Mimari-İnşaat Mühendisliği-Bina İmalatı-Uygulama ve Tasarım
Kriterleri:
8.1--Müteahhid tasarım için en az 4-5 adet röleve
proje yaptırmalıdır.
8.2--Röleve-ön etüd safhasında çizilecek
projeleri,aynı firmada 2-3 adet mimara birbirlerinden bağımsız olacak şekilde çizdirmelidir.Yada
uzman bir mimara 3-4 adet değişik röleveler de çizdirebilir.
8.3--Çizilen ön etüdlerin olugunlaşması ile son etüd
ortaya çıkacaktır.Yapılan bu tasarımların ergonomik olması-aynı zamanda
yönetmelikler ile teknik olarak doğru ifadeler olması önemlidir.Böyle bir
çalışma yapılmaz ise ileride ergonomik-teknik ve yönetmelik anlanında birçok
sorun oluşabilecektir.Başlangıçta yapılan doğru tasarım ile inşaatın sağlıklı
başlaması ve devam etmesi için temel şart sağlanmış olur.
8.2—Daire içi tasarımda,gündüz ve gece kümelenmesi
önemli bir kriterdir.Bu anlamda Mutfak-WC-Salon-Oturma odası ayrı bir grup
olarak daire ikiye ayrılacak biçimde aynı yerde kümelenmelenirken Banyo ve
yatak odaları ise yine dairenin ikinci yarısında ayrı olarak kümelenmelidir.Her
kümenin mahalleri hol ile birbirine bağlanırken,iki küme grubu ise birbirine
daire içi hol ile bağlanabilir.
8.3---Bina içinde bitişik daireler arasında duvarda
ses yalıtımı için yalıtım keçesi (1,5-2 cm) kullanılabilir.Bunu sağlamak
için iki daire arasına 2x8.5 cm yatay delikli tuğla arasına yalıtım keçesi
konularak ses ve ısı yalıtımı yapılabilir.Bu anlamda araya 2cm beyaz sert
stroporda konulabilir ancak sese yalıtımı anlamında keçeye göre daha zayıf
kalır.Cam yünü yerine keçe konulması her açıdan daha uygundur.
8.4-Aynı katta bitişik dairelerin havalandırmaları
ortak olduğu için,WC ve Banyoda oluşan sese karşı tarafa geçecektir.Bu durumu
önlemek için havalandırma bacası bir tuğla duvar ile tam ortadan ikiye
ayrılmalıdır.Yani havalandırma bacası iki bölmeli olarak örülmelidir.
8.4.1--Ayrıca havalandırma pencereleri altıgen
sineklikli alüminyum menfezli olması ile havalandırma bacasına bir cisim
atılması önlendiği gibi içeri sinek vs girmesi de engelenmiş olur.Ayrıca
havalandırma bacası için en alt kotta kapağı olmalıdır.Bu suretle bacanın
gerektiği zaman temizliği yapılabilsin.
9-Bina İmalatında İdari Uygulamalar:
9.1-Uygulama hatalarına izin vermeyin.Yapılan
hatalar,binada donatının,tesisatın yeniden kırılması-döşenmesi anlamına
gelecektir.Bu ise ilave maliyet ve ilave zaman kaybı anlamına gelir.
9.2-İş programı yapmak ve bunu uygulayacak şantiye deneyimli şantiye şefi
ile çalışmak imalatın daha hızlı ve sağlıklı-nizami-projesine uygun
bitirilmesini sağlar.
9.3-Bazı inşaat malzemelerini bölge ve bölge dışı nalburlarla görüşme yapılarak iyi
bir şekilde araştırılmalı imkan varsa peşin almak,maliyeti düşürceği
için kazancı artıracaktır ki bunlar demiri(demiri ocak-şubatta almak uygun olup
--inşaat malzemeleri özellikle Haziran-Temmuzda tepe-pik yapar)) ve çimentoyu
peşin almak uygun olacaktır.
9.3.1--Demir alındıktan sonra korumaya
alınmalı-çimento ise yağmura vs karşı branda çekmek veya kapalı ortamda
korumaya alınmalı.Çimento açık veya kapalı ömrü 1 ay olup-1 aydan fazla
depolamaya uygun değildir.Yapı kimyasalları ise kapalı olarak 6 ay ömre
sahiptir.
9.4-Bina maliyetleri,bina sayısı arttıkça azalır.Bu
anlamda tek tek bina yapmak yerine site yapmak ekonomik olarak daha uygundur.
9.5-Yaptığınız her ticari işte hesabını bilmek
ve belgeyle çalışmak-sözleşme yapmak esastır. Belgesiz,sözleşmesiz
çalışmak sonuçta bina imalatında zarar anlamına gelecektir.Sözleşme
maddelerinin yazılı ifadesi ,kara geçmek veya zarar anlamına geleceği
için iki tarafında mutabık kaldığı doğru ifadeler net olarak yazılmalıdır.
9.5-Müteahhitler ,yapacakları imalatın için Yapı
denetim firmalarından kendi yaptıkları rutin denetim dışında ,ücret karşılığı
danışmanlık hizmeti de almalıdırlar.Zira denetim firmasının işi binayı
denetlemektir-danışmanlık yapmak değil.Bu suretle bina imalatı projeye uygun yapılacağı
için ,hatalara bağlı verim düşüklüğü yada zarar önlenebilir.
10-Binanın Global Demir ve Beton İhtiyacı
|
Binanın
Global Demir |
Binanın
Global Beton |
Temel |
13 |
0.1 |
Döşeme |
15 |
0.25 |
Kolon |
14 |
0.08 |
Kiriş |
8 |
0.07 |
Toplam |
50 |
0.5 |
11--Bina imalatında malzeme ve renk seçimi:
1--merdiven basamakları için bal sarısı-kum beji
renkte afyon mermeri seçilmesi uygun olabilir.yada Merdiven evi duvarını da
kirli gri su bazlı boya uygun olabilir. .
2--Kirli gri renkli Muğla-marmara mermerleri çok
toz tuttuğu ve görünüm açısından uygun olmadığı düşünülürse merdivenler
için kullanılmayabilir. Merdiven evi duvarı boyanırken 1 m ye kadar
a)--pembe-üstüne ise fıstık yeşili
b)-- kum beji yada yaban kırmızısı renkli
su bazlı renk su bazlı boya kullanmak uygun olabilir.
