Dizelden %100 Elektrikli Otobüs Dönüşümü:

1--Uluslararası Enerji Ajansı (IEA) 2009 verilerine göre,küresel CO2 salımınım %23’ünden taşımacılık sektörü sorumludur. 1990 yılından beri, taşımacılık kaynaklı CO2 salınımı %32 artış göstermiştir.

2--AB Komisyonu’nun yeni otobüsler için imzaladığı Yeşil Kamu Satın Alım Kuralları Anlaşması’nda, yerel makamların 2025 ve 2030 yılları arasında, gaz veya elektrikle çalışan çevreci araçları tedarik etmeleri istenmiştir.

2.1—Bu durum, hem Türkiye’de hem dünyada fosil yakıtlı araçların trafikten çekilmesine yol açacak, dolayısıyla büyük bir ekonomik kayba neden olacaktır. Fosil yakıtlı araçların trafikten çekilmesi ve yerlerine yeni araç alınması durumu, maliyetlerin yüksek olması nedeniyle sektördeki yatırımcıları oldukça zorlayacaktır.

2.2--Mevcut sıfır elektrikli toplu taşıma araçlarının satın alım maliyeti oldukça yüksektir.Özellikle filo sahibi kamu ve özel sektör toplu taşıma araçlarının aynı anda trafikten çekilmesi ve bu açığın çevreci %100 elektrikli araçlarla kapatılması kısa bir süre zarfında ekonomik olarak olası gözükmemektedir.

2.3--Bu yazıda, 2005 model eski bir dizel otobüsün, gövde,şase ve akslarının orijinal hali korunarak ve eski güç sistemleri olan dizel motor, şanzıman ve yakıt sistemi yerine elektrik motoru, batarya paketleri ve batarya yönetim sistemlerini yerleştirilerek %100 elektrikli otobüse dönüştürülmesinden bahsedilmiştir.

3--Ankara Büyükşehir Belediyesi (ABB) iştirak şirketi olan BELKA A.Ş., 28.11.1988 tarihinde kurulmuş olup, insan gücü, makina gücü ve işçi sağlığı ve iş güvenliği alanında Ankara Büyükşehir Belediyesi’ne hizmet vermektedir.

3.1--BELKA A.Ş, Ankara Büyükşehir Belediyesi’nin; elektrik enerjisi üretim tesislerinin kurulması, bu tesislerin işletmeye alınması ve kiralanması, elektrik enerjisi üretiminin yapılması, üretilen elektrik enerjisinin satılması, her türlü atıkların toplanması, arıtılması, ayıklanması, değerlendirilmesi ve imhası, yer üstü ve yer altı su kaynaklarının de ğerlendirilmesi, ulaşım hizmetlerinin yapılması, personel temini, ve enerji, çevre, sağlık, eğitim, medya, bilişim-network,gıda, turizm, tarım ve organizasyon hizmetlerinin sağlanması amacıyla kurulmuştur. Şu anda 8.000’den fazla personel ve 2.000’in üzerinde araç ve iş makinası ile ABB birimlerine destek hizmeti vermektedir.

4--Tamamıyla BELKA A.Ş. ekibi tarafından yapılan %100 elektrikli otobüse dönüşüm süreçleriyle dönüştürülen otobüs, Seri Tadilat Tip Onay Belgesi alarak, ürün ve üretim süreçleri onaylanmıştır. Böylece dönüştürülen Elektrikli Otobüs, dönüşüm prosesi ve üretim tesisinin uygunluğu onaylanarak, BELKA A.Ş., Türkiye’de Avrupa standartlarında elektrikli otobüse dönüştürme yetkisi alan ilk şirket olmuştur.

4.1--Yapılan bu çalışma, Türkiye ve Ankara Büyükşehir Belediyesi için önemli fırsatlar yaratacaktır. Bu dönüştürme işlemi, Belediye bünyesindeki 5-15 yaş arası araçlara veya kullanım süresi dolmuş ve ağır bakım süreçleri başlamış olan toplu taşıma araçları ile özel sektörün elindeki benzer toplu taşıma araçlarına kolayca uygulanabilecektir.

5--Piyasada satılan yeni elektrikli otobüs fiyatları, istenen teknik özelliklerine bağlı olarak 500-600 bin € (Euro) arasındadır.Dönüşüm maliyeti ise, istenen teknik özellikler ve dönüşecek aracın özeliğine bağlı olarak, bu fiyatların %35-45’i arasında olacaktır.

5.1--Ekonomik ömrünü tamamlamış dizel araçların sadece yakıt giderleri ile bakım ve onarım giderlerinden elde edilecek tasarruflarla dönüşüm yatırımı,ortalama 50 ay sonunda kendini amorti etmektedir.

5.2—Bakım ve onarım giderlerinden elde edilecek tasarruf eklendiğinde,bu süre daha da düşecektir. Araç 3,5 saatte tam şarj edilebilmekte olup, yol ve kullanım koşullarına bağlı ortalama 300 km menzil sağlanmıştır.

6--Türk Patent Enstitüsü’ne; hem dönüşümde kullanılan teknik, yöntem ve sistemlerle dönüşüm esnasında uygulanan süreçleri koruma altına almak amaçlı başvuru 23.12.2020 tarihinde yapılmıştır. Bu tarih itibari ile hem Türkiye’de hem de Avrupa’da dönüşümde uygulanan sistematik ve süreçler tamamen koruma altına alınmış bulunmaktadır.

 7--Projeyle birlikte Ankara hem çevreci, sessiz ve teknolojik ürünle tanışırken, birçok kente örnek olacak bir teknolojinin yaygınlaşma etkisinde de öncülük edecektir.

7.1--Özellikle elektrik motoru, batarya ve batarya paketleme teknolojileri,yazılım gibi sektörlerde, üniversite ve yerli yan sanayi ile uzun süreli iş birlikleri ve geliştirme faaliyetleri; ülkemizdeki, elektronik, makina, malzeme ve bilişim gibi teknoloji alanlarında önemli yerlileştirme ve geliştirme çalışmalarına katkı sağlayacaktır.

7.2--Elektrikli araç endüstrisinin büyümesiyle beraber, lityum iyon pillerin geri dönüşümü de, mevcut dönüşüm projesine ek olarak ileride çalışılacak yeni bir pazar olarak değerlendirilebilir. Dönüştürülen araçlarda kullanılan ve 8-10 sene sonra ömrünü tamamlayacağı bilinen bu tip bataryaların geri dönüşüm çalışması, döngüsel ekonomiye daha fazla katma değer sağlayacaktır.

Kaynak: Dizelden %100 Elektrikli Otobüs Dönüşümü- Dursun Çiçek- Mühendis Ve Makina Güncel -Aralık 2021