Kentsel Dönüşümde Temel İlkeler İçin Öneriler

1--Uygulama Yöntemi:

1.2--Sistemin İşleyişi:

2.1--Büyükşehir Belediye Başkanlıkları yukarıdaki çerçeve içindeki oluşturdukları formları uygulamaları için İlçe Belediyelerine gönderir.

3-İlçe Belediyeleri Yukarıdaki Yöntem ve forma göre bölgelerinde bulunan binaların P25 yöntemiyle ve genel kontrolunu belli şartları taşıyan özel firmalara ihale ederler.İhaleyi alan firma bir yandan her bina için statik,jeofizik,imar durumu,mekanik-elektrik,çevre ,yangın yönünden tam rapor düzenlerken alınan bu raporlara göre ilçede oluşturulan kurul yıkım kararı veye ilave düzenleme kararı çıkarabilir.

3.1--Çıkarılan kurul kararı 15 günlük itiraz süresi  süresi sonunda kesinleşir ve kesin kararlar askıdan kaldırılır.Belediye ada bazında veya tek binalar bazında yıkılacak binaların listesini müteahitlerin listeye ulaşması için belediyede panoya asar.

3.2--Müteahhitler yıkım karası çıkan bina sahiplerine giderek her daire için bir daire vermek suretiyle bina imalatı için gereken yapıları sağlar ve daire sahiplerinin bina imalatı bitinceye değin kiralarını öder.

4-Müteahhitle bir yandan proje çizdirip,ruhsat çıkarmaya çalışırken,öte yandan hurda demir karşılığı yıkımı yapacak belediye yeterlilik onaylı yıkım firmaları yıkımı gerçekleştirir.Örneğin MTKA firması bu işlere talip olduğunu gazete beyanı ile belirtmiştir.

5--Müteahhitlerin yıkımı yapılmış bina arsalarına girebilmeleri için bir kaynak oluşturulmalıdır ki müteahhit bu işe girsin.Bu ise 5 katlı binaya 7 kat veya üzeri imar vermek ile mümkün olabilir.Kısaca Büyükşehir Belediyesi durumları haritalara işlenmiş binalar için ada bazında yada uygun şartlarda lokal bazda binalar için ek imar vermek suretiyle yani imarını artırmak suretiyle  bu işin kamusal harcama yapılmakdan gerçekleşmesini sağlayabilir.

6--Kentsel dönüşümde ada bazında her binanın P25 metodu ile statik uygunluğunun incelenmesi ücretlendirilmesi,ilçe belediyeleri ile Büyükşehir Büyükşehir Belediyesi arasında yapılacak protokolle ,şimdiden su makbuzuna ilave ücret ile ücretşlendirilmeli ve ücretlendirme 1 yıla yayılırken ,bina incelemeleride bir yıla yayılır ise binaları inceleyecek firmalar için bina başına yaklaşık 1000-1200 TL lik ödemesi aynı zamanda gerçekleşcektir.

6.1--Binaların tam incelenmesi ile ilçe bina rapor kurullları için gereken raporlama aynı zamanda bitirilebilir.Özel firmalar yukarıda anlatılan yöntemler ile bir yandan binalar için tam raporlama yaparken bir yandan binaların durumlarını sembollerle ilçe haritalarına  işleyeceklerdir.Ve haritalarda yıkılacak binalar tarama ile gösterilecektir.

6.2--Bu haritaların Büyükşehir onayı sonrası ardından ilgili adalara ek imar artırımı karası Büyükşehir Meclisince sağlanmalıdır.Özel firmalar tarafından üretilen Bu raporlara göre ilçe  kurulları her bina için yıkım emri raporu düzenleyip bunu ilçede 15 günlük süre içinde itiraz etme hakkı tanıyacaktır..

 7--Kentsel Dönüşüm için Büyükşehir Belediyesi tarafından Kentsel Dönüşüm Md.adı altında yetkilerin tek elden toplandığı bir birim direk Başkana bağlı olarak oluşturulmalı. Birim içinde Deprem Md.,İtfaiye Md.İSKİ,İGDAŞ,ilçe Belediyelerinden geçici görevli Mühendisler (İmar durumu,Makina-Elektrik,Jeofizik,İnş Müh) yetki imzalı memurlar olmalı.Memur seçiminde 10 yıl tecrübe,konusunda uzman-pratik çözümleyici vs özelliklere göre seçim yapılmalıdır.

