Tarımda Doğru Sulama Tekniklerinin  Ekonomik Önemi:

1--Türkiye'de tarım yapılan 25 milyon hektar tarım arazisinin bulunduğu büyük bölümüne yağmur kışın yağar. 

1.1--Halbuki buğday hariç diğer önemli ürünler yazın yetişir, bunun için yüksek verim ve kaliteli ürün için sulama en önemli etkendir.

2-- 25 milyon hektar tarım arazisinin 5.3 milyon hektarı sulanmaktadır.  Ayrıca su kıtlığından dolayı 5-6 milyon hektar her yıl nadasa bırakılmaktadır.

2.1--Halen sulanmakta olan 5.3 milyon hektar yani arazilerin % 20'si bilinçli ve öngörülebilir tarım yapılmakta geriye kalan ise kaderine bırakılmıştır.

2.2--Bugün sulanan 5.3 milyon hektar tarım arazisinin 4 milyon hektarı salma sulama denilen en iptidai sulama şekliyle yapılmakta, bu sistemde tarla sulanmakta, suyun verimliliği yüzde 30'dur.

2.3--Halbuki bu 4 milyon hektar damlama veya yağmurlama ile sulansa aynı su ile 12 milyon hektar arazi sulanabilecektir. 

2.3.1--Türkiye'de yüzde 25 ile 35 oranında verimliliği olan salma sulama ile 3.9 milyon hektar sulanıyor.

2.3.2—Verimlilik:

1--Salma sulama………...%25-35

2--yağmurlama sulama….%75-85

3--Damlama sulama……..%90-98

2.4--Bu ekstradan gelen 8 milyon hektar arazide basınçlı sulama sistemi ile sulandığında en az 32 milyon ton mısır veya 32 milyon ton pamuk veya 25 milyon ton ayçiçeği olarak fazla ürün alınacaktır. 

2.5--Şayet mısır dane veya silaj ekilse hayvancılığın kaderi değişecektir. 

2.6--Şayet ayçiçeği ekilse Türkiye 'nin sıvı yağ problemi hallolacaktır. 

2.7--Şayet pamuk ekilse tekstil sanayi büyük hamle yapacaktır. 

2.8--Bu değişimin ülke ekonomisine katkısı 20-50 milyar dolar olacaktır.  Bir de istihdama katkısı 1 milyon kişi olacaktır. 

3--Bunun için hükümet salma sulamayı yasaklamalı.  Böylece lüzumsuz israf, çevre kirliliği ve GAP'ta olduğu gibi tuzlanma olmayacak. 

4-Tarımsal sulama tek elde toplanmalı. Bugün sulama birlikleri İçişleri Bakanlığına bağlı. Suyun tarımdaki sahibi belirlenmeli.

5--Ülkemizde  40 milyar metreküp kullanılabilir su var. Bunun 30 milyar metreküpü yaklaşık % 75'i tarımda, 6 milyar metreküpü yani %15'i evlerde, sanayide ise % 10'u olan 4 milyar metreküp kullanılıyor.

6—Tuzgölü kurumak üzere.İç anadoluda kuraklığa dayanıklı buğday üretilirken,bugün olmayacak bir şey olan çok su çeken bitkiler ekilmekte.Bu nedenle eskiden her bölgede hangi tür bitki geleneksel olarak ekildiyse bugünde aynısı organik yerel  tohumlarla ekilmeli.vede hızla damlama sulamaya geçilmeli.

6--Ortalama

1 kilo buğday üretmek için……….. 1 ton suya,

1 kilo et üretmek için …………....…16 ton suya,

1 kilo peynir üretmek için……...…. 5.3 ton suya,

1 kilo yumurta üretmek için…..…. 4.7 ton suya ihtiyaç vardır.

6.1—Yukarıdaki tabloya göre katma değeri yüksek,temel ihtiyaç maddelerini esas olmalı ve bunlardan üretmek için daha az su kullanan ürünleri üretmek esas olabilir mi.

Kaynakça:Doğru sulama ile tarımın kaderi değişir--Ali Ekber YILDIRIM—www.dunya.com

2--Tarımda Damlama Sulama Sistemleri Kullanımı:

1--Modern sulama yatırımları ile ülke ekonomisine yıllık 15 milyar dolar gelir sağlamak mümkün.

2—DSİ verilerine göre yapılan bir hesaba göre Türkiye'nin 78 milyon hektar yüzey alanının 28 milyon hektarı -%36 sı ekilebilir arazi.

2.1--Bunun da 25 milyon 750 bin hektarı-%91 i sulanabilir.

2.2—Oysa  sulanabilen arazi sadece 5 milyon 280 bin hektar. Yani teorik olarak sulanabilen arazinin %20 si sulanabilmekte.

2.3--DSİ, Cumhuriyet'in 100. yılı olan 2023 yılına kadar sulanabilir arazi miktarını 8.5 milyon hektara-%33 e çıkarmayı hedefliyor. Bu hedefe ulaşmak için öngörülen yatırım maliyeti 26 milyar dolar.

3--Basınçlı Sulama Sanayicileri Derneği'nin iddiasına göre, yeni bir baraj ve kuyu yatırımı yapmadan, sadece sulama yöntemini değiştirerek hem sulanan alanı 10 milyon 560 bin hektara-%41 çıkarmak, hem de devletin 26 milyar dolar yatırım yapmasına gerek kalmadan ülkeye yılda 15 milyar dolar ek gelir sağlamak mümkün.