3--Yatak ve Çocuk odaları için açık fıstık
yeşili-şeker pembe-
d)--Salon ve oturma odaları için hazan sarısı
renkli su bazlı boyalar
e)--WC ve Banyolar için desenli Mavi fayanslar uygun
olabilir.
e)-- Bilgi: saten ,odada duvarın dış havayla hava
alışverişini sağlayan mikro delikleri kapattığından uygun değildir.
12--Belediye Mevzuatını yakından takibi için
,bilgisayarda 1-Vörd de tüm Yönetmelikleri içeren klasör edinilebilir 2-www.marmara.gov.tr
adresinden güncel mevzuat yakından takip edilebilir.
13—Bina İskanı İçin Ortalama Belge Alma
Süreleri:
13.1---SSK...........15 gün,
13.2--İSKİ…........15 gün,
13.3-- İtfaiye Md…15 gün
14--Binalarda Isı Yalıtımı İçin:
14.1-- kullanılan straforun yoğunluğu
14.1.1--Dış duvarda.........................20/ 24
dansinite
14.1.2--Şap altına ise ......................32
dansinite olup,
14.3--Projeye göre Strafor kalınlıkları
14.3.1-- dış duvarda...... 5 cm,
14.3.2--Bodrum kat döşemesinde........................
5 cm,
14.3.3-Ara kat döşemelerinde
............................2 cm dir.
14.6--Bu anlamda dışa duvarda 5 cm yerine 3 cm strafor
kullanılması projeye aykırı olduğu gibi 3 cm profor ile 5 cm strafor arasında
sadece % 30 fiyat farkı gelebilir ki müteahhit in böyle bir ucuz hesaba giremsi
de ayrıca doğru değildir.
16—Bina İmalatında Muhasebe Uygulamaları:
1--İşçinin emeğinin karşılığı olan ücretini onun alın
teri kurumadan-hemen işin bitiminde gönlünün hoşnut olacağı miktarı
belirleyip-işten motivasyon ve manevi-moral yükseltmesi ile işçilik kalitesini
ve işin bereketini-moral değerlerini-maneviyatını arttırmak.
2--İşçilerin Sigorta Primlerini zamanında yatırmak
gerekir ve ne kadar sigortasız işçi çalıştırılıyorsa onları sigortalayıp
sigortalarını yatırmak şart tır.Aksi kadirde cezalı duruma düşülür.Cezaya
düşülmesi durumunda cezaların yüksekliği dikkate alındığında
firma olarak parasal olarak zor duruma düşülünebilir.
2.1--İnşaatta Riske-kazaya karşı sigorta primlerini
yatırmak firma için en uygun yoldur.
2.2--Öte yandan İşin bitiminde eksik olarak
yatırmadığınız sigorta primlerini muhasebe hesabı gereği birden
yatırmanız gerekirse ; bir anda o kadar primi nasıl yatıracaksınız.
3-İnşaatlarda işçilik ücretlerinin
faturalandırılması,taşeron firma üzerinden yapılabilir.
17--Bina İmalatı ve İş Uygulamaları:
17.1- Binanın
Köşe Kazıkları Çakılması :Binanın köşe kazıkları; işi bilen-5 yıl
tecrübeli harita mühendisi veya teknikeri tarafından çakılmalıdır.Eğer bu köşe
kazık çakılma işi yapı denetim firmasının 2 yıl tecrübeli inşaat
mühendisi tarafından çakılırsa yanlış çakılmadan dolayı ileride imar tecavüzü
sorunları oluşabilir ki bu anlamda denilebilir ki herkes kendi işini
yapmalıdır.
17.2--Toprak hafriyatı ödemesi
yapılırken,ödemeyi kamyon başına değil,hafriyat derinliği ve arsanın orta
noktaları esas alınarak yada projesinde orta noktalardan yada proje değerinden
hafr edilecek toprak hacmi m3 olarak hesaplanmalı ve ödeme buna göre
yapılmalı ve ödeme sözleşmesi m3 üzerinden yapılmalıdır.
17.3-- Ölçme Tekniği: Ölçme yaparken en son teknik aletlerle ölçeme
yapılmalıdır.Örneğin mesafe ölçümünde şerit metre kullanılabilir ancak daha
iyisi lazer metre kullanmak olacaktır.Örneğin oldukça kullanışlı Bosch marka
bir lazer metre ile istenilen ölçme ve alan hesabı rahatlıkla yapılabilir.Aynı
zamanda lazermetre yanında gereken durumlarda kullanmak üzere şerit metrede
kullanılabilir.Artık kalfa ve ustaların lazermetre kullanmasnın zamanı
gelmiştir.
18-Zemin Islahı:
18.1--Bina
kurulumunda sıvılaşma riski olan zeminlerden kaçınılması gerekir.Ve bu
tür zeminlerde bina kurulması durumunda sıvılaşabilir zeminin ıslahı-
iyileştirilmesi gerekir..
18.2--Zemin emniyet gerilmesi değeri 1.25--1,30
kg/cm2 değerini altında olan zeminlerde Genellikle 2.5 m ye kadar
sıvılaşabilir bir zeminlerin mini kazık uygulaması iyi bir uygulama olabilir.
Not: dere kıyılarında bu değer 1.1-1.25 kg/cm2 değerine yakın
çıkabilmektedir.Ve çakılan mini kazıklar binanın radyel temeli ile bağlantısı
yapılarak,sıvılaşabilir zemininde binanın kayma riski minimize edilmiş olur.
18.3--Zemin Islahı Uygulamasında Yöntemler:
1--Radyel temel altına Yaklaşık 0.4 m yükseklikte
beton zemine basılarak zemin ıslahı yoluna gidilebilir bu durumda 100 m2 bina
tabanı için 40 m3 beton gider ve normal 50-60 cm radyel temeli bunun üzerine
inşa edersiniz. Radyel temel hariç ; Zemin ıslahı için kullanılan 1 m lik
beton maliyeti 32..000 TL tutabilir.Bu durumda radyel temelle birlikte
betonarme temel yüksekliği 1 m ye ulaşırki binanın zemin üzerine yaptığı
basıncı arttırır.
