Hastanelerde Enerji Verimliliği:

1-- Bu çalışmada, hastaneler özelinde diğer bina tiplerinden farklı olan bazı enerji verimliliği uygulamaları ele alınmıştır.

2--Enerji kullanım yoğunluğu okullarda 262 kWh/m2 iken hastanelerde 786 kWh/m2 olarak bulunmuştur. Energystar programı kapsamında yapılmış olan bir çalışmada ise, EKY hastanelerde 1200-1500 kWh/m2 olarak bulunmuştur.

2.1--Hastaneler en yoğun enerji tüketimine sahip binalar sınıfında  süpermarketlerden sonra ikinci sırada yer almaktadır. “Yeşil Hastane” konsepti son yıllarda önem kazanmaya başlamış ve bu kapsamda Enerji Yönetimi ön plana çıkmış olan kavramlardan birisidir.

2.2--Enerji yönetiminden başka hastanelerde, atık yönetimi,tehlikeli madde yönetimi, su yönetimi, emisyon düzenleme sistemi ve yenilikçi ve çevresel tasarımlar da dikkate alınmalıdır ve bütünsel bir bakış açısı ile hastane tasarlanmalıdır.

2.3--Enerji yönetiminde alınabilecek tedbirler arasında fotovoltaik paneller,verimli aydınlatma sistemleri, ısıl camlar, doğal havalandırma, bina otomasyon sistemi ve bina yalıtımı önerilmiştir .

2.4—Yapılan bir çalışmada 700 yataklı bir hastanede enerji tüketim noktalarında bina otomasyon sistemi uygulaması, HVAC (ısıtma, havalandırma ve iklimlendirme) sistemlerinin kontrolü ve tesisat sistemindeki iyileştirmeler ile yıllık CO2 salımı 4130 ton azaltılmış ve yıllık yaklaşık %25 enerji tasarrufu sağlanmıştır .

2.5--Binaların yeşil bina olarak tasarlanması ve işletilmesi ile konvansiyonel binalara göre enerji kullanımında %24-50, katı atık miktarında %70, su tüketiminde %30-50, bakım maliyetlerinde %13 ve CO2 salımında %33-39 azalma olabileceğini belirtilmiştir.

2.6--Hastanelerde kullanım alanlarında göre incelendiğinde HVAC sistemlerinin toplam elektrik tüketiminin %26.1’ini oluşturduğu bulunmuştur .

2.7--Hastanelerin enerji tüketiminde önemli bir gider HVAC sistemleridir ve bu sistemlerin tasarımı, seçimi ve işletmesinde birçok enerji verimliliği fırsatı bulunmaktadır. Özellikle ameliyathanelerde basınç ilişkilerinin korunması ile yarı debi uygulaması ve yoğun bakımlarda H13 filtre kullanılmadan tasarımların yapılması HVAC sistemleri açısından ele alınabilecek ve geri ödeme süreleri oldukça kısa olan uygulamalardandır.

2.7.1--Ek olarak, Wells-Riley denklemine göre yapılan risk analizinde yoğun bakımların arena tipi değil, tekli odalar olarak tasarlanması ile bulaş riskinin %18’lerden %5’lere düşebildiği gösterilmiştir.

2.8--Basınçlı hava sistemleri de diğer binalarda yoğun olarak bulunmayan ancak, hastanelerde önemli bir enerji gideri kalemidir. Bu sistemlerin uygun tasarımı ve sistem basıncının fiziksel alt yapı imkan veriyorsa standartta belirtilen basınç değerinden daha az bir basınca ayarlanması ve kompresörlerin atık ısılarından ısı pompası ile yararlanılması önemli tasarruf noktalarındandır.

3--Hastaneler, diğer bina tiplerinden enerji tüketimi açısından farklı bir yapıya sahiptir. Enerji kullanım yoğunluğu yüksek olan bu bina tipinde özellikle tasarım ve işletme açısından farklı enerji verimliliği uygulamaları mevcuttur.

3.1--2023 yılına kadar enerji yöneticisi görevlendirmekle yükümlü olan binalarda referans değere göre en az %15 enerji tasarrufu sağlanması zorunluluğu bulunmaktadır. Uygulama rehberinde belirtilen enerji verimliliği uygulamalarına ek olarak, bu çalışmada, hastanelerde diğer binalardan farklı olan bazı enerji verimliliği uygulamaları belirtilmiştir.

3.2--Özellikle bina otomasyonu ile basınç ilişkileri korunarak kullanım dışı zamanlarda ameliyathanelerdeki debi azaltımı (gece modu), yoğun bakımlarda H13 yerine F9 filtre kullanımı ve basınçlı hava sisteminde basıncın mümkün olan en düşük değere göre ayarlanması ve atık ısıdan ısı pompaları ile faydalanılması ele alınmıştır.

3.3--Ameliyat olmadığında klima santrallerini gece modunda çalışma ile vantilatör ve aspiratörden %25 debi azaltımı için yaklaşık %33.7 enerji tasarrufu imkanı olduğu hesaplanmıştır. Yoğun bakımlarda H13 yerine F9 filtre kullanımı ile Türkiye genelinde işletme maliyetinden 40,640,000 TL tasarruf edilebileceği bulunmuştur.

Kaynak: Mühendis ve Makine cilt 63, sayı 706, s. 55-66, 2022-Hastaneler İçin Diğer Binalara Göre Farklı Enerji Verimliliği Uygulamaları-Mustafa Zeki Yılmazoğlu1- Gazi Üniversitesi Mühendislik Fakültesi Makine Mühendisliği Bölümü, Ankara