Sağlıklı-En Sağlıklı Beslenen Ülkeler-İtalyan Beslenme
Tarzı:
1-- En Sağlıklı Beslenen Ülkeler Listesi ve Puanları:
1—İtalya………………93.11
2—İzlanda…………….91.21
3—İsviçre……………..90.75
4—Singapur…………..90.23
5—Avustralya………...89.24
6—İspanya……………89.19
7—Japonya……………89.15
8—İsveç……………….88.92
9—İsrail……………….88.14
10—Lüksemburg……87.87
11—Norveç…………..86.81
12—Avusturya……….86.34
13—Hollanda………...85.83
14—Fransa…………...85.59
15—Finlandiya………84.80
16—Almanya………..84.78
17—Kanada…………84.57
18--Güney Kıbrıs……84.52
19—Y.Zelanda………84.48
20—Yunanistan……..84.28
21—Portekiz…………82.97
22—İrlanda………….82.52
23—İngiltere………...82.28
24—G.Kore………….82.06
25—Malta……………81.27
2—İtalyan beslenme Sistemi-Tarzı:
1--İtalyan yemek yeme
alışkanlıklarına bakalım.
1--Kahvaltı saati 7.00-11.00
arasıdır. Bir İtalyan için kahvaltı, hafif olmalı. Bir brioche (Aslında bol
yumurtalı ve tereyağlı Fransız ekmeğidir) ile eappuccino veya kahve alınabilir.
Bunun için masaya oturma¬ya bile gerek yoktur, işe giderken bir barda
kahvaltılarını beş dakikada bitiriverirler (Yanlış anlamayın, İtalyanlar ayak
üstü kahvaltı ettikleri yere “bar” der.
2--Barlar, öğleyin bir tür
sandviç olan panini.
3--öğleden sonra dondurma,
4--akşam aperitif,
5--gün boyu da kahve servisi
yapar). Brioche, sade de olabilir, marmeladı, kremalı, çikolatalı da.
6--İtalyanlar saat 11.00’den
sonra cappuccino içmezler.
7--Öğle yemeği saati kuzey
İtalya’da 12.30-14.00, güneyde ise 13.30-14.30 arasıdır. Girizgah olarak
“antipasto” dedikleri, soğuk mezelerle başlarlar. Bunlar; salam, peynir, mantar,
sucuk, pastırma, işlenmiş et, zeytinyağlı ve sirkeli sebze veya yeşilliklerdir.
7.1--Tabakta, kalamar, füme
somon, midye, zeytin de olabilir.
7.2--Birinci tabak genelde
risotto (pirinç pilavı) veya pasta (makarna) ya da nadiren çorba olur.
7.3--İkinci tabak, mutlaka
yağsız et veya balık tabağıdır.
7.4--“Contorni” dedikleri
“yan tabaklar” ya da “çevresel tabaklar”, haşlanmış sebze veya salata ile
doludur. Salata, zeytinyağ- sız, domatessiz ve mozarella peynirsiz düşünülemez.
7.5--Yemeğin üzerine tatlı
olarak dondurma veya taze meyve alınır. Bir esp- resso ile yemek sonlandırılır.
8--Saat 16.00’da “merenda”
dedikleri ikindi öğünü için çocuklara değişik lezzetlerde küçük ekmekler,
yoğurt, meyve ve dondurma çıkarılabilir. Bunlar çoğunlukla yetişkinleri de
cezbeder.
9--Akşam yemeği saati
20.00-22.00 arasıdır (Doktorlar, istedikleri kadar “20.00’den sonra yemek
yemeyin” desin). Ama yemek genelde hafiftir.
9.1--Akşam yemeğini salata
ile geçiştirenler de vardır, birinci ikinci taba¬ğı alanlar da.
9.2--Eğer dışarıda
yiyeceklerse de bu, mutlaka bir pizza olur. Pizza evlere ge¬tirilebilir hatta
evlerde bile hazırlanabilir. Tartışmasız, akşam yemeğinin kralıdır.
10--Gördüğünüz gibi balık ve
zeytinyağı dışında pek sağlıklı bir yiyecek yok gibi. Ama en sağlıklı ulus
olmak, İtalyanları mutlu ediyor mu? Birleşmiş Milletler’in Dünya Mutluluk
Raporu’nda 155 ülke arasında 48’inci sıradalar.
2.1--İtalyan Mutfağından:
1—Arancini: Ekmek
kırıntılarıyla kaplanan pirinç toplarıdır. Bol yağda kızartılır. Üzerine et ve
domatesten oluşan ragu sosu, mozarella ve bezelye eklenir. Anavatanı
Sicilya'dır. Arancini, aslında "küçük portakal" demektir. Çünkü
kızardıktan sonra portakala benzer. İtalya'nın bazı bölgelerinde konik olarak
da yapılabilir.
2—Kahve: İtalya’da
kahve içmek istiyorsanız biraz durup düşünmeniz gerekir.
O kadar çok kahve çeşidi
vardır ki... Espresso, latte, cappuccino, macchiato, mocha, Americano,Cubano,
crema, Zorro, Doppio, Romano, Guillermo, Ristretto, antoccino, bombon, cortado,
lungo, corretto, espressino, Galao, gommosa, Vienna, melya, Marocchino, frappe,
freddo, mazagran, palazzo, shakarato, affogato, botz, Medici, Touba, pocillo,
çeşitlerden bazılarıdır. Bu çeşitler arasında Türk kahvesi de bulunur.