2--Radyel temel altına 5 katlı binalar için 30-40 cm
çaplı 6-7 m derinlikli mini kazık çakılır kuyu temel olarak minimum
60 cm aralıklarla veya eğer kuyu temel olmayacaksa 1 m aralıklarla
döşenir ve bina temeli bunun üzerine kurulur.Bu durumda 100 m2 bir bina tabanı
için 30-40 cm aralıklarla mini kazıklar(yerin delinmesi+demirinin
döşenmesi+betonunun dökülmasi dahil) (bir fore kazık maliyeti 300 TL/mx6 m=1800
TL ve 10 m lik cephede 30 cm aralıklarla yapılan fore kazık uygulamasında
10/0,,3=33 adet sonuçta 33adx1800=60.000 TL tutar ve/veya daha geniş aralıkla
daha az mini kazık dikilerek maliyet daha da aşağı çekilebilir.
3--Bitişik nizam binalarda yan binaların kayma-ve çökme deformasyonuna karşı ,binanın bitişik nizan uzunluğu 5 m ye kadar ise kuyu temel, 5 m den büyük ise 30 cm aralıklarla fore kazık uygulaması yapılabilir..Bu suretle yan binaların kaymasına karşı en iyi risk azatlımı sağlanabilir.
4--Kuyu Temel Uygulaması için temel şartlar şunlar değerlendirilebilir:
1-Komşu binanın bodrumu yoksa 2-Zemin etüdünde toprak akma değeri 8MPa ve
üzerinde ise 3-Komşu bina yeni deprem yönetmeliği öncesinde inşa edilmiş
ise(kolonlar eski yönetmelikte olduğu gibi 25x50 cm vs ise) risk almamak için
kuyu temel uygulamasına gidilebilir.
18.4--Bina Temelinin Su Alması:
1--Binada su yalıtımı temel altı seviyede yani temel
grobetonu döküldükten sonra grobeton üzerine 2,5 cm kalınlıklı membran bina
temel dış sınırlarını 1 m geçecek şekilde kesilir ve temel donatısı onun
üzerine döşenir.Bu şekilde yapılan bohçalama ile binanın su yalıtımı
yapılabilir.Temelden daha yukarıya doğru yapılacak membran kaplaması
için,temelin dışına taşmış 1 m lik membran parçalarına ekleme yapılarak zemin
kotuna kadar bohçalama yapılmalıdır.Bu şekilde temel ve bodrum perdelerinin
demirlerinin sudan kaynaklanacak çürümeleri önlenmiş olur.
2--Ayrıca temelden sürekli su çıkıyorsa
2.1--Asansör kuyusu zemini temele değil grobetona
dayanır.Bu nedenle binada temelde su alma problemi varsa ,binanın dört köşesine
grobeton seviyesinde 2-3 m derinlikte 70-80 cm çapında yuvarlak su
kuyusu kazılır ve içine en üs kısmında aynı çapta betonarme bilezik oturtulur
ve en alt kottaki kuyu içine şamandırası su kuyusu zemininden 50 cm yukarıda
elektrikli şamandırası ile dalgıç pompa konulur ve dalgıç pompanın çıkışı
yukarıdan 2 “ galvaniz boru ile çatal ile üstten binanın 150 mm lik pis su
hattına bağlanır.
2.1.1--Su seviyesi yükseldikçe pompa otomatik olarak
kuyuyu boşaltır.Dört köşeye konmuş bu kuyular grobeton seviyesinde 200 mm lik
delikli borular ile birbirine bağlanır ve üzerleri geotekstil keçe ile sarılır
ve etrafı iri çakıl ile kapatılır..Dalgıçlı kuyu ise zemin seviyesine kadar
devam ettirilir.
3--Bitmiş inşaatta asansör kuyusu içinde 2-3 m
derinlikte 70-80 cm m çapında yuvarlak su kuyusu kazılır ve
içine en üs kısmında aynı çapta betonarme bilezik oturtulur ve kuyu içine
şamandırası su kuyusu zemininden 50 cm yukarıda elektrikli şamandırası ile
dalgıç pompa konulur ve dalgıç pompanın çıkışı yukarıdan 2 “ galvaniz boru ile
çatal ile üstten binanın 150 mm lik pis su hattına bağlanır. Su seviyesi
yükseldikçe pompa otomatik olarak kuyuyu boşaltır.
4--Binada bodrum kat da perdelerin su
yalıtımında mebran yerine sikalı beton kullanılması halinde 5 katlı-100 m2 lik
daireli bir binada normal beton ile sikalı beton arasında m3 de 6 TL
fiyat farkı olduğu,bunun toplam maliyeti ise 400 TL fiyat farkı
çıkarcaktır.Kısaca membrenalı yalıtım yanında sikalı beton kullanmak hatta ve
hatta temel botonunuda sikalı seçmek binanın ömrü diğer bir deyişle
müteahhidin itibarı için ödenmesi gereken küçük bir bedel olarak görülebilir.
19--Eski Binalarda Hafriyat Sırasında Kayma Problemi:
19.1--Eski binalarda(yeni deprem yönetmeliği öncesi
yada 1999 depremi öncesi binaların) yanında yeni bina kurulacaksa,hafriyat
yapmadan önce kuyu temel yada mini fore kazı uygulaması uygun olacaktır.
19.2--Zira bu yapılmadığında,hafriyat sonrası eski
bina mütemadi temelden dolayı veya zemini yumuşak olabileceği için binada
kayma olayı vuku bulabilir.
19.3--Bu durumda eski binada kaymaya bağlı can ve mal
kaybı olabiecektir.Eğer kayma olayı başlamış ise,bu durumda , binayı boşaltmak
ve emniyet şeridi içine almak gerekir.
19.4--Binada kayma olup olmadığını anlamanın bir yolu
kayan binanın kayma olduğu tarafta bina önüne derin bir kazık çakmak ve
bu kazık ile kayan bina arasına yada komşu bina ile kayan bina arasına bir cam
parçası yerleştirmek gerekir..Sonuçta birkaç saat- gün içinde, camda esneme
veya uç durumda kırılma olup-olmamasına bağlı olarak ,binanın kayıp kaymadığı
net olarak anlaşılabilir.
19.5--Tüm bu problemlere karşı çözüm ,yumuşak zemine
sahip,eski binaların yanında yapılacak binlarda,eski bina taraflarında olacak
biçimde kuyu temel veya fore kazık uygulaması yapılması olası
yüksek birçok problemi önceden önleyecektir.
