Geri Dönüşüm-Tekstil-Yeşil Tekstil-Kıyafet Kiralama:

 1-- Adana Alparsan Türkeş Bilim ve Teknoloji Üniversitesi Malzeme Bilimi ve Mühendisliği Doç. Dr. İlkan Özkan, "Geri dönüştürülmüş polyesterin, diğer polyestere göre her yıkamada doğaya 2.5 kat daha fazla mikroplastik saldığını tespit ettik.

1.1--Dönüşüm malzemenin mukavemet düşüklüğü ve oluşan mikro çatlaklar nedeniyle, mikroplastiklerçok daha küçük parçalar halinde doğaya ulaşıyor. Sonrasında da o plastikler su kaynaklarından besin döngümüze giriyor. Geri dönüşümün bu yönüyle çok da çevreci olduğunu düşünmüyoruz.

1.2--Her plastik 1 veya 2. döngüsünde mutlaka doğaya karışır.0 yüzden plastik kullanımını azaltmaya, moda diye kıyafet almamaya, plastiği atık olmadan depozitoyla tekrar tekrar kullanmaya odaklanmalıyız. Mikroplastik oluşumunu azaltmak için gerektiğinde de düşük sıcaklıkta ve yumuşatıcısız yıkama yapmalıyız" diyor.

1.2--Geri dönüştürülmüş PET şişeden elde edilen kumaş ile normal polyesterden üretilen kumaşın mikroplastik pamuğa gore geri aonuşum pamuktan imal edilen ürün çok daha düşük çevresel etkiye sahip çıkıyor. Çevresel etkinin çoğu lif üretiminden kaynaklanır.

1.3--Mesela pamuk. Biyobozunur ve daha sağlıklıdır ama 1 kilo pamuk yaklaşık 8 ton su karşılığında oluşur. Ayrıca kullanılan pestisit kirliliği de cabası. Petrolden ürettiğiniz lifi, yeniden kullanılabilir hale getirirseniz çevresel etkiyi azaltırsınız. Küresel markaların, çevreci hedeflerle bu yönde ciddi eğilimi var.

1.4--Tabii dönüştürülmüş kumaşın mukavemet, tüylenme sorunu ve mikroplastik artışı gibi handikapları var. Kıyafetlerde'yüzde 100 recycle' üretmek zor. Şu anda yüzde 20 oranında gerj dönüştürülmüş lif kullanımı yaygın ve recycle etiketi alınabiliyor.

1.5--Türkiye'de ise bu tip ürünleri tüketici pek tercih etmiyor. Aslında sağlık açısından endişelenecek bir durum yok. Zaten PET'ler 200 derecenin üzerinde eritilerek lif oluşturuluyor.

1.6-- Sadece bir kazaktan her yıkamada ortalama 700 bin mikroplastik lif çıkıyor. Ve bu kirlilik, çamaşır makinesinin tahliye borusundan denizlere gidiyor.

1.7--Pamuk lifi biyo bozunur olduğu için doğaya zarar vermiyor ama polyester ve naylon kumaşlardan çıkanlar, su kaynaklarında birikerek canlı yaşamını zehirliyor.

1.8--Üstelik, giysilerimizin % 60'ı polyesterden. Yani plastik, tekstil sektörü için vazgeçilmez.

2--Giy, at, yenisini al değişmeli-Tekstil endüstrisi; yılda yaklaşık 150 , milyar parça giyişi üretiyor ve tarımdan sonra en büyük ikinci su tüketicisi.

2.1--Sera gazı emisyonlarının % 5'inden sorumlu. Ve bu emisyonun 2030'larda % 60 artacağı hesaplanmış. 2030'a kadar küresel giyim tüketiminin % 63 artacağı tahmin ediliyor. Bu da 500 milyar yeni tişört demek.

2.2--Polyesterden yapılmış bir tişörtün atmosfere saldığı karbondioksit emisyonu; 7.1 kg. 1 kilo saf yünün karbon ayak izi ise 14 kilo.

