Küresel Isınma-Çölleşme- Orta Asya Çöl Olma Yolunda:

1—Daha önce yapılan bilimsel araştırmalar iklim değişiminin, Orta Asya’nın iklimini tamamen değiştirdiğini ve her şeyden önce sıcaklık ve kuraklık evrelerini sıklaştırdığını göstermişti. Son araştırma ise iklim değişiminin Orta Asya’nın iklim bölgelerini de önemli ölçüde değiştirdiğini ve genişlettiğini gösterdi.

2--Nebraska-Lincoln Üniversitesi’nden Qi Hu meslektaşı Zi- hang Han (Lanzhou Üniversitesi) çalışmaları için, 1960 yılın-dan bu yana Orta Asya’da kaydedilen sıcaklık ve yağış verilerini değerlendirdi. Araştırmacılar ayrıca 1960-1980 yılları arasındaki iklim bölgelerinin genişlemesini 1990-2020 yılları arasındaki genişlemelerle karşılaştırdılar.

2.1--Sonuçlara göre diğer yerlerde olduğu gibi Orta Asya’daki yıllık ortalama sıcaklıklar artmış. Şöyle 1990 yılından sonraki 30 yıl içinde 0,6 ile 17 derece artmış sıcaklıklar. Buna paralel olarak yağışlar da birçok bölgede önemli ölçüde azalmış.

3--Bilim insanlarının açıkladığı gibi sıcaklık artışı ve kuraklık kombinasyonunun iklim bölgeleri üzerinde büyük etkisi var.

3.1--1980’den bu yana yaşanan en önemli değişim, çöl ikliminin Kuzeye ve Doğuya kayması. Bu değişim, Kuzey Özbekistan ve Kırgızistan’ın ılıman enlemleri, Güney Kazakistan ve ayrıca Batı Çin’deki Junggar Havza’sının kuzey ve doğu kenarları boyunca belirgindir diyor araştırmacılar.

3.2--Bu bölgelerde yazlar iyice kurak geçmeye başladı ve yağmur ise sadece soğuk kış aylarında yağıyor. Buna paralel olarak kuzeydeki bozkır iklimi de aynı oranda kuzeye doğru genişlemiş. Özellikle de Çin’deki Xinjiang bölgesinin kuzeyinde bozkırlar genişlemiş ya da çöle dönmüş.

3.3--Dağların yüksek kesimlerinde kar yerine daha çok yağmur yağdığında, ilkbaharda eriyen buzullardan akan su miktarı da azalmaktadır. Bu durum 20 ila 30 yıl kadar devam ettiği taktirde dağdaki buzullar ve kar örtüsü tamamen kaybolabilir. Bu da bölgede yaşayanların, ciddi bir susuzlukla karşı karşıya kalacakları anlamına geliyor.

Kaynak: HBT Sayı 331- 4 Ağustos 2022