Sera
Gazları-Küresel Isınma:
1—Karbondiosit:
1-- CO2(fosil yakıtların(petrol,kömür,doğalgaz)
yanması ile oluşur) , kloroflourkarbon (soğutma gazları) ,Metan(doğalgaz
üretimi sırasında oluşan )gazları metan, azotoksitleri, ozon ve su buharıdır.
2--Sera gazları ay nen seranın etrafını ve çatısını
kaplay an camlar gibi, güneş ışınlarının büyük bir kısmının (dalga boyları 300
– 1500 milimikron olan ışınların) yer yüzüne kadar gelmesini engelleyemez.
3--Güneş ışınları yeryüzüne çarpınca ısı enerjisine
dönüştüğünde dalga boyları değişir.Sera gazları, bu ısı enerjisi dalgalarının
yerden atmosfere doğru yükselmesine-atmosferin yüksek katmanlarına ulaşmasına
engel olurlar. Hatta bu sera gazları yeryüzünden yükselen ısı enerjisi
dalgalarının bir kısmını yutar, bir kısmını da yeniden yeryüzüne tıpkı ayna
gibi yansıtır.
4-- Atmosfere karışan karbondioksidin %80 – 85’i fosil
yakıtlardan, %15-20’si de canlıların solunumundan ve mikroskobik canlıların
organik maddeleri ayrıştırmasından kaynaklanmaktadır.
4.1-- Sanayileşme devriminden önce atmosferdeki toplam
karbondioksit miktarı 600 milyar ton tahmin edildiği halde, bugün bu miktarın
yaklaşık 750 milyar tona çıktığı b ildirilmektedir.
4.2-- Atmosferdeki karbondioksit miktarını son 160 bin
yılın en yüksek düzeyine ulaştırmıştır. Yapılan ölçmeler, bu artışın devam
ettiğini göstermektedir. Noaa Uydusu ölçme sonuçlarına 1976 da atmosferdeki CO2
Miktarı 2007 de 380 ppm e doğrusal bir eğilim içinde erişmiştir.
5— Karbondioksit-CO2-- Sera gazları içinde
karbondioksit, küresel ısınmada % 50 paya sahiptir. Bunun nedeni, hem
miktarının çok hem de karbondioksit moleküllerinin atmosferdeki ömrünün 50 -
100 yıl gibi çok uzun olmasıdır.
6--Okyanuslar her yıl atmosferden yaklaşık 104 milyar
ton karbon dioksit çeker ve 100 milyar ton kadar da karbon dioksit salar.
6.1--Kara bitkileri fotosentez yoluyla her yıl
yaklaşık 100 milyar ton karbon dioksiti atmosferden çeker.
6.2--Bitkiler, hayvanlar ve toprak her yıl soluma
yoluyla 100 milyar ton karbon dioksit salar
6.3--Fosil yakıtların tüketimi ve ormansızlaştırma
yüzünden her yıl atmosfere yaklaşık 7 milyar ton karbon dioksit salınıyor.
7--Şu anda atmosferde 750 milyar ton dolayında karbon
dioksit bulunuyor.
8--Bitkilerin, hayvanların ve toprağın soluması, fosil
yakıtların kullanılması, ormansızlaştırma ve okyanus-atmosfer etkileşimi
yüzünden her yıl yaklaşık 207 milyar ton karbon dioksit atmosfere salınıyor.
9--Kara bitkilerinin fotosentezi ve yine
okyanus-atmosfer etkileşimi nedeniyle de yaklaşık 204 milyar ton karbon dioksit
her yıl atmosferden çekiliyor.Bu anlamda yılda 3 milyar ton dolayında karbon
dioksit atmosfere ekleniyor.Bu da aslında insanların fosil yakıt kullanımı
sonucunda atmosfere salınan karbon dioksit miktarına eşit.
10--dünyadaki fosil yakıt rezervleri, atmosferdeki
karbon dioksit düzeyini 5-10 katına çıkaracak denli fazla.
10.1--O nedenle küresel ısınmaya karşı alınacak
önlemlerin başında karbondioksit salınımının azaltılması gelmekte ve bu hususta
uluslar arası düzey de olağan üstü çabalar harcanmaktadır.
2--Metan-CH4:
1--Metan moleküllerinin ısı tutma yeteneği, karbondioksit moleküllerinin 20 katıdır yada Bir kg metan gazı, bir kg
karbondioksitten yaklaşık 63 kat daha güçlü sera etkisine sahiptir.Metanın
Atmosferde kalış süresi de yaklaşık 10 yıl kadardır.
2--Bilim adamları yaşadığımız küresel ısınmanın %
10-15'lik bölümünden atmosferdeki metanın sorumlu olduğunu düşünüyorlar.
3--Yapılan araştırmalar metan miktarının her yıl % l
oranında arttığını gösteriyor.
4--Günümüzde atmosferdeki metan oranı 18.
yüzyıldakinin 2,5 katıdır.
5--Başlıca kaynakları pirinç tarlaları, çiftlik
gübreleri, çöp yığınları ve bataklıklar ve doğalgazın üretimi sırasında havaya
karışmasıdır.
5.1-- Yapılan son araştırmalara göre metan gazı
salınım oranları:
Antropojen kökenli…..............% 13
Çiftlik hayvanları…....................% 30
pirinç tarlaları….....................… % 29
boru hatlarındaki sızıntı… ….% 21
katı atık…….............................… % 14
kömür ……...................................% 6 oranındadır.
