabeidae)) sabahın erken saatlerinde hareketsiz olurlar. Bu nedenle, erginlerin az hareketli oldukları sabahın erken saatlerinde, ağaçların altına çarşaflar serilmeli ve ağaçlar kuvvetlice silkelenerek, ergin böceklerin çarşafın üzerine düşmesi sağlanmalı ve düşen böcekler toplanarak öldürülmelidir.
7.2.1--Ayrıca, ağaçların
altına, mavi renkli kaplar veya leğenler yerleştirilir ve bu kaplar yarısına
kadar su ile doldurulur. Ergin böcekler, mavi renge yönelerek, kapların
içindeki suya düşer. Düşen böcekler, her gün toplanarak yok edilir.
7.3--Şeftali güvesi (Anarsia
lineatella Zell.(Lep.:Gelechiidae)'na karşı bulaşık sürgünler haftada bir 8-10
cm uzunluğunda kesilip larva ile birlikte yok edilmelidir.
8--Turunçgil Üretiminde Biyolojik Mücadele:
1-- Turunçgil unlubitinin
biyolojik mücadelesi için kullanılan parazitoid Leptomastix dactylopii How. ile
predatör yani avcı böcek Cryptoleamus montrozieri Muls.’dir.
1.1--Söz konusu faydalı
böcekler kısı geçiremedigi için her yıl bahar aylarında salımları
yapılmaktadır.
2--turunçgil alanlarında
zararlı Torbalı kosnilin avcısı bir gelin böceginin, Rodolia cardinalis (Muls)’in
anavatanı Avusturalya’dan getirilerek Kaliforniya-ADB’de turunçgil alanlarına
yerlestirilmesi ile biyolojik mücadele yapılmıstır.
2.1--Daha sonra ülkemize de Kaliforniya’dan getirilen bu faydalı böcek Turunçgil alanlarımıza yerleşmiş ve ilaçlı mücadeleye gerek kalmadan Torbalı kosnili baskı altına alabilmektedir.
3--Turunçgil alanlarında zararlı olan Turunçgil beyazsinegi,Dialeurodes citri (Ashm.) (Homoptera: Aleyrodidae)’nin biyolojik mücadelesi için avcı böcek Serangium parcesetosum Sicard (Coleoptera: Coccinellidae)’nın Gürcistan ve Dogu Karadeniz Bölgesinden getirilip Akdeniz ve Ege Bölgesine salınarak adaptasyonu saglanmıs ve zararlı kontrol altına alınmıştır
4-- Turunçgillerde zararlı Bakla zınnı (Epicometis hirta
(Poda) (Col.:Scarabaeidae)) erginlerinin daha hareketsiz olduğu sabahın erken
saatlerinde ağaçlar altına çarşaf serilerek ağaçlar silkelenir ve düşen
erginler toplanır
9—Üzüm-Asma güneye bakan yamaçlarda iyi yetişir, kumsal ve
kıraç toprağı sever, % 60 tan fazla kum içeren topraklarda savaşı çok güç olan
Filoksera [Viteus vitifolii (Fitch.)(Hom.:Phylloxeridae)] yaşayamaz.
9.1—Asmalarda Asma ağustos
böceği savaşında tesadüfen seçilen 100 adet yumurta bırakılmış dalın %50 sinde
yumurtalar pembe renk aldığında dal kesme işlemine geçilir.
9.1.1--Yara yerlerinin altından
kesilen dallar güneş altında bırakılarak 24 saat içinde dalların suyunun
çekilmesi ve yumurtaların ölmesi sağlanır.
9.1.2--Bu işlem genellikle
ağustos’ta başlar ve 12-13 gün içinde biter.
9.1.3--Ayrıca sabah uyuşuk halde
bulunan erginler elle toplanıp imha edilir.
9.1.4--Bu da haziranın son
haftası başlayıp temmuz sonu biter.
9.1.5--Asma ağustos böceği
nimfleri gelişmesini 5 yılda tamamladığı için zararlı ile bulaşık bir bölgede
yapılacak savaş en az 5 yıl üst üste sürmelidir.
10—ZeytinÜretiminde
Biyolojik Mücadele:
1-- Zeytin bahçelerinin ağır, su tutan topraklarda,
havasız ve nemli yerlerde tesis edilmemesi gerekmektedir.
2--Zeytin halkalı leke
hastalığı (Spilocaea oleagina (Cast) Hughes ve Zeytin yara koşnili bu tip
toprakları sever.