7.1--Sözkonusu Müdürlük İlçe belediyelerince yapılacak kentsel dönüşümde üst kurum olarak faaliyet göstermelidir.Kentsel dönüşüm ilçe belediyeleri tarafından gerçekleştirilecektir. ilçe her binanın uygunsuzluğu,uygunluğu ilave düzenlemelerle ilgi tek tek bina raporunu onaylamalı-Raporlardaki  yıkılacak,yıkılmayacak haritalar işlenecek ve ardından yıkım süreci gerçekleştirilecek.

7.2--Yıkım ya ada bazında yada lokal olarak gerçekleştirilecek.Yıkım İlçe Belediyesi Kontrolünde yapılacaktır.Yıkım sonrası için alt yapı projeleri hazır olarak alt yapı yıkım sonrasında Büyükşehir Belediyesi tarafından tesis edilecektir.

8--Yıkım sonrası alt yapısı hazır ada bazında arsalar için

8.1--TOKİ,KİPTAŞ  gibi kamu kumurumlarını bu işin dışında olması uygun olabilir.Bu iş için   imalatçı firmalar sadece konut üretimi yapan firmalar-müteahhitler olmalı ve bunlarda aranacak şartlar sermaye-ekipman ve eleman vede referans m2 si yeterliği belli değerin üzerinde olanA sınıfı firmalar olmalı.Bu firmalar yıkım kararı çıkmış binalar için daire sahipleri- arsa sahipleri ile tek tek imza alarak ruhsatlarını yerel belediyeden çıkarmaya başlamalıdırlar.

8.2-Bina imalatını yapan firmanın sözkonusu işten kar etmesi için

a)-Büyükşehir Belediyesi tarafından kat adetlerinin Büyükşehir planlarına uyumlu olacak şekilde 11 kat üstünde imar vermelerinin sağlanması gerekmektedir.

b)-Binalarını terk eden daire sahipleri için bina bitimine kadar daire kiralamaları ve bunu ödemeleri şartı

c)-İş bitirme ve İskan Belgelerinin  ilçe belediyesi tarafından verilmesi

d)-Binaların Kontrolunun İlçe Belediyesi İçinde Oluşturulan Özel Bir Birim Tarafından denetlenmesi.Bu birime 10 yıl tecrübeli-uzman ve pratiği gelişmiş çözüm üreten esnek yapılara sahip mühendislerin seçilmesi uygun olacaktır.

2--Türkiyede ve İstanbulda Mevcut Durum:

2.1--Türkiye topraklarının % 66 sı 1. ve 2. derece deprem bölgeleri içindedir.

2.2--Türkiye nüfusunun  % 71 sı 1. ve 2. derece deprem bölgeleri içindedir.

2.3--Bir binanın depreme dayanıklı olmasının sağlanması ;  maliyeti en fazla % 10 etkiler.

2.4--Türkiyede toplam belediyelerin % 68 i 1. ve 2. derece deprem bölgeleri içindedir.

2.16--Kültürel özelliği olmayan binalarda ortalama ömür 44 yıl olmasına rağmen süreler daha uzun tutuluyor.Bu anlamda bu binaların yıkılıp yeniden yapılması,arsa             değerlerinin artışı sonucu daha uygun hale gelmekte.

2.17--Her yıl evlenen yaklaşık 600.000 çiftin anne-babalarının evinden yeni bir eve taşınmak      istemesi konuta olan talebin ana kaynağını oluşturuyor.

2.18--Dairelerin ortalam genişliği 1980 de 100.1 m2 iken 2009 da 144.7 m2 ye yükseldi.

2.19--Kırsal alanada yapılan tek daireli evlerin toplam içindeki oranı %5 e kadar gerilemiştir.

2.20--2000 den önce bina başına ortalama daire sayısı 4 ü aşmaz iken 2009 itibarıyla bu sayı 8 e yaklaştı.Kat sayısında ise itikrarlı artış sağlandı.

