MAKALELER / Atık Yağların ve Elektrik-Elektronik Eşyaların Ekonomik Çıktısı Değerlendirilmeli





Atık Yağların ve Elektrik-Elektronik Eşyaların Ekonomik Çıktısı Değerlendirilmeli:

 

1--Tehlikeli atık yakma tesislerinin yapımı için gereken toplam yatırımın 2004 yılı fiyatlarıyla 853 milyon euro, tehlikeli atık depolama alanları yapımı için ise 110 milyon euro olarak hesaplanmıştır. Aktarma istasyonları yapımı için de yaklaşık 74 milyon euro yatırım öngörülmüş olup, toplam 1 milyar euro’dan fazla bir yatırım planı çıkarılmıştır. Katı atıkların yakılması için de, 16’sı İstanbul, Ankara ve İzmir’de olmak üzere kurulması ta-sarlanan 35 tesisin yatırım Atık Yönetimi Raporu maliyeti 2.8 milyar Avro olarak hesaplanmıştır.

 

1.1--Atık yağların geri kazanımı 1930’lu yıllarda başlamış ve 2’inci Dünya Savaşı sırasında önemli bir artış göstererek günümüze kadar gelişerek devam etmiş. Bugün dünya çapında bu konuda faaliyet gösteren yaklaşık 400 geri kazanım tesisi bulunuyor. Bu tesislerin toplam kapasiteleri bin 800 kt / yıl, bireysel kapasiteleri ise ortalama 2 kt/yıl’dan az olup, çoğunluğu Hindistan, Çin ve Pakistan başta olmak üzere Doğu Asya’da bulunuyor.

1.2--Atık madeni yağların geri kazanılması prosesleri dünyada farklı ülkelerde farklı teknolojilerle yapılıyor. Dolayısıyla farklı teknolojiler farklı maliyetleri getiriyor. Örneğin PETDER’ in 2011 yılında yapmış olduğu fizibilite çalış-

masına göre 80 bin ton/yıl kapasiteli atık yağ tesisi anahtar teslim fiyatı 40 milyon euro iken, TÜBİTAK MAM’ın 2012 de yaptığı 20 bin ton/yıl kapasiteli tesisin anahtar teslim fiyatı 17 milyon Avro olarak öngörülüyor

 

1.3-- Atık yağlar tehlikeli atık olarak tanımlanmalarına rağmen büyük miktarda hammadde geri kazanım potansiyeline sahiptirler. Atık yağdan baz yağ üretimi, ham petrole kıyasla % 67 oranında daha az enerji gerektirir.

 

1.4--1.5 kg atık yağdan benzin, katran ve fueloil gibi ürünler dışında, 1 kg yüksek kalitede baz yağ elde edilebilir, lkg baz yağ üretmek içinse 67 kg ham petrole gerek vardır.

 

1.5--Türkiye’de yılda yaklaşık 250 bin ton atık yağın oluştuğunu söyleyebiliriz; Oluşan atık yağın

20 bin 576 tonu……………..Petrol Sanayi Derneği-PETDER tarafından,

24 bin 424 tonu ise………… Geri Kazanım Tesisleri tara¬fından kayıt altına alınıyor.

 

1.5.1--Türkiye’de 2011 yılında toplamda 45 bin ton atık yağ kayıt altına alınabilmiş, 205 bin tonu ise kayıt dışı kalmıştır.

 

1.6--Türkiye'deki atık yağın hepsinin geri kazanılabilmesi halinde ekonomiye ortalama 410 Milyon lira katkı sağlanacaktır. Ayrıca bunun yanı sıra yaklaşık olarak 150 bin ton ithal baz yağı açığının da kapatılmış olacak.

 

1.7—Atık yağlar konusunda yapılacaklar; Atık Madeni Yağların Kontrolü Yönetmeliği’nde çelişen konuların aydınlatılması, farklı kurumlarm çıkarmış olduğu yönetmeliklerin birbirleriyle tutarlı olması gerekiyor.

 

1.7.1--Devletin, geri kazanım tesislerinden talep ettiği modernleşme ve kapasite artının çalışmaları için bu tesisleri maddi ve manevi olarak desteklemesi gerekiyor. Atık yağ toplama ve taşıma işleri sadece lisanslı bertaraf ve geri kazanım tesislerine ait araçlar tarafından yapılarak, sektörün hammadde sıkıntısı giderilmeli.

 

2—Atık Elektrik-Elektronik Eşyalar; AB genelinde 2005 yılında piyasaya sürülen atık elektrik ve elektronik eşya (EEE) miktan 8,7 milyon ton olup, bu miktarın 2020 yılında yaklaşık 12,3 milyon tona çıkması bekleniyor.

 

2.1--2008 yılı verilerine 10,22 milyon ton EEE piyasaya sürülmüş. Bu miktarın yüzde 32’si yani 3,24 milyon tonu geri dönüşüm amacı ile toplanmış.

 

2.2--AB genelinde en iyi toplama yüzdesine sahip ülkeler

% 72 ile……………. Hollanda,

% 63 ile……………. İsveç ve

% 56 ile…………….. Norveç’tir.

 

2.3--Türkiye genelinde piyasaya sürülen EEE miktarı yaklaşık 700 bin tondur. Bakanlık verilerine göre, 2009 ve 2010 yıllarında lisanslı firmalar aracılığı ile toplanan atık miktarı ise ancak 5,338 tondur.

 

2.4--Türkiye’de atık toplama ve taşıma hizmeti verilen belediyelerden toplanan 24,36 milyon ton atığın;

% 41,3’ü………….. belediye çöplüğünde,

% 9,3’ü ……………büyükşehir belediyesi çöplüğünde,

%1,4’ü …………….başka belediye çöplüğünde,

% l’i ……………….açıkta yakılarak,

% 0,4’ü…………… gömülerek,

% 0,2’si…………… dereye ve göle dökülerek bertaraf edilmiş.

% 44,9’u……………düzenli depolama sahalarına,

% 1,1’i ise…………. komposit tesislerine götürülmüş

 

Kaynak:Ferit Parlak-Dünya Gazetesi




Makalenin İzlenme Sayısı : 154

Eklenme Tarihi : 09.10.2022

Önceki sayfaya geri dön.