3--Zeytin sineği pupalarının imhası için kış aylarında toprağın derince sürülmesi, zarar periyodu boyunca 3-4 günde bir yere düşen kurtlu zeytinlerin toplanması önemlidir.
2—Meyve Ağaçları-Genel
Bilgi:
1--Yabancı otların taşınmasında
önemli bir yeri olan çiftlik gübrelerinin kullanılması halinde iyice yanmış
olmaları gerekir.
2--Fidanlıklarda ve meyve bahçelerinde mücadelesi çok zor
olan toprakaltı zararlıları yumurtalarını bırakmak için hububatlı ve otlu
yerleri tercih ettiklerinden ot temizliğine önem verilmeli, hububat ara tarımı
yapmamalı, ama özellikle sonbaharda derin sürüm yaparak larvaları kuşların etkisine bırakmayı ihmal etmemelidir
3--Meyve bahçelerinde yabancı otlarla mücadelede en önemli yöntem toprak işlemesidir. Çok yıllık yabancı otların sorun olduğu durumlarda toprak işleme sayısının arttırılması, bu yabancı otların zayıf gelişmesine neden olacağından faydalıdır.
3.1--Birçok meyve
hastalıkları, meyve sineği ve meyve kurdu ile mücadelede yere düşen kurtlu veya
hastalıklı meyveleri toplamak ve yok etmek ile etkili bir
savaş yapılmış olur İyi
budanmış, her tarafı güneş gören ağaçlar daha sağlam olur
3.2--Meyve ağaçlarında Altın
kelebek (Euproctis chrysorrhoea L.) savaşında de kışın ağaçlar üzerinde bulunan
kışlık yuvaların makasla kesilerek toplanması ve bahçeden uzaklaştırılması
gerekir.
4--Meyve ağaçlarında Dut Kabuklubiti, Pseudoulacaspis pentagona (Trag.-Tozz.) (Homoptera: Diaspididae)’ne karsı Prospaltella berlesei How. (Hymenoptera:Chalcididae),
5--Birçok meyve hastalıkları,
meyve sineği ve meyve kurdu ile mücadelede yere düşen kurtlu veya hastalıklı
meyveleri toplamak ve yok etmek ile etkili bir
savaş yapılmış olur İyi
budanmış, her tarafı güneş gören ağaçlar daha sağlam olur.
6-- San Jose kabuklubiti (Quadraspidiotus perniciosus
(Comst.)) savaşında budama ve budamadan kalan artıkların yakılması önerilir.
7--Zararlılar için barınak
oluşturabilecek kuru dalların budanması ve kavlamış kabukların soyulup yakılması
örneğin Scolytidae türlerinin zararını önler.
7.1--Benzer şekilde kışın
bağlarda budama yapılırken kabuklar soyulup yakılırsa Unlubit yoğunluğu önemli
ölçüde azalır.
8--Hastalıklı bitki köklerinin
hiç kök parçası kalmayacak şekilde topraktan tümüyle çıkarılarak yok edilmesi
gerekir
9-- Roselinia kök çürüklüğü hastalığının sorun olduğu
bahçelerde ilkbaharda ağaçların kök boğazları kalın köklere kadar açılarak,
hava almaları sağlanmalıdır.
9.1--Bu hastalığın sağlam
ağaçlara bulaşmasını önlemek amacıyla bahçede bulaşık ve sağlam kısımlar
arasına 1 m derinliğinde hendek açılmalı, çıkan toprak bulaşık tarafa
atılmalıdır.
10--Akdeniz meyvesineği,Elma içkurdu gibi zararlılardan
zarar görmüş meyveler yere dökülürler.
10.1--Bu meyveler bahçelerde toplanıp
derin çukurlara gömülmek suretiyle zararlı populasyonları önemli ölçüde
azaltılmış olur.
11-Meyve ağaçlarında zarar yapan Amerikan beyaz kelebeği
(Hyphantria cunea Drury (Lep.:Arctiidae) ile savaş için kısa gövdeli ağaçlara
bırakılan yumurta paketleri toplanıp imha edilmeli, haziran ve ağustosta H.
Cunea ile bulaşık ağaçlar üzerinde ağ içinde bulunan larva kümeleri kesilip
yakılmalıdır
12--Meyve ağacı dipkurtları (Capnodis spp.
(Col.:Buprestidae)) ile savaşında da sabahın erken saatlerinde dibine dökülmüş
ve sap dibi yenik yapraklı fidanlar hızla sarsılarak yere dökülen erginler
toplanıp yok edilmeli, ağacın etrafındaki yüksek boylu otlu bitkiler yok
edilmeli, kabuklubit sorunu yoksa gövdelere kireç sürülerek yumurta bırakması
engellenmelidir.