20--Su Basman vs Kalıp Seviyelerinin Belirlenmesi:
20.1--Binanın su basman vs kotları alınırken su
hortumu kullanmak en iyi çözümdür.Nivo vs arazi ölçüm araçlarının yanlış
ayarından hata yapılabildiği aynı düzeye getirme yada kot verme işinde
şeffaf su hortumu en iyi aynı düzeye getirme aracıdır.Bunun için binanın su
basman kotu için nirengi noktası(ki bu nokta bina girişinde tretuvar en üst
noktasıdır) bir tahta kazık çakılarak 1 işaretlenir.
20.2--Köşe kazıkların çakılmasından sonra hortum su
basman çizgisi üzerine getirildikten sonra diğer bir köşeye içi su dolu hortum
uzatılır ve hortumdaki su seviyesi bileşik kaplar prensibi gereği aynı seviyede
olacağı için bu köşedeki kazık üzerine işaretlenir.Diğer köşe kazıkları
üzerinde benzer şekilde su basman kotu kazığı merkez alınarak işaretlenir.
20.3--Benzer şekilde binada bir kolon kalıp döşeme
üstü seviye yüksekliği 2.8 m alındıktan sonra a diğer kolonların kalıplar
yükseklikleri bu kolonun kalıp yüksekliği esas alınarak ,su hortumu ile
işaretlenerek döşemenin her kolon için tam terzaisinde aynı seviyede
çıkarılması mümkün olur.
21--İmalatta Ekonomi:
21.1-- Döşeme-kiriş-kolon vs donatılarda düzgün
yüzey elde etmek ve daha az sıva çekmek için kalıp kullanımında kalıp
yüzeyinde pleyvud kullanmak ve de pleyvudları 5x10-10x10 cm merteklerle
desteklemek uygun olacaktır.Pleyvud anlamında kullanılacak malzemeler
kereste-plastik olabilir.Yalnız çok düzgün yüzeylerin sıva tutması da zor
olmaktadır.Bu anlamda Pleyvud kalıplar işyerleri için uygun olmakla birlikte
kaba sıvayı ortadan kaldırdığı için konutlarda uygun olmamaktadır.
21.1.1--Pleyvud yüzeye kara sıva yapmaya gerek
yok,doğrudan alçı sıva yapılabilir.Buna karşın , Eğer usta playvud kalıp
yüzeyini alçı sıva ile sıvayı bitirir ise ,sıva yüzeyinde ,düzgün olmayan
görünümler ortaya çıkabilmektedir.Pleyvud yüzeye önce serpme sıva
yapılmalı ardından astar sıva üstü alçı sıva yapılmalıdır.Alçı sıvanın iyi
tarafı temiz yüzey elde edilmesi yanında ,alçı ; yanmaz-ses yutucu ve ortam
nemini dengeleyen bir malzeme olup aynı zamanda ph ı insan derisi ph ı ile
aynı olan doğal bir malzemedir.
21.2--Beton ekonomisi için betonu daha az
yiyen döşeme türünü tercih etmek gerekir.Bunlar plak döşeme asmolene
göre-asmolen ise kaset kalıpa göre daha az beton yer
21.3--.Bu anlamda 8 m ye kadar olan döşemeler plak
döşeme-8-14 m arası döşemeler asmolen döşeme-14 m de büyük döşemelerin kaset
kalıp yapılması uygun olacaktır.
21.4-Asmolen döşemeler
21.4--Asmolen Köpük:Polietilenden ürertildiği için yangın anında zehirli gazlar
salmaktadır.İşçiliği kolaydır ve ucuzdur ancak teknik olarak zehirli gazlardan
dolayı uygun değildir.Öte yandan asmolen köpüğün bina ağırlığına katkısı,tuğla
asmolene göre 0,008(binde 8 daha hafif),iken ytong ise yine tuğlaya göre % 40
daha hafiftir.Bu anlamda köpük asmolen binayı döşeme anlamında daha hafif hale
getirerek,statik anlamda binayı daha sağlam hale getirdiği söylenebilir.Ancak
asmolen köpük ilgili resmi yazıyla yasaklanmıştır.
Ytong:Ytongun yazın sıcağında sıva tutma problemleri
olabilir. c)-sıhhi olarak uygun asmolen malzemesi tuğla veya ytong asmolen
olabilir.
21.5--Asmolen kalıbı yapılrken,,kalıba sıva teli
serilirse ,sıva tutmama zorluğu olmaz.
21.6--Hazır beton firması seçiminde sadece fiyatın
ucuzluğu kötü bir çözümdür,fiyatın ucuzluğu değil fiyatın uygunluğu yanında
prensip sahibi hazır beton firması ile çalışılmalıdır.
21.7--Döşeme üzerinde helikopter gezdirilirse,döşeme
üzerine şap atmaya gerek yoktur.
21.8--Bina daha kuvvetli olacak diye statiği aşan
miktarda ve beton sınıfında beton vede demir kullanmak hem inşaat
ekonomisi anlamında zarardır hem de depremde binayı rijitleştirerek ve kendince
salınımını engellemek suretiyle depremde binanın daha kolay rezonansa
giremesini sağlayarak,depremde binanın birden yıkılmasın yol
açabilir.Buna karşı binada beton dökümü yapılırken,hesaplar C25 e göre hesap
edilmesine karşın,yerinde beton dökülürken , C30 dökülmelidir ki yapılan
imalat hataları ile bu yine C25 e yakın değere gelecektir.
21.9--Bu anlamda kullanılacak beton ve demir miktarı
ve kalitesi ancak ve ancak sağlıklı yapılmış ve onaylanmış statik projesinde
belirtilen kadar olabilir.Ne bu miktarın altında nede üstünde
olmamalıdır.Yerinde statik kontrolünde , kontrol,; kontrol mühendislerince vs
demirlerin sayısı sayılarak değil,yerinde çözümleri ustalara söyleyerek yaptıran
ve onları eğiten-öğreten mühendislere ihtiyaç vardır.Kısaca kontol demir
sayımı değildir yada kontrol mühendisi sayı mühendisi değildir.Sayı işin sadece
bir parçasıdır.
21.9.1--- Marmara da bulunan faylar yanal atımlı olup-bunların
kırılması ile oluşan depremlerde fayda süper makaslama oluşacağı için,bunun
getirdiği mekanik deprem dalgalarına bağlı oluşacak rezonans tehlikesi en az
yanal kesme kuvveti kadar önemlidir.
