MAKALELER / Domates-Üretimi ve Domatesin Faydaları






1--Domates Üretimi-İhracatı:

 

1—Yıllık tarla-sera da üretim 12 milyon ton

 

2—Domatesin % 30 u işleniyor.İşlenen domatesin

%80 i……………salçaya

%15 i……………konserveye

%5 i…………….ketçap ve meyve suyuna gidiyor.

 

3—Kalan 8 milyon ton domates taze olarak bütün yıl tüketiliyor.

 

4—Her yıl 500.000 ton domates ihraç ediyoruz.

 

4.1—Domates ihraç eden ülkeler:

ABD…………….3 milyon ton

Meksika…………2 milyon ton

Ürdün……………600 bin ton

Türkiye………….500 bin ton

 

4.2—Toplam 2200 milyon dolarlık narenciye-yaş sebze ve meyve ihracının %13 domates ihracı.Bu ihracın %67 si Rusya ya yapılmakta.


5--Domates en önemli likopen kaynağı olup birçok kanser-hastalıkta faydalıdır.Zeytinyağında hafif pişirilmiş organik domates en yüksek likopen miktarına sahiptir.


6--Türkiye organik domates yetiştirerek kendi ihtiyacını organik olarak karşılayabilir.Organik domates için içinde mikro organizma barındıran organik koyun vs gübresi gerekir.Ülke olarak sentetik gübrelere belli oranlarda organik gübre katma şartı getirilebilir.

 

 Kaynak:Dünya Gazetesi-Olayların içinden



2--Domates Üretiminde Kimyasal Kirlenme:

 

1—Bu çalışmaya konu olan araştırma Süleyman Demirel Üniversitesi ile Çukurova Üniversitesi Ziraat Fakültelerinde ortaklaşa yürüttüğü çalışmada inceleme alanı olarak Antalya ili seçilmiş ve yörede yaygın olan sera üretiminde organik ve kimyasal gübre kullanım düzeylerinin belirlenmesi, kullanılan bu gübrelerin uzun vadede çevre üzerine olabilecek olumsuz etkilerinin tespiti ve alınabilecek önlemlerin ortaya konması amaçlanmıştır.

 

1.1--Yapılan anket çalışmasından elde edilen sonuçlara göre, kimyasal gübrelemenin özellikle domates yetiştiriciliği yapan işletmelerde fazla olduğu, bu işletmelerin %37'sinde fazla kazanç elde edebilmek için her üretim döneminde, organik gübrenin dışında 50 kg/da'dan fazla (N+P205+K20) kimyasal gübre kullanıldığı belirlenmiştir.

 

2--Antalya ilinde yapılan çalışmada, seralarda özellikle kış aylarında kimyasal gübrelerin çok yoğun olarak kullanıldığı, bu nedenle su kaynaklarının özellikle kuyu sularının tehlikeli boyutlarda kirlenebileceği, bitkisel üretim miktarının ve ürün niteliğinin olumsuz olarak etkilenebileceği sonuçlarına ulaşılmıştır

 

3--Yöredeki üreticiler, yetiştirdikleri bitkilerin besin ihtiyaçlarını kısmen organik gübreden sağladıklarını, organik gübre uygulamasının toprak verimliliğini artırdığını ve toprakların fiziksel, kimyasal ve biyolojik özelliklerini iyileştirdiğini belirtmişlerdir

 

4--Ankete katılan yetiştiricilerin %91'inin organik gübre hakkında bilgisi olduğu, organik gübre kullanılan seraların %35'inde ürün artışı sağlaması için, %19'unda bitki besleme için, %15'inde zirai ilaç bayisi tavsiyesine göre ve %31'inde ise kalite, kök gelişimi, toprağı yumuşatma, organik madde eklemek ve toprak ıslahı için organik gübre kullanıldığı belirtilmiştir

 

5--İşletmelerin %54'ünde organik gübreyi ürün artışı ve bitki besleme için kullandıklarını belirtmişlerdir. Kimyasal ve organik gübrenin bir arada ve aşın düzeylerde kullanılmasının, sadece ürün artışı sağlamak amacıyla yapılması çok düşündürücüdür. Gübrenin yarayışlılığı, gübrenin zamanında ve yeterli miktarda verilmesine bağlıdır.Bu da toprak analizleri sonuçları ile tekniğine uygun gübreleme ile olmalıdır.

 

5.1--Antalya bölgesinde yürütülen bir çalışmada, sulan analiz edilen kuyuların %50'sinin nitrat içeriğinin Dünya Sağlık Örgütü (WHO) sının olan 45 mg NO3/L sınırının üzerinde olduğu, nitrat içeriğinin sınınn 3 katından daha fazla, 165 mg NO3/L düzeyine kadar çıkabildiği rapor edilmiştir.

 

5.2--Örtü altı yetiştiriciliğinin son derece yaygın olduğu söz konusu bölgede, kuyu sulannda belirlenen yüksek nitrat içeriği bu çalışmada belirlenen yüksek dozda gübre kullanımı ile paralellik göstermektedir.