3—Pamuk Üretiminde Biyolojik Müacedele:
1—Pamuk Üretiminde Chilo
partellus Swinhoe- Sesamia inferens Walker- Chilo sacchariphagus Bojer- Chilo
auricillus (Duggen)- Helicoverpa armigera (Hübn.) zararlılarına karşı
Trichogramma chilonis Ishii parazitodi kullanılabilir.
1.1--Pamuk Üretiminde Helicoverpa
armigera (Hübn.) zararlısına karşı Trichogramma brasiliensis (Ashmead)
parazitodi kullanılabilir.
2—Pamuk Üretiminde Spodoptera
litura (F.)- zararlısına karşı Telenomus remus Nixon parazitodi kullanılabilir.
3—Pamuk Üretiminde Earias sp
zararlısına karşı Chelonus blackburni Cameron larva parazitodi kullanılabilir.
4—Pamuk Üretiminde Pectinophora gossypiella (Saund.) zararlısına
karşı Apanteles angaleti Muesebeck larva parazitodi kullanılabilir.
5—Pamuk Üretiminde yaprak biti-yumuşak vücutlu bözekler zararlısına
karşı Chrysoperla carnea (Stephens) predatör kullanılabilir.
6—Pamuk Üretiminde Aphis
craccivora (Koch) zararlısına karşı Cheilomenes sexmaculata (Fabricius)
predatörü kullanılabilir.
7—Pamuk Üretiminde Aphis
gossypii Glover) zararlısına karşı Cheilomenes sexmaculata (Fabricius)
predatörü kullanılabilir.
8—Pamuk Üretiminde Helicoverpa armigera (Hübn) zararlısına karşı Ha
NPV) patojeni kullanılabilir.
9—Pamuk Üretiminde Spodoptera litura (F.) zararlısına karşı S/NPV
patojeni kullanılabilir.
10--yaz aylarında yaprak
bitlerinin ve bazı lepidopter yumurtalarının predatörü olan Chrysoperla carnea
(Steph) erginlerinin beslenmesi için pamuk tarlalarına sadece sekerli su
pülverize edilir
11--Pamuk saplarının
parçalanması ve sürülerek toprağa gömülmesi sonbahar populasyonunu % 95
azalttığı için en etkili savaş yöntemidir.
12--sonbahar sürümü
genellikle tütün,pamuk ve sebzede zararlı olan yeşilkurtun (Heliothis spp.)
kışlayan pupalarının büyük kısmını yok eder ve gelecek ilkbaharda çıkacak ergin
sayısını azaltır.
13--Aşırı sulama beyazsinek ve Pamuk yaprakkurdu populasyonunu arttırdığı için kaçınılmalıdır.
14--Dikim
Seyrekliği: Sık ve kuvvetli yetiştirilen
yoncalıklarda ise larva gelişmesi gecikmektedir. Çiçek tripsi ise sık ekilen pamuklarda
daha zararlı olduğu için pamukların önerilen sıra aralıklarında yetiştirilmesi
gerekir
15--Erken ekim ve erken yetişen çeşitlerin yetiştirilmesi de erken hasat olanağı vereceğinden sonbaharda tarlanın işlenmesine zaman ve imkan vereceği için pamukta pembekurt mücadelesi için önerilir.
16--Pamukta erken ekim ve bunun sonucu erken hasat
pamuklarda Pembe kurt zararının az olmasını sağlar.
17--Pamuk hasatından sonra saplar tarlada bırakılmamalı ve
hemen çırçırdan geçirilme lidir. Bu uygulamaların yapıldığı alanlarda Pembe
kurt sorunu yaşanmamaktadır.
3—Sebze Üretiminde Biyolojik Müacedele:
1—Sebzeler-Türe Özgü
Bilgiler:
1--Domates Üretiminde
Biyolojik Mücadele:
1.1—Domates Üretiminde Chilo
partellus Swinhoe- Sesamia inferens Walker- Chilo sacchariphagus Bojer- Chilo
auricillus (Duggen)- Helicoverpa armigera (Hübn.) zararlılarına karşı
Trichogramma chilonis Ishii parazitodi kullanılabilir.
1.2--Çeltiğin domates
tarlalarında örtü bitkisi olarak yetiştirilmesi ile yabancı ot sorununun
olmadığı saptanmıştır.