21.10—Binada bir önceki imalat,bir sonraki imalatı takip
ettiği için ,şakülünde yapılmayan sıva sıva harcının fazla olmasına ve zarara
yol açacağı gibi,ondan sonra gelen kaplamanın kalitesinide bozacaktır.Bu
anlamda inşaat imalatında 1. Derecede önemli olan işçilik-2. Derecede önemli
olan ise malzeme fiyatı ve miktarıdır.İşçilik ile malzeme maliyeti bir
terazinin iki tarafında dengede bulunur.
21.10.1--İşçiliği kısarsanız maliyet artar-İşçiliğin
kalitesini arttırırsanız malzeme maliyeti en az iner.Bu nedenle iyi yetişmiş
usta ve kalfanın temini(kendi yetiştirme yada dışarıdan bulma) en önemli
konudur.Ve yapılan imalat sonrası kalfanın parası peşin ödenmelidir ki bir
sonraki imalatı iyi olmayan-kafasında ödeme sorunlarıyla dolu bir
kalfa tarafından kötü kalitede üretilmesin.
21.11--Bir müteahhid minimum 4-5 inşaat yaptıktan
sonra kendini kanıtlar ve her inşaatı bir öncekinden daha kaliteli olmak
zorundadır.Ve müteahhid,bir binası bitiminden hem önce bir diğer binaya
başlamak zorundadır ki kendi işi-firmasını çarkı sürekli dönsün.
21.12--Müteahhid eğitimi ne olursa olsun hem kendini
hem de ustasını geliştirmelidir.Bunun için eğitimli ve sertifikalı ustalarla
çalışmalı ve proje dışı-kendi bilgisi ile(yanlış veya doğru ki önemi değil)
teknik olmayan çalışma eğilimine izin vermemelidir.
21.13--Binada kaba sıva üstüne alçı sıva çekilmesi
yangın-ses yalıtımı ve dengesi açısından uygundur.Ancak kaba sıvasız,sadece
alçı sıva uygulaması iyi bir uygulama olmayabilir.Zira deprem sonraı birçok
duvarda,bu alçı sıvalar,duvar yüzeyini kırıklar ile harita yüzeyine
çevrilebilir.Bu ise müteahhidin kendi yaptığı imalat için hiç de hoş olmayan
bir durumdur.
21.14--Vitrifiye-Seramik-Sıhhı Tesisat Armatür vs
kullanırken 3. Sınıf bir malzeme almak yerine 1.sınıf malzeme kullanımının
hedef alınması müteahhidin zaman içindeki sürekli kredibilitesi için daha uygun
bir yoldur.
22--Sıva Üzerine Bilgiler:
1- Sıva, Kaba ve ince olarak, genellikle iki tabaka
halinde vurulur.
1.1--Yüzeyler fazla büyük değil ve de düzgünse tavan
sıvaları, serpme üzerine bir kat olarak yapılabilir.
2- Sıvanacak imalatın tümüyle kurumuş olması şarttır.
2.1--Sıvaya başlanmadan önce, sıva alt hizaları
saptanıp işaretlenir, yüzeydeki çıkıntı ve bulaşıklar kazınıp temizlenir, duvar
dipleri betonsa süprülür, topraksa kalas dizilir ve duvar yüzeyi iyice
ıslatılır. (Bir zorunluluk yoksa, kirlenmemeleri için camlar sıvadan önce
takılmamalıdır.
3-Sıvanacak beton yüzeyler yeterince pürüzlü değilse,
taşçı tarağı ile dişlenir;
3.1--Yoğun beton, yoğun tuğla vb. pürüzsüz ve su
çekmez yüzeylere – aderans sağlamak için- önce Sika latex, Ecosal vb. katılmış
çimento şerbeti ya da yüksek dozlu çimento harcı serpme vurulur. (serpme, su
kaybından ufalanmaması- ölmemesi- için, sertleşinceye kadar ıslak
tutulmalıdır).
4-Sıva yüzünün şakulünde ve düzlem olarak mastarında
yapılabilmesi için önceden en çok 2 m. ara ile düşey düzleme şeritleri (Ana
lar) hazırlanır.
4.1-- Kaba sıva harcı bu Ana’lar arasındaki yüzeylere
demir mala ile sertçe çarpılarak vurulur ve iyice bastırılarak sıkıştırılır,
biraz sertleştikten sonra aynı harçla Ana’lar düzeyine kadar doldurulur.
4.2--, Ana’lar- ve sıva ile bir yüzde ise kasa-
üzerinden kaydırılan mastarlarla düzlenir, kasa yanları mala ile basılarak ince
sıva için biraz çıkırlaştırılır.( 2 cm’den kalın doldurmalar günaşırı tabakalar
halinde vurulmalıdır.
4.3--Son kat mozaik olacaksa- kaymaması için kaba sıva
üzerine yatay olarak dalgalı çizgiler çekilir. Normal ince sıvada gerek yoktur,
aksine sıva üstünde renk farkı yapar.
5--İnce sıva, kaba sıvanın iyice sertleşmesinden sonra
ve kaba sıva yüzeyi bolca ıslatılarak vurulur.
5.1--İnce sıvanın dozajı kaba sıvadan kuvvetli
olmamalarıdır
5.2--Mala ile kabaca düzeltilen yüzey, parmak
basıncına karşı koyacak derecede sertleştirildikten sonra bir yandan fırça ile
devamlı su serpilirken, tirfil malası ile sürekli daireler çizilerek hiç bir
çatlak, pürüz ve dalgalanma kalmıyıncaya kadar perdah edilir ve
5.3--En son olarak da bir sünger ile silinerek, sıva
üzerindeki serbest kumlar düşürülür.
5.4--Pervazsız kasalarda çatlama yerini saklayabilmek
için arakesite ince bir derz açılır.
5.5-- Özel istek ve gerek dışında ince sıvaya demir
mala ile perdah yapılmaz,
5.6--Dekoratif sıvalar özel tariflerine göre
uygulanır, tavan sıvalarında uzun mastar kullanılır.
6--İnce sıvadan önce bütün iskele bağlantıları
duvardan ayrılmış, bütün gömme işleri tamamlanmış olmalıdır.
6.1-- Kaba sıvadan sonra yapılan oyma ve delmeler önce
kaba sıva ile tamir edilmeli.
6.2--İnce sıvadan sonra yapılanlara önce kaba sıva
vurulmalı ve sertleştikten sonra ince tamir yapılıp, ek yeri kayboluncaya kadar
özenle perdah edilmelidir.
7-İçerde önlem alma durumu hariç, dışarda hiç bir
zaman don havalarda sıva yapılmaz.
