Türkiyede Kömür Rezervleri:
1--Linyit: Dünya enerji
ihtiyacında 2020'ye kadar olan süreçte %59'lar mertebesinde bir artış olacağı
öngörülmektedir.
2--Eldeki verilerin ışığında
1970'ten beri azalmakta olan petrolün fosil yakıtları içindeki yerini doğalgaz
ve kömüre bıraktığı görülmektedir.
2.1—Kaya gazı yatırımlarıyla
ABD doğalgaz üretiminde Rusya nın önüne çıkabilir.
3--Her ne kadar fosil
yakıtları kimya, boya, plastik vs. sanayi için hammadde üretiminde önemli yer
tutsa da tüketim en çok enerji sektöründe gerçekleşmektedir.
4--Bu kaynakların günümüz
tüketim seviyeleri ile hesaplanan ömürleri petrol için 40 yıl-bir yaklaşıma
göre dünyanın 250 yıllık petrolü var, doğalgaz için 60 yıl ve linyit için 156
yıldır.
5--Linyit, üretimindeki
teknolojik gelişimler, pazar koşulları, yeni ocakların devreye girmesi ve işçi
veriminde artış ve en önemlisi uzun ömrü sayesinde, petrol ve doğal gazın
kullanımındaki artışa rağmen, önemli bir enerji kaynağı olarak kalmaya devam
edecektir.
6--Türkiye'de linyit Türkiye
sahip olduğu 8,26 milyar tonluk linyit rezerviyle Avrupa'da üçüncü, dünyada ise
yedinci sıradadır.
6.1—Türkiye aynı zamanda
doğalgazda %44-ve ithal kömürde Rusya ya bağımlıdır.Eğer bu kalemlerin yerine
yerli kömür kaynakları kullanılsa enerjide bu kadar dışa bağımlı olmaz ve cari
açığıda bu kadar büyük olmaz ve cari açık olmadığında büyüme hızın daha yüksek
değerlere çekebilir.
7--Üretim bazındaki
sıralamada ise rezervlerini etkin biçimde kullanamayan bir çizgi olarak ,Avrupa'da beşinci, dünyada altıncı.
8--Linyit üretiminin %80'lik
kısmı en büyük tüketim alanı olan termik santrallerde, %19'luk kısmı ise sanayi
ve ısınmada kullanılmaktadır.
9--Linyit sahalarının %75'ini
elinde tutan kamu sektörü üretimin de %90'ını gerçekleştirmektedir.
9.1--Zonguldakta birçok özel
firma zor durumda bunun nedeni rödövans yöntemi.
10--Kamunun üretim yaptığı
alan ise tüm rezervin %23'ü olan yaklaşık 2 milyar tonluk kısımdır. Linyit hem
yeraltı hem de açık ocak yöntemleriyle üretilmektedir.
10.1—Kamu ve özel firmalar
yaptıkları üretimde AB-Alman ocak işletme kurallarını ve işgüvenliği
standartlarını sağlamaları kazalara karşı en iyi çözüm olacaktır.
11--Türkiye'nin yıllık
satılabilir toplam linyit üretim değerleri :
1994……51,500,000t.,1998…..65,200,000t.
12--Dünya toplam kömür
rezervlerinin % 0,92'sini oluşturan ülkemiz rezervlerinin tüketim alanı enerji
sektörü içinde de sınırlı kalmakta ve etkin biçimde değerlendirilememektedir.
13--Tamamen dışa bağımlı
petrol ve doğalgazın enerji üretiminde yeri % 54'tür. Oysa ki üretimde % 48'lik
paya sahip olan linyit enerji üretiminde kendine ancak % 30 dolayında yer
bulmuştur.
14--Linyit potansiyelimizin
enerji üretimine olan katkısı varolan sahaların etkin kullanımıyla kurulu gücün
(6213 MW) 10.653 MW artırarak 16.886 MW mertebesine getirmesi olasıdır
14.1—Özelleştirilecek
santaralları alacak firmalara
1--akışkan yataklı kazan
kullanma şartı
2--çevre ağaçlandırma bandı
kurma-
3--havadaki toz emisyon
değerlerinin GPS ile il çevre kontrol koruma Md. Bağlanmasının sağlanması.
4—Santralden çıkan CO2 nin
yerlatına depolanmasını sağlayan sistemin kurulması.
15--Yeni sahaların aranmasına
yönelik çalışmalar mali sıkıntılardan dolayı ihmal edilmektedir.
15.1—Mevcut ve yeni termik
santrallerde kömürün akışkan yataklı kazanlarda yakılması-elektrostatik
filtrelerin ciddi olarak çalıştırılması vede bir sonraki adım olan yanma sonucu
çıkan CO2 yi tutacak tekniklerin devreye girmesi ile tutulan CO2 nin yeraltı
depolarına gömülebilmesi olacaktır.
15.2--Bu yıllara itibarıyla
Almanya termik santrallerindeki CO2 yi tutarak yerlatındaki depolara gömmeye
başlamıştır.
15.2.1—Türkiye santrallerden
çıkardığı CO2 yi yeraltına depolayacak sistemlere hızla geçmeli.
15.2.2--Termik santralin
çevresi yeteri kadar ağaçlandırıldığında,üretim verimli ve çevre dostu halinde
geldiğinde bu santrallerden enerji
üretmemek diye bir şey söz konusu olamayacağı gibi dünyada kömür santralı kuran
ülkeler çevre kriterlerine ne kadar uygun olarak üretim yaptıkları da ayrı bir
araştırma konusu.
16--Türkiye'de taşkömürü
dendiği zaman akla gelen en önemli yataklar Zonguldak ve çevresinde 428 milyon
tonu görünür olmak üzere 1120 milyon ton rezerve sahip, Ereğli'den Kastamonu'ya
kadar uzanan sahil şeridini kaplayan alandır.
17--Bu bölgenin yanı sıra
Antalya ve Diyarbakır'da toplam 20 milyon ton taşkömürü olduğu tahmin
edilmektedir.
18--Türkiye 1995 yılı
itibariyle taşkömürü tüketiminin % 63'ünü dışarıdan karşılamıştır. Gelecekte
ise bu rakamın daha da artması yönünde kestirimler yapılmaktadır.
18.1--Bu şekilde gelişecek
bir trend ile dışa bağlı taşkömürü temini nedeniyle etkilenecek en önemli
sektör demir-çelik endüstrisi olacaktır.
Kaynakça:
1--TMMOB Maden Mühendisleri Odası'nın 37. Dönem Çalışma Raporu ve Türkiye Madenciler Derneği'nin 2000 Yılı Raporu'ndan alınmıştır.
2-- İstanbul Maden İhracatçıları Birliği
3--Energy Consumption Administration/ International Energy Outlook
4-- Arıoğlu, E. & Yılmaz, A.O.,1997, 1983-1993 Döneminde Linyit
Sektörümüzün İstatistiksel Değerlendirmesi, TMMOB-MMO Çalışma Raporu No:2, 6--A.Ekrem
Yüce, "Enerjinin Koptuğu Nokta", 5.Kuvvet, s:8, sayı 2/2001, GEMAD
Yayınları
7--İ.Kasapoğlu, "Türkiye'de Kömür Kullanım Politikaları",
Türkiye'de Kömür Politikaları ve Temiz Kömür Teknolojileri Sempozyumu, s: 58-61TMMOB
Kimya-Maden Müh.Odsı, ekim 1999, Ankara