Aşırı Sıcakların Ve Kuraklıkların Nedeni Rossby Dalgaları Olabilir:

 1--Uluslararası bir araştırma grubu, 2018 yazında kuraklık ve sel şeklinde görülen olağan dışı hava olaylarının jet akımlan olarak isimlendirilen, küresel ölçekteki şiddetli rüzgâr alanlanyla ilişkili olabileceğini belirledi.

1.1--Isı dalgalan (yüksek sıcaklık ve nemin uzun süre devam etmesi) ve seller gibi olağan dışı hava olaylannm insan hayatını, ekosistemi, tarım ürünlerini ve ekonomiyi olumsuz etkileyen sonuçlan olabiliyor.

1.2--2018 yazında Kuzey Amerika’da,Batı Avrupa’da ve Hazar Denizi çevresinde aşın sıcaklar ve kuraklıklar, Avrupa’nın güney ve doğu bölgeleriyle Japonya’da ise aşın yağışlar ve seller görülmüştü.

1.2.1--Bu tür olaylann nerede ve ne zaman gerçekleşeceğinin doğru bir şekilde tahmin edilmesi hayli zordur. Sonuçlan Environmental Research Letters dergisinde yayımlanan araştırmada bilim insanlan, bu olağan dışı hava olaylarının jet akımlarının yönünde ortaya çıkan değişimlerle ilişkili olabileceğini buldu, jet akımlan, yerden yaklaşık 10 km yükseklikte ortaya çıkan ve batıdan doğuya doğru hareket eden şiddetli rüzgâr alanlandır.

1.2.2--Görece dar olan bu alanlar hayli uzundur.Bu nedenle akarsulara benzetilebilirler, jet akımlan, yakınlanndaki atmosferdeki alçak ve yüksek basınç alanlannı etkiler.

1.2.3--Bu nedenle küresel ölçekteki hava olaylan üzerinde etkilidirler, jet akımları çoğunlukla hızla akan bir nehir gibi belirli bir yönde ve düzenli bir şekilde hareket eder.

1.2.4--Ancak jet akımlannda bazı zamanlarda nehirlerdeld mendereslere benzer şekilde kıvnmlar -Rossby dalgalan olarak isimlendirilir- oluşabilir.

1.2.5--Bu kıvrım bölgelerinde jet akımlarının hızı yavaşlar. Bu durum uzun süren hava olaylannm görülmesine neden olabilir.Örneğin bir bölgede birkaç hafta kalabilen Rossby dalgalan o bölgede sıcak havalarda kuraklığa, yağmur koşullarında ise sele yol açabilir.

2--Son yapılan araştırmada iklim bilimciler 2018 yazının haziran ve temmuz aylannda Avrupa-Asya üzerinde Rossby dalgalarının oluştuğunu belirledi.

2.1--Araştırmada aynca Avrupa’da aşıncı sıcaklann ve kuraklıkların görüldüğü 2003,2006 ve 2015 yıllannda yaz aylannda Rossby dalgalannm oluştuğu anlaşıldı.Elde edilen bilgiler son yirmi yılda bu olayın daha sık gerçekleştiğini ve daha uzun süre etkili olduğunu gösteriyor.

Kaynak:Bilim ve Teknik-Haziran2019-- Dr. Tuba Sarıgül