7.1--Ayrıca dış ince sıvalar şiddetli güneşli ve fazla
rüzgarlı havalarda yapılmamalı, olası ise güneşin çekildiği yüzlerde
çalışılmalı, çabuk kurumadan korunmalı ve rutubetli tutulmalıdır.
8-- Dilatasyonlar sıva ile örtülmeyip aralık
bırakılmalıdır.
9- Düzgünlük kontrolu: 20 cm’lik bir cetvel sıva
yüzeyinde her doğrultuda hareket ettirildiğinde, cetvelin herhangi bir
durumunda girinti ve çıkıntılar arasındaki fark 1 mm’yi;
9.1--2 m’lik bir mastarın aynı şekilde
gezdirilmesinde enine doğrultuda 5 mm’yi, boyuna doğrultuda 7mm ‘yi
geçmemelidir. (süpürgelik düzeyinde de ayrıca mastar kontrolu yapılmalıdır).
23--Beton Üzerine Bilgiler:
1- Karışıma giren su miktarı betonun dayanımında ve
iyi bir çıplak beton yüzeyi sağlanmasında son derece önemlidir.
1.1--Agreganın su emme durumu, nemliliği ve hava
durumu ayrıca dikkate alınarak
S/Ç oranı 1. sınıfta.... 0,45,
2a’da.....0,50, 2b’de...... 0.60’ı aşmamalıdır.
2- Çökme plastik betonda 5-10 cm.yi, akıcı betonda
10-15 cm’yi geçmemelidir.
2.1--Betonun dayanımı ile yüzey düzgünlüğü çoğu zaman
birbirine zıt olgulardır. Uygun bir çıplak beton yüzeyi için akıcı beton gerekir.
2.2-- Bu ise suyu fazlalaştırmak yerine
akışkanlaştırıcı katkılar ve de iyi bir vibrasyonla sağlanmalıdır.
3- Betonlar döküm yeri yanında hazırlanabilirse de
Beton Santralları tercih edilmelidir.
3.1--Betonlar Betoniyerde bir dakikadan az olmamak üzere
karıştırıldıktan sonra (TCK: 1.5 dakika), bir betoniyer dolusu bir defada ve
ayrışma yapmayacak biçimde sarsıntısız ve çalkantısız olarak döküm yerine
taşınmalıdır.
4- Betonun imali ile döküldüğü an arasındaki süre 20
dakikayı, zorunlu durumlarda 30 dakikayı geçmemelidir.
4.1-Ayrıcabu durumda ve de taşımada ayrışma olduğunda
döküm yeri yanında yeniden karıştırılmalıdır.
4.2--Bu işlem sırasında gerekiyorsa çok az su
katılabilir.
4.3--Ancak priz yapmaya başlamış beton artık
kullanılamaz, kullanmak için yeniden su, çimento katılamaz ve karıştırılamaz.
4.4--Betonlamaya başlamadan önce kalıp yüzeyi ve
özellikle kolon ve perde dipleri iyice temizlenmeli ve kalıp yağı
kullanılmıyorsa kalıp yüzeyleri ve de zemin iyice ıslatılmalıdır.
5- Çıplak betonun yüzey düzgünlüğü özenli bir kalıbın
yanında özenli bir döküme ve sıkıştırmaya bağlıdır.
5.1--Betonlar ortalama 30’ar cm.lik yatay tabakalar
halinde dökülüp, serilir.
5.2--İki tabakanın dökümü arasındaki süre 60 dakikayı
geçmemelidir.
5.3--Beton ayrışmasına neden olacak şekilde ve de
2m.den daha fazla yüksekten serbest olarak atılmamalıdır.
5.4--Yüksekten dökmek gerektiğinde boru yada oluk
kullanılmalıdır.
5.5--Betonlar kalıp düzeyine, ya da kalıpta belirtilen
proje derzlerine kadar kesiksiz dökülmeli, eğik ve ayrışmış yüzeylere mahal
bırakılmamalıdır.
5.6--Betonlar kalıp düzeyine, ya da kalıpta belirtilen
proje derzlerine kadar kesiksiz dökülmeli, eğik ve ayrışmış yüzeylere mahal
bırakılmamalıdır.
6- Betonlar kalıp ve yüzey vibratörlerinin yanında
daha çok, 6.500-8.000 devirli iç-daldırma-vibratörler ile sıkıştırılır.
6.1-- Uygun bir sıkışma için vibratör iğneleri
ortalama 50 cm. Ara ile (M2 için 4 defa) daldırılması yeterli olur.
6.2-- 45-90 dakika sonra tekrar sıkıştırılırsa
dayanımı yükseltilebilir. Ancak bu ikinci sıkıştırmada priz başlamamış
olmalıdır.
7--Vibratör ile beton yaymak doğru değildir.
7.1--Vibratör dikine olarak kendi ağırlığı ile betonun
içine bırakılıp içerde 15-20 saniye tutulduktan sonra yeri tekrar betonla
dolacak şekilde yavaşça çekilmelidir.
7.2-- Dökümde ince ve özen gereken yerleri dışardan da
tokmaklamalı; üst kısımlar dökülürken önceden dökülmüş yüzeylere sızacak
çimento şerbeti bekletilmeden temizlenmelidir.
8-- Betona ara verilecek yerler önceden saptanmalıdır.
8.1-- İş derzlerinde yeniden betona başlarken, önceki
betonun yüzeyindeki şerbet tabakası alınıp yüzey çentilmeli, iyice ıslatılıp
yüksek dozlu bir çimento şerbeti dökülmeli ya da suni reçine Aderans
köprüsü uygulanmalıdır.
9- Kalıp alındıktan sonra yüzeyde görülecek 2 cm.ye
kadar olan boşluklar bekletilmeden iyice ıslatılıp, aynı cins harçla ve demir
mala ile bastırılarak tamir edilir.
9.1--Daha büyük ve derin boşlukların tamirleri
kontrolün görmesinden sonra ve önereceği yöntemlerle yapılır.
9.2--Tamir yerlerinin, esas beton dökülürken aynı
harçla hazırlanacak küplerle - deney küpleri parçaları olabilir, silinmesi renk
farkının giderilmesinde yararlı olabilir.
10- Dökümü tamamlanan beton en az 7-8 gün süre ile
sarsılmamalı ve yüklenmemelidir.