2.21--1990 lı yılrda kaloriferli bina sayısı % 10 iken bugün inşa edilen yeni binalrda bu oran doğalgazlı olmak üzere % 98 denilebilir.

2.22--10 yıl önce iskan izinlerinin,bina ruhsatına oranı % 40 iken,2009 da % 60 a ulaştı.

2.23--Kırsal kesimde kerpiçten yapılan evlerin kagire dönüşmesi Batı da tamamlandı.Aynı  eğilim Doğu ve Güneydoğuda da güçleniyor.

2.24--Konut koooperatifleri en canlı dönemini 1985-2000 yılları arasında yaşadı.Ardından konut kooperatifleri tarafından inşa edilen daire sayısında azalma meydane geldi.

2.25--Konut imalatında özel sektör daha çok orta ve üstü gelir grupları için imalat yaparken TOKİ nin hedef kitlesi orta kesim oldu.

2.26--Kent merkezlerinde yoğunlaşan rezidans tipi tipi yapılar ardından kent dışına taşmaya başladı.

2.27--Kaçak yapılaşma yada gecekondulaşmanın nedenleri:Kontrolsüz göç--Hızlı nüfus artışı--Hızlı kentleşme--planlama ve alt yapı yetersizliği--Kaynak yetersizliği-siyasetçi        ve yöneticilerin yetersizliği yada yanlış yaklaşımı.

2.28--Şehirde İşlevini Yitirmiş Yapıların Rekonstrüsiyonun yapılmayışı: Bugün işlevini   yitirmiş haydarpaşa limanının taşınması ile İstanbul nufusununda 500.000-1000.000 kişinin  azalacağı hesap edilmiştir.Bu liman yerine Tekirdağ-Kırklareli -İğne Ada--Şile--Saros-Ayvalık körfezlerine yeni limanlar yapılabilir.İstanbulda 100 kişiden fazla işinin çalıştığı işyerlerini bu yeni limanlara yakın taşındığında İstanbula taşınan göçü buralar yönlendirmiş oluruz.Egeden gelen yükler ege bölge limanlarına yönlendirildiğinde boğazlara gelecek yük otomatik olarak azaltılabilir.Kısaca İstanbuldaki gecekondulaşma hızı ancak buraya gelen göçün yönlendirilmesi ile azaltılabilir.

2.30--Türkiyede Yıllara Göre İnşaat Ruhsat Değişimi:

 inşaat ruhsatı alınması yada bina  imalatı değişimi doğrusal bir eğimle artmaktadır.

3--Yıkım:

3.1--Bugün hala yıkım firmalarında bir mühendis çalışmıyor.bugün hafriyatçılar ve inşaat kalfaları yıkım yapabiliyor.

3.2--Binaların yıkımında tek tek yıkım yapmak yerine bir mahallenin komple yıkılması    ile yıkım süreci çok hızlandırılabilir.

3.3--Yıkım içim mahalle tamamen trafiğe kapatılır ve uzun erişimli yıkım makineleri ile hızla yıkılabilir.

3.4--Yıkım firmalarına özel bir ruhsat getirmeli ve özel yıkım makineleri    bulundurmaları sağlanmalı.

3.5--İleri teknoloji iş makineleri ile  yapılan yıkımda maliyetler düştüğü için ,yıkılan binaların betonundan çıkarılacak hurda demirin geri dönüşümü ile  yıkım maliyeti karşılanabilir.Bu suretle yıkımı yapılacak 1 milyon binanın yıkımı için devlete bir maliyet getirilmez.Ayrıca kentsel dönüşümün maliyetsiz yapılması için imar artırımı   şart olup,yapsat müteahhitler aldıkları ek imar ile buralara girerek arsa sahipleri ile anlaşmak suretiyle bu binaların yenilenmesi mümkün sağlayabilirler.