1.2.1-- Örtü bitkisi olarak şalgam yetiştirilmesi halinde
yabancı otlara etkisi % 73-85 oranında olmuş; Phytium spp. Hastalığının azalmasına
neden olduğu saptanmıştır.
2—Lahana-KarnabaharÜretiminde Biyolojik Mücadele:
2.1—Lahana Üretiminde Plutella
xylostella zararlısına karşı Trichogrammatoidea bactrae(Nagaraja) larva parazitodi kullanılabilir.
2.2—Lahana-Karnabahar
Üretiminde Plutella xylostella L zararlısına karşı Cotesia plutellae
(Kurdjumov) larva parazitodi
kullanılabilir.
2.3--Lahana kelebekleri (Pieris spp. (Lep.:Pieridae)) ve
Trichoplusia ni (Hübner) zararını azaltmak için lahanalar olgunlaşınca hemen
kesilmelidir
2.4--Lahana galböceği [Ceutorrhynchus pleurostigma (Marsh.) (Col.:Curculionidae)] ile bulaşık arazilerde üstüste lahana, karnabahar ve turp dikilmemelidir.
3—Patates Üretiminde
Biyolojik Mücadele:
3.1—Patates Üretiminde Phthorimoea operculella Zeller zararlısına karşı Chelonus blackburni Cameron Larva parazitodi kullanılabilir.
3.2—Patates Üretiminde Phthorimoea operculella Zeller zararlısına
karşı Copidosoma koehleri Blanchard Larva parazitodi kullanılabilir.
3.3—Mildiyönun sorunu olduğu
alanlarda patates tarımının sabah ve akşam çiğ tutmayan, güney yöne bakan tarlalarda
yapılması tercih edilmelidir.
3.4--Patates güvesi (Phthorimaea operculella Zell.(Lep.:Gelechiidae))'ne karış savaşta hasatın zamanında yapılması böylece yumruların topraktan çıkarılıp tarladan uzaklaştırılması en önemli kültürel önlemdir.
3.5--Patates böceği’nin ergin ve larvaları büyük olduğu
için kolayca görülebilir. Küçük alanlarda larva ve erginleri toplayarak yok
etmek, yumurtalarını ezmek, oldukça etkilidir.
2—Sebzeler-Genel Bilgi:
1—Sebze Üretiminde Chilo
partellus Swinhoe- Sesamia inferens Walker- Chilo sacchariphagus Bojer- Chilo
auricillus (Duggen)- Helicoverpa armigera (Hübn.) zararlılarına karşı
Trichogramma chilonis Ishii parazitodi kullanılabilir.
1.1--Sebze Üretiminde Helicoverpa
armigera (Hübn.) zararlısına karşı Trichogramma brasiliensis (Ashmead)
parazitodi kullanılabilir.
2—Sebze Üretiminde Spodoptera
litura (F.)- Spodoptera exigua zararlısına karşı Telenomus remus Nixon
parazitodi kullanılabilir.
3—Sebze Üretiminde Spodoptera litura (F.) zararlısına karşı S/NPV
patojeni kullanılabilir.
4--Şalgam, havuç ve lahana artıklarının
çürüyen kısımları sebze sinekleri için yumurtlama yeri olarak tercih edilir. Bu
nedenle tarlada artık bırakılmamalıdır.
5--sonbahar sürümü genellikle
tütün,pamuk ve sebzede zararlı olan yeşilkurtun (Heliothis spp.) kışlayan
pupalarının büyük kısmını yok eder ve gelecek ilkbaharda çıkacak ergin sayısını
azaltır.
6--Yazlık sebzelerin ve
ayçiçeğinin sökümünden sonra tarlaların sonbaharda işlenmesi çok miktarda
Bozkurt larvasını öldürür.
7--Kavun ve hıyarda zararlı
Kavun kızılböceği Rhaphidopalpa foveicollis Luc. (Col.:Chrysomelidae)'nin kışı
geçirmek üzere diyapoza giren erginlerini yok etmek için tarlanın kış
öncesinden veya erken ilkbaharda derin sürülmesi önerilir.
8--Çayır tırtılı Loxostege
sticticalis (L.) Lep.:Pyralidae) ile mücadelesinde de derin sürüm ile toprağa gömülen
pupalardan kelebek yüzeye çıkamaz.
3—Şekerkamışı-Şeker Pancarı Üretiminde Biyolojik Mücadele:
1—Şekerkamışı Üretiminde
Chilo partellus Swinhoe- Sesamia inferens Walker- Chilo sacchariphagus Bojer-
Chilo auricillus (Duggen)- Helicoverpa armigera (Hübn.) zararlılarına karşı
Trichogramma chilonis Ishii parazitodi kullanılabilir.