5.2-- Fransız hükümetinin yaptığı bir araştırmaya göre
ise, büyükbaş hayvanların, bu ülkedeki sera etkisine yol açan gazların
salınımında % 6.5 oranında sorumlu oldukları ve büyükbaş hayvanların havaya bu
ülkedeki on dört petrol rafinerisinden daha fazla, ozonun delinmesine yol açan
metan gazı saldığı saptanmıştır.
5.3--Araştırmada ayrıca, büyükbaş hayvanların ve
diğerlerinin besleyici değeri daha yüksek parçacıklı, soya veya yonca gibi
sindirimi daha kolay yemlerle beslenmesin metan salınımını azaltmak
konusunda çözüm olacağı belirtilmiştir.
6--Metanın küresel ısınmadaki etki pay ı % 13
kadardır.
7--Metana Karşı Çözümler:
7.1--Metan a karşı enerji sepetinde doğalgazın
ağırlığının Uluslar arası Enerji Ajansının yaptıracağı bilimsel çalışmalara
göre irdelenmesi-
8--Atıklar
Konusu:
8.1--Şehirlere de konutlara çöp öğütme makinalarının
kullanımı teşvik edilerek,gıda kaynaklı çöplerin öğütülerek ayrı konteynerde
depolanması.Bunların toplanarak gübre elde edilmesi geri dönüşüm için
tahta-plastik-cam -metal ve gıda atığı için mutlaka ayrı konteyner
bulundurulması ve üzerlerine ilgili atığın ismi yazılması .
8.2--Çöp toplama araçlarında tahta-plastik-cam-metal
için ayrı bölümler olması ve gıda atıklarının kamyona alındıktan sonra
öğütülmesi ve gübre istasyonuna götürülmesi
8.3--Bu mümkün olursa insan uygarlığı,tıpkı doğa uygarlığı
gibi sıfır atık prensibine yaklaşacaktır.
8.4—Konteynırı aza olan yerlerde Geri dönüşüm için her
2 konteynerdan birinin üzerine geridönüşüm yazılması.
8.5--Evlerde geri dönüşüm için ayrı torbaların hibe
olarak verilmesi.
8.6--Çöplerin toplanmasını geri dönüşüme bağlayarak
ihale edilmesi.
8.7--Çoğu ürünlerde artık ambalajlı yerine ambalajsız
olarak satılmasının teşviki.(bakliyat-gıda-her türlü plastik eşya vs)ve
ambalajın minimuma indirilmesi.
3--Azot
Oksitleri-NOx:
1--Bu sera gazının kaynakları egzoz gazları, fosil
yakıtlar ve organik maddelerdir.
2--Küresel ısınmadaki p ay ı % 5’dir.
3--Azotoksit de, dünyada sera etkisinin oluşumunda
karbondioksitten 310 kat etkili olan bir gazdır.
3--Kloroflourkarbon
Gazları (CFC-H):
1--Soğutma gazları olarak kullanılırlar.
2--Küresel ısınmadaki payları % 22 oranındadır.
3--R-22 yerine Yeni R134a gibi çevreci ve sera etkisi
olmayan soğutma gazlarının sanayide kullanılmasıyla bu gazların etkisi de
azalacaktır.
4--Kloroflourkarbon Gazları Kimyasal kararlılıkları
fazla olduğu için atmosferde bozulmadan 100 yıldan fazla kalabilmektedirler.
5--Kloroflorokarbon bileşikleri, ısıyı tutma konusunda
karbondioksitten 20.000 kere daha etkilidir.
6--Kloroflourkarbon Gazlarının sera etkisine karşı
-Çözüm anlamında ; Sera etkisi olmayan,yeni soğutucu gazların kullanımın süre
verilerek zorunlu hale getirilmesi.
4--Ozon-O3:
1--Ozon’un başlıca kaynağı, egzoz gazlarının 2/3’ünü
oluşturan azot oksitlerin ultraviyole ışınları ile fiziksel reaksiyona girmesid
ir. Bu reaksiyon sonucunda bol miktarda ozon mey dana gelir ve atmosferde
birikir.
2--Yeryüzüne yakın atmosfer tabakalarında bulunarak
gelen güneş ışınımındaki ultraviyole dalgalarını etkisiz hale getirerek-Bu
anlamda DNA hasarının önlenmesine yardım ederek ,yeryüzünde yaşamın olmasını
sağlayan en önemli kaynaklardandır.
3--Öte yandan fazla ozon sera etkisi ile küresel
ısınmaya katkı yapmaktadır.Bu gazın oluşumu egzoz gazların a ve gün eşin
ışınlarına bağlı olduğu için ( geceleri üretilmez) miktarı çok değildir.
4-- Küresel ısınmadaki sera etkisi % 7 kadardır.
4-- Su
Buharı-H2O:
1--Küresel ısınmada sera etkisi bakımından en başta
gelir.
2--Ancak yeryüzüne yakın atmosfer içindeki miktarı çok
nadir hallerde yükselir.
3--Su buharı Bol miktarda bulunduğu atmosfer katmanı
genellikle bulutların oluştuğu yükseklerdeki atmosfer tabakalarındadır.
4--O nedenle daha çok güneşten gelen ışınları tutmada
ve yükseklere yansıtmada (albedo) etkilidir.
5--Atmosferde kalma süresinin çok yüksek olması
nedeniyle küresel ısınmada sera gazları içindeki etki payı da çok yüksek olmaktadır (%50).
6--Küresel sıcaklıkların yükselmesi su buharı
oluşumunu hızlandırabileceği için
,sonuçta bu durum geri besleme ile küresel ısınmayı daha da arttıran bir unsur
olabilir.