 

5.3--Çalışmada belirlenen, 50 kg/da ve altındaki dozlarda gübre uygulaması Avrupa ülkelerinin kullanım düzeyleriyle paralellik göstermektedir. Ancak yine bu çalışmada elde edilen 51-75 kg/da ve hatta bunun üzerindeki gübre kullanım miktarları Türkiye ortalamasının 10 katından daha fazladır. 


5.3.1--Ülkemiz gübre kullanımının ortalama 91 kg/ha olduğu düşünülürse bazı bölgelerde aşın gübre kullanıldığı açıkça görülmektedir.

 

6--Gübrelemenin zamanında ve yeterli düzeyde yapılmasının tek yolu, gübreleme öncesi toprak analizlerinin yapılmasıdır. Yıllardan beri bu sorun dile getirilmesine rağmen üreticiler gereken önemi vermemektedir. Toprak analizi yapılmadan gübre kullanımına gidilmesi gübrenin ekonomik kullanımını engellemekte, maliyetleri artırmakta, ürün kalite ve miktannı azaltmakta, toprağa ve çevreye zarar vermektedir

 

7--Genel olarak, sera yetiştiriciliğinde bitkilerin doğru beslenmesini sağlamak için, üreticilerin rahatça ulaşabilecekleri yakınlıkta ve uygun fiyatlarda bitki ve toprak analizleri yapan laboratuarların kurulması uygun olacaktır.


7.1--Analiz sonuçlarına göre sera bitkilerinin beslenme programlan konusunda onlara yardımcı olabilecek nitelikli ziraat mühendislerinin yetiştirilmesinin gerekli olduğu üreticilerin yetiştiricilikle ilgili çözemedikleri en önemli problemin bitki besleme veya gübreleme olduğu gerçeği; bu konularda üreticilerin resmi veya özel kuruluşların vereceği eğitime ciddi bir şekilde gereksinim duyduğu sonuçlarına ulaşılmıştır

 

8--Anketlerde, işletmelerin %69'unda gübrelemeden önce toprak analizi yaptırmadığı belirlenmiştir. 


8.1--Üreticilerin, %55'i zirai ilaç bayi tavsiyesi, %24'ü tecrübe, %21'nin ise, analiz raporları, bitki ve havanın durumuna göre gübre miktarlarını belirleyerek gübreleme yaptığı belirlenmiştir

 

9--Kullanılan organik gübrenin %36'sı zirai ilaç bayisinden, %45'i gübre pazarından, %19'u ise, hayvancılık işletmeleri ve köylerden elde edilmiştir. 


9.1--Kimyevi gübrenin tamamının ise piyasadaki gübre bayilerinden alındığı belirlenmiştir. Elde edilen bulgulara göre, yörede bulunan zirai ilaç bayilerinin tavsiyesinin üreticiler üzerinde büyük bir etkisi olmaktadır.

 

9.1--Gübre bayilerinin ticari işletmeler oldukları göz önüne alınırsa, bayi kendisine daha fazla kazanç getirecek ürünleri pazarlamakta ve tavsiye ederek yayılmasını sağlamaktadır.

 

10--Bu araştırma sonuçları açıkça ortaya koymaktadır ki bölgede tarımsal bilgi sistemi içinde Tarım il ve İlçe müdürlükleri önemlerini kaybetmiş, bunun yerini gübre bayileri almışlardır.

 

10.1----Özellikle gübre bayileri, çalıştırdıkları Ziraat Mühendisleri aracılığı ile müşterilerine ücretsiz danışmanlık hizmetleri de sunmaktadırlar. Bu ise danışmanlık hizmetinin ticari olarak mal satımı haline dönüştürülmesi ve ticari kaygılarla ihtiyaç fazlası gübrelemenin teşvik edilmesi anlamına gelmektedir

 

11--Üreticiler sulamayı, dolayısıyla gübrelemeyi genellikle bitki veya toprağın durumunu görsel olarak inceleyerek yapmaktadırlar. Bu durum ise su, gübre ve enerjinin etkin kullanılmamasının yanı sıra, çevre kirlenmesi, taban suyunun yükselmesi ve drenaj sorunlarının artmasına, verim ve kalitenin düşmesine yol açmaktadır.

 

11.1--Ankete katılan işletmelerin %29'u organik gübre olarak çiftlik gübresi, %18'i piyasada satılan gübreler , %11'i sıvı tavuk gübresi, %12'si sıvı gübreler ve %30'u ise diğer sıvı ve katı ticari organik gübreleri kullandıklarını belirtmişlerdir. Diğer gübrelere göre daha dikkatli kullanım gerektiren tavuk gübresinin; fazla kullanılması, toprağın fiziksel ve kimyasal özelliklerini olumsuz etkileyecektir.

 

11.2--İşletmelerde kullanılan organik gübre miktarı, ekim alanı en fazla olan domates bitkisinde %87, diğer ürünlerde %13 olarak bulunmuştur. Piyasada satılan organik gübreleri kullanan işletmelerin %36'sının 100 kg/da'dan daha fazla organik gübre kullandıkları belirlenmiştir.