3.1—Bunu sağlamak için:

1--DSİ'nin 2008 verilerine göre, Türkiye'nin yıllık su tüketimi 46 milyar metreküp. Bunun

34 milyar m3- % 74'ü………. sulamada,

7 milyar m3-%15'i………….içme suyu,

5 milyar m3-%11'i………….sanayide kullanılıyor.

2--2023 yılında su tüketiminin 112 milyar metreküpe ulaşması bekleniyor.

3--Suyun çok büyük bölümü tarımsal sulamada kullanılıyor. Dolayısıyla burada yapılacak tasarruf çok büyük önem kazanıyor.

4--Suyun verimli kullanımı uygulanan sulama yöntemine bağlı.

4.1--DSİ verilerine göre 1 hektar alanın sulanması için

salma sulama yöntemi ile…………...…. 10.000 m3

 yağmurlama sulama yöntemi ile…….. 6500 m3

damla sulama yöntemi ile………....……. 4000 m3 suya ihtiyaç var.

4.2--Bu değerler, iklim, toprak yapısı, ürün cinsi gibi birçok etkene bağlı olarak değişebilir. Derneğin hesaplamalarına göre, salma sulamaya göre

yağmurlama sulama yöntemi ile………..% 35,

damla sulama yöntemi ile…....…………….% 50 su tasarrufu sağlıyor.

5--DSİ verilerine göre, sulu tarım ile zirai gelirin yaklaşık 5-6 kat artırılması mümkün.

5.1--Kuru tarım yapılan bir alanda hektar başına ortalama 500 dolar gelir elde edilirken, aynı alandan sulama ile 3000 dolar gelir elde ediliyor.

6--DSİ verilerine göre, tarımsal sulamada kullanılan suyun % 20'si yeraltı kaynaklardan sağlanıyor.

6.1--Ancak, tarımsal sulamanın yaklaşık yüzde 60'ının DSİ kontrolünde olduğu, kalanın çiftçiler tarafından  yapıldığı ve özellikle tarımsal sulama amaçlı çok sayıda ruhsatsız, kaçak derin kuyu bulunduğu dikkate alınırsa tarımsal sulamada yer altı su kullanımının yaklaşık % 40 olduğu biliniyor.

6.2--Tarımsal sulama amaçlı 1 m3 suyun yer altından çıkarılması için 1 kilowat saat elektrik enerjisi gerekiyor. Bu amaçla motorin kullanılması durumunda maliyet daha da yükseliyor.

 

7--Gübre kullanımı ise konunun bir başka boyutu. Tarımda yıllık 6 milyon ton gübre kullanıldığı ve gübrenin ton fiyatının da ortalama 350 dolar olduğu dikkate alındığında modern sulama yöntemleri ile gübre kullanımından % 50 tasarruf sağlanabilmektedir.

5--Özetle; modern sulama yöntemlerinin kullanılması ile, bugün sulanmakta olan 5 milyon 280 bin hektar tarım arazisinin sulanmasında % 50 oranında su tasarrufu sağlanacak.

5.1--Yapılan bu su tasarrufu ile yeni bir baraj veya kuyu yatırımı yapılmadan sulanabilir arazi miktarı 10.5 milyon hektara ulaşacak.

5.2--DSİ verileri dikkate alındığında bu alandan elde edilecek gelir yıllık 13.2 milyar dolar olacak.

5.3--Sağlanacak 820 milyon dolar enerji tasarrufu ve 1 milyar 50 milyon dolarlık gübre tasarrufu da hesaba katılınca yılda 15 milyar 70 milyon dolar ek gelir sağlanıyor.

6—Yorum:Damlama sulama sistemini yenilenebilir enerji ile desteklendiğinde enerji maliyetlerinde ciddi tasarruf sağlanabilir.Damlama sulamanın kontrolünü otomasyona dayamak,gübre ihtiyacını bu otomasyon içinde organik sıvı gübre-solucan gübresi ile desteklemek oldukça önemli.En basit sistem örneğin meyve ağacı sulamasında ağaç çevresinde açılan 15x15 cm içi üstü toprak içi iri çakıl kaplı çukurda damlama sulama delikleri geotekstil membran ile tıkanmaya karşı kapatılırsa ve sistem sabah 5-5.30 aralığına ayarlı zaman saati ile su basılır enerji sulu fotovoltaik panel ile sağlanır ve bu enerji DC motorlar ile suyu kaynaktan çekip yerden 2 m yukarıda depoya basarsa enerji bedevaya getirilir sulama boruları toprak altında kalmış olur.Hatta meyve ağacı olan yerde türe uygun sebze dahi yetiştirilebilir.bunlar paket proje olarak bakanlık tarafından sözleşme yapılacak mühendislik firması tarafından kredisi hazır olarak sözleşmeli çiftçiye sunulabilir.

6.1—Öte yandan konya gibi kuraklığa dayanıklı türlerin olduğu yerlerde hem damlama sulama yanında kuraklığa dayanıklı tarım için teşvik verilebilir.Kısaca sulama damlama sulamaya kaymalı hemde ürün yetiştirmde verilen teşviklerde yöresellik unsurlarıda olmalı.Kmausal teşvik ile desteklene ürün sulan bir fidan gibi gelişebilir ve büyüyebilir.

Kaynakça:Damlaya damlaya 15 milyar dolar--Ali Ekber YILDIRIM—www.dunya.com