10.1--Aynı süre sık sık sulanmalı, sürekli ıslatılan
çuval, hasır vb. ile direkt güneş ve kuvvetli rüzgarın neden olacağı kuruma ve
yüzey çatlamaları önlenmeli; dondan ve ilk günün yağmurundan korunmalıdır.
10.2--Kimyasal yüzey koruyucuları kullanılırsa çuval,
sulama vb. önlemlere gerek kalmaz. Sertleşmiş çıplak beton yüzeylerinin
silikon, co-polimer vb. esaslı saydam maddeler ya da beton rengi boyalarla
korunmaları yararlı olur.
24--Bina Mekanik Tesisat ve Elektrik Tesisat
Uygulamaları:
1-Sıhhi Tesisatta uygun boru çaplarını seçmek.Bu
anlamda
2-Temiz su ana kolonunu ; 5 katlı binalar için kat da
tek daire için DN32,Kat da çift daire için DN40 çaplı,kalın et kalınlıklı ve
kat da çift doğalgaz kelepçesi ile duvara monte edilmiş olarak monte etmek.
3-Pis su borularında :bodrum katda kullanıcı yoksa
bodrum kat tavanında toplamak suretiyle kat da tek daire için DN125 ile kat da
çift daire için DN150 çaplı kalın et kalınlıklı pis su borusu ile toplayıp
rögara bağlamak,bodrum kat da kullanıcı varsa temel içinde temizleme
kapakları da konulmak suretiyle DN150 lik kalın et kalınlıklı pis su borusu
olarak çekmek.
4--Beton dökülmeden önce ,temelde minimum 150 mm lik
pis su borularının döşenmesi-düşük
döşemelerde tesisatın döşenmesi-mekanik ve elektrik tesisatın döşenmesi
mutlaka sağlanmalıdır.
5-Temelde döşenen pis su borularına tıkanma durumunda
ileride müdahale edebilmek için temizleme kapakları konulmalıdır.Temele
döşenmiş 70 mm lik pis su borusu ileride ,bu boru tıkandığında Bodrum kat da oturan
dairenin evinin apartmanın pis suları altında kalması anlamına gelecektir.
6-Tesisat borusunun sonradan döşenmesi-kablo
döşenmesi-temel topraklamasının yapılması yada kabloların bir üst çapta
değiştirilmesi herhalde pek kolay ve mümkün değildir.Bu nedenle beton
dökülmeden-sıva yapılmadan önce iş programı dahilinde sağlıklı çizilmiş ve
onaylanmış proje değerlerine göre tesisatın döşenmesi gerekir.
7-Dere yataklarına yakın yada bodrum katlarını su
basabilen binaların,yağmurda rögardan bina bodrum katına su basmasın karşın,pis
su rögar bağlantısında pisu borusu üzerine ya kalın et kalınlıklı çek valf yada
150 mm lik vana kapaklı olarak takılmalı, Yağmur anında bina sahipleri vanayı
kapatarak ,rögarın geri tepmesini engellemiş olurlar.
8--Binaların atık sularını yağmur suyu hatlarını atık
su rögarına bağlamak,atık su debisini artırdığı için uygun değildir.
10.1-Ayrıca döşemeden geçirilecek kalorifer-temiz su boruları için,tesviye şapı
dökülmeden önce 10x10 cm mertekler tesisat borularının geçeceği yerlere
konulmalı-şap dökülüp prizi alındıktan hemen sonra şapın üzerinden helikopter
ile ,beton taze iken düzeltme yapılmalı ve pürüzsüz bir yüzey
sağlanarak-düzeltme sıvası yapmasına gerek bırakılmamalı.Ardından mertekler
alınarak borular döşenmelidir.ve yerleri ince sıva ile doldurulmalıdır.
39-Bina Temel Topraklama Hattı:Bina temel
topraklaması için radyel temelin hasırına dikey olaral demir telle 30x3
mm lik galvaniz şerit dört cephe boyunca bağlanır.Bu şeride binanın dört
köşesinden binadan 1,5 m uzakta 20 mm çaplı-1,5 m boyunda bakır çubuklar
bağlantı yapılır.Ve bakır çubuklar kuru ve taşlı olmayan nemli toprağa
çakılır.Radyel temele bağlanan Temel topraklama şeridi,pano içinde eşpotansiyel
barasına bağlanır.Binanın daire toprak hatları-doğalgaz borusu-metal borular bu
baraya bağlanır.
25—Binalara İçin Maliyet Hesabı:
1-Bina Maliyetleri İçin Piyasa Fiyatları üzerinden
hesaplanabilir
2-Bayındırlık ve İskan Bakanlığı Birim Fiyat Tablosu
Üzerinden Hesaplanabilir.
3-Bayındırlık ve İskan Bakanlığı …… Yılı Yapı Yaklaşık
Birim Maliyetleri Tebliği tablosu ile yaklaşık olarak hesaplanabilir.
4-…….Yılı için bilinen bir maliyet, daha önceki veya
daha sonraki bir yıl için yıllara göre -Bayındırlık ve İskan Bakanlığı
yıllara göre eskalasyon tablosundan ilgili yıla ait eskalasyon katsayısı
seçilerek ,bilinen maliyet bu seçilen eskalasyon katsayısı ile çarpılarak
istenilen yıla ait maliyet yaklaşık olarak bulunabilir.Kısa yıllar için gerekli
eskalasyon tablosu (1996-2009) da aşağıda tablo olarak eklenmiş olup,Uzun yıllar
için gerekli eskalasyon tablosu (1953-2009) da mevcuttur.