4--Bina Malzemeleri:

a)--Türkiyede  konutlarda çelik kullanım oranı % 0,5 iken,İngilterede % 54, İskandinav ülkelerinde % 40, Fransa ve Almanyada ise % 30 civarındadır.Çelik ahşaptan 21,betonarmeden 10 kat daha esnektir.Deprem güvenliği açısından risk taşıyan zeminli bölgeler için uygun bir malzemedir.Türkiyede özellikle kentsel dönüşümde hafif çelik yapı sistemleri ile lüks ve kalıcı konut üretilebilir.Depreme en iyi karşılık veren malzeme çeliktir.Bu nedenle kentsel dönüşümde yenilene binalar için hafif çelik yapı kurulması bazı bölgelerde zorunlu kılınırken bazı bölgelerde teşvik edilmelidir.

b)-10 cm lik ısı yalıtımlı duvar panelleri ve betopanlı bina iskleti ile bina ömrü 100 seneye çıkarılabilir.Prefabrike konutlarda  bina imalat maliyeti 35.000 TL civarındadır.Betopan iskleteli bir bina betonarme  bina imalatının 4 aylık süresinden daha kısa bir sürede tamamlanabilmektedir.100 m lik konut 2 haftada teslim edilebilmektedir.

c)--Binalarda gazbeton kullanımı ile sağlana hafiflik sonucu  betonarme yapım maliyetlerinde % 22,tüm betaonarme maliyetinde % 8 tasarruf sağlanabilmektedir.

5--Bina Güçlendirme Yöntemleri:

5.1--Marmara Depreminde hasar durumu ve yüzdeleri şöyle:

Göçen bina oranı .....% 6   ,   Ağır Hasarlı Bina oranı....% 7,2  , Orta Hasarlı Bina oranı...% 14,5

Az Hasarlı bina oranı....% 16,5  ,  Hiç Hasarsız bina oranı....% 55,8

5.2--Yukarıdaki tabloya göre can kaybına neden olan göçük bina ve işyeri oranı % 6 olduğu için yapılacak en iyi şey göçecek binaları saptayacak bir yöntem bulmak ve bu binaları yıkıp yeniden yapmak.Bu anlamda:

a)--Binaların göçüp göçmeyeceği konusunda en etkili ve hızlı bilimsel yöntem olarak P25 Metodu kullanılabilir.P25 Metodu İTÜ İnşaat Müh.Öğretim Üyesi Prof.Dr.Gülten Gülay-İnş.Yük.Müh.Engin Bal ve Prof.Dr.Semih Tezcan  tarafından 18 aylık bir süre içinde geliştirildi.

P25 metodu ile binayı  bir saat içinde  yani bina başına 750$ gibi düşük bir maliyet ile betonarme binanın göçüp-göçmeyeceğini karot numunesi almadan 3 kişilik bir ekip ile elektronik ultrasonografik yöntem ve bilgisayar programı ile % 95 kesinlikle tahkik etmek mümkündür.

b)--Yöntemde  kolon-perde ve dolgu duvar boyutları,taşıyıcı sistem düzeni,bina yüksekliğiyönetmelikte tanımlanan çeşitli yapısal düzensizlikler,malzeme ve zemin özellikleri gibi parametreler ve ultrason ile elde edilen değer programa girilmekte P puanı 25 in altında ise  depremde binanın kesin olarak çökeceği kesinleşmekte.

c)--Bu yöntem ile bina başına 750$ bir saat içinde kent genelinde ise 2 yıl içinde bütün binalar hızlı ve etkili olarak bu testten geçebilir.

d)--Bu metod için www.gocergocmez.com--www.egitim-arvakfi.org--tezokan.gmail.com--0212.3526559 tlf dan bilgi alınabilir.

e)-Yığma binalar için ise benzer amaçlı bir bilgisayar programı "MASON" kullanılmaktadır.

f)-Bu yöntem ile Türkiyede öncelikli iller taramasıda yapılabilir.Örneğin Antalya da 1998 den önce 85000 bina yapılmış bulunmakta.

g)-Prof.Naci Görür e göre Marmarada 2029 akadar en az 7.2 büyüklüğünde deprem olacak.Öte yandan yetkililer İstanbulda yap stokunun % 60 ının depreme güvenli olmadığı söylüyor.

