Su Bilgileri-Genel:
1--Su; sıvı, katı ve buhar
halinde olabilen tek maddedir.Dünyamızın % 70'i sudur.
İçilecek su miktarı toplam su
miktarının % 2.5-2.75 kadarıdır.. İçilecek suyun da % 68.7'si buzullarda
hapsedilmiş vaziyettedir % 30'u da yeraltındaki
kaynaklardadır.
1.1--Hem insan vücudunun hem de beynin % 70'i sudur (Yeni doğmuş bebeklerde bu oran % 78'e kadar çıkar). Dünyadaki su miktarıyla birlikte üçü de aynı oran. Tesadüf olabilir mi?
1.1.1--Bir insan, hiç bir şey
yemeden bir ay dayanabilir. Fakat su içmeden birkaç gün bile dayanamaz (Sakın
denemeyin. Böbreklerinize zarar verirsiniz).
1.2--Orta büyüklükteki bir
buzulu, denize karışmadan eritebilseydik, 1.8 trilyon litre içme suyumuz
olurdu.
1.2.1--Dünyadaki içilebilir
ve içilemez su miktarı, milyonlarca yıl aynı kalmıştır. Ama nüfus artışıyla
birlikte bu istikrar bozulmak üzere.
1.3--Dünya nüfusunun % 85'i
kurak topraklarda yaşamaktadır.
1.3.1--Bütün dünyada ısıyı su
belirler.
1.4--Atmosferimizde buhar halinde olan tatlı su miktarı, bütün dünya nehirlerinin ve göllerinin içerdiği su miktarından fazladır.
1.4.1--Atmosferdeki buharın
tamamı aynı anda dünyaya su olarak düşseydi, bütün dünyanın üzeri (düz bir kara
parçası olduğunu var sayarsak) 2.5 cm kalınlığında suyla kaplanırdı.
2--Dünyadaki su, en büyük
mucizelerden biridir. Bilim hala, yerküremizdeki suyun nereden geldiğine ya da
nasıl oluştuğuna kesin bir açıklık getirememektedir.Molekül yapısı basittir.
İki hidrojen, bir oksijen (H20). Ama içtiğiniz bir bardak suda, 18 değişik su olabilmekte.
Zira İşin içine hidrojenin protiyum, döteryum, ve tritiyum izotopları [atom
numarası aynı, kütle numarası farklı olan atomlar) girince çeşit sayısı da ha
da artabilir.
3-- Yağmurda yürürken kuru
kalan ayakkabınızın içi, kar suyunda ıslanır. Çünkü kar suyu daha incedir yani
vizkozitesi daha yüksektir yani daha akıcıdır.
4--Bazı ülkelerde anne
babaların ailelerine su getirmek için harcadığı zaman, bütün dünyada 200 milyar
iş saatinin israf edilmesi anlamına gelir.
4.1--Sadece Afrika'da
içilebilir suya ulaşmak için harcanan zaman, toplamda 40 milyar saati bulur.Yardım
derneklerinin afrikada su kuyusu açma çabaları oldukça önemli olabilmekte.
4.2--Küresel olarak şişe
sularına harcanan paranın sadece üçte biri, yeryüzündeki her bireye su
götürecek projeleri finanse etmeye yeter de artar.
4.3--Güvenli olmayan sular,
her saat 200 çocuğun ölümüne neden olmaktadır.
5--Bir çocuğun ilk altı ayda
tükettiği su miktarı, bir yetişkinin tükettiği su miktarının yedi katıdır.Kısaca
genel olarak bir çocuğun yetişkine göre daha sağlıklı olduğu düşünülürse su
sağlıktır.
5.1--Susuzluğa en iyi
çarelerden biri de onu tekrar tekrar kullanmaktır. ABD'de pek çok kasaba,
suyunu arıtarak onlarca kez çevrim içinde tutmaktadır. Dünyada kullanılan suyun
% 80'i işlenmeden,
arıtılmadan doğaya salınır. Atık suyu içilebilir hale getirme şampiyonları,
Singapur ve Namibya'dır.
5.2--Belediyelerin tarımda
kullanılmak ve şehir şebekesinde kullanılmak üzere atık ve uygun deniz suyunu arıtaracak
tesisleri öncelikli hale getirmeleri oldukça önemli.
5.3--Gelişmekte olan
ülkelerde suyun % 50'si, şebekedeki sızıntılar nedeniyle kaybedilmektedir. Bu
da, yıllık tahmini 260 milyar dolarlık ekonomik kayıp demektir.
5.3.1--Bütün dünyada, şebeke
sızıntılarından kaynaklanan su kaybı önlenebilseydi, 11 milyondan fazla evin su
ihtiyacı karşılanırdı.
5.4--İyi kapanmayıp damlatan
bir musluk, yılda 9 bin litre su kaybına neden olabilir.
5.5—Suyun % 40-65'i tarım
arazilerinde sulama amacıyla kullanılır. Bazı ülkelerde bu oran, % 90'a kadar
çıkar.
5.6--Bir Kenyalı içme suyuna,
bir Amerikalıdan on kat daha fazla para ödemektedir. Ayrıca bir Amerikalının
evine, 20 litre musluk suyu götürmenin maliyeti sadece 1 çenttir.
5.7--Amerikalılar, günde bir
milyar bardaktan fazla musluk suyu içerler.
5.8--Bir evin ortalama
büyüklükteki yüzme havuzu, 60 bin litre suyla doldurulabilir. Bu suyun 4 bin
litreye yakın miktarı da, buharlaşma ile kaybedilir.
5.9--2025 yılında suya olan
talebin, gelişmekte olan ülkelerde % 50, gelişmiş ülkelerde de % 18 artacağı
hesaplanmaktadır. Üstelik söz konusu yılda, dünya nüfusunun yarıdan fazlası, su
sorunu olan topraklarda yaşıyor olacak.
6--Bir bulaşık makinesi,
yaklaşık on litre suyla yıkama yapar. Aynı miktarda bulaşığı elde yıkarsak, beş
katı daha fazla su harcarız.
7--MÖ 3000'den 2012 yılına
kadar, bütün dünyada su yüzünden 265'ten fazla savaş veya çatışma çıkmıştır.
7.1--263 nehir, dünya
ülkeleri arasında doğal sınır oluşturur.
Kaynak:Para
Dergisi-24-30.03.2019