1.1--Şekerkamışı Üretiminde Chilo
sp zararlılarına karşı Trichogramma exiguum Pinto &Platner parazitodi
kullanılabilir.
2--Şekerpancarı alkali
topraklardan hoşlanır, asit topraklarda yetiştirilirse Pancar sineği çoğalarak
daha fazla zarar yapar
3—Süs Bitkileri Üretiminde
Biyolojik Mücadele:
1—Süs Bitkileri Üretiminde Maconellicoccus
hirsutus (Green zararlısına karşı Cryptolaemus
montrouzieri Mulsant predatörü
kullanılabilir.
2—Süs Bitkileri Üretiminde Ferrisia
virgata (Cockerell) zararlısına karşı Scymnus coccivora Aiyar predatörü
kullanılabilir.
3—Süs Bitkileri Üretiminde Planococcus
sp zararlısına karşı Nephus regularis (Sicard predatörü kullanılabilir.
3—Tahıl-Hububat-Buğday-Arpa-Pirinç-Mercimek-Mısır vs Üretiminde Biyolojik Mücadele:
3.1—Tahılda Türe Özgü
Bilgiler:
1--Mercimek tarlaları ekime hazırlanırken derin sürülerek gelecek yılın ergin Apion (Apion arrogans Wenck.(Col.:Curculionidae) populasyonunu azaltmak olasıdır.
2—Mısır Üretiminde
Biyolojik Mücadele:
2.1.1--Mısır Üretiminde Chilo sp zararlılarına karşı Trichogramma exiguum Pinto &Platner parazitodi kullanılabilir.
2.2-- Mısırkurdu’na karsı
kullanılan yumurta parazitoiti Trichogramma evanescens Westwood salımları önemlidir.
2.3--Mısır kurdu (Ostrinia
nubilalis Hübn.(Lep.:Pyralidae)) kışı mısır saplarında geçirir. Hasattan sonra
kalan artıklar toplanıp yok edilmelidir.
2.4-- sonbahar sürümü genellikle tütün,pamuk ve sebzede zararlı olan yeşilkurtun (Heliothis spp.) kışlayan pupalarının büyük kısmını yok eder ve gelecek ilkbaharda çıkacak ergin sayısını azaltır.
2.4.1--Derin sürüm Mısır
kurdu'nun larvalarını toprak yüzeyine çıkartarak doğal düşmanlarla karşılaşmasını
ve iklim unsurlarına maruz kalmasını sağlar.
2.4.2--Ekin güvesi (Syringopais temperatella (Led.) (Lep.:Scythridae)) ile mücadele etmek için tarlanın biçilmesinin ardından iki kez en az 10 cm derinlikte sürüm yapmak yumurta ve tırtılları için çok etkilidir.
2.5--Karadeniz’de erken
ekilen mısırlarda Mısır kurdu 1. döl bulaşması %90 iken normal ekimde %35
olmakta, geç ekimde ise bulaşma olmamaktadır. 2. döl bulaşması ise geç ekimde erken
ekimden daha çok olmaktadır
2.6--Mısırın erken hasat edilmesi Mısır biti (Sitophilus zeamais Motsch.)’nin zararından kurtulunmasını sağlar.
2.7--Mısır kurdu kışı tarlada kalan mısır sapları içinde geçirir. Pembe kurt kışı tarlada kalan veya yere dökülmüş kör, yani açılmamış pamuk kozalarında geçirir. İşte hasat sonrasında tarlada kalıntıların yok edilmesi, bazı aletler yardımıyla parçalanıp pullukla gömülmesi, yukarıdaki gibi zararlıların populasyonlarının önemli düzeyde düşürülmesine neden olacak bir kültürel önlemdir
3--Pirinç-Çeltik Üretiminde Tryporyza incertulus (Walker) zararlısına karşı Trichogrammatoidea bactrae(Nagaraja) parazitodi kullanılabilir.
3.1--Pirinç-Çeltik Üretiminde
Pectinophora gossypiella (Saund.) zararlısına karşı Chelonus
blackburni Cameron Larva parazitodi
kullanılabilir.
4—Buğday-Pas hastalığına yakalanmış buğdayların çekirgeler tarafından arandığı bilinmektedir.
4.1--Bir bitkide zararlının zararı başlamadan hasadın yapılması ile zararın önüne geçilebilir. Örneğin, Buğday saparısı hasat geciktirildiğinde larvanın buğday saplarını kesmesi sonucu tüm ürün toprağa döküleceğinden zarar büyük olur.