Kaynakça:Yapı Denetim Dergisi-Ekim 2010/1

6--Kentsel Dönüşüm İçin Binaların Yıkılma Kararı Kriterleri:

6.1.-Binaların yıkılmasında esas  alınacak iki kriter önerilebilir.Bunlar  

6.1.1--Binanın P25 metoduyla göçme katsayısı kp25=0,8 in üzerinde olması.ve/veya

6.1.2--Bina yıkım faktörünün aşağıda esas alınmış fonksiyon ve tablolara göre hesaplamış faktörlerin  toplamının eşik değer olarak 2 yi aşılması halinde bina için yıkım emri kararı çıkarılabilir.    Bu faktörler (0..1) aralığındadır.

6.2--Faktörler:

a)--Binanın P25 metoduyla göçme faktörü:kp25     ,b)--ky:Bina yaşı faktörü=ky

c)--Bina imar durum faktörü=km    ,   d)--Bina estetik durum faktörü=ke

6.2.1-Faktör Fonksiyonları:

a)- P25 Metoduyla Binanın Göçme Faktörü:

Örnek-1:P25 metoduyla yapılan analizde binanın göçme olasılığı %90 ise kp25=0,9 olarak alınabilir

2.1.1--P25 metoduyla binanın göçüp-göçmeyeceğinin saptanması.zira depremde insan zaiyatına neden olan binanın göçmesi olduğu için İTÜ de ilgili hocanın bilgisayar destekli ultrasonografik beton analizi ile yani P25 metoduyla 1 saatte binanın göçme durumu % 95 saptanabiliyor.P25 metoduyla bina gçmesi yüzdesi k1 katörü olarak yıkım fonksiyonuna girecektir. bina yıkım eşik değeri fonksiyonu için

b)--Bina Yaşı Fonksiyonu Faktörü:

2.2.1-Binanın Yaşı:Belli bir eşik değerden sonra binanın kentsel dönüşüme uygun olarak yıkılması uygun olabilir.Örneğin bina yaşı ile bir k faktörü arsında doğrusal ilişki olduğu kabul edilirse bina yaşı arttıkça k faktörüde artacaktır.

Betonarme binalar  önerilen bina yaşı faktörü fonksiyon:

Bina Yaşı Faktörü Fonsiyonu
ky	Bina yaşı
0,15	5
0,2	10
0,3	20
0,5	40
0,7	45
0,9	50
ky=0,01xBina Yaşı+0,1

 Örnek-2:50 yıllık bir binanın bina yaşı katsayısı ky=0,9 olarak bulunur.

c)--İmar Durumu Faktörü:km

Bu faktör için bina imar durumuna tam uygun ise km=0,tam uygun değil ise km=1 olur.İmar durumuna uygunluğu bir katsayı dahilinde ekstrem noktada

Örnek-3:İdeal çekme mesafesi L=3 m için uygun görülen-önerilen  imar durum fonksiyonu                            km=0,3-0,3xLn(Lm) kabul edilirse Lm=0,2 m için km=0,78 olarak bulunur

Bina İmar Durum Faktörü Fonk.
Lm	km
0,1	0,99
0,2	0,78
0,3	0,66
0,5	0,51
0,8	0,37
1	0,3
1,5	0,18
2	0,09
km=0,3-0,3xLn(Lm)

 

d)--Bina Estetik Durum Faktörü:ke:

Bu faktör için bina estetik açıdan tam uygun ise km=0,tam uygun değil ise km=1 olur.

Bina Estetik Durum Faktörü Fonk.
Durum	ke
boyasız-metruk	0,99
boyalı-metruk	0,78
boyasız-kötü	0,66
boyalı-kötü	0,51
boyasız-orta	0,37
boyalı-orta	0,3
boyasız-iyi	0,18
boyalı-iyi	0,09

 Yukarıda bu faktör için önerilen tablo ya göre boyasız-metruk bina için ke=0,99 bulunur.

6.3-Yukarıdaki faktörlerin ağırlık katsayıları:Bu katsayılar yine(0..1) aralığında alınabilir.