12-Tablo-12-Bayındırlık ve İskan Bakanlığı 2010 Yılı
Mim-Muh Hizm.Bedel. Hesabında Kullanılacak yüklenici karı dahil Yaklaşık
Birim Maliyetler(TL/m2):
1A--3m Yük.Bet.İstinat-Bahçe Duvarı-Müştemilat-Sera-Basit
Kümes Yapıları………....73
1B--Su depoları,İşyeri Depoları-Cam sera…………………..................……………………………..127
2A--Kuleler…………………………………………………………….................................................................201
2B--Tek katlı Tarım/End Yapıları Atölye-Mezbaha-Yat Bak.Yerl/Çoc.Oyun
Alanları….276
3A--Okul Tesis- Katlı Garaj-Oyun Salonu-Hal
Binası/Market-Matbaa- 4 katlı Konut- Benzin İstasyonu- Soğuk Hava Depoları-Semt
Postanesi- Küçük Sanayi Atölyeleri………............………………………448
3B--Kreş- Kamu Binaları-Lokanta/Yemekhane- Kal.As
Ticari Büro-1-2 Yıl. Otel-Ent.Tarım Tes. /Büyük Çiftlik-Fuar /Sergi
Sal-Marina/Gece kulübü-Misafirhane…………………………..............................………………511
4A--Büyük Okul-Büyük Poliklinik-İl Kamu Binaları-
Kal.As Ticari Büro-Kaplıca-İbadethane- Ent.San.Tesis-Büyük Alışveriş
Merkezi-Yüksek Okullar-21.50 m büyük Kal.As.Apartmanlar-Villalar-Müst. Spor
Köyleri-Huzurevi………………………………………………………………………………...................................................…….577
4B—İş Merkezi- Araştırma Binaları- Metro İstasyonu-
Stadyum/Spor-Yüzme Salonu Büyük Postane- Satış/Sergi
Salonları-Eğlence Yapıları- Banka Binaları-Genel Sığınak-3-4 Yıld.Oteller-Banka
Binaları-Otobüs Terminalleri………………………………………………………......................................................……………………….640
4C--150 Yat.Hastane- Büyük Kütüphane-
Yüks.Öğr.Yurt.-Arşiv Binaları- Büyük Adliye-Bakanlık
Binaları-Rady.Kor.Depolar……………………………………………….....................................................……………………….761
5A--Askeri Yapılar-600 m2 üzeri Özel
Konut/Büyükelçilik Yapıları-Borsa Binaları- 51.50 m den büyük
yapılar-Üniversite Kampusleri-Alışveriş Kompl.-Rad.Tv.İst…………...............................…………………………….945
5B--Kongre Merk-Müze/Kütüphane Kompl- Olimpik Spor
Tesis- Bilimsel Araşt.Merk.-
Havalanı-İbadethane……………………………………………………………..............................................…...........................1144
5C--150 Yatak Üstü Hast- Tatil Köyleri-Büyük Tadyo-Tv
Binaları-……….........................…..............1279
5D—Opera/ Konser Sal.Kompl- Restore Ed.Binalar……………………....................................……………1559
Yıl |
Eskalesyon |
1996 |
40,72 |
1997 |
20,91 |
1998 |
12,12 |
1999 |
7,82 |
2000 |
4,73 |
2001 |
3,86 |
2002 |
2,33 |
2003 |
1,79 |
2004 |
1,54 |
2005 |
1,38 |
2006 |
1,3 |
2007 |
1,16 |
2008 |
1,09 |
2009 |
1 |
Tablo-10- Binalarda İmalat Maliyetleri Yüzdeleri
İMALAT |
I ZK+ 1NK |
II BK+ZK +1NK |
III ZK+1-2NK |
IV BK+ZK+1-2NK |
V BK+ZK+4-8NK |
VI BK+ZK +9NK |
VII ORTALAMA |
TEMEL |
7 |
7 |
5 |
5 |
|
|
7 |
BODRUM KAT |
-- |
8 |
-- |
6 |
|
|
7 |
ZEMİN KAT |
15 |
13 |
10 |
9 |
|
|
13 |
1 NORMAL KAT |
17 |
14 |
12 |
11 |
|
|
12 |
2 NORMAL KAT |
-- |
-- |
12 |
11 |
|
|
11 |
KABA İNŞAAT |
39 |
42 |
39 |
42 |
40 |
45 |
50 |
ÇATI |
9 |
8 |
7 |
6 |
4 |
3 |
(9-3) |
DOĞRAMA |
12 |
10 |
12 |
10 |
10 |
10 |
11 |
İÇ SIVA |
4 |
4 |
4 |
4 |
5 |
5 |
4 |
DIŞ SIVA |
3 |
3 |
3 |
3 |
2 |
2 |
3 |
BOYA BADANA |
3 |
3 |
3 |
3 |
3 |
3 |
3 |
KAPLAMALAR |
7 |
5 |
8 |
8 |
9 |
7 |
7 |
ELEKTRİK TESİSAT |
5 |
7 |
5 |
5 |
5 |
5 |
6 |
SIHHI TESİSAT |
7 |
7 |
7 |
7 |
7 |
7 |
7 |
KALORİFER TESİSAT |
8 |
8 |
8 |
8 |
8 |
8 |
8 |
MÜTEFERRİK İŞLER |
3 |
3 |
4 |
4 |
7 |
5 |
5 |
|
%100 |
%100 |
%100 |
%100 |
%100 |
%100 |
|
13--Bina Malzemeleri:
1--Türkiye de konutlarda çelik kullanım oranı %
0,5 iken,İngilterede % 54, İskandinav ülkelerinde % 40, Fransa ve Almanya da ise
% 30 civarındadır.
2--Çelik ahşaptan 21,betonarmeden 10 kat daha
esnektir.Deprem güvenliği açısından risk taşıyan zeminli bölgeler için uygun
bir malzemedir. Türkiyede özellikle kentsel dönüşümde hafif çelik yapı
sistemleri ile lüks ve kalıcı konut üretilebilir.
3--Depreme en iyi karşılık veren malzeme çeliktir.Bu
nedenle kentsel dönüşümde yenilene binalar için hafif çelik yapı kurulması bazı
bölgelerde zorunlu kılınırken bazı bölgelerde teşvik edilmelidir.Önemli olan
çelik yapıların yangından korunmasıdır.
4--Çelikte sıcaklık 550 C ye eriştiğinde mukavemeti
ciddi anlamda düşmeye başlar ve bina çöker.Bu nedenle çelik yapıların yangından
korunması önceliklidir.Bunun için uygulamada yangına dayanıklı taşyünü ile
kaplama-alçı panel sistemler vs kullanılmakta.
5--10 cm lik ısı yalıtımlı duvar panelleri ve
betopanlı bina iskletei ile bina ömrü 100 seneye çıkarılabilir.Prefabrike
konutlarda bina imalat maliyeti 35.000 TL civarındadır.Betopan iskleteli
bir bina betonarme bina imalatının 4 aylık sürecinden daha kısa bir sürede
tamamlanabilmektedir.100 m lik konut 2 haftada teslim edilebilmektedir.
6--Binalarda gazbeton kullanımı ile sağlana hafiflik
sonucu betonarme yapım maliyetlerinde % 22,tüm betonarme maliyetinde % 8
tasarruf sağlanabilmektedir.