Asansörlerde Enerji Verimliliği:

 1--Çok sıhhatli bir istatistiğinin olmadığı ülkemizde ruhsatlı asansör sayısının yaklaşık 650 bin adet olduğu, yasal olmayan yani inşaat ruhsatı olmayan ve dolayısıyla asansörlerinin de ruhsatsız olduğu binalarla birlikte toplam asansör sayısının da 900 bin adet olduğu tahmin edilmektedir.

1.1--Denetimsiz olduğu için sağlık ve güvenliği olmayan,verimsiz, fazla enerji tüketen bu asansörlerle birlikte toplam 900 bin adet asansör olduğunu varsayalım. Sadece, elektrik projelerinde asansör motoru olarak yaklaşık 7.5 KW bir güç olarak dikkate alındığında toplamda 6.750 MW bir kurulu gücün varlığından söz edebiliriz.

2--Avrupa Asansörcüler Birliği’nin (European Lift Association-ELA) yapmış olduğu araştırmada; bir konut asansörünün yılda 800 kWh elektrik tükettiği hesabıyla, ülkemizde bugün için ruhsatlı ve ruhsatsız asansör sayısının 900.000 adet olduğunu varsayarak yıllık enerji tüketimlerini toplam 720 GWh olarak hesaplayabiliriz. 332.18 MW güç kapasitesindeki Artvin Barajı Hidroelektrik Santrali’nin yıllık üretiminin de ortalama 737 GWh (EPDK verileri 2020 yılı) olduğunu biliyoruz.

2.1--Neredeyse orta ölçekte bir santralimizin enerji üretimi, asansörlerin enerji tüketimlerini karşılamaktadır.

2.2--Binalarda tüketilen elektriğin yaklaşık %2-10’unun asansörler tarafından tüketildiği, yapılan hesap ve incelemelerden anlaşılmaktadır.

3--Çift hız motor tahrikli asansör kumanda panoları hem enerji verimliliği hem de seyahat konforu açısından rakiplerinden oldukça geri kaldıkları için artık terk edilerek son yıllarda yerlerini VVF sürücülü sistemlere bırakmaktadırlar. 320 kg elektrikli çift hızlı asansörün motoru invertersiz 4.5 kW güç çekerken, aynı asansöre frekans konverteri/ inverteri kullanıldığında 3.7 kW güç çekecektir.Sonuçta; % 28 daha az güç çekecektir.

3.1--Ayrıca Asansör kumanda kartlarının üretiminde de yeşil doğa dostu konseptli kumanda sistemleri ve programlanmasında performans artırıcı ve tasarruf sağlayan projeler düşünülmelidir. Örneğin;uyku modu dediğimiz durumlarda yani asansörün çalışmadığı durumlarda gereksiz kabin lambası, buton lambaları, aşırı yük beslemelerinin kapatılması ile enerji tüketimlerinin azaltılması sağlanabilir.

3.2—Öte yandan hidrolik asansörlerde hidrolik deposunun doğal yada fanlı soğutma sistemleri ile soğutulması suretiyle ciddi bir enerji verimliği sağlanabilir.

Kaynak: Asansörlerde Enerji Verimliliği Ve Mevzuat-Bülent Çarşıbaşı-Elektrik Mühendisi (Enerji Yöneticisi)-EMO Asansör ve Elektromekanik Taşıyıcılar Daimi Komisyonu Başkanı-bcarsibasi@gmail.com-Elektrik Mühendisliği Dergisi-Mart2022-s:470