Buna göre katsayılar:

Bina göçme faktörü için........................kp25........1

Bina yaşı faktörü için.............................ky........0,8

Bina imar durumu faktörü için...............km........0,5

Bina estetik durumu faktörü için............ke........0,3 kabul edilirse

2.4--Hesap Formülü:Bina yıkım faktörü için  f= f=kp25+0,8ky+0,5km+0,3ke>fk=2 önerilebilir. Örnek:Bir bina:

1--P25 metoduyla yapılan analizde binanın göçme olasılığı %90 ise kp25=0,9

2--60 yıllık bir binanın bina yaşı katsayısı ky=0,7 olarak bulunur.

3--20 cm çekme mesafesi için edilirse Lm=0,2 m için km=0,78 olarak bulunur

4-- boyasız-metruk bina için ke=0,99 bulunur.

Bu durumda : f=0,9+0,8x0,7+0,5x0,78+0,99x0,3=2,14>2 olduğu için bina yıkılmalıdır.

6.5--Sonuç:Bir binanın yıkılması için

1-- P25 metoduyla yapılan analizde binanın göçme olasılığı %80 ise kp25=0,8 ise

2-- Ağırlık katsayıları çarpımlı faktörlerin  toplamının eşik değerinin f>fk= 2 yi aşması halinde   bina için yıkım emri kararı çıkarılabilir.

6.6--Binanın Hasar Oranının Saptanması:

Binaların göçüp-göçmeyeceği P25 metodu ile belirlenirken,hasar görme oranı da

a)-P25 metodu ile belirlenebilir mi

b)-Aşağıda tarifi yapılan bina güvenirlik faktörü ile de göçme durumu veya  hasar görme oranı saptanabilir.

6.6.1--Bina Güvenirlik Faktörü:Bg:Bu faktörü aşağıdaki gibi tarif edebilir.Bu tarife göre kontrol edilen eski bina

1--yeni yönetmeliğe uygun ise Bg=1 ve üstü çıkacaktır.

2---Bg<1 ise bina hasar görecek

3---Eğer Bg<0,4 ise bina göçecektir.

Formül olarak :Bg=C/D

C=eski bina bodrum kat toplam kolon alanı x karekök(beton emniyet değeri) D=yeni yönetmeliğe göre  bodrum kat toplam kolon alanı x karekök(beton emniyet değeri) olarak tanımlanabilir.

Örnek:  Bodrum kat kolonları 30x60 cm 10 Ad.  C 18 lik betondan imal edilen 5 katlı 120 m2 eski bir binada binayı taşıyan bodrum kat  kolonların toplam kolon alanı 1,8 m2 olup eğer kolon sayısı 12  toplam kolon alanı 2,16 m2 olacak ve beton kalitesi C25 göre değerlendirildiğinde Güvenirlik faktörü Bg=1,8xkarekök(18)/2,16*karekök(25)=7,6/10,8=0,7

Bg=0,7<1 olup bina hasar görecektir.  Hasar oranı:1-0,7=0,3=%30 olacaktır. 

Kabuller:Bina Güvenirlik Faktörü için yeni yönetmeliğe göre olması gereken kolon sayısı için

KS için:  KS=A/B olarak tarif edilebilir.

A=(karekök(katadedi-1)*kat alanı(m2)*LN(2,71+(0,25* e(cm))

B=(karekök(Ge)*Ak(m2)*23/Cs   Bu formülden

Ak(m2)=Beher kolon alanı :örneğin 30x60 cm kolon için Ak(m2)=0,18 m2 olur.

Bodrum kat toplam kolon alanı=Akbt(m2)=KSxAkb(m2)

e(cm)=Binanın eksantrikliği(ağırlık merkezi ile geometrik merkez arası kaçıklık)

Ak(m2)=Kolon alanı(Bodrum kat)

23:Bir katsayı

Cs:ivme katsayısı  a=0,3.....Cs=0,89   , a=0,4.....Cs=1,0 , a=0,5.....Cs=1,1   , a=0,6.....Cs=1,22

Ge=Beton kalitesi C18 için Ge=18  ,C25....Ge=25 alınacaktır.

Not:Yukarıdaki formül yeni yönetmeliğe uygun mevcut statik projeler göre ampirik olarak türetilmiştir.

