Mars-Marsın Atmosferinden
Elde Edilen Karbondioksitten Oksijen Üretmek:
1--NASA’nın Mars’ta oksijen üretmeyi amaçlayan bir deneyinde MOXIE (The Mars Oxygen In- Situ Resource Utilization Experiment) adlı cihazla bir astronotun 100 dakika solumasına yetecek miktarda oksijen üretildi. Gelecekte Mars’a gönderilecek insanlı görevler için bir ümit ışığı yakan bu sonucun ardından deneyin daha büyük ölçekte yürütülmesi aşamasına geçildi.her biri bir saat süren yedi üretim seansı sonucunda toplam 50 gram oksijen üretmeyi başardı.
1.1--Bu da tek bir astronotun
100 dakika solumasına yetecek miktara karşılık geliyor. Cihaz her
bir seansta, Dünya üzerindeki
ortalama bir ağacın oksijen üretme hızına karşılık gelen saatte 6 gram oksijen
üretme hedefine ulaşmayı başardı
2--MOXIE, Mars’ın
karbondioksitçe zengin atmosferinden karbondioksit soğurmak için pompa ve
kompresörler, soğurduğu havanın sıcaklığını 800 °C civarına çıkarabilmek için
de ısıtıcılar kullanıyor. Cihaz daha sonra karbondioksit moleküllerinden oksijen
atomlarını çekerek saf oksijen gazı elde ediyor.
3--NASA ekibi şimdi de
cihazın insanlı Mars görevleri için gerekecek yaşam desteğini sağlamakla
kalmayıp Dünya’ya dönüş roketlerinin çalışması için gerekli oksijeni de
üretebilecek kadar büyük bir versiyonunu üretmek istiyor.
3.1--Ancak NASA’dan Gerald
Sanders, ölçeği büyütmenin önünde aşılması gereken bazı zorluklar bulunduğunu
belirtiyor. Bunlardan biri, cihazın büyük versiyonunun uygun iç sıcaklığını
korurken fazla ısınıp zarar görmesini de engelleyecek şekilde izole
edilmesi.
3.2--Sanders ayrıca insanlı
bir görevi destekleyecek kapasitede bir oksijen üretme cihazının 400 gün
boyunca sürekli çalışması gerektiğini söylüyor. MOXIE’nin üretim seansları ise
sadece birer saat sürdü. Sanders daha büyük bir cihazın yüksek kapasiteli
üretime dayanacak nitelikte bir donanıma da sahip olması gerektiğini vurguluyor
3.3--NASA şu anda insanlı bir
görev için uygun olabilecek ölçekteki donanımları test ediyor. Muhtemelen
yaklaşık 1 metreküplük hacme sahip olan büyük versiyonun Mars’a taşınmasının
sorun çıkarmayacağı düşünülüyor
4—Yorum:İnsanlı mars
görevleri için mars atmosferindeki karbondioksitten oksijen üretmek oldukça
önemli.Moxie bu iş için uygun olabilir.Cihazın marsa üretilmesi oraya taşınacak
3d yazıcılardan üretilecek parçaların robotlarla montajı ile mümkün olabilir
mi.
Kaynak:Tübitak Bilim ve
Teknik-Ekim 2022-Mars’ta Bir Astronota 100 Dakika Yetecek Oksijen Üretildi-İlay
Çelik Sezer