4.2--Ekinlerin erken hasat
edilmesi süne zararını azaltabilir.
4.3--Buğday zararlısı Ekin
koşnili [Porphyrophora tritici (Bodenh.) (Hom.:Margarodidae)] ile savaşda bitki
nöbetleşmesi etkilidir.
5--Soya ve yerfıstıgı sıraları arasında mısır gibi tampon bir bitki yetistirildiginde hastalıga neden olan patojenin yayılma hızının azaldıgını tespit edilmistir
3.2—Tahıl-Genel Bilgi:
1--sonbahar sürümü genellikle
tütün,pamuk ve sebzede zararlı olan yeşilkurtun (Heliothis spp.) kışlayan
pupalarının büyük kısmını yok eder ve gelecek ilkbaharda çıkacak ergin sayısını
azaltır.
2--Ekin güvesi (Syringopais
temperatella (Led.) (Lep.:Scythridae)) ile mücadele etmek için tarlanın
biçilmesinin ardından iki kez en az 10 cm derinlikte sürüm yapmak yumurta ve
tırtılları için çok etkilidir.
3--Ülkemizde hububatın önemli zararlısı olan Süne’nin yumurta parazitoidi Trissolcus spp.’nin kısı bazı ağaç kabukları altında geçirdigi, agaçlık alanların oldugu yerlerde parazitlenme oranlarının yüksek oldugu ve sünenin problem olmadığı bilinmektedir.
4--Avrupa’ da kışlık arpa ve
buğdayda sonbahar ekimi yapılarak yaprakbiti zararı düşük seviyede
tutulmaktadır.
5--Tarla bitkilerinde zararlı
akarlarla bitki nöbetleşmesi yapılarak mücadele edile bilir.Örneğin buğday,
yulaf ve arpada zararlı Kırmızıbacaklı hububat akarı [Penthaleus majör (Duges)(Acarina:Penthaloidae)]’nın
zararı aynı tarlaya 2 yıldan fazla üstüste hububat ekilmeyince önlenebilir.
3—Yem Bitkileri-Geven-Yonca-Sorgum Üretiminde Biyolojik Mücadele:
1-- Geven (Astralagus spp.) bitkisinin altında humuslu ve
hafif bir toprak bulunacak olursa daha çok Süne barınır. Toprak killi veya
sertse bu bitkiler altındaki Süne sayısı da daha az olur.
2--Yoncalığın ilk biçimden 7 gün önce sulanması ve
biçimden 7-10 gün sonrasına kadar su verilmemesi Yonca hortumlu böceği larvalarının
çoğunu öldürür
3--Dikim Seyrekliği:
Sık ve kuvvetli yetiştirilen yoncalıklarda ise
larva gelişmesi gecikmektedir. Çiçek tripsi ise sık ekilen pamuklarda daha zararlı
olduğu için pamukların önerilen sıra aralıklarında yetiştirilmesi gerekir
4-- Dayanıklı bir yonca varyetesinde yaprak bitlerinden Macrosiphum
pisi Kltb. (Hom.Aphididae)’nin ölüm oranı düşük sıcaklıkta daha çoktur.
5—Sorgum Üretiminde
Biyolojik Mücadele:
5.1--Sorgumun arasına ekilen börülce ve mungo fasulyesinin yalın sorgum parsellerine oranla önemli ölçüde yabancı ot popülâsyonunu azalttıgı tespit edilmistir
5.2-- Benzer sekilde farklı bitki türlerinin karısımı ile
ortaya çıkan biyolojik çesitlilik bazı zararlı türler ile hastalıkların
azalmasına ve yararlı böceklerin de artmasına etki yapmaktadır
5.3—Sorgum Üretiminde Chilo
partellus Swinhoe- Sesamia inferens Walker- Chilo sacchariphagus Bojer- Chilo
auricillus (Duggen)- Helicoverpa armigera (Hübn.) zararlılarına karşı
Trichogramma chilonis Ishii parazitodi kullanılabilir.
5.3.1--Sorgum Üretiminde Chilo sp zararlılarına karşı Trichogramma exiguum Pinto &Platner parazitodi kullanılabilir.
5.3.2--Bazı sorgum çeşitleri
ise Rhopalosiphon maidis Fitch. (Hom.:Aphididae)’e karşı düşük sıcaklıkta daha
hassastır. Bununla birlikte bir çok böcek türü yüksek sıcaklıkta daha hareketli
olduğundan daha fazla zarar yapar
5--Örtüaltı Sebze Yetiştiriciliğinde Biyolojik Mücadele:
1--beyaz sinek (BS) (Trialeurodes vaporariorum Wetw., Bemisia tabaci
Genn.(Hom.Aleyrodidae),
1.1-- Macrolophus caliginosus Wgn. (Heter.: Miridae)
zararlıyı genellikle baskı altına aldığından koruyucu önlemler alınmalıdır.