7--Beton Kalitesini Ölçmek için Basit Bir Metod:

Binanın beton sınıfı pratik olarak şmit çekici dışında ,matkap metodu ilede tayin edilebilir.Bunun için  kolon 720 W lık küçük matkap ile beton 12 mm lik beton matkap ucu ile 12 cm derinlikte delinir ve delme süresi cep tlfnun kronometresi ile ölçülür.Ölçme süresi 20 sn ise  beton sınıfı C20 ,18 sn ise kabul C18 edilebilir.

8--Faktörlerin Haritalar işlenmesi.

Bina yıkım faktörü(f) ve P25(kp25) metoduyla göçme olasılığı ve Bg ada bazında haritalara işlenmelidir.

9--Yıkımı Gerçekleştirme:Bina yıkım faktörü ve kp25 faktörü ada bazındaki ortalama değeri kritik değerleri aşıyorsa ada bazında yıkım kararı verilebilir.Yıkım için açılacak ihalede:

a)-En kısa sürede yıkımı gerçekleştirme şartı

b)-Yeteri kadat teknik ekipman ve mühendislik alt yapısı

c)-Referanslar ve toplam yıkım m2 si kriterlerine göre yıkım enkazından çıkarılacak hurda demire karşılık yapılacak işin bedava yapılması şartları altında ada bazında çok kısa sürede yıkım gerçekleştirilebilir.

10--Toplu Yıkım dışı Düzenlemeler:

Ada bazında yıkım yapılma kararı çıkmamış ise her bina için:

10.1-Statik Düzenlemeler:

a)-Eğer binanın p25 metodu ile göçme riski sınır değeri (0,8 ve üzeri) aşıyorsa bina lokal olarak yıkılma kararı çıkarılacaktır.

b)-Güçlendirme Kararı Çıkarma:

b1)--p25 metodu ile hasar görme oranı (0,50-0,85) arasında ise binaya

b2)-Bina yaşı 40 yaşın üzerinde

b3)--Kolon-perde karot değerleri BS18 in altında ise güçlendirme yapılmalıdır.

10.2--Güçlendirmede Temel Yaklaşım:

a)-Temel güçlendirmesi-radyal temel yapılması

b)-Bodrum kat da perde oluşturulması

c)-Zemin+Normal katlarda kolonlara çelik plak giydirilmesi ve çelik plaklarla mantolanmış kolonların birbirine çelik lamalarla bağlanması

d)--2-3 katlı binalarda Uygun şartlar altında harman-dolu tuğla ile perde yapılması ve perde öncesi katın hidrolik krikolarla havaya kaldırılacak biçimde gerdirilmesi.

e)-Kolonun beton mantolanması uygulaması yapıya daha fazla zarar verdiği için uygulanmayacaktır.

11-İmar Durumu Düzenlemeleri:

11.1--İmar durumu Değerlendirmesinde Kullanılacak Temel Kriterler:

1--Bina statik açıdan uygun ve çevre şartları insan ve çevre mal-can emniyeti(yangın,zemin-hukuki) açısından uygun yeteri kadar mekanik ve elektrik tesisat olarak fenni açıdanaçısından sakınca yaratmıyorsa , mevcut arsa ile komşu arasalar arasında hukuki olarak bir problem yoksa imar açısından yeteri kadar uygun ise  bina imara uygun kabul edilebilir

2--Teşekkül Uygulaması minimum düzeyde uygulanmalıdır.Zira hiçbir doğal sistemde sınırlar cetvellle çizilmiş gibi düz olmayıp,kaotik-fraktal kırıklar olarak kendini belirler.Deniz kıyıları vs tüm sınırlar fraktal kırıklar olarak belirlidir.

3--İmar Durumu değerlendirmesinde İstanbul İmar Yönetmeliğinin Bahçe için kullandığı çekme mesafeleri azami uygulanmalıdır.

4-- İmar açısından uygun olmadığı kriterler dahilinde belirlenmiş bir bina ,statik açıdan da uygun değilse bina için 01 yani yıkım kararı çıkarılır.Eğer Statik açıdan uygun,imar durumu açısından % 100 uygun değil ise 01 yıkım kararı- çıkarılır, eğer  % 50 uygunsuzluk varsa 02 bina uygun kabul edilmiştir kararı çıkarılır.