 

 

12—Yorum:

 

12.1—Tarım Bakanlığı gerek Tarım il Md.leri gerek bakanlık internet sistemi ve tarım odaları vasıtasıyla kamuya gerekli bilgilendirme sistemini kurabilir.

 

12.2—Bakanlık Toprak Analiz Laboratuarlarını yeterli sayıda kurup çiftçilere düşük ücret ile analiz yaptırma imkanı sağlayabilir.

 

12.3—Ürünlerin hallere girişinde halde kurulacak laboratuarlarda kalıntı için analiz belgesi istenebilir.Eşik değerlerin üstünde ürünlerin hale girişi kısıtlanabilir


3--Domates-Üretimi ve Domatesin Faydaları:


3.1—Domatesin Faydaları:

 

1--Domatesteki likopen maddesi, hücrelerde gıdaların yakılmasından arta ka-lan pas ve kül olarak tammlanan oksidanlara karşı ciddi bir antioksidan kaynağı.

 

2--Kanseri önleyici niteliği özellikle prostat ve meme kanserinde son araştırmalarla büyük oranda kanıtlanmış durumda.

 

2.1--Domates- Sarmısaklı soğuk sıkım zeytin yağlı dometes püresi yemeklere sos olarak katılabilir.Sızma zeytinyağında hafif pişmiş-sarmısaklı-isotlu Domates püresi-likopen prostat kanseri riskini önlemek için diyet anlamında faydalı olabilir.

 

3--Domatesin karaciğeri alkolün zararlarından koruduğu kesin gibi.


3.2—Dünya Domates Üretimi-ton:

 1—Çin……………..33.911.702

2—ABD…………...13.718.171

3—Türkiye………...10.985.355

4—Hindistan………10.303.000

5--Mısır……………..9.204.097

6--İtalya…………….5.976.912

7--İran………………4.826.396

8--İspanya…………..3.922.500

9--Brezilya………….3.867.655

10--Meksika………..2.936.773

11--Rusya………….1.938.750

12—Özbekistan……1.930.000

 

2—Dekar başına verim:

 

Türkiye………3790 kg

 Dünya……….2759 kg

 2.1-- Serada yapılan domates üretiminde dekar başına 20 bin kg kadar verim alınabiliyor.

 

2.1.1—Bahçede domates yetiştirirken ,dikeceğimiz fidelerde domates tadına varabilmek için herhalde atalık tohum kullanmak-tat ve koku verebilmesi için toprağına bakteri(tadı ve kokuyu vermeye yardım eden) kaynağı olan koyun gübresi katmak ve küçük çaplı hidroforlu damlama sulama sistemi kurmak faydalı olacaktır.

 

2.2-- Sıradan domatesin kg nın 1.5 euroya satıldığı Avrupa ülkelerinde, kaliteli ve aromalı domatesin fiyatı 5.5 euroya kadar çıkabiliyor.

 

3--Domates, yılda kişi başına 80 kg yakın bir miktar ile Türkiye'de en çok tüketilen sebze unvanını koruyor


3.3--Domates Üretimi-Dünya da:


1—Dünya domates üretimi 159 milyon 23383 ton.


2—Dünyada domates üretimi için kullanılan alan 4 milyon734356 hektarda yapılmakta.


3—Çin 985 903 hektarla 1. sırada,Hindistan 865.000 hektarla 2. sırada,Türkiye 269.584 hektarla 3. sırada.


3.1—Çin dünya üretiminin %30.55 ini,Hindistan % 10.58 ini,ABD %7.94 ünü,Türkiye % 6.92 ini karşılamakta.


4—Hektar başına üretimde-verimde ABD ,Türkiye nin 2 katı verime sahip durumda..


5—Üretimde topraksız-tarıma doğru bir gidiş sözkonusu olabilir.Bu teknoloji ile üretim oldukça yüksek verimlere ulaşabilmekte.


6--Uzayda yerleşim yerleri içinde biyosfer yapılacak ve domates yetiştirilecekse bu domatesler kolonin tam sürdürülebilir biyosferi içinde topraksız tarım-suda yetiştirilmesi usulleriyle koloninin atık suyu ile yetiştirilmeleri sözkonusu olabilir.


Kaynakça:Dünya Gazetesi

 


4--Domatesi % 12 Deniz Suyu İle Yetiştirmek-Araştırma:


1--İtalya Pisa Üniversitesinden Cristina Sgherri ve arkadaşları tarafından yapılan bir araştırmada  sulama suyuna %12 oranında deniz suyu karıştırılan kiraz domatesler incelmiş 


1.1--Ve antioksidan kapasiteleri,tatlı suyla  sulananlara kıyasla daha fazla  olduğu saptanmış(domates tuzlu suyun etkilerine karşı antioksidan miktarını artıyor 


1.1--herhalde-birde tuzlu suya acı biber katsanız yine herhalde bundan fazla olur





Makalenin İzlenme Sayısı : 848

Eklenme Tarihi : 11.10.2019

Önceki sayfaya geri dön.