1.2--Sarı yapışkan tuzaklar
kullanılmalıdır. Predatörün bulunmaması halinde beyaz sineğin düşük (1
larva/yaprak<) yoğunluğunda M. caliginosus 1 adet/m2, zararlının bulunduğu
bölgeye dağıtılması ile başarılı bir savaş yapılabilir.
1.3--Beyazsinek yoğunluğu 5
adet/yaprak ulaştığında Encarsia formosa Gahan (Hym.:Aphelinidae) 1
parazitoid/5 beyaz sinek larvası oranında salınır. M. caliginosus ile E.
formosa birlikte kullanılabileceği ve birbirlerinin etkisini arttırdıkları
belirlenmiştir.
1.4--Ayrıca, zararlı
yoğunluğu bitki başına 2-3 larva veya pupa olduğunda Deraeocoris pallens Reut.
(Het.: Miridae) 2 avcı/1m bitki sırası olacak şekilde salım yapılabilir.
1.5--Bu yararlı türlerin
tercih ettiği bitkiler (zambak, civan perçemi, dereotu, yabani havuç, kimyon,
rezene, kişniş, üçgül, maydanoz, kadife çiçeği, nane, yonca) çevrede
bulundurulmalıdır.
2--yaprak galeri sineği (YGS) (Liriomyza trifolii (Burges), L.bryoniae (Kaltenbach) ), L. huidobrensis (Blanchard) (Dip.:Agromyzidae)),
2.1--Diglyphus isae (Walker)
(Hym.:Eulophidae)'nin D. isae zararlıyı doğal olarak baskı altına aldığından,
yararlıyı koruma ve yoğunluğunun arttırılması önlemleri alınmalıdır.
2.2--Sarı yapışkan tuzaklar
kulla nılmalıdır. Bitkilerin alt yapraklarının alınması gerektiğinde parazit
erginlerinin çıkışından sonra yapraklar toplan malıdır.
2.3--Yaprak
galerisineklerinin tercih ettiği yazlık ve kışlık bitkilerde ve bazı yabani
otlarda bu zararlının paraz itoidi de bu bitkilerde yıl boyunca varlığını
sürdürmektedir. Bu bitkiler Fasulye, hıyar, lahana, sarmısak, Ahrysanthemum
spp., Emilia sonchifolia, Galinsoga parviflora, Sonchus asper, Amaranthus
retroflexus, Portulaca oleracea, Hydrocotile umbellata ve Datura stramonium
olup tarımsal çevrede bulundurulmalıdır.
2.4--Yaprak
galerisineklerinin yoğunluğu 10 larva/yaprak olduğunda, D. isae 5-30
parazitoid/10m2 oranında kullanılabilir.
3--kırmızı örümcek (KÖ) (Tetranychus cinnabarinus (Boisd.), T. urticae Koch. (Acarina:Tetranychidae), trips (Thrips tabaci Lindeman, Frankliniella occidentalis (Pergande)(Thys.Tripidae))
3.1-- Kırmızıörümcek üzerinde etkili olan (Scymnus spp.,
Stethorus spp., Chrysoperla carnea Steph., Scolothrips longicornis Priesner,
Typhlodromus pyri Scheuten, Orius niger (W.) (Hemip.:Anthocoridae), Deraeocoris
spp.) yararlı türlerin korunması gerekmektedir.
3.2--Bu yararlıların
kışlaması ve yazlaması için çit ve ağaç altlarındaki yaprak döküntülerinin
kasım-nisan arasında bozulmaması ve çevrede akasya, dut gibi kaba kabuklu
ağaçlarının bulundurulması sağlanmalıdır.
3.3--Beslenmeleri ve
sığınmaları için beyazsinek bölümünde sözü edilen bitkilerin çevrede
bulundurulması gerekir.
3.4--Serada uygun sıcaklık ve
nem olmalıdır. Kırmızıörümcek yoğunluğu 5 adet/yaprak olduğunda, Phytoseiulus
persimilis A.-H. (Acari:Phytoseiidae), domateste 1/20 avcı/av; hıyarda 1/40
avcı/av oranında salınır.