12-Estetik Durumu Düzenlemeleri:

Bina estetik açıdan uygun değil ise estetik açıdan uygunluğunun sağlanması için a)--boya                b)--kaplama yapılması  , c)--ısı yalıtımı yapılması  , d)--çevre duvarı yapılması   , d)--ağaç dikimi vs düzenlemelerin yapılması kaydı ile ile estetik uygunluğu onaylanabilir.Özellikle ağaç dikimi oldukça ciddi şekilde uygulanmalıdır.

13--Bina Uygunluk Raporu:

Bina Uygunluk Durumu için Durumlar ve önerilen sınır değerler:

13.1--Gerek Şart Uygunluğu:

a)--Binanın Statik Açıdan Uygunluğu................................................%  (Sınır Değer:% 90)

a2)-Binanın hukuki olarak bina ve çevresi Açısından Uygunluğu..........% (Sınır Değer:% 100)

a3)-Binanın Yangın Güvenliğ Açısından Uygunluğu..............................% (Sınır Değer:% 70)

a4)-Binanın Zemin Emniyeti Açısından Uygunluğu................................% (Sınır Değer:% 80)

 

13.2--Yeter Şart Uygunluğu:

b1)--Binanın İmar durumu Açısından Uygunluğu................................% (Sınır Değer:% 50)

b2)--Binanın insanve çevre Açısından Uygunluğu................................% (Sınır Değer:% 40)

b3)--Binanın Trafik açısından  Uygunluğu............................................% (Sınır Değer:% 80)

b4)--Binanın can ve mal emniyeti açısından Uygunluğu.......................% (Sınır Değer:% 70)

b5)-Binanın Elektrik Tesisat Açısından Uygunluğu................................% (Sınır Değer:% 70)

b6)-Binanın Mekanik Tesisat Açısından Uygunluğu................................% (Sınır Değer:% 70)

b7)-Binanın Mimari Açıdan Uygunluğu...................................................% (Sınır Değer:% 70)

b8)-Binanın Estetik Açıdan Uygunluğu...................................................% (Sınır Değer:% 70)

Bina uygunluğu için gerek şart olarak raportör onayı ile tek tek sağlamalı-gerek şart maddelinden birisi uygun değilse uygunluk raporu yerine yıkım 01 kararı çıkar.Yada gerek şartlar sağlanmış ise yine raportör onayı ile yeter şartların aritmetik toplamı % 70 üstü ve sınır değerlerin üstünde kalmak kaydıyla uygunluk raporu ya 01 yıkılacak yada 02 ilave liste ile düzenlemeler yapacak kaydı kaydı ile uygundur raporu verilecektir.

13.3--Bu uygun raportör imzaları ile belge olarak uygulanabilir.Bu uygunluk kararı yasal olarak kanun olarak çıkarılmalıdır.Böyle bir bina için estetik ve çevre uygunluğu sağlandığı takdirde iskan belgesi düzenleme yetkisi kanunu çıkarılarak bu yetki belediyelere verilmelidir.

14--Ada Bazında Uygulama Yöntemleri:

14.1--Ada bazında her bina 01-yıkılacak yada 02-uygun tarzında işlendikten sonra her adının aritmetik ortalaması hesaplanacak.Eğer ortalama 01 lerin ortalaması örneğin % 60 ın üzerinde ise o ada tamamen yıkılacak(bu değerin belirlenmesinde ekonomik maliyet en önemli kriterdir) yada ada % 60 ın altında ise tamamen yıkılmayacaktır.Aritmetik ortalama olarak x=yıkılacak bina sayısıxyıkılacak bina  bina alanlarıtoplamı /Adanın toplam bina alanı sayısı formülü ile hesaplanabilir.

14.2--Eğer yıkılacak bina oranı % 60 ın altında ise bu defa ada bazında değil lokal olarak binalar yıkılacaktır.

14.3--Eğer yıkım yok ise ilave düzenlemeler ile ilgili binaya iskan ruhsatı verilmelidir.Bunun için yapılacak kanun ve 7 inci bölümdeki uygunluk şartları dahilinde  raportörlerin uygunluk onayı esastır.