2.3--Tüm bu olumsuz etkiyi azaltmak için uzmanlar,'yavaş modayı', sadece ihtiyaca yönelik alışverişi ve ikinci el kullanımı öne çıkıyor.

3--Türkiye'de lüks kıyafet kiralama aboneliği sunan girişimlerden biri UnoMoi. Uzun yıllar Kanal D Ana Haber Bülteni sunuculuğu yapan Gözde Atasoy ile Ayşe Kefli'nin kurucusu olduğu platform, aylık 549 lira karşılığında envanterindeki günlük, outdoor,doğumgünü, davet, bohem,hamile gibi çeşitli kategorilerden 4 kıyafet kiralama imkanı sunuyor.

3.1--Kıyafetlerde gerçek kürk kullanılmamasına özellikle dikkat ediliyor. Kiralanan ürünlerse atık oluşumuna karşı kendi üretimleri olan, tekrar kullanılabilir kıyafet çantalarıyla teslim ediliyor. Ürünlerin temizlendikten sonra konulduğu plastik poşetlerse geri dönüştürülmek üzere Ataşehir Belediyesi'ne gönderiliyor.

3.2--Finlandiya'da yayımlanan Environmental Research Letters dergisinde yer alan bir araştırmaya göre ise kıyafet kiralama modeli, kuru temizleme ve ulaşım faktörleri nedeniyle çevre üzerinde hâlâ olumsuz etkilere sahip. Araştırmada, kıyafet kiralama şirketlerinin lojistik süreçlerini daha çevre dostu yöntemlerle değiştirmesi öneriliyor.

4—Bazı markaların uygulamaları:

1--Vigga: Danimarka merkezli marka, aylık abonelikle çocuk, bebek ve hamile giysileri kiralıyor. Bu zamana kadar 130 bin adet giysi döngü içinde kullanılmış.Üretimde su tasarrufu ve daha az sera gazı emisyonu hedefleri var.

2--Rent the Runway: İkinci el lüks i modanın önde gelen aktörlerinden biri k olan marka, 700'den fazla tasarımcının parçalarını aylık kiralama seçenekleriyle sunuyor.

3--İkinci el satış- MUD Jeans: Ürünlerini 12 ay sonunda, yenisiyle değiştiriyor. Demode olma riskini ortadan kaldırıyor. Ürünler yüzde 23-40 oranında kullanılmış ve tekrar m değerlendirilmiş kot kumaşından üretiliyor.

3.1--Patagonia: Sürdürülebilir modanın M öncüsü kabul edilen marka, BM Çevre Programı'nın "Dünya Şampiyonu" ödülünün de sahibi.

4--Depop: İkinci el ürünlerin bizzat kullanıcıları tarafından salış'a sunulduğu popüler çevrimiçi pazar ortamı, 21 milyon kullanıcıya sahip. Türkiye'de de ModaCruz, Gardrops gibi er uygulamalar mevcut.

5--Girlfriend markası denizdeki atık balık ağları ve plastiklerden üretim yapıyor. 25 adet plastik su şişesini geri dönüştürerek ürettiği taytları da ürün gamı içinde yer alıyor.

6--Fangaia deniz yosunundan yapılmış kendi kendini temizleyen tişörtler; kır çiçekleri ile doldurulmuş montlar.

7--Kiğılı CEO'su Hilal Suerdem, “2021/22 Sonbahar-Kış koleksiyonunda geri dönüşümlü tekstil ürünleri kullanmaya hazırlanıyoruz” diyor. Şirket, geri dönüşüme yönelik çalışmalarının önemli bir sonucu olarak plastik şişelerden geri dönüşümle kazanılan liflerden üretilmiş kumaşlarla ‘Recycle Gömlek’ üretiyor. Kiğılf nın toplam satışların içinde bu koleksiyonun payı % 15. Hedef ise bir yıl içinde bu rakamı % 35’e çıkartmak

Kaynak:Gürkan Akgüneş-Milliyet