3.5--Patlıcan, hıyar ve
fasulyede doğal olarak etkili olan S. longicornis ve T. pyri'nin ile Scymnus
spp., Stethorus spp.'in biyolojik savaşda kullanılma olanaklarının
araştırılması gerekmektedir.
4--yaprak biti (YP)(Aphis gossypii Glover, Macrosiphum euphorbia (Thomas), Myzus persicae Sulzer) (Hom.:Aphididae),
4.1-- Yaprakbitini baskı altında tutan (Coccinellidae
türleri, C. carnea, Deraeocoris spp., O. Niger, Sphoerophoria rüppelli
(Wiedeman) ve S. scripta (L.) (Diptera:Syrphidae), Aphidoletes aphidimyza
(Rondani)) (Dip.:Cecidomyiidae) türler korunmalıdır. Serada uygun sıcaklık ve
orantılı nem olması sağlanmalıdır.
4.2--Yaprakbiti, özellikle
erken ilkbaharda zararlı olduğundan yararlı türlerin de ilkbaharın başında
kültür bitkilerinde bulunmaları sağlanmalıdır. Bu amaçla bu dönemde nektar ve
ballı madde sağlayan, erken çiçek açan veya kışın yetişen bol çiçek açan kültür
bitkileri veya yabani otların, çit bitkilerinin ve ağaçların çevrede
bulundurulması sağlanmalıdır.
4.3--Yaprakbitine karşı
etkili bir biyolojik savaş etmeni belirlenmemekle birlikte A. colemani ve A.
aphidimyza üzerinde yapılan ön çalışmalar ümitvar sonuçlar vermiştir
4.4-- A. aphidimyza'nın, seraya çok geç (yaprakbiti
yoğunluğu ekonomik eşiği geçtikten sonra) gelmesi ve serada çok az bir süre
bulunmasına karşın yaprakbitini yoğunluğu nu önemli oranda azalttığı
saptanmıştır. A. aphidimyza'nın yaprakbiti yoğunluğunun ekonomik eşiğine yak
laştığında salınması ile başarılı bir savaş yapılabileceği düşünülmektedir.
5--Domates pas akarı (DPA) Aculops lycopersici (Massee) (Acarina:Europhyhidae)'dır.
5.1--Pronematus ubiguitus
(McG.) (Acarina:Thydaidae)'un serada bulunması halinde Domates pas akarı'yı
baskı altına aldığı; M. caliginosus'un da zararlı popuplasyonunda etkili olduğu
saptanmıştır.
5.2--Bu predatörlerin
korunması için gerekli önlemlerin alınması gerekmektedir.
5.3--Domates pas akarı'nın
sorun olduğu seralara P. umbiquitus'un yerleştirilmesi; M. caliginosus
populasyonunun korunması yerinde olur.
6-- Trips: Tripsler genellikle avcı türler (O niger, Aelotrips collaris Priesner (Thys.:Thripidae), Amblyseius spp. (Acarina:Phytoseiidae) tarafından baskı altına alınmaktadır. Yukarıda bahsedilen önlemlerin alınması tripsin doğal düşmanları için de geçerlidir. Bu türlerden Amblyseius spp'un patlıcanda başarılı olmadığı belirlenmiştir.
7-- Pis kokulu yeşil böcek: Zararlı entegre zararlı yönetiminin uygulandığı
seralarda önemli bir zararlı konumuna gelmiştir. Bu zararlının yumurta
parazitoidlerinin etkili olduğu belirlenmiştir. Yumurta parazitoidleri için
beyazsinek te belirtilen bitkilerin çevrede bulunmasının yanısıra serada uygun
nemin sağlanması gereklidir. Erginler toplanarak imha edilebilir.
8--Örtüaltı sebze
yetistiriciliginde Sera beyazsineği [(Trialeurodes vaporariorum (Westwood)]’ne karsı
Encarsia formosa Gahan’nın düsük oranda (0.25–2 adet/bitki) periyodik salımı
örnek olarak verilebilir.
Kaynak:
1--GOÜ. Ziraat Fakültesi
Dergisi, 2008, 25(2), 19-27-Sevcan (Coskuntuncel) Öztemiz-Zirai Mücadele Arastırma
Enstitüsü, Adana
2-- SAMSUN VALİLİĞİ-Gıda Tarım ve Hayvancılık İl Müdürlüğü-Organik Tarım ve Bitki Koruma Açısından Organik Tarımda Kullanılacak Yöntemler-Burhan HEKİMOĞLU-Mustafa ALTINDEĞER-Ziraat Mühendisi-Ziraat Mühendisi-Samsun