3—Lazanya: Napoli
kökenli bir makarna türü. Bizim de gayet iyi bildiğimiz bir yiyecek. Düz
makarna kalıplarının arasına konan malzeme, bölgeden bölgeye değişir. Ragu,
beşamel, parmesan peyniri, ricotta, mozarella, domates sosu, et, ıspanak,
kabak, mantar ya da hayal gücünüze kalmış her tür malzeme.
4—Osso Buco:Et
severler, Milano usulü pişirilmiş osso buco'ya bayılacaktır. "Delikli
kemik" demektir. Bu, kemiğin iliğinin de yenebilmesi anlamına gelir.
Geleneksel ve modern şekilde hazırlanır. Geleneksel olanı, tarçın, defne
yaprağı ve gremolata ile pişirilir. Gremolata; maydanoz, limon kabuğu rendesi
ve suyu İle sarımsak karışımıdır. Modern olanında ise domates ilave edilmesi
yeterlidir.
5—Pasta-Macaroni:İtalyanların her tür hamur işine verdikleri ad. macaroni'nin ise 3-4 cm uzunluğunda C şekli verilmiş
makarna olduğudur
6—Pizza Margherita:Pizzanın en basit, en sade fakat en lezzetli olanı.
Sadece zeytinyağı, domates,
mozarella veya Parmesan peyniriyle yapılır. Domates içeriğindeki
"likopen", en güçlü antioksidanlardan biridir. Kardiyovasküler hastalıkları
ve kanseri Önler. Pizza da, Napoli kökenli bir yiyecektir. Calzone [katlanmış
yarım ay hamur işi), panzerotti [küçük calzone) ve stromboli [rulo hamur işi)
de birer pizza türüdür.
7—Ribollita:Toscana
bölgesinin ünlü çorbası.Ekmek ve sebzeden yapılır.
Savaşların yokluk
dönemlerinde icat edilmiştir. Mutfakta arta kalan ekmek parçaları, fasulye,
lahana, patates, havuç, kereviz ne varsa hepsi bir araya getirilip kaynatılır.
Ribollita zaten "tekrar kaynatılmış" demektir.
8—Saltinbocca:Rulo
haline getirilmiş dana eti, kürdanla iliştirilmiş fesleğen ya da başka
yapraklarla tavada pişirilir. Saltinbocca, "ağzına at" demektir.
Sadece İtalya'da değil, İsviçre, İspanya ve Yunanistan'da da beğenilir.
Pişirilmeden önce zeytinyağı ya da tuzlu suda marine edilmesi, lezzetini
artırır. Bazen kapari de eklenir. Yine bazı ülkelerde dana eti yerine tavuk eti
kullanılabilir.
9—Torrone-Tiramisu:Torrone, karşınıza "torro", "turron”,
"torrao", "turon" gibi adlarla da çıkabilir. Bal, şeker;
yumurta akı, bademveya diğer kabuklu yemişlerle yapılan bir nugattır. Peru,
İspanya, Filipinler, Küba ve Porto Riko tarzıyla yapılanları, değişik lezzetler
barındırır. Tiramisu ise, zaten bildiğimiz bir tatlı.
10—Gelato:Sicilya
kaynaklı İtalyan dondurması. "Gelato" donmuş demektir. Süt, krema,
şeker, meyve püresi ve değişik tatlandırıcılarla yapılır. Diğer ülke
dondurmalarından farkı, yağ oranının düşük, şeker oranının yüksek olmasıdır.
Pek çok yerde geleneksel yöntemlerle, makine kullanılmadan yapılır. El yapımı
dondurmanın pazar payı, ülke genelinde yüzde 55'i geçer.
2.2—İtalyada Sağlık:
1-- İtalya’da doğan bir bebeğin, 80’li yaşlarını görme
ihtimali çok yüksek. Oysa Afrika ül¬kelerinin çoğunda ortalama ömür 45-50 yıl
civarında.
2--İtalyanların sağlık durumu,
Amerikalılardan, Kanadalılardan ve İngilizlerden çok daha iyi. Amerikalılar,
yüksek tansiyon, kolesterol ve akıl sağlığı konularında sorunlar yaşarken
İtalyanlar turp gibi. Her şeyden önce İtalya’da doktor sayısının, dünya
genelinin çok üzerinde oldu¬ğunu görüyoruz.
3--Ülkenin en sevilen de bir
Doktor” (Un Medico in Famiglia). 1998’den beri gösterilen ve 275 bölüme ulaşan
dizi, aslında komedi. Üç çocuklu bir doktor ailesinin başından geçen
serüvenlerin anlatıldığı dizide sağlıklı kalmanın yollarından da söz ediliyor.
4--İtalyanların sağlıklı
olmasında en önemli faktör, tabii ki bes-lenme rejimi. İtalyanlar,
zeytinyağını, balığı ve zengin mineralli, taze sebzeleri sofralarından eksik
etmiyor.
5--Washington Üniver-sitesi
Beslenme ve Kamu Sağlığı Merkezi direktörü Adam Drenowski, tüketicilerin taze
sebze ve meyveye, yağsız ete ve balığa erişimlerinin sağlık açısından ne kadar
önemli olduğunu bir makalesinde belirtmişti. .
Kaynak: Para Dergisi-2-8 Nisan-2017--World Health Organization