Mimari Tasarım ve Mekanik-Elektrik  Tesisat İçin

Kullanılabilecek Ampirik Formüller

 

1--Mahal Alanına Bağlı Önerilen Cam Ölçüleri:

(Mahal.Alanının.%.8-13ikadar)  , Amah(m2)……….Penc.Boyut(mxm)                                                                                                                 

15m2………............….1,4x1,4m2  ,                                                                                                                                           

20m2…………Oda-1,5x1,3 m2--1,5x1,5 m2…..salon-2,0x1,5 m2                                                                                            

30 m2………….Salon-2,2x2,5 m2……Oda-2x1,5x1,3 m2

2)--Yaklaşık Maliyetler:

2.1--Binaya Harcanan Beton Miktarı İçin Önerilen Formül:

V(m3)=0,3x.TİA(m2)+20

2.2--Binaya Harcanan Demir Miktarı İçin Önerilen Formül:

G(kg)=25xTİA(m2)+1500

2.3--Toplam İnşaat alanına Bağlı Olarak Dolar Bazında İnşaat İmalat Maliyetleri İçin Önerilen Yaklaşık Formül(2005):    M(dolar) : K1 x KUVVET(TIA;0.7)           

1.Sınıf…..K1=1250     ,   2.Sınıf…..K1=1100     ,   3.Sınıf…..K1=950

2.3--Arsa alanına bağlı Yaklaşık Hesaplar:

1--Bina Taban Alanı Hesabı: At(m2)=0,6xArsa(m2)+20

2--Bina Toplam İnşaat Alanı Hesabı:5 Kata kadar olan binalar için....At(m2)=2,7xarsa(m2)+280

3--Bina Maliyeti Hesabı:

3.1--Genel olarak.....Mbg(TL)=409*kuvvet(Topl.İnş Alanı(m2);1,04)

3.2--5 Kata kadar olarak....Mb5(TL)=515xTopl.İnş.Alanı(m2)+16500

 

3)--Binada Katın Yaklaşık Ağırlığı:

        Binanın Global Demir İht. Kats.            Binanın Global Beton İhtiyacı Kats.

                       (kg/m2)                                             (m3/m2)

Temel………….13……………………………………………. 0.1

Döşeme………..15…………………………………………….0.25

Kolon…………..14……………………………………………0.08

Kiriş…………….8…………………………………………….0.07

Toplam…………50……………………………………………0.5

b)--Katın Emniyetli Kaldırabileceği Yük(Ton)=Katın Ağırlığı*1.1 (ton/m2)

c)--BK Temel Dayanımı:Bina Ağırlığı=Kat Adedi*Kat Alanı*1,1(ton/m2)

4)--Statik Raporalara uygun olduğu düşünülen Binanın birinci deprem peryodu için Önerilen formül:

Toplam İnşaat Alanına(TİA) na bağlı  ampirik ifade:

T(sn)=0,193x.TİA nın 0,13 cü kuvveti.

5)—İnşaat Bitme Süresi: t=0,01x TİA(m2)

Binanın normal şartlarda bitim süresi ay olarak,toplam inşaat alanının %1 kadardır.Yani 600 m2 binanın bitim süresi normal şartlarda 600x0,01=6 ay dır.

6)--Bina Faydalı Alanı :TİA=Topl.İnşaat Alanı(m2)

Faydalı Alan(m2)=(1,02-0,00009*TİA(m2))*TİA(m2) veya fia(m2)=0,6*TİA+280

7)--Sığınak Alanı(m2)=Faydalı Alan(m2)/20

8)--Otopark Alanı(m2).. 

1)--Binalarda Otopark Şartı: Toplam İnşaat Alanı(TİA) ;

TİA <1250 m2 ise……. ….otopark yapımı mecburi değil. otopark parası

TİA(m2)>1250 m2 ise…....otopark yapımı mecburi. otopark yapılması

2)--Konfeksiyon İçin OA(m2)-Faydalı Alan/125    ,Dükkan İçin…OA(m2)-Faydalı Alan(m2)/50

3)--Otopark Alanı:  DS:Daire Sayısı

1-Konutlarda…

50-80 m2 arası için 3 daireye 1 otopark yani n=DS/3 adet otopark

81-120 m2 arası için 2 daireye 1 otopark yani  n=DS/2  adet otopark

 121-180 m2 arası için 1 daireye 1 otopark yani  n=DS  adet otopark

2-Dükkan,Mağaza,Banka,Büro,Sauna ve Hamam Binaları  için  50 m2 için 1 adet….n=TİA/50

3- Sanayi-Depolama Tesisi-Toptan Ticaret Binaları  için  200 m2 için 1 adet….n=TİA/200

4- Küçük Sanayi Binaları  için  125 m2 için 1 adet….n=TİA/125

9)—Asansörler:

1)-Asansör makine dairesi boyutları havalandırma ve çalışma açısından yeteri kadar-ilgili yönetmeliklere uygun büyüklükte olmalıdır.

Bu anlamda ; Şahıs+yük  asansörleri için Makine Dairesi Ölçüleri:

320-630 kg için………250x370x200 cm ,      800-1000 kg için…..320x490x240  cm olmalıdır.

Daire Sayısı ve Kat Adenine Bağlı Optimum Elektrikli-Hidrolik Asansör Kapasite ve Kuyu İç Ölçüleri Tablosu
Norm.Kat Adedi/ Daire Sayısı	Kat da 1 Daire	Kat da 2 Daire	Kat da 3 Daire	Kat da 4 Daire	Kat da 5 Daire	Kat da 6 Daire
2NK	320 kg 140x160	320 kg 140x160	320 kg 140x160	320 kg 140x160	400 kg 160x160	480 kg 160x190
3NK	320 kg 140x160	320 kg 140x160	320 kg 140x160	400 kg 160x160	480 kg 160x190	640 kg 160x210
4NK	320 kg 140x160	320 kg 140x160	320 kg 140x160	480 kg 160x190	640 kg 160x210	800 kg 160x230
5NK	320 kg 140x160	320 kg 140x160	400 kg 160x160	640 kg 160x210	800 kg 160x230	800 kg 160x230
6NK	320 kg 140x160	320 kg 140x160	480 kg 160x190	800 kg 160x230	800 kg 160x230	800 kg 160x230
7NK	320 kg 140x160	400 kg 160x160	640 kg 160x210	800 kg 160x230	800 kg 160x230	800 kg 160x230
>=8NK	320 kg 140x160	400 kg 160x160	800 kg 160x230	800 kg 160x230	800 kg 160x230	800 kg 160x230
Not:1-Makine Dairesi Min. Ölçüleri:(220x320x200),Kuyu dip Derin:140 , 2--Kapılar min 80 cm olmalı. 3-Çift Asansör Yapılması durumunda diğer asansör min 480 kg olmalı.

 

3.3—Asansör Trafik Hesabına Göre Kat Adenine Bağlı Asansör Sayıları:

3.1--Katta 4 daire bulunması ve 320 kg lık kullanılması halinde kat adedine(KA) bağlı asansör sayıları(n)-Asansör Trafik Hesabına Göre:

0-8 Kat..1 adet  , 9-13 Kat..2 adet , 14-17 kat..3 adet , 18-22 kat..4 adet  n=0,3.KA-1,5

3.1—Katta 4 daire bulunması ve 630 kg lık kullanılması halinde kat adedine(KA) bağlı asansör sayıları(n)-Asansör Trafik Hesabına Göre:

0-12 Kat..1 adet  ,13-19 Kat..2 adet , 20-24 kat..3 adet , 25-28 kat..4 adet  n=0,2.KA-1,4

2--Asansör Kontrol Detayları:

1--Kısa Bilgi:

1-Kuyu gemici merdiveni-40 cm genişlil-40 lık profil 

2-Seperatör -30x30 mm profil çerçeve üzeri hasır/sac   

3-Kuyu Aydınlatma-en alt+en üst vavyen anahtarlı-her kata kafesli etanj lamba

4-Kabin altı Etek Sacı-70 cm-5 derece eğimli-esnek-stabil                      

5-yerden 1.7 m yüksekte /bekçi odası tlf-kabin içi diyafon bağlantısı   

6-Kabin üstü korukuluk-70 cm  ,  

7-Aşırı yük Sistemi   ,    8--kata getirme cihazı  ,    9-kasnak koruma sacı

10--Makine Dairesi Merdiveni              

11-Makine Dairesi Fanı-35 cm çağlı-meşgule bağlı

 2--Halat boyası-kırmızı/sarı  , 13—Alarm ve Fan çalışır olacak.    , 14—Halatlara en az 2 klemens 

15—Müdahale kapağı svici+kilidi    , 16—Acil Kurtarma levhası  

17-A3 göre ARL-300 ana kart+inverter+ uygun regülatör 

18--Elektrik Tesisatı Olarak:( )

1--Raylar,makine motor,kapılar,metal tamponlar,separatör,metal aksama topraklama çekilmesi.( )

 2—Elektrik panosuna tüm sistem için enerji panosuna trifaze kaçak akım sigortası çekilmesi(300 ma)-kabin için monofaze 30ma kaçak akım rölesi -4 kutuplu v otomat. panoda pako şalter,sigorta,priz bulunması.

 

5.9--Önerilebilen Asansör Ekipmanı Markaları:

 Aşağıda Sıralanmıştır:

1—Asansör motorları; Nagel,akar,Astes,Albertosasi,Montenari,Sodimas vs  marka olabilir.

2—Hidrolik üniteleri ; Kleeman,Beringer,Bucher vs marka olabilir.

3--Ana kart ;Arkel,prokont, Mikel, mea, aybey vs marka olabilir.

3.1— Kumanda panoları  toplama kumandalı elektronik kartlı olacaktır.

3.2--Kata getirici; arkel,mikel,servosan vs marka olabilir.

4--Kumanda Panosunda ; kontaktörler ; LG,Siemens,Telemekanik olabilir.

5—Kabin kapısı:

5.1-- tam otomatik kapılar ; mekisan,vittur,fermator,merih,sercom, ,prolift vs marka olabilir.

5.2--yarı otomatik kabin kapıları Merih-kramer kapılar Merih,fermator vs marka olabilir.

6--Kabin; vittur,mekisan,ademsan vs marka olabilir.

6.1--Kabin satine paslanmaz veya nokta paslanmaz çelik ile kaplı  olabilir.Profiller kromsan marka vs olabilir.

6.2--butonlar;  genemak,butsan,HMG veya Qnb (Dokunmatik) butonlardan vs biri tercih edilebilir..Butonlar delta teknik vs marka olabilir.

6.3— Kablolar:Makine dairesi, iç ve dış tüm tesisat kabloları TSE ye ve uluslararası standartlara uygun olmalı. Kuyu içi tesisatı için kuyuya en az 40x40 kanal boru döşenecek, tesisat bu kanaldan geçirilecektir.Felexbyl kablo ithal yassı kablo vs olabilir..Kablolar nergis kablo marka vs olabilir.

7—Raylar; Savera,Asray-Özray,Montaferro vs marka olabilir.

8—Halatlar İzmit çelik halat,Gustavolf  vs olabilir.

9-Tamponlar CE li olacak.Metroplast,Has vs marka olabilir.

 10—Regülatör-Diktatörler Aspar,Önsa vs marka olabilir.

11--Elektronik Aşırı Yük Koruma Cihazı centa vs marka olabilir.

12--Fren Bloku:Cobianchi,Zorlu,Vittur vs marka olabilir.

2)--Kişi sayısına Bağlı Kuyu Alanı seçimi   

Ak(m2)=1,1*((nkişi+6)/4)    bu ifadeye göre kişi sayısı ile 6 toplanıp-4 e bölünürse  kuyu alanı m2 olarak hesaplanabilir.          a2)-Kısa kenarın Uzun kenara oranı 0,8-0,9 aralığındadır.                                

3)--Hidrolik Asansörlerde:Makine Dairesi Ölçüleri  İçin:

Kuyu Genişliği: Asansörlü Makine Dairesi Kuyu Genişliği Ölçüsü+50 mm

Kuyu Derinliği: Asansörlü Makine Dairesi Kuyu Derinliği Ölçüsü+50 mm 

Makine Dairesi Yüksekliği: 2000 mm

 

10)-Yangın Çıkış Kapısı Sayısı:  FA=Faydalı Alan(m2)

YÇK=FA/(Kx3x40) 

Ofis.....K=10   ,     S.Market.....K=2,5    ,     Lokanta.... K=1     ,     Bar.....K=1,05  ,    T.Salonu....K=2  Kütüphane...K=7    ,   Otopark...K=1

11)--Kat Kaloriferleri İçin Tesis Odası Alanı:

Kat Alanı<350 m2-Bacalı Cihazlar-Kat kaloriferi  İçin;   Ak(m2)=Kat Alanı                

 formül...............................At(m2)=Akat(m2)x120/860

 

12--Merkezi Sistemde Kazan Dairesi Alanı:             

  FA:Faydalı inşaat alanı-m2    KDA:Önerilen kazan dairesi alanı-m2     Alt havalandırma-cm2 

üst havalandırma-cm2   d:doğalgaz kazan baca çapı-cm

 

FA........................KDA...........ALT HAVAL........ÜST HAVAL........d-cm                                                                    

1000.........................14........................30x45.......................30x25....................23

1500.........................18........................30x45........................30x25....................28

2000................. ......22........................35x50........................35x25...................33

2500........................27........................40x60........................40x30....................37

3000.........................32........................40x60........................40x30....................40

4000.........................42........................45x70.........................45x35...................46

5000.........................52........................50x75.........................50x40....................52

7500.........................70.........................55x75.........................55x40....................64

Kazan dairesi Alanı İçin Önerilen Formül:  FİA:Faydalı İnşaat Alanı

         KDA(m2)=0,008*FİA (m2)+8

10)—Mekanik Ve Elektrik  Tesisat Formülleri:

 

1--Temiz Su Ana Kolon Çapı: (Daire Sayısına Bağlı):

 Binalar için ana su kolonu çapı genel formül:                  

a)-- d(mm)=daire sayısı+22

 

2-- 5  katlı binalar için…

2.1--kat da  Tek daire…….DN32         

2.2-- kat da Çift daire……DN40

 

3--Su saati dolapları: 

3.1--Dolaplar ; Çift tarafa Açılabilir ve ahşap olmalı  

3.2--Dolap ölçüleri ;

1--kat da  tek daire için…….60x40x15 cm     

2--kat da  Çift daire için……60x60x15 cm       ölçülerinde   olmalıdır.

 

4--Pis Su Boru çapları:

4.1--Bodrum Kat Tavanında:Bodrum Kat  tabanında 150 mm lik kalın et kalınlıklı pis su borusu  ağzı kapatılarak temel demiri içine döşenir ve temel betonu dökülür.Uygun noktalarda temizleme kapakları olmalıdır.

4.2--Bodrum tavanında  toplanırken ; 

1--Kat da tek daire için…….125 lik    

2--Kat da çift daire için……….150 mm lik  

kalın et kalınlıklı PVC pis su boruları ile kelepçeli olarak toplanır ve oradan rögara verilir.

 

3--Binalarda Bodrum kat tavan yatay toplama pis su boru çapı genel formül:                                                      

3.1--  Boru Çapı     d(mm)=6 x daire sayısı+100      veya 

0-2 Daire.....................100 mm

3-7 Daire.....................125 mm

Daire Sayısı>=8..........150 mm

 

Kalorifer-Doğalgaz-Klima Tesisatında Boru Çapı vs Hesaplar:

1)--Daire Alanına Bağlı Kombi Kapasiteleri

1.1)-Mahal Alanına bağlı Isıtma Yükü:     Qh(Kcal/h)=110xDA(m2)+500

1.2)-Mahal Alanına bağlı Isıtma yükü katsayısı: Kı(kcal/h)=160-0.2xDA

 

2--Mahal Alanına Bağlı   Spilt Klima  Kapasiteleri

2.1--Mahal Alanına bağlı Soğutma Yükü:  Q(Btul/h)=610xMA(m2)+500

2.2--Mahal Alanına bağlı soğutma yükü katsayısı:   Kc(kcal/h)=210-0.6xMA

 

3--Kazan Dairesi İçin Formüller:   5 Katlı Binalar İçin yaklaşık formüller: Qk(kcal/h):Kazan Kapasitesi

1--İstanbul İçin Isıtma Katsayısı….K=140--160 kcal/h/m2—İstanbul İçin.

2--Kazan Kapasitesi    Qk(kcal/h)=Faydalı İnşaat Alanı(m2)x(140 veya 160)

3--Kapalı Genleşme Deposu Hacmi……..V(lt)=0,0015xQk-27

4--Doğalgaz Baca Çapı……………………db(cm)=0,00008xQk+16

5--Sirkülasyon Pompası Debisi ……………Qp(m3/h)=Qk/20000   

     Pompa Basıncı  Hm(mss)=(0,008x L(m)+3)x1.25           

L(m):Kritik devre uzunluğu

6--Emniyet Ventili Çapı…………………………   dem(mm)=0,00006xQk+20

7--Doğalgaz ana boru çapı-kazan için:     dg(mm)=0,00006xQk+29

8--Kalorifer Kolon Boru Çapları:

d(mm)=5xDS+25    veya       d(mm)=0.0003xq(kcal/h)+25                                           

DS=Daire Sayısı-- q=ısı yükü

9--Konut Sayısına Bağlı Boyler Hacmi................V(Lt)=84xDS+515     

10---Daire-Konut Sayısına Bağlı Boyler Soğuk Su Boru Çapı:  

db(mm)=0,4xDA+22  

11--Konut Sayısına Bağlı Boyler Isı İhtiyacı:   Qb(kcal/h)=1325xDS+7600  

12-- Kartlı kalorimetrili Merkezi Sistem Kalorifer ve Doğalgaz  Tesisat İmalat Maliyeti :

12.1--Siteler İçin…. Br.Daire Maliyeti F(TL)=4560-18,5xDaire Sayısı

13-- Kazan Dairesi Alanı- Önerilen    KDA(m2)=0,008 x Fayd.İnş.Alanı(m2)+ 8

 

14--Binalar için ana doğalgaz kolonu çapı genel formül:                     

Konut—(Daire sayısına bağlı) ………….dg(mm)=daire sayısı+33               

İşyeri –(kazan kapasitesine bağlı)……… dg(mm)=Qk(kcal/h)*0,00006+30

 

Havalandırma Tesisatında Kanal Çapı vs Hesaplar:

1-- Doğal Havalandırma  Olmadığı Durum  İçin Havalandırma Tesisatı Kanal ve Fan Çapı:

A(m2)=Otopark Alanı

1.1--Kanal Çapı………………dk(cm)=0,1x A(m2)+30 

1.2--Aksiyal Fan Çapı………. dk(cm)=0,1x A(m2)+40

1.3--20x30 cm menfez sayısı….. n=0,12x A(m2)

 

2--Doğal Havalandırma Destekli Otopark Havalandırma Tesisatı Kanal ve Fan Çapı:

A(m2)=Otopark Alanı

2.1--Kanal Çapı…………………..dk(cm)=0,05x A(m2)+20               

2.2--Aksiyal Fan Çapı…………. dk(cm)=0,05x A(m2)+30

2.3--20x30 cm menfez sayısı….. ….n=0,06x A(m2)

 

17--Doğal Havalandırma ( WC) bacası kenar uzunluğu :      A(m2)=Otopark Alanı

17.1--Tek baca için………..a(cm)=0,08x A(m2)+20    

17.2--Çift baca halinde……..a(cm)=0,10 x A(m2)+30     

 

11)—Elektrik Tesisatında Kablo Çapları:    Yaklaşık Formüller:

L=40 m için

a)--Trifaze Motor…..( 0-5 kw için)…..Sb(mm2)=0,17xP(KW)

                                   ( 6-12 kw için)…Sb(mm2)=0,27xP(KW)-0,7

                                   ( 14-30 kw için)…Sb(mm2)=0,47xP(KW)-3,5

b)--Monofaze İç Tesisat: ( 2,5-20 kw için)….Sb(mm2)=2xP(KW)  

c)--Monofaze Motor: ( 2,5-14 kw için)……… Sb(mm2)=P(KW)