Küresel Isınma-Dünya-Türkiyede  Su Yönetimi:

 

1—Genel Bilgi:

 

1--California'da su krizi artık 3. yılında. Bazi bilim insanlan, 2013'ün 1580'den beri bu eyaletteki en kurak yıl oldugunu düsünüyor. Amerika'nin en kalabalik nüfusa sahip eyaleti, suyunun yüzde 75'ini kardan alıyor.

2--ingiltere ve Galler'de son 240 yılın en şiddetli yağmurları görüldü.

 

3--2013'de dünyada, 41 adetle 1 milyar dolarlık rekor sayıda hava kaynaklı afet yasandi.Ve bu 41 afetin neredeyse tamamı suyla ilgiliydi: seller, kurakliklar veya tayfundan kaynaklanan zararlar.

 

4--Pekin, Delhi ve Los Angeles gibi mega kentlerin artan nüfusuna su yetiştirmek giderek zorlaşıyor.

 

5--Amerika'daki kuraklık, ülkedeki mahsulün % 60'ini üreten California'lı çiftgileri felç etti; ABD'deki büyükbas hayvan varlığı 60 yılın en düşük seviyesine indi ve dana etinin fiyati görülmemis derecede artti. Ekonomistlerin hesabına göre İngiltere'deki seller de ülkenin GYSH'sini tam bir puan düşürebilir.

 

5.1--Hindistan, Çin ve Brezilya gibi kalkinmakta olan ülkelerde yaşam standartlarının yükselmesi bir başka mesele. insanlann orta sınıfa terfi etmesiyle su kullanımı (tuvalette, çamasır makinelerinde, banyoda) artıyor. Evlerinde modern tesisat olan insanlar, olmayanlara göre 5-10 kat daha çok su kullanıyor.

 

6--Su sorunlarını anlayıp çözmenin iki sirri var. Birincisi, tum su sorunlan yereldir. Pasifik'teki hava olaylarıyla bağı ne olursa olsun, ingiltere'deki sellerin ingiltere'de cozülmesi gerekir. California'daki kurakhk da o eyaletin sorunudur; Kansas'in suyunu korumak oraya çare olmayacaktir.

 

6.1—2. sır da pozitif düşünüp su sorunlarını çözümleyebilmektir. Selleri   önleyemezsiniz. ancak   öngorebilir   ve uydurabilirsiniz.

 

2—Türkiyede Durum:

 

1-Dunyanın % 70'i su ile kaplidir. Bunun % 98.5'i tuzlu sudur. Kalan yuzde 2.5'i buzul şeklindedir. % 30.1 yeraltinda, %0.8'i toprakta ve donmus vaziyette, %0. 4'u de atmosferde ve yer yuzeyindedir.

 

2--Turkiye'nin yıllık yağış miktarı, 501 mm3 (643 kg/m3). Bunun 274 milyar m3 buharlaşmakta; 41 milyar m3 yeraltına sızmaktadır.

 

3--Kullanılabilir su tutarı 112 milyar m3(98 milyar m3 yuzey suyu, 14 milyar m3 de yeraltı suyu olmak uzere).

 

4—Suyumuzun % 74'ünu, tarımda vahşi-salma sulama metodu ile sorumsuzca israf etmekteyiz. % 12 sanayide, %14 de içme ve kullanma suyu olarak tüketilmektedir.

 

5--Kisi başına–yıllık 1430 m3 ile su fakiri bir ülkeyiz. (Kanada ortalamasi 92000 m3.)

 

6--Dünyada her yıl 250 milyon kişi, kirli sudan hastalanmaktadir. Yaklaşık 5 milyon kişi ölmektedir.

 

7--Son 40 yılda, 1.300.000 hektar sulak alanimizi kaybettik. (3 Van Golu kadar.)

 

8--Ülkemizdeki 2.800 civannda belediyenin, sadece 100 kadarında arrtma sistemi mevcuttur.

 

9--Su kayıpları

gelişmiş ülkelerde………………… % 8-24,

yeni sanayileşen ülkelerde………… % 15- 24,

gelişen ülkelerde ise……………… % 25-45   oranlarındadır (WHO, 2000).

 

3—İklimin Ekileri:

3.1—El Nino:

 

1--Pasifik Okyanusu'nun ısınmasının yol açtığı ve turn dünyada hava olaylarini etkileyen El Nino adi verilen iklim dengesizlikleri, fazla kuraklik veya fazla yagis ile emtia piyasalarini alt üst edebiliyor.

 

2--Dünyanin her yerin-de birçok olumsuz etkisi olan El Nino adi verilen iklim dengesizlikleri her 2 ila 7 senede tekrar gerçekleşiyor.

 

3--"El Nino'nun bugday mahsullerinin verimli olma şansını düsürecek olması risklerden biri" Diger risk ise daha az yesil alanda hayvancılık sektörunün zorlanacak olmasi

 

4--Bazı tahminler bu lsınmanın El Ni-no'nun da kış başlamadan geleceginin habercisi oldugunu öngörüyor. Avustralya'da sonbahar Mart-Mayis aylarmda yaşanırken, kış ise Haziran'dan Agustos'a kadar sürüyor.

 

5--Yerkürenin şimdiye kadar yaşadığı en sıcak yıllar 2005 ve 2010-2013 yılların olduğu belirtiliyor.

 

6--El Nino'nun büyüklüğüne göre 2014 ve belki 2015 yıllarının tarihin en sıcak yıllan olabileceğini ifade ediyor.

 

7--Avustralya ve Asya'nin bazi bölgelerini susuzluktan kurutup, Güney Amerika'ya ise yagmurlar getiren El Nino, Avustralya Meteoroloji Bürosu'nun verdigi bilgilere gore Pasifik Okyanusu'nun ısınmasıyla önümüzdeki aylarda geri donüyor.

 

8--Meteorolojide şuana kadar maksimum 15 günü tahmin edilebilmekte.Ancak sağlıklı rakam 3 gün.

9--2006'dan beri dünya bir "El Nino" yaşadı ve şu an­da bitti. El Nino yılında Türkiye'nin etkilenme olasılığı çok yüksek değil. Bizim bölgemiz El Nino'dan etkilenmiyor. Biz daha çok Kuzey Atlantik salınımı, yani Nao dedigimiz sistemden etkileniyoruz. Yağışların azlığı bu yıl Nao'dan kaynaklanmıyor. Guney El Nino'dan, kuzey Nao'dan etkileniyor.

 

9.1--Elektrik isleri Etüt idaresi Genel Müdürlüğu TBMM Küresel Isınma Komisyonu'na bir rapor sundu. Buna gore,

1--Türkiye'de denizler ve sıcaklıklar yükselecek.

2--Taşkın, sel ve erozyonlar artacak.

3--1901-2000 yılları arasında sıcaklığın 2 derece arttığı,

4--yağışların % 10 düştüğü ,

5--Türk karasuları 12-18 cm yükselecek,

6--sahil kentlerinde taşkınlar ortaya çıkacak,haritalar değişecek.

7--Sıcaklıklar kışın 2, yazın da 2-3 derece artacak.

8--Basta İstanbul olmak üzere büyük kentlerde yazın gece sıcaklıkları yükselecek.

 

9.2--Nao, atmosfer sirkülasyonu içinde kış aylarmda dinamik yüksek

basınç alanı dedigimiz doğal sapmalar göstererek Avrupa'nın içlerine kadar giriyor ve özellikle bu Izlanda alçağının Akdeniz havzasına inmemesine neden oluyor. Kaya görevi görüyor. Normalde bu basınç kışın Avrupa içlerine kadar çok fazla girmez.

 

9.3—Bazı yıllarda  yağış azlığının nedeni, Nao dedigimiz meteorolojik dogal sap-ma. Zaman zaman 7 - 10 yılda bir ortaya çıkıyor.

 

9.4--Şu anda en çok yağış sıkıntısı çekilen bölgelerimiz Ege ve Marmara. Orada ciddi anlamda yağış azlığı var. Önceki istatistiklerimize göre, bu yil da nisan ve mayıs aylarında yağış azlığı devam edecek görünüyor. Çünkü zaten bu bölgelerimiz Akdeniz ikliminde ve en çok yağışları ocak, şubat ve mart aylarında alıyor. Özellikle Menderes havzasında çok ciddi yağış azlığı olabilmekte.

 

10—Bir yetkili: Meteroloji Md. Bünyesinde dünyada hangi sistemler kullanılıyorsa bizde de aynısı kullanılıyor. Tabi burada esas aldığımız standart Avrupa. Hatta kullandığımız otomatik istasyon sayısı Avrupa ülkelerinde bile yok. 135 tane otomatik istasyon aldık. 150 tane daha alınacak.

 

10.1—Ayrıca uçaklara meteroloji istasyonu yerleştirilebilmekte.Bu anlamda THY ile Meteroloji Md. Bir protocol yaparak THY uçaklarına uygun otomatik istasyon yerleştirilip bir ağ sistemi ile bunlar değerlendirilip analizlerde kullanılabilir.

 

11--Tahmin yapmak topografik şartlara gore degişiyor. Turkiye'de tahmin yapmak çok zor. Ozellikle bahar ve yaz aylarmda bu gittikçe zorlaşıyor. Vatandaşların "kararsız" diye tammladigi yağmurlan tahmin etmek çok zor. Cünkü çok lokal oluşuyor. Sokaklara göre bile değişiyor. Bunlan daha iyi tespit etmek için radar-larla, uydu görüntüleriyle Md lük olarak elimizden gelen gayreti gösteriyoruz.

 

12--Şu anda 3 günlük tahminlerimiz % 90 tutarlılığında. 15 gün lükten sonrası uzun vadeli tahmine giriyor. Tutarlılık azalıyor.

 

12.1--1560 noktada ölçüm yapıyoruz. Ölçüm yapmamız gereken 1800 yer daha var.

 

13--Ülkemiz dünya üzerinde oluşan hava kütlelerinin göçünün odak merkezi ve geçis. noktasi. Hava kütleleri aynen goçmen kuşlar gibi Türkiye üzerinde. Geliyor, bekleme süresine göre yağışları az ya da çok bırakıyor.

 

14--Kyoto anlasmaşı çerçevesinde yapılacak uygulamalar için hükümetimiz bu konuda karar almakta oldukça zorlanıyor. Çünkü bunun maliyeti çok yüksek. Bu sadece bizimle olacak bir iş de degil.

 

14.1--1990'da ürettigimiz sera gazından %10 daha az sera gazı üretmemiz gerekiyor Türkiye'de üretilen sera gazı yıllık emisyon hacmi 297 milyon metreküp. Dünya siralamasında18'inciyiz. Nüfus başına vurdugumuzda 74'üncü sıradayız. Havamıza, suyumuza sahip çıkmamız lazım.