Banka Büyüklüğü Ve Akışkanlar Mekaniği Benzeşimi:

 

1--TEMEL YAKLAŞIM:Ekonomide para akışı ile akışkanlar mekaniği-su vs mekaniği arasında analoji kurularak,banka tıpkı bir pompa gibi ele alınarak,banka gücü,pompa gücü gibi ifade edilmeye çalışılmıştır.                                                                                                                       

 

1.1--Bilgi:Boru içinde akan bir su akışında akış hızı belli bir aralıkta kalırsa ve düşük ise akış boru cidarına paralel katmanlar halinde laminar akacaktır.

 

1.2--Akış hızı biraz artırılıp yada boru çapı büyütülürse akış karışmaya başlar ki bu akış durumu yarı türbülanslı yani kaotik akıştır.Tüm sağlıklı sistemler yarı türbülanslı yani kaotik akar.

 

1.3--Akış hızı biraz daha arttırılırsa akış tamamen karışır ve hiçbir katmanlılık gözlenmez.Bu durum tam türbülanslı akış olarak isimlendirilir.

 

1.4--Akışın durumunu belirleyen sayı Reynolds sayısı olup,

Re..2000 in altında laminar,

Re..2000...4000 arası yarı türbülanslı.

Re…4000 in üzerinde sıvı akışlarında tam türbülans gözlenir.

 

1.5--Akışkanlar mekaniğinde .bu matematik ifadeler,akışkanın sonsuz küçük bir parçacık olması haliyle çıkarılır.Bu anlamda akışkanlar mekaniği kuralları ve ifadeleri tüm soyut ve somut akışlara uygulanabilir .

 

1.6--Laminar ve yarı türbülanslı akışta (C) direnç katsayısı (0..1) aralığında iken tam türbülansta C=1 dir ki tam türbülansta en fazla direnç oluşur. 

 

2--Temel Formüller ve gösterimler: 

 

Re=Reynolds sayısı  

 

V(TL/sn)=para akımı hızı     

 

m=para akımının(işlem) akıcılıgı(vizkozitesi)  

 

r=para akım(işlemci) yogunluğu ,

 

d(m)=paranın  işlendiği alan=yada banka özsermaye büyüklüğü

 

C=direnc katsayısı    L=mudi sayısı(sinaps   

 

R=para akımına karşı olusan direnc   

 

H:RxLxt:toplam direnc (banka potansiyeli) 

 

Li:para akımın likiditesi =1/m 

 

d=Banka kapasitesi-parasal derinlik                                                                                                                                                                                            

 

t=süre ,q=ağırlıklar                                                    

 

                                                               2

1--Bankanın İşlem gücü…P=k2xqxCxV/d  xVxd xLxt=k2xrxqxCxVxDxLxt     

 

olarak bulunur.  1.1-Güç= P=kxQXHxq

                                                                                    2             

2--Banka parasal debisi= Q(TL/sn)=k1xV(TL/sn)xd                                 

                                                                                         

3--Banka içi parasal akışta akışa karşı direnç:R

                                     2

3.1--Br.Direnç :R=CxV/d    

 

3.2-Topl Direnç=H=RxLxt                                                                        

 

 

4-Akışın Durumu ve Reynolds sayısı:

 

Re=VxdxrxLi 

4.1—Akışın durumları:

                                                                     

1--Re:0…..2000 arası akış laminar     Laminar akışta…..     C:64/Re    

                                                                                                          -1/4

2--Re:2000….4000 arası yarı türb.     Türbülanslı akışta…..C=0,316xRe       i                                                                                                

 

3--Re:4000 den büyük tam türbülanslı      Tam Türbülanslı         C=1

               

H=CxV/dxLxt=(64/Re)xVxdxLi)xV/d=(64.V)xLxt/(r.Li.d)

 

Bankayı bir pompa gibi düşünürsek nın çalışma noktası verimin en yüksek olduğu orta nokta yani Q/2,H/2 noktasıdır.Bu durumda kar maksimize olur.

 

Örnek =Likiditesi Li=0,85,

 

para akış hızı V=1,5 TL/sn,

 

özsermayesi d=1000 TL,ortalama

 

İşlemci yoğunluğu r=1,2 TL/işlem,mudi sayısı , L=3000,,1 saate t=1 h=3600 sn,ağırlık yada

 

Kaotik değişken q=0,98 olan bir bankanın:

 

1--Reynolds sayısının saptanması:Re=rxVxdxLi=1,2x1,5x1000x0,85=1530 akım laminar

                                      2                2                         3

2--parasal debisi  Q=V.d=1,5.(1000)=1,5.000.000 TL/h

 

                                         2                                   2      

3-Bnk potansiyeli:H=(64.V)xLxt/(rxLixd)=(64.1,5)x3000x3600/(1,2x0,8x1000) =1,620.000TL                                                                                                                         

                                                                       3

4--Banka çalışma noktası Q=750.000.000 TL/h,,Hm=810.000.000 TL(kar maksimizasyonu)

                                                                              

5--Banka Gücü=  P=QxHmxq=750x810x10x0,98 TL/h   bulunur. Değişkenlerin başına katsayı konarak güç değeri küçültülebilir.

 

Akış laminar şartı altında ifade edildi.Türbülansta banka batar.

 

Ayrıca bankalar güçlerini birleştirerek tıpkı pompalar gibi seri ve paralel bağlanabilir.Seri bağlamada potansiyel,paralel bağlamada parasal debi artar.

 

 

6--Banka Büyüklügünün Sayısal Degeri

 

1--Banka yada işletmenin çapı ne kadar yada büyüklügü için bir sayısal degere ihtiyaç vardır.Bu deger bizim olaylar hakkında yorum yapmamızı saglayabilir.Amprik olarak aşagıdaki formül Önerilmiştir.

                                                             

                                                                 

R=(MxLi(FO-EO)/(1+q))+(1/Ms)                

                                                             

Li=Özsermayenin likidite oranı     Ms=İşletme giderleri

EO=Enflasyon oranı                      q=%risk

M=Öz sermaye                              FO=Faiz oranı

R=bankanın büyüklügü

Bu formüle göre   Bankanın büyüklügünü artırmak için:

 

1-Özsermaye büyük ve agırlıklı olarak likit olmalı

 

2-Enflasyonun üzerinde makul bir faiz oranı uygulamalı

 

3- riskler küçük olmalı

 

4-İşletme giderleri minimuma indirilmeli

 

yorum:

 

1--risklerin yüksek-likiditesi düşük-özsermayesi zayıf-işletme giderleri fazla bir banka kriz sonrası ya küçülecek yada faiz oaranlarını anormal arttırıp biraz daha ayakta kalmaya çalışacaktır.

 

2--Bütün bu nedenlerle Banka büyüklügü degerinin belli bir alt limiti vardır.Bankaları ekonomik ve hukuki olarak takip eden kurul belli bir Rmin degerinde bankanın İflasını istemelidir aksi takdirde bu bankanın yaşatılması mümkün görünmüyorsa Makroekonomiye bir yük getirecektir.Bunun bedelini